Συνέντευξη: Ειρήνη Σκάρογλου, Φωτογραφίες: Αργυρώ Μπάρη - ΑΝΘΡΩΠΟΙ,
Συνεντεύξεις - 26/01/2017
The english version of the interview follows
after the greek one.
Την S. την
γνώρισα πέρυσι στην προετοιμασία μίας performance σχετικής με τους πρόσφυγες.
Από την πρώτη στιγμή μου έκαναν εντύπωση τα μάτια της, τα γεμάτα ζωή και αγωνία
μάτια που έχουν δει μπροστά τους να ξετυλίγεται η φρίκη. Η S., ένα νεαρό και
δυναμικό κορίτσι, αναγκάστηκε πρόωρα να διακόψει τις σπουδές της, να
αποχαιρετήσει την οικογένειά της και να ξεκινήσει μόνη ένα τεράστιο και δύσκολο
ταξίδι για να ξεφύγει από τον πόλεμο. Στις ερωτήσεις μου κατά τη διάρκεια της
συνέντευξης αποφάσισα για λόγους σεβασμού να επικεντρωθώ στη ζωή της στην
Ελλάδα και την τωρινή κατάσταση που βιώνει αυτή και άλλοι πρόσφυγες και όχι
τόσο σε σκηνές φρίκης για να μην επαναφέρουμε τραυματικές μνήμες στο προσκήνιο.
Εντούτοις, η ίδια η αφήγηση των γεγονότων που διαδραματίστηκαν σε ελλαδικό χώρο
παραμένει δραματική, όπως ακριβώς και οι συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων
σήμερα.
Έναν χρόνο μετά
την Ειδομένη, λίγους μήνες μετά την εκκένωση των στεγαστικών καταλήψεων στην
Θεσ/νίκη, πέντε χρόνια πόλεμος που προκάλεσε συνολικά την φυγή περίπου 4,8
εκατομμύρια Σύριων σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο (σύμφωνα με τα στοιχεία της
United Nations High Commissioner for Refugees), αναρωτιέται κανείς ακόμα πότε
θα έρθει η λύτρωση για τους ανθρώπους που νόμιζαν πως η Ευρώπη θα είναι η γη
της Επαγγελίας τους, που πίστεψαν ότι τα όνειρά τους είναι ευπρόσδεκτα στις
χώρες μας. Θα κλείσω αυτό τον σύντομο πρόλογο με μια ιδιαίτερη ευχαριστία προς
όλους όσοι αφιερώνουν τον χρόνο τους στην αλληλεγγύη υπέρ των προσφύγων και
άλλων ευπαθών κοινωνικών ομάδων, αλλά και στους ίδιους τους πρόσφυγες (και
ειδικότερα στην S., για την παρουσία της και για την παραχώρηση της
συνέντευξης) που με την θέληση να ζήσουν και να διεκδικήσουν το αυτονόητο
δικαίωμα τους για ελευθερία, μας έχουν αλλάξει την ζωή.
Λοιπόν
S., που σε βρίσκουμε σήμερα;
Στην Αθήνα.
Μένεις
σε κατάληψη ή σε κάποιο στρατόπεδο;
Βασικά, μένω σε
ένα σπίτι της Praxis.
Αισθάνεσαι
ότι το ελληνικό κράτος μέχρι στιγμής σε έχει βοηθήσει ή έχει κάνει πιο δύσκολα
τα πράγματα για σένα;
Στην
πραγματικότητα με έχει δυσκολέψει. Είχα τόσους φίλους και με κάποιους μπορώ
ακόμα να επικοινωνήσω, ενώ για άλλους τα πράγματα είναι δύσκολα.
Το
κράτος σάς έχει βοηθήσει με τα χαρτιά σας και την διαδικασία μετεγκατάστασης;
Όχι, καθόλου.
Αφού ακόμη και πολλοί άνθρωποι δεν είναι χαρούμενοι με τις χώρες στις οποίες θα
τους στείλουν.
