του
Peter Schaber
Μια βόλτα στη συνοικία Gülsuyu της Ισταμπούλ (Κωνσταντινούπολη)
Η Gülsuyu / Gülensu το σούρουπο
Είναι ένας κανόνας που ισχύει πάντα, αυτός που ανακάλυψε ο φίλος μου Μεχμέτ Onur : κοντά σε ένα τζεμ ή τζεμέβι (cemevi) των
αλεβιτών, χώροι λατρείας (τεκέδες) και όχι ναοί, συνήθως υπάρχουν μέρη που αξίζει να επισκεφθεί
κανείς. Στην Okmeydani, μια επαναστατική συνοικία της δυτικής Ισταμπούλ, το μέρος
αυτό είναι το Sivas Pideci, που βρίσκεις το καλύτερο pide (κεμπάμπ
με πίτα), και φυσικά το Sibel
Yalcin Park, από το όνομα
μιας επαναστάτριας, όπου μπορείτε να πιείτε το καλύτερο τσάι της γειτονιάς των
"πιο φτωχικών Cay Evi (τεϊοποτείων) της Ισταμπούλ ".Η Gülsüyü,
η συνοικία στην οποία θα αναφερθούμε στη σύντομη ιστορία μας, δεν αποτελεί
εξαίρεση.
Εδώ, η αγορά όπου μπορείτε να απολαύσετε άπειρες λιχουδιές δε βρίσκεται
και τόσο μακριά από τον τεκέ και από το Mahir-Deniz-Ulas-Park, που πήρε το όνομά του από τρεις από τους πιο
δημοφιλείς τούρκους κομμουνιστές: τον Mahir Cayan, τον Hüseyin Cevahir και τον Ulaş
Bardakçı.
Οι εικόνες σ'ένα πάρκο της Gülsüyü θυμίζουν τους επαναστάτες Mahir Çayan, Hüseyin Cevahir e Ulaş Bardakçı
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά όμορφα (και καλά) πράγματα βρίσκονται σχεδόν πάντα κοντά σε ένα τεκέ και
είναι φυσικό να είναι έτσι. Επειδή η μόνιμη καταστολή της μειονότητας των αλεβιτών, σε συνδυασμό με την μαζική μετανάστευση προς τις πόλεις από τη
δεκαετία του '60 μέχρι τη δεκαετία του '80, δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς μεταξύ
της επαναστατικής κουλτούρας και της κουλτούρας των αλεβιτών. Και επειδή τα
τραγούδια, τα φαγητά, τα ποτά και η κοινωνικότητα, έπαιζαν ανέκαθεν ένα
κεντρικό ρόλο στην κουλτούρα των αλεβιτών. Σε μέρη όπως η συνοικία Kücük Armutlu, η Okmeydani, η Gazi Mahallesi και η Gülsuyu οι παραδόσεις αυτές είναι συνυφασμένες με τις επιρροές των
διαφόρων επαναστατικών ομάδων. Ομάδες που έχουν τα δικά τους μπαρ, τις δικές
τους βιβλιοθήκες, αίθουσες συγκεντρώσεων, τσαγάδικα και πολλά άλλα.
Πλατεία στο κέντρο της Gülsuyu με φόντο μια τοιχογραφία της ομάδας "Παρτιζάν"
κατά των εμπόρων ναρκωτικών.
Στις συνοικίες αυτές οι αριστερές οργανώσεις είναι ευρύτατα αποδεκτές από τον κόσμο,
λόγω του αποφασιστικού ρόλου που παίζουν στη φροντίδα της κοινότητας και στη
διαχείριση της περιοχής, καθώς όλοι γνωρίζουν ότι χωρίς αυτές η καθημερινότητα
στις φτωχογειτονιές θα ήταν ακόμη πιο ανυπόφορη. Αν επισκεφτείτε τις συνοικίες
δεν θα αργήσετε να καταλάβετε ότι εδώ ισχύουν άλλοι κανόνες από ό,τι στην
υπόλοιπη Ισταμπούλ.
