Ο κυρ' Σπίρτζης πήρε «τ' όπλο» του...

...η αλήθεια τα βουνά και η οργή, την ανηφόρα

 

Γράφει ο Γρηγόρης Τραγγανίδας

Η επίθεση του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (σσ. τι βαρύγδουπος τίτλος αλήθεια…). Χρήστου Σπίρτζη, στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πολιτικού κυνισμού του αστικού πολιτικού συστήματος σε όλη την «γκάμα» του, από την «ανανήψασα» ακροδεξιά έως την μνημονιακή «Αριστερά» του είναι «εκσυγχρονισμός» η λειτουργία των καταστημάτων την Κυριακή.

Με αφορμή το αρχαιολογικό έργο στο πλαίσιο της κατασκευής του μετρό στην Θεσσαλονίκη, ο κύριος Σπίρτζης, με απαράμιλλο αυστηρό ύφος, εγκάλεσε την Αρχαιολογική Υπηρεσία για καθυστερήσεις σε όλα τα στάδια της έρευνας, από τις σωστικές ανασκαφές μέχρι τις γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. «Αυτό δεν πρέπει να γίνει ανεκτό όταν έχουμε φτάσει τα 130 εκατατομμύρια στις αρχαιολογικές εργασίες και όταν οι καθυστερήσεις αυτές σημαίνουν πολλές δεκάδες εκατομμύρια για αποζημιώσεις» άστραψε και βρόντηξε ο υπουργός. «Γενικά είναι ντροπή για τη Θεσσαλονίκη, είτε ο λόγος λέγεται ΟΑΣΘ είτε αρχαιολογία, να δαπανούνται δεκάδες εκατομμύρια και την ίδια στιγμή να μην έχουμε πόρους να κατασκευάσουμε ένα σχολείο στον Εύοσμο, που κοστίζει 1,5 εκατ.-3 εκατ. ευρώ, και τα παιδιά να κάνουν μάθημα σε κοντέινερ», κατέληξε, βέβαιος, πιθανόν, ότι έριξε μια θεαματικότατη «αριστερή» «τάπα» στους αρχαιολόγους.

Μόνο που, στην πραγματικότητα, αυτή η βεβαιότητα θυμίζει εκείνην την απολαυστική του Λεστράντ, του μυθιστορηματικού επιθεωρητή της Σκότλαντ Γιαρντ, του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, όταν πιστεύει σοβαρά ότι «στρίμωξε» τον Σέρλοκ Χολμς. Διότι, το ειδικό πρόβλημα αυτής της «Αριστεράς» του «κόφτη» είναι, ότι σε αντίθεση με την παραδοσιακή Δεξιά – η οποία δεν νιώθει καμία προπαγανδιστική ανάγκη να καταθέτει στεφάνια στην Καισαριάνη – η κραυγαλέα αντίθεση ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις της, καθιστά ακόμη πιο αποκαλυπτικά αποκρουστικό το πραγματικό της πρόσωπο, ως του απόλυτου συστημικού όπλου ενάντια στον λαό και – στην προκειμένη περίπτωση – την πολιτιστική του κληρονομιά.

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα κατηφορική πορεία που οδηγεί σε άθλια «τσουβαλιάσματα», όπως αυτά που έκανε ο υπουργός βάζοντας την Αρχαιολογική Υπηρεσία και την διοίκηση του ΟΑΣΘ στον ίδιο «τσουβάλι». Δηλαδή, τσουβαλιάζει μια εταιρεία που – με την ανοχή, τουλάχιστον, της κυβέρνησης – αφήνει απλήρωτους τους εργαζόμενούς της, με μια δημόσια υπηρεσία που οι άνθρωποί της, υποστελεχωμένοι, κακοπληρωμένοι, υποχρηματοδοτούμενοι, «έκτακτοι» ή μη, δίνουν κάθε μέρα μάχες για να διασώσουν τα σπαράγματα της συλλογικής μνήμης ενός ολόκληρου λαού. Μέσα, μάλιστα, σε ένα ασφυκτικό, για την αρχαιολογική έρευνα, θεσμικό πλαίσιο, στο επίκεντρο του οποίου είναι η εξυπηρέτηση του εργολάβου και όχι το αρχαιολογικό έργο.

‘Ομως δεν σταματά εδώ. Επιχειρεί να εμφανίσει αυτόν τον όμορφο, ανιδιοτελή αγώνα των ανθρώπων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας… ως «υπεύθυνο» για το ότι τα παιδιά στον Εύοσμο κάνουν μάθημα σε κοντέινερ!