Αισθάνεσαι
ότι τα ζητήματα των προσφύγων τελευταία έχουν ξεχαστεί;
Ξεχασμένα ήταν
από την αρχή. Μπορείς να μου πεις πόσες φορές νοιάστηκαν πραγματικά για το τι
γινόταν στην Ειδομένη; Κανένας. Αφού κι οι πρόσφυγες γνωρίζουν ότι κανείς δεν
νοιάζεται. Και γνωρίζουν ότι η μετεγκατάσταση δεν γίνεται για αυτούς, αλλά δεν
έχουν και καμιά επιλογή.
Πιστεύεις
ότι υπάρχουν πρόσφυγες αυτή τη στιγμή που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα,
ενάντια στη θέλησή τους, ακόμη και μακριά από τις οικογένειές τους, που δεν θα
μπορέσουν να φτάσουν στη χώρα που επιθυμούν;
Αρκετοί από
αυτούς, καθώς τώρα τις αποφάσεις για το αν θα μετεγκατασταθούν ή θα ξαναβρεθούν
με τις οικογένειες τους, τις παίρνει το International Organization for
Migration (IOM).
Μπορείς
να μας περιγράψεις την δική σου ιστορία; Πώς έφτασες στην Ελλάδα;
Με βάρκα. Δεν
ήταν εύκολο… Η δική μου βάρκα ταξίδευε νύχτα, ο καιρός ήταν άσχημος και η
θάλασσα ταραγμένη. Ακόμη και τώρα θυμάμαι τα ουρλιαχτά των μανάδων και των
παιδιών. Προσπαθούσα μέσω GPS να επικοινωνήσω με ανθρώπους που επικοινωνούσαν
με τις βάρκες για να μας βρει το λιμενικό, και κάποια στιγμή σηκώνω το βλέμμα
να κοιτάξω γύρω μου. Ήταν η χειρότερη και πιο τρομακτική στιγμή της ζωής μου.
Τριγύρω σκοτεινά και νερό να μπαίνει από παντού γύρω μας… Μπορούσα να νιώσω τον
θάνατο. Αφού μας βρήκε το λιμενικό, δεν μπορούσα -ακόμη και σήμερα δεν μπορώ-
να καταλάβω πώς τα κατάφερα. Το χειρότερο από όσα ένιωθα εκείνες τις στιγμές
ήταν ότι αν κάτι συμβεί και μπουν στη βάρκα μας άλλοι για να σωθούν είναι
ότι για να μη πνιγώ θα πρέπει να πηδήξω και να κολυμπήσω όσο πιο μακριά
γίνεται. Ένιωθα ότι με κατακλύει ο εγωισμός αλλά θα ζούσα και θα επιβίωνα.
Αφού βρεθήκαμε
στο νησί, κοίταξα τη θάλασσα και ένιωσα ότι δεν έχω τίποτα να χάσω πια. Έχασα
το σπίτι μου, έχασα την οικογένειά μου, τους φίλους μου, και τόσα άλλα
αγαπημένα πρόσωπα. Ένιωθα τον θάνατο. Οπότε δεν υπήρχε τίποτα άλλο για να χάσω…
Τα χάσαμε όλα με αυτό το ταξίδι. Και όλοι εδώ είναι σαν εμένα. Ήρθαμε για να
ξεκινήσουμε τη ζωή μας από την αρχή. Ήρθαμε με μεγάλα όνειρα να κάνουμε κάτι.
Αλλά, δεν είναι έτσι πια. Όλοι τώρα θέλουν απλά να επιβιώσουν με τους φίλους
και τις οικογένειες τους στην ζωή των camps. Γιατί αυτό είναι το αληθινό νόημα
όταν βρίσκεσαι στη μέση του πουθενά. Αλλά ξέρεις; Ακόμη αγαπώ τη θάλασσα.
Κανείς δεν μπορεί να θυμώσει με τη θάλασσα. Ό,τι και να μας έκανε.
Σαν
απάντηση σε όλους όσοι λένε: «Γιατί δεν έμειναν στη χώρα τους να πολεμήσουν;»,
τι έχεις να απαντήσεις;
Όσο αυτοί
μπορούν να σκοτώσουν μια γάτα, άλλο τόσο και μεις μπορούμε να σκοτώσουμε άλλους
ανθρώπους. Έχουμε ανθρωπιά μέσα μας και δεν μπορούμε να σκοτώσουμε, δεν
μπορούμε να πολεμήσουμε και μας αξίζει μια φυσιολογική ζωή όπως σε όλους σε
αυτόν τον κόσμο.