Αυτό το αντιληφθήκαμε πολύ γλήγορα, πριν ακόμα φτάσουμε εκεί, καθώς στο βανάκι που
μας μετέφερε ακούγαμε τη φωνή του σπουδαίου τραγουδοποιού Ahmet Kaya,ενός πολύ αγαπημένου τραγουδιστή που δίνει φωνή στους κατατρεγμένους της Ανατόλια.
Με το βανάκι ανηφορίζαμε όλο και πιο πάνω,λες και σκαρφαλώναμε σε κάποιο φρούριο.
Φτάνοντας στην κορυφή αυτό που είδαμε ξεπέρασε κάθε μας προσδοκία και μας άφησε
άφωνους. Από εκεί μπορούσαμε να δούμε όλη την Ισταμπούλ, αυτή την πόλη με τις
χιλιες πόλεις,εκεί όπου οι παράγκες από πηλό ξύνουν τον ουρανό,εκεί όπου ό, τι λαχταράς
να βρεις το βρίσκεις, και όπου αυτό που φοβάσαι, σε βρίσκει. Μολώχ σκληρός αλλά
και στοργική μητέρα, ταυτόχρονα, εκτείνεται μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι σου η τεράστια αυτή ανώμαλη πόλη, και εκεί που φαίνεται να τελειώνει, αρχίζει και
πάλι από την αρχή. Από το Gülsuyu φαίνετε (σχεδόν) όλη. Και όχι μόνο αυτή. Το βλέμμα
φτάνει ως τα Πριγκηπόνησα της Προποντίδας, πέρα από το Βόσπορο
Η θέα από την Gülsuyu ενός διπλανού οικισμού
Τώρα
καταλαβαίνουμε γιατί αυτός ο λόφος ο σκεπασμένος με σπίτια και σπιτάκια καίει
τόσο πολύ τους κερδοσκόπους των ακινήτων,περισσότερο από ποτέ. Και μετά την
έναρξη της περιοδείας μας, μπορούμε επίσης να κατανοήσουμε τι θα καταστραφεί
και τι θα χαθεί, αν περάσουν τα σχέδια των κατασκευαστικών εταιρειών. Εδώ
υπάρχει μια κοινωνική ζωή που είναι δύσκολο να περιγραφεί σε όσους δεν έχουν
ζήσει εκεί. Και μπορεί να την ζήσει, να τη νοιώσει, μόνο αν μείνει με φίλους στο
μαχαλά, στη συνοικία.
Μια συντρόφισσα ανήγγειλε την άφιξή μας, κάποιοι φίλοι μας περιμένουν ήδη. Από
την αυτοοργανωμένη βιβλιοθήκη της "Halk Cephesi" (Λαϊκό Μέτωπο) βγαίνουν
μερικοί ακτιβιστές οι οποίοι μοιράζουν φυλλάδια από πόρτα σε πόρτα. Πάμε μαζί τους
διασχίζοντας όλη τη συνοικία. Στο κέντρο, στην αγορά, με τις μπλε στολές τους βρίσκονται
ήδη,σύντροφοι του "Ezilenlerin Sosyalist Partisi" (του Σοσιαλιστικού
Κόμματος των Καταπιεσμένων) μοιράζουν προκηρύξεις.Μαζί τους και μια ηλικιωμένη κυρία
που συνεργάζεται μαζί τους. Η προκήρυξη είναι μια πρόσκληση σε μια συναυλία των
Αλεβιτών και σε μια συνέλευση για την ανάπλαση της περιοχής. Εδώ, όπου ο αγώνας
για τη ζωή δεν είναι ένας αγώνας που οδηγεί σε σύγκρουση με τους άλλους, αλλά ένας
αγώνας που ξέρεις ότι χωρίς τους άλλους δεν μπορείς να νικήσεις, ο αγώνας για
την καθημερινότητα είναι πολιτική.