Οχι. Δεν πρόκειται απλώς για λογικό άλμα. Δεν πρόκειται μόνο για την απόλυτη ύβρη. Δεν πρόκειται μόνο για μια ακόμη επίδειξη της ποιότητας του πολιτικού προσωπικού των αστών. Πρόκειται, επίσης, για μια σπάνια, επειδή γίνεται δημόσια, επίδειξη ειλικρίνειας, για το πώς ακριβώς αντιμετωπίζει το κράτος των αφεντικών αυτούς τους «περίεργους» «τύπους», τους αρχαιολόγους, που δεν αφήνουν κράτος και εργολάβους να αποτελειώσουν με την ησυχία τους ό,τι βλέπουν και να θάψουν – εις τον αιώνα των αιώνων ει δυνατόν – ό,τι αρχαίο «σκάει μύτη» κάτω από τις μπουλντόζες.

Οι άνθρωποι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, οι έκτακτοι αρχαιολόγοι που δουλεύουν στα δημόσια και ιδιωτικά έργα, δεν έχουν ανάγκη υπεράσπισης, ούτε, πολύ περισσότερο, οφείλουν να «απολογηθούν». Το κράτος και οι κυβερνήσεις – εκείνης που συμμετέχει ο κ. Σπίρτζης συμπεριλαμβανομένης – οφείλουν να απολογηθούν για την απαξίωση και εξαθλίωση στην οποία οδηγούν την Αρχαιολογική Υπηρεσία, με στόχο να την βγάλουν εντελώς από την μέση, ώστε να αλωνίσει απρόσκοπτα η «επανεκκίνηση» της καπιταλιστικής οικονομίας.

Οσο για το μετρό της Θεσσαλονίκης να θυμίσουμε μόνο – όχι για τον υπουργό, δεν έχει νόημα – ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία προειδοποιούσε από το 1999, πως η χάραξή του θα «πέσει» πάνω σε πολλές και σημαντικές αρχαιότητες. Φυσικά, ουδείς την άκουσε. Κι ενώ, παρόλ’ αυτά, αρχαιολόγοι και εξειδικευμένο εργατοτεχνικό προσωπικό εξακολουθούν να δίνουν μάχες για τη σωτηρία των αρχαιοτήτων στα εργοτάξια του Μετρό… εγκαλούνται από διάφορες πλευρές ως «υπεύθυνοι» για την καθυστέρηση του έργου!

Τον Ιούλιο του 2006, ο αείμνηστος ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και βουλευτής, τότε, του ΚΚΕ, Γιώργος Χουρμουζιάδης, κατέθεσε μια Επίκαιρη Ερώτηση προς τους υπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού: «Σε λίγο καιρό που θα αρχίσουν οι σκαπτικές εργασίες για την κατασκευή του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης είναι πλέον βέβαιο ότι πολύ γρήγορα τα σκαπτικά μηχανήματα θα αποκαλύψουν αρχαιότητες σημαντικές για τη μελέτη της ιστορίας όχι μόνο της πόλης, αλλά και της περιοχής ολόκληρης. Είναι, επίσης, βέβαιο πως αν η αποκάλυψη αυτή δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, με τα ειδικευμένα συνεργεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, οι αρχαιότητες θα καταστραφούν και φυσικά και το έργο θα καθυστερήσει από τις σχετικές διαδικασίες που ακολουθούν τέτοιες καταστροφές».

Κατέληγε ρωτώντας τους υπουργούς «αν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα, ώστε ούτε οι αρχαιότητες να καταστραφούν, ούτε το έργο να καθυστερήσει».

Φυσικά ουδείς ασχολήθηκε.

Αλλωστε υπήρχαν πάντα οι «συνήθεις ύποπτοι» για να ενοχοποιηθούν:

Οι αρχαιολόγοι.

Εκτοτε, εκτός από τα σημαντικά ευρήματα στον σταθμό «Βενιζέλος», αρχαιολογικές εργασίες «τρέχουν» στη νότια πρόσβαση του σταθμού «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός», στη βόρεια και νότια πρόσβαση του σταθμού «Δημοκρατίας», στη βόρεια και νότια πρόσβαση του σταθμού «Αγίας Σοφίας», στη νότια πρόσβαση του σταθμού «Σιντριβάνι» και στο κτίριο ΙΙΙ και τον περιβάλλοντα χώρο του Αμαξοστάσιου.

Θυμίζουμε, ότι τον Γενάρη του 2012, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, όπου συζητήθηκε το θέμα συμπληρωματικής σύμβασης για το αρχαιολογικό κομμάτι της κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης, προέκυψε ότι η αρχαιολογική έρευνα στο έργο φέρνει στην επιφάνεια έναν από τους μεγαλύτερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας… και έπεται συνέχεια!

Ο αρχαιολογικός πλούτος, όπως παρουσιάστηκε στην επιτροπή, ήταν ήδη τεράστιος. Με τα τότε στοιχεία, το συνολικό εμβαδό των ανασκαφών στο μετρό ανερχόταν σε 28.000 τ.μ. Τα κινητά ευρήματα, που πρέπει να συντηρηθούν και να καταγραφούν, ανέρχονταν στα 28.225. Ανάμεσά τους: 5.000 αγγεία, πάνω από 5.000 γυάλινα ευρήματα, περισσότερα από 1.500 κοσμήματα, περισσότερες από 130 επιγραφές, περισσότερα από 400 ειδώλια.