Έχεις
βιώσει ρατσισμό εδώ στην Ελλάδα;
Όχι. Οι Έλληνες
είναι πραγματικά καλοί. Εδώ απέκτησα ακόμα και φίλους Έλληνες και από άλλες
χώρες της Ευρώπης που δεν θα ξεχάσω ποτέ σε ολόκληρη τη ζωή μου. Μερικοί από
αυτούς στάθηκαν σαν οικογένεια σε μένα.
Ποια
ήταν η χειρότερη και ποια η καλύτερη στιγμή σου μέσα στον προηγούμενο χρόνο;
Δύσκολη
ερώτηση. Όταν βρέθηκα στο νησί, τότε ένιωσα ευτυχία που επιβίωσα αλλά και
πραγματική ανησυχία για το τι θα ακολουθήσει. Φυσικά αυτή η αίσθηση συνεχίζεται
μέχρι και σήμερα, γιατί ακόμα δεν ξέρω τι θα γίνει ή αν θα γίνει όντως το
relocation.
Μπορείς
να μας πεις τι ακριβώς συνέβη μετά την κατεδάφιση της κατάληψης του
Ορφανοτροφείου; Πιστεύεις ότι ήταν πολιτική η απόφαση να το κατεδαφίσουν;
Νιώθω ότι οι
κυβερνήσεις προσπαθούν να κρατήσουν τους πρόσφυγες μακριά από τις πόλεις, οπότε
ναι το πιστεύω. Αλλά αυτό που θέλω να πω για το Ορφανοτροφείο, είναι ότι έζησα
υπέροχες στιγμές σε κείνο το σπίτι. Δεν ένιωθα καθόλου μόνη σε κείνο το μέρος
και είμαι τόσο χαρούμενη που ήμουν μέρος του. Αισθάνομαι μεγάλη θλίψη και θυμό
για όσα έγιναν με το Ορφανοτροφείο.
Ποια
είναι η άποψή σου για την πολιτική;
Σκοτώνει την
ανθρωπότητα. Αν ρίξουμε μια ματιά στο τι συμβαίνει στην Μέση Ανατολή βλέπουμε
ότι οι πολιτικές διαφορές δεν έχουν αφήσει μέρος για να ζήσει ένας άνθρωπος.
Και δυστυχώς οι πρόσφυγες έρχονται στην Ευρώπη νομίζοντας ότι εδώ υπάρχει χώρος
για ανθρωπιά και ότι η ανθρώπινη ζωή έχει περισσότερη αξία απ’ ό,τι στις
χώρες τους, όμως τα ίδια τα γεγονότα και η ζωή, αργά ή γρήγορα τους λέει να
ξυπνήσουν απότομα από αυτά τα γλυκά όνειρα.
Τελευταία
ερώτηση, έχεις ελπίδα; Και υπάρχει κάποιο μήνυμα που θέλεις να στείλεις σε
όσους διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη;
Φυσικά και έχω
ελπίδα και δεν θα τα παρατήσω μέχρι να καταφέρω όλα όσα έχω ονειρευτεί. Και το
μήνυμά μου σε όσους μας διαβάσουν είναι δύο πράγματα: να είναι άνθρωποι, και να
παλεύουν για το μέλλον τους αν πραγματικά νοιάζονται για αυτό.
A conversation with a Syrian refugee living in Greece
by Eirini Skaroglou, Photos: Argiro Bari
I met S. the previous year during the preparation of a performance about
the refugees. From the first time I met her, I got stunned with her eyes that
were full of life and agony, and had seen so many frightful moments unfolding
in front of them. S. is a young and strong girl that was forced to quit
university, leave behind her family and start alone a long and difficult
journey in order to escape the war. I decided during the interview- as an
example of respect- to ask only questions that have to do with life in
Greece and the current situation that she and other refugees are experiencing,
and nothing that has to do with horrendous moments from Syria, so that we will
not bring back traumatic memories. Nevertheless, the following narration of the
events that took place in the Greek territory, remain as dramatic as the life
conditions of the refugees is today.