Να μην ξεχάσουμε και τα ασύλληπτης ομορφιάς και αξίας χρυσά στεφάνια.

Τώρα έχουμε 2017. Πόσο, ακόμη, πλούτο έχει προσφέρει και συνεχίζει να προσφέρει η Αρχαιολογική Υπηρεσία;

Αραγε, κύριε υπουργέ, ποιος αποκάλυψε, τεκμηρίωσε, διέσωσε, απέδωσε αυτόν τον πλούτο στον ελληνικό λαό, μέσα στις πλέον αντίξοες εργασιακές συνθήκες οι οποίες ανθούν και επί της κυβέρνησής σας;

Οι εργολάβοι;

‘Η η διοίκηση του ΟΑΣΘ;

Αυτό το αρχαιολογικό έπος φταίει κύριε υπουργέ για το ότι στην Ελλάδα του 21ου αιώνα τα παιδιά κάνουν μάθημα σε κοντέινερ;

‘Η το ότι γονατίζετε έναν ολόκληρο λαό για τα συμφέροντα μιας χούφτας κεφαλαιοκρατικών παρασίτων, πολυεθνικών και μονοπωλίων;

Οντως, από μια κυβέρνηση που τσακίζει μισθούς και συντάξεις, έχει φτάσει την τιμή πώλησης της εργατικής δύναμης σε επίπεδο «ανοίξαμε και σας περιμένουμε» και φορολογεί το γεγονός ότι γεννηθήκαμε, λέγοντας, ταυτόχρονα, πως τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει και πως μια ολόκληρη χώρα «ακούει φωνές», δεν μπορείς να περιμένεις πολιτική αξιοπρέπεια.

Γι’ αυτό η αντίσταση, για να θυμηθούμε και το ΕΑΜικό σύνθημα, είναι εδώ και καιρό καθήκον.

ΥΓ: Επειδή μπορεί να γραφτεί βιβλίο για τις εργασιακές συνθήκες στην κατασκευή του μετρό, για τις μαζικές απολύσεις – ενίοτε και χωρίς αποζημίωση – εργαζομένων στο αρχαιολογικό έργο τα τελευταία χρόνια, στοιχεία εξόχως ενημερωτικά για τον κύριο υπουργό για το ποιος και πώς ευθύνεται για την καθυστέρηση του έργου, δεν θα κουράσουμε. Θα αναφέρουμε μόνο ένα απόσπασμα από την ανακοίνωση του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων με αφορμή τον θάνατο του εργάτη στις 13 Μάρτη, στο εργοτάξιο του μετρό στην «Πόντου», όταν ανατράπηκε ο τηλεσκοπικός γερανός: «Καταγγέλουμε την εντατικοποίηση των εργασιών, την έλλειψη μέτρων ασφαλείας, τις μεγάλες μειώσεις στους μισθούς όλων των ειδικοτήτων τη στιγμή που οι κατασκευαστικές εταιρείες που εκτελούν το έργο υπογράφουν συμβάσεις εκατομμυρίων ευρώ. Η δική τους ανάπτυξη είναι οι δικές μας μειώσεις μισθών, οι δικοί μας θάνατοι.»…

[--->]

Τα σχέδια του Πενταγώνου για την Ευρώπη

του Manlio Dinucci

Στα πλαίσια της προετοιμασίας για την επίσκεψη του Προέδρου Τραμπ στην Ευρώπη – στις 24 του Μάη στη Ρώμη, στη 25η Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, στις 26-27 στη Σύνοδο των G7 στην Ταορμίνα - το Πεντάγωνο  παρουσίασε το  στρατηγικό σχεδιασμό του για την Ευρώπη.

Αυτό έγινε δια στόματος του Στρατηγού Curtis Scaparrotti,ο οποίος σαν  επικεφαλής των Στρατιωτικών Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη, είναι αυτόματα ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ με το βαθμό του Ανώτατου Διοικητή των Συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Στη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών, στις 2 Μαΐου, ο Στρατηγός  τόνισε ότι «το Ευρωπαϊκό θέατρο επιχειρήσεων συνεχίζει να έχει ζωτική σημασία για τα εθνικά μας συμφέροντα» και ότι «το ΝΑΤΟ μας δίνει ένα μοναδικό πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων μας.» Ωστόσο, το πλεονέκτημα αυτό τώρα απειλείται από «μια Ρωσία που ανακάμπτει, η οποία επιχειρεί να υπονομεύσει τη παγκόσμια τάξη υπό την ηγεσία της Δύσης και να επιβληθεί  ως παγκόσμια δύναμη»

Ο ανώτατος διοικητής κάλεσε τους ευρωπαίους συμμάχους να συσπειρωθούν  γύρω από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να υπερασπιστούν με κάθε μέσο την « παγκόσμια τάξη»-που βασίζεται στην οικονομική, στρατιωτική και πολιτική υπεροχή της Δύσης - που κινδυνεύει από την εμφάνιση νέων κρατικών και κοινωνικών παικτών.

 Ο ίδιος επικεντρώνει την προσοχή του στη Ρωσία, κατηγορώντας την για «κακόβουλη δραστηριότητα και στρατιωτική δράση εναντίον της Ουκρανίας» (ακριβώς, την τρίτη επέτειο της σφαγής δεκάδων Ρώσων στην Οδησσό στις 2 Μαΐου 2014 από ουκρανούς νεοναζί  υπό την καθοδήγηση ΗΠΑ / ΝΑΤΟ). Η «απειλή», όμως ,δεν προέρχεται μόνο από τη Ρωσία: οι Ηνωμένες Πολιτείες - λέει ο Ναύαρχος Harris, επικεφαλής της Διοίκησης του Ειρηνικού – αμφισβητούνται σ’ αυτή την περιοχή, ταυτόχρονα από «μια Κίνα επιθετική και από μια Ρωσία ρεβανσιστική».

Σαν απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, ανακοινώνει ο Scaparrotti, η Στρατιωτική Διοίκηση των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη «επιστρέφει στο ιστορικό ρόλο του αγώνα, προσαρμόζοντας τους σχεδιασμούς της στις απειλές που αντιμετωπίζουμε». Γιαυτό και, ζήτησε από το Κογκρέσο να αυξήσει τη χρηματοδότηση της επιχείρησης «Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκής Επαναβεβαίωσης (European Reassurance Initiative)» , την οποία ξεκίνησαν οι ΗΠΑ το 2014, επίσημα, για να «καθησυχάσουν» τους συμμάχους του ΝΑΤΟ και τους ευρωπαίους εταίρους, με συνολικό προϋπολογισμό 3,4 δις δολάρια το 2017. 

«Θα χρειαστούν μεγάλες επενδύσεις – υπογραμμίζει  ο στρατηγός-προκειμένου να ενισχυθεί η παρουσία μας σε ολόκληρη την Ευρώπη,  η εκ των προτέρων μεταφορά και εγκατάσταση στρατιωτικού υλικού, οι ασκήσεις για την προετοιμασία της σύγκρουσης»

Το σχέδιο είναι σαφές και έχει αρχίσει ήδη να εφαρμόζεται: η μετατροπή της Ευρώπης σε πρώτη γραμμή της νέας αντιπαράθεσης με τη Ρωσία. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ανακοίνωση, στις 4 Μαΐου ότι οι στρατιωτικές δυνάμεις  των ΗΠΑ στην Ευρώπη συγκρότησαν ένα νέο γενικό επιτελείο  στο Πόζναν της Πολωνίας, προκειμένου να διευθύνει τους πάνω από  6.000 Αμερικανούς στρατιώτες που έχουν αναπτυχθεί στην Πολωνία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Γερμανία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, με σκοπό την «ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ ως αποτρεπτικός παράγοντας κατά της Ρωσίας.»

Στις στρατιωτικές δυνάμεις στην ανατολική πλευρά – που συμπεριλαμβάνονται τεθωρακισμένα, βομβαρδιστικά, πολεμικά πλοία, ακόμα και πυραυλικές  μονάδες με πυρηνικά – συμμετέχουν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, όπως αποδεικνύεται και από την αποστολή γαλλικών στρατευμάτων και βρετανικών τεθωρακισμένων στην Εσθονία. Και ο  ευρωπαϊκός στρατός;

 Στη συνάντηση με τους υπουργούς άμυνας της ΕΕ στις 27 Απριλίου στη Μάλτα, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Stoltenberg δεν άφησε καμία αμφιβολία: «Υπήρξε σαφής συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι δεν επιδιώκει να συγκροτήσει ένα νέο ευρωπαϊκό στρατό ή στρατιωτική ηγεσία σε ανταγωνισμό με αυτές του ΝΑΤΟ, αλλά κάτι που θα είναι συμπληρωματική με  το ΝΑΤΟ».
 Η ηγεσία  παραμένει έτσι σταθερά στα χέρια του Ανώτατου Διοικητή των Συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη, ένα αμερικανό στρατηγό διορισμένο από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.

[--->]

Συνέντευξη Σαμίρ Αμίν : Η επιβεβαίωση της εθνικής λαϊκής κυριαρχίας απέναντι στην επίθεση του κεφαλαίου

 

Συνέντευξη στον Ραφαέλε Μοργκαντίνι

Αναδημοσιεύουμε τη συνέντευξη που έδωσε ο Σαμίρ Αμίν στον Ραφαέλε Μοργκαντίνι στις 11/10/2016 για λογαριασμό του investigaction.net. Ο Σαμίρ Αμίν είναι Αιγύπτιος οικονομολόγος, μελετητής των σχέσεων (νεο)αποικιακής κυριαρχίας και πρόεδρος του Παγκόσμιου Εναλλακτικού Φόρουμ.