One year after Eidomeni, some months after the evacuation of the housing
squats of refugees in Thessaloniki, five years of war that caused to overall
around 4.8 millions of Syrians to leave their home country (according to the
statistics of the United Nations High Commissioner for Refugees) someone can
easily wonder if there will ever be a solution for these people that
experienced so many difficulties throughout the years and hoped that Europe
will be the «Promised Land» who would welcome them and their dreams. As a
conclusion to this brief prologue I wish to thank specifically all these people
that devote their time in solidarity, helping refugees and other sensitive
social groups, but also the refugees (and especially S. for her presence and
for giving me this interview) that with all of their will to live and by
claiming their natural right for freedom, they have already changed our lives.
Well, S., where do we find you today?
Athens.
Are you in a squat or a refugee’s camp?
Actually a house of Praxis organization.
Do you feel like the Greek state has helped you so
far, or made things more difficult for you?
In fact more difficult. I had so many friends and I am able to contact with
some, but others things are going hard.
Has the state so far helped you with the papers and
the relocation process?
Not at all. Most of the people aren’t happy even with the countries that
they will be sent to.
Do you feel like the refugees’ issues lately have been
forgotten?
They are forgotten since the beginning. Can you tell me how many times they
cared about what was going on in Eidomeni? No one. Refugees even know that no
one cares. And they know that the relocation is not for them, but they have no
choice.
Do you believe that there are refugees stuck in
Greece, without their will, even apart from their families, that will not be
able to reach the country they want?
Many of them, because now the IOM (International Organization for
Migration) decides if they will be relocated to a new country or have Family
Reunion.
Can you describe to us your story?
We reached by boats. It wasn’t easy… It was night and the weather was bad
and the sea wasn’t so calm. Till now I can remember the screams of the mothers
and children. I was working with GPS and contact with people who contact the
boats and in a moment I thought to take a look around me. It was the worst and
most scary moment in my life. Everything dark and crazy water around you… I
could feel what death means. After the Greek police who works for the sea took
us, I couldn’t understand how I did it, even till now.
The worst moment was when I thought inside me that if something happens
with the other boat I will jump and try to be far as possible as I can from the
others. I felt selfish, but I would live and survive. Finally we reached an
island. I looked at the sea knowing that I had nothing to lose anymore. I lost
my home, left my family, friends, university and so many dears. I felt death.
So nothing more to lose. We lost them all by this trip.
And everyone here is just like me. We came to restart our life. We came
with big dreams to do something. But it is not like that anymore. Everyone now
wanna just survive with their friends and families from camps lives. Cause it
is the real meaning of being in the middle of nowhere. But you know, I still
love the sea.
No one can be sad with the sea. Whatever she did.
As a response to all these people who are saying «Why
didn’t they stay to their country to fight?» what do you have to answer?
If they can kill a cat, we can kill other people … We feel human inside us,
we can’t kill, we can’t fight and we worth to live normally just like everyone
else on this world.
Have you faced racism here in Greece?
I haven’t. Greek people are really nice. I have friends here that I will
never forget in all my life, even from other countries of Europe. Some of them
have been like a family for me.
What was the worst and the best moment during the last
year?
Hard question. When I reached the island I guess the happiness of feeling I
survived and the worry of what it will be next, which of course continues till
now, cause I still don’t know what will happen or if I will be relocated.
Can you tell us what exactly happened after the
demolition of Orfanotrofio Squat? Do you believe it was a political decision to
demolish it?
I feel the government is trying to keep refugees far from the cities, so
yes I do. But what I wanna tell about Orfanotrofio is that I lived great
moments in that house … I didn’t feel alone at all at that place and I am so
happy that I was part of it. And I really feel sad and angry for what happened
to Orfanotrofio.
What’s your opinion about politics?
It is killing humanity. If we take a look on what’s going on in the middle
east we ‘ll see that the politics left no place for human being… And
unfortunately people came to Europe because they thought that there is more
space for humanity and that life has more value than in their countries. But
what’s going on and what the life tells them is to wake up from that sweet
dreams.
Last question. Do you have hope? And is there any
message you want to send to those who will read this interview?
Of course I have hope and I won’t give up till I get what I dream for. And
my message for the people who will read this is two things: to be humans and
fight for your future if you really care about it.