Εδώ και δεκαετίες τα γραπτά και οι αναλύσεις σας μας προσφέρουν χρήσιμα στοιχεία για την αποκωδικοποίηση του καπιταλιστικού συστήματος, τις σχέσεις κυριαρχίας Βορρά-Νότου και τις απαντήσεις των κινημάτων αντίστασης των χωρών του Νότου. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια νέα φάση της συστημικής καπιταλιστικής κρίσης. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της νέας κρίσης;

Η σημερινή δεν είναι χρηματοοικονομική κρίση του καπιταλισμού, αλλά μια κρίση του συστήματος. Δεν είναι μια συνηθισμένη κρίση με τη μορφή «U». Στις συνηθισμένες κρίσεις του καπιταλισμού (με τη μορφή «U»), οι ίδιες λογικές που οδηγούν στην κρίση, μετά από μια περίοδο επιμέρους αναδιαρθρώσεων, επιτρέπουν μια ανάκαμψη. Είναι οι φυσιολογικές κρίσεις του καπιταλισμού. Αντίθετα η κρίση που είναι σε εξέλιξη από τη δεκαετία του 1970, είναι μια κρίση μορφής «L»: η λογική που προκάλεσε την κρίση, δεν επιτρέπει την ανάκαμψη. Αυτό μας ωθεί στις ακόλουθες διευκρινίσεις (που είναι εξάλλου και ο τίτλος των βιβλίων μου): Να βγούμε από την κρίση του καπιταλισμού, ή από τον καπιταλισμό που βρίσκεται σε κρίση;

Μια κρίση μορφής «L» σηματοδοτεί την ιστορική εξάντληση του συστήματος. Αυτό δεν σημαίνει πως το ισχύον καθεστώς θα εκπνεύσει αργά και ειρηνικά με έναν όμορφο θάνατο. Αντίθετα, ο γερασμένος καπιταλισμός γίνεται άγριος και πασχίζει να επιβιώσει εντείνοντας τη βία. Για τους λαούς η συστημική κρίση του καπιταλισμού είναι ανυπόφορη, γιατί οδηγεί στην αυξανόμενη ανισότητα της διανομής των εισοδημάτων και του πλούτου στο εσωτερικό της κοινωνίας, γιατί συνοδεύεται από βαθειά στασιμότητα από τη μια, και από την εμβάθυνση της παγκόσμιας πόλωσης από την άλλη.

Αν και δεν έχουμε σκοπό να υπερασπιστούμε την οικονομική ανάπτυξη, πρέπει να γνωρίζουμε πως η επιβίωση του καπιταλισμού είναι αδύνατη χωρίς αυτήν. Οι ανισότητες που συνοδεύονται από στασιμότητα, γίνονται ανυπόφορες. Η ανισότητα είναι αποδεκτή όταν υπάρχει ανάπτυξη και όλοι ωφελούνται από αυτήν, όσο κι αν αυτό γίνεται με άνισο τρόπο, όπως συνέβη στη διάρκεια των «30 ένδοξων ετών» (σ.μ. 1945 μέχρι το 1975).

Τότε υπήρχε ανισότητα αλλά χωρίς φτωχοποίηση. Αντίθετα, η ανισότητα σε συνθήκες στασιμότητας, συνοδεύεται υποχρεωτικά από φτωχοποίηση και αυτό γίνεται κοινωνικά μη ανεκτό. Πώς φθάσαμε σε μια τέτοια κατάσταση; Γνώμη μου είναι πως μπήκαμε σε μια νέα φάση του καπιταλισμού των μονοπωλίων, που θεωρώ σαν την φάση των «γενικευμένων μονοπωλίων», και χαρακτηρίζεται από την υπαγωγή όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων στην ντε φάκτο κατάσταση της υπεργολαβίας προς όφελος της αποκλειστικής αύξησης των κερδών των μονοπωλίων.

Πώς αξιολογείτε τις σημερινές απαντήσεις που δίνουν οι χώρες και τα διάφορα κινήματα σε αυτή την κρίση;

Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να θυμίσω πως όλες οι συζητήσεις των συμβατικών οικονομολόγων και οι προτάσεις τους για έξοδο από την κρίση, δεν έχουν καμία επιστημονική βαρύτητα. Το σύστημα δεν θα βγει από την κρίση αυτή. Θα επιβιώσει, ή θα επιχειρήσει να επιβιώσει, με κόστος αυξανόμενες απώλειες σε μια κρίση διαρκείας. Οι απαντήσεις στην κρίση αυτή μέχρι σήμερα στις χώρες του Βορρά, τουλάχιστον όσες μπορούν να χαρακτηριστούν σαν τέτοιες, είναι περιορισμένες, αβέβαιες και αναποτελεσματικές.

Όμως υπάρχουν και απαντήσεις λίγο πολύ θετικές στις χώρες του Νότου, που βρίσκονται σε αυτό που λέμε «αναδυόμενες». Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι: ανάδυση από τι; Ανάδυση των νέων αγορών μέσα σε αυτό το σύστημα που βρίσκεται σε κρίση και ελέγχεται από τα μονοπώλια της τριάδας (από τους παραδοσιακούς ιμπεριαλισμούς ΗΠΑ, Δυτικής Ευρώπης και Ιαπωνίας) ή ανάδυση των κοινωνιών; Η μόνη θετική περίπτωση στην κατεύθυνση αυτή είναι η Κίνα που προσπαθεί να συνδυάσει τα σχέδιά της για εθνική και κοινωνική ανάδυση, με την προώθηση της ολοκλήρωσής της στην παγκοσμιοποίηση, χωρίς να παραλείπει να ασκήσει έλεγχο επί αυτής της παγκοσμιοποίησης.

Αυτός είναι ο λόγος που η Κίνα είναι πιθανά ο βασικός δυνητικός αντίπαλος της ιμπεριαλιστικής τριάδας. Υπάρχουν όμως και ενδιάμεσες, ημι-αναδυόμενες χώρες, δηλαδή εκείνες που πολύ θα ήθελαν να γίνουν τέτοιες, αλλά δεν είναι στην πραγματικότητα, σαν την Ινδία ή τη Βραζιλία (ακόμη κι από την εποχή του Λούλα και της Ντίλμα). Χώρες που δεν έχουν κάνει καμία αλλαγή στον τρόπο ενσωμάτωσής τους στο παγκόσμιο σύστημα, παραμένουν χώρες εξαγωγής πρώτων υλών και προϊόντων της καπιταλιστικής γεωργίας.

Είναι «αναδυόμενες» με την έννοια ότι μερικές φορές σημειώνουν επίπεδα ανάπτυξης καθόλου άσχημα, που συνοδεύονται από μια πιο γρήγορη ανάπτυξη της μεσαίας τάξης. Σε αυτές, προοδεύουν οι αγορές, όχι οι κοινωνίες. Έπειτα είναι οι άλλες χώρες του Νότου, πιο εύθραυστες, και ιδιαίτερα οι αφρικανικές, οι αραβικές, οι μουσουλμανικές χώρες, καθώς και ορισμένες χώρες διάσπαρτες στην Λατινική Αμερική και την Ασία. Ο Νότος που υφίσταται διπλή εκμετάλλευση: των φυσικών του πηγών από την ιμπεριαλιστική τριάδα, και τη χρηματοοικονομική που υφαρπάζει τα εθνικά αποθέματα. 

Η περίπτωση της Αργεντινής είναι, από την άποψη αυτή, εμβληματική. Οι απαντήσεις στις χώρες αυτές συχνά είναι μάλλον «προ-μοντέρνες» και όχι «μετα-μοντέρνες» όπως μας τις παρουσιάζουν: υποθετική επιστροφή στο παρελθόν, που προτείνουν οι ισλαμιστές ή οι χριστιανικές αδελφότητες των ευαγγελιστών στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική.

Ή επίσης ψευδο-εθνικές απαντήσεις που υπογραμμίζουν την εθνική αυθεντικότητα κάποιων ψευδο-κοινοτήτων. Απαντήσεις χειραγωγήσιμες και συχνά αποτελεσματικά παραποιημένες, παρόλο που έχουν πραγματικές κοινωνικές βάσεις (το Ισλάμ ή οι εθνότητες δεν επινοήθηκαν από τις ΗΠΑ). Ωστόσο, το πρόβλημα είναι σοβαρό, γιατί αυτά τα κινήματα έχουν μεγάλα μέσα (οικονομικά, επικοινωνιακά, πολιτικά, κ.λπ.) που έχουν θέσει στη διάθεσή τους οι κυρίαρχες καπιταλιστικές δυνάμεις και οι εγχώριοι φίλοι τους.

Τι είδους απαντήσεις θα περιμέναμε από τη μεριά των κινημάτων της ριζοσπαστικής αριστεράς, στις προκλήσεις αυτού του επικίνδυνα ετοιμοθάνατου καπιταλισμού;

Ένας από τους πειρασμούς, που θα απομακρύνω αμέσως, είναι πως απέναντι σε μια κρίση του διεθνοποιημένου καπιταλισμού, η απάντηση που ψάχνουμε πρέπει επίσης να είναι διεθνούς εμβέλειας. Πειρασμός πολύ επικίνδυνος, γιατί τροφοδοτεί στρατηγικές προορισμένες σίγουρα να αποτύχουν: «η παγκόσμια επανάσταση» ή ο μετασχηματισμός του παγκόσμιου συστήματος από τα πάνω, με κοινή απόφαση όλων των κρατών. Ποτέ δεν έγιναν αλλαγές στην ιστορία με αυτόν τον τρόπο.

Ξεκίνησαν πάντα από τα έθνη που αποτελούσαν τον αδύνατο κρίκο στο διεθνές σύστημα. Η διαφορετική πορεία μιας χώρας σε σύγκριση με τις άλλες, από τη μια στην άλλη στιγμή. Η αποδόμηση πραγματοποιείται πριν την ανοικοδόμηση. Αυτό ισχύει για παράδειγμα στην Ευρώπη: πρέπει να καταστρέψουμε το ευρωπαϊκό σύστημα πρώτα, αν θέλουμε μετά να φτιάξουμε ένα άλλο, σε διαφορετική βάση. 

Πρέπει να απαλλαγούμε από την ψευδαίσθηση της δυνατότητας επιτυχημένων «μεταρρυθμίσεων» στο εσωτερικό ενός συστήματος που οικοδομήθηκε με μπετόν αρμέ, με το σκοπό να είναι διαφορετικός από αυτό που είναι στην πραγματικότητα.

Το ίδιο ισχύει και για την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Η αποδόμηση, που στην περίπτωση αυτή ονομάζεται αποδέσμευση, δεν είναι σίγουρα ένα φάρμακο μαγικό και απόλυτο, που συνεπάγεται την αυτάρκεια και τη μετανάστευση έξω από τον πλανήτη γη. Η αποσύνδεση από την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση σημαίνει αντιστροφή των όρων της εξίσωσης. Αντί να μας κάνει να αποδεχτούμε, να προσαρμοστούμε μονόπλευρα στις απαιτήσεις αυτής της παγκοσμιοποίησης, επιχειρεί να εξαναγκάσει την παγκοσμιοποίηση να εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις της τοπικής ανάπτυξης.

Όμως προσοχή, με την έννοια αυτή, η αποσύνδεση δεν θα είναι ποτέ απόλυτη. Η επιτυχία θα επιτευχθεί αν υλοποιηθούν μόνο μερικές από τις βασικές διεκδικήσεις μας. Κι αυτό θέτει στο τραπέζι ένα θεμελιώδες ζήτημα: αυτό της κυριαρχίας. Είναι μια θεμελιώδης έννοια την οποία πρέπει να επανοικειοποιηθούμε.

Για ποια κυριαρχία μιλάς; Πιστεύεις στη δυνατότητα οικοδόμησης μιας λαϊκής και προοδευτικής κυριαρχίας, σε αντίθεση με την κυριαρχία που εννοούν οι καπιταλιστικές και εθνικιστικές ελίτ;

Κυριαρχία τίνος πράγματος; Αυτό είναι το ζήτημα. Έχουμε συνηθίσει στην ιστορία να θεωρούμε εθνική κυριαρχία αυτήν που πραγματοποίησαν οι αστικές τάξεις των καπιταλιστικών κρατών, από την πλευρά των ηγεμονικών τάξεων για να νομιμοποιήσουν την εκμετάλλευση, πρώτα-πρώτα των ομοεθνών τους εργαζομένων, αλλά και για να ενισχύσουν τη θέση τους, στον ανταγωνισμό με τους άλλους ιμπεριαλιστικούς εθνικισμούς. Αυτός είναι ο αστικός εθνικισμός .

Οι χώρες της ιμπεριαλιστικής τριάδας μέχρι σήμερα δεν έχουν γνωρίσει έναν διαφορετικό εθνικισμό εκτός από αυτόν που αναφέραμε. Αντίθετα στην περιφέρεια έχουμε γνωρίσει και άλλους εθνικισμούς, που προωθούνται για να εδραιώσουν μια αντιιμπεριαλιστική κυριαρχία, που να λειτουργεί ενάντια στη λογική της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης της συγκυρίας.

Η σύγχυση ανάμεσα σε αυτές τις δύο αντιλήψεις περί «εθνικισμού» είναι πολύ διαδεδομένη στην Ευρώπη. Γιατί; Ακριβώς για προφανείς ιστορικούς λόγους. Οι ιμπεριαλιστικοί εθνικισμοί ήταν στη βάση των δύο παγκόσμιων πολέμων, που προκάλεσαν καταστροφές χωρίς προηγούμενο. Είναι λοιπόν κατανοητό πόση απέχθεια προκαλούν τέτοιου είδους εθνικισμοί.

Μετά τον πόλεμο, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα μας έκανε να πιστέψουμε πως θα μπορούσαμε να ξεπεράσουμε αυτούς τους ανταγωνισμούς, διαθέτοντας μια δημοκρατική και προοδευτική υπερεθνική ευρωπαϊκή εξουσία. Οι λαοί τα πίστεψαν όλα αυτά, πράγμα που εξηγεί πώς η δημοφιλία αυτού του ευρωπαϊκού σχεδίου παραμένει ισχυρή, παρ’ όλες τις στρεβλώσεις του. Όπως στην Ελλάδα, για παράδειγμα, όπου οι εκλογείς έχουν εκφραστεί κατά της λιτότητας, αλλά ταυτόχρονα διατηρούν τις ψευδαισθήσεις τους για τη δυνατότητα μιας άλλης Ευρώπης.

Μιλάμε για μια άλλου είδους κυριαρχία. Μια λαϊκή κυριαρχία, σε αντίθεση με την αστική εθνικιστική κυριαρχία των ηγεμονικών τάξεων. Μια κυριαρχία νοούμενη σαν όχημα απελευθέρωσης, που θα αναχαιτίσει την ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση της εποχής μας. Έναν αντιιμπεριαλιστικό εθνικισμό, λοιπόν, που δεν θα έχει καμία σχέση με τις δημαγωγίες ενός τοπικού εθνικισμού που θέλει να υποτάξει τις προοπτικές της χώρας αναφοράς, στην σύγχρονη παγκοσμιοποίηση, και που θεωρεί τον πιο αδύναμο όμορο λαό σαν εχθρό του.

 

Δεν είναι απλό να φανταστούμε τη λαϊκή κυριαρχία

Πώς οικοδομείται, λοιπόν, ένα σχέδιο λαϊκής κυριαρχίας;

Αυτή τη συζήτηση την έχουμε κάνει πάρα πολλές φορές. Είναι μια δύσκολη και πολύπλοκη συζήτηση, με δεδομένη την ποικιλομορφία των συγκεκριμένων καταστάσεων. Θέλω να πιστεύω με καλά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στις συζητήσεις που έχουμε οργανώσει στην Κίνα, τη Ρωσία, τη Λατινική Αμερική (Βενεζουέλα, Βολιβία, Ισημερινό, Βραζιλία). Άλλες συζητήσεις ήταν πιο δύσκολες, ιδιαίτερα όσες έχουν διεξαχθεί σε πιο ευαίσθητες χώρες.

Δεν είναι απλό να φανταστούμε τη λαϊκή κυριαρχία, γιατί αυτή ενέχει αντιφάσεις. Η λαϊκή κυριαρχία στοχεύει στην μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους των πραγματικών εξουσιών στις λαϊκές τάξεις. Αυτές οι εξουσίες μπορούν να ισχύσουν πιο εύκολα σε τοπικό επίπεδο, αλλά ταυτόχρονα να δημιουργηθούν ανταγωνισμοί αν αναφερθούμε στο γενικό κρατικό επίπεδο. Γιατί αναφέρομαι στο Κράτος; Επειδή, όσο κι αν δεν μας αρέσει, τα Κράτη θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν ακόμη για πολύ καιρό.

Και το Κράτος παραμένει ο βασικός τόπος αποφάσεων που έχουν ορισμένο κύρος. Αυτό είναι το πλαίσιο της συζήτησης. Στη μια άκρη της συζήτησης, έχουμε τους ελευθεριακούς, που λένε πως το Κράτος είναι ο εχθρός που πρέπει με κάθε κόστος να πολεμήσουμε, και άρα πρέπει να κινηθούμε έξω από τη σφαίρα επιρροής του. Στην άλλη άκρη έχουμε τις λαϊκές εθνικές εμπειρίες, ιδιαίτερα εκείνες του πρώτου κύματος αφύπνισης των χωρών του Νότου, με τους αντιιμπεριαλιστικούς εθνικισμούς του Νάσερ, του Λουμούμπα, του Μοντίμπο κ.λπ.

Οι ηγέτες αυτοί είχαν ρόλο κηδεμόνα προς τους λαούς τους και νόμιζαν πως μια αλλαγή θα μπορούσε να προέλθει μόνο από τα πάνω. Τα δύο αυτά ρεύματα πρέπει να έρθουν σε επαφή και να συνεννοηθούν μεταξύ τους, για να οικοδομήσουν λαϊκές στρατηγικές που να ανοίξουν το δρόμο στην πραγματική πρόοδο.

Τι μπορούμε να μάθουμε από όσους βρίσκονται πιο μπροστά; Όπως π.χ. την Κίνα ή τη Λατινική Αμερική; Ποια είναι τα όρια που κατάφεραν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους αυτές οι εμπειρίες; Ποιες είναι οι κοινωνικές δυνάμεις που είναι ή που θα μπορούσαν να είναι σύμφωνες με τέτοιου είδους στρατηγικές; Με ποια πολιτικά μέσα μπορούμε να ελπίζουμε πως θα τις κινητοποιήσουμε;

Αυτές είναι βασικές σκέψεις πάνω στις οποίες όλοι εμείς, τα κοινωνικά κινήματα, τα κινήματα της ριζοσπαστικής αριστεράς, οι αντιιμπεριαλιστές και αντικαπιταλιστές αγωνιστές, πρέπει να εργαστούμε και στις οποίες πρέπει να απαντήσουμε προκειμένου να οικοδομήσουμε την δική μας, λαϊκή, προοδευτική και διεθνιστική κυριαρχία.

 [--->]