Αυτοάμυνα:
διαδήλωση μετά τη δολοφονία του Hasan
Ferit Gediks από τη μαφία
Ένας από τους σημαντικότερους αγώνες τώρα είναι αυτός ενάντια στις "συμμορίες
των ναρκωτικών" (των έμπορων ναρκωτικών) και τη μαφία. Στην Gülsuyu,
πέρυσι, οι επαναστάτες πλήρωσαν ένα πολύ
βαρύ τίμημα. Στα τέλη του Σεπτέμβρη του 2013 έχασε τη ζωή του ο Hasan Ferit Gedik, από το Kücük Armutlu, μια
άλλη gecekondus * (*συνοικία από αυθαίρετα
πλινθόκτιστα, στα τούρκικα gecekondu, που στη κυριολεξία σημαίνει "κτισμένα μέσα σε μια νύχτα", για την
ταχύτητα με την οποία χτιζόντουσαν.) σε ενέδρα που είχε στήσει ένοπλη
ομάδα κατά τη διάρκεια διαδήλωσης.
"Αυτό έγινε στη διάρκεια μιας πορείας
διαμαρτυρίας με αφορμή μια άλλη ένοπλη επίθεση. Μια ημέρα πριν, οι μαφιόζοι
είχαν πυροβολήσει έναν φίλο μας. Γι 'αυτό και βγήκαμε στους δρόμους. Στη
διαμαρτυρία στις 29 Σεπτεμβρίου δεχτήκαμε και πάλι επίθεση, πυροβόλησαν στο πλήθος. "Ο
Hasan Ferit ήταν εκεί και χτυπήθηκε από έξι σφαίρες",μας λέει μια συντρόφισσα του Ferit. Ο νεαρός
άνδρας όμως δεν ήταν το τελευταίο θύμα αυτής της σύγκρουσης. Μόλις στις αρχές
του Οκτωβρίου, οι συμμορίες πυροβόλησαν τον Ismail Dogan, κάτοικο της Gülsuyu, με δράση στον αγώνα κατά των συμμοριών των
εμπόρων ναρκωτικών . Οι συμμορίες λειτουργούν σαν ένοπλη εμπροσθοφυλακή στη
συνοικία των συμφερόντων του κράτους και των κατασκευαστών. Οι οποίοι, όπως
ακούγεται όλο και περισσότερο, στέλνουν τις συμμορίες τους για να "σπάσουν"
με ναρκωτικά και επιθέσεις, την κοινωνική συνοχή στην περιοχή και, έτσι, να
αποδυναμώσουν την αντίσταση ενάντια στην "αστική ανάπλαση".
Απομονωμένη, άσχημη, όπως η πείνα, άψυχη: περιφραγμένη κοινότητα σε άμεση
γειτνίαση με την Gülsuyu
Και οι οποίες απειλούν ήδη τις πόρτες της Gülsuyu. Πηγαίνοντας από τον τεκέ προς
το σπίτι του Ismail Dogan, πέφτουμε επάνω σε μια από τις πιο
άσχημες περιφραγμένες ή φρουρούμενες κοινότητες (gated community ) από όσες έχουμε δει μέχρι τώρα στην Κωνσταντινούπολη. Εδώ πρόκειται να
χτιστεί ένα συγκρότημα κατοικιών, περιφραγμένο με ψηλά τείχη, συρματόπλεγμα,
πλέγμα από χάλυβα και κάμερες. Δεν υπάρχει τίποτα πιο δυστοπικό από αυτό. Πολυκατοικίες
ομοιόμορφες, άδειοι δρόμοι και καθαροί, η κυριαρχία της μονοτονίας ως αρχιτεκτονική
αρχή.
Η "νέα Ισταμπούλ" της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης του ισλαμικού AKP.
Το συγκρότημα περιβάλλεται από πολλά χιλιόμετρα συρματοπλέγματος, και σε
ορισμένα σημεία από ψηλούς τσιμεντένιους τοίχους.
Και σαν,τα τυπικά σχέδια του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ ένα μίγμα
νεοφιλελευθερισμού και εξισλαμισμού, να ήθελαν να μας δώσουν ένα οπτικό χαρακτηριστικό
σημάδι, το πρώτο κτίριο που βλέπει κανείς μπαίνοντας σ’ αυτόν τον εφιαλτικό οικισμό
είναι ένα τζαμί και πίσω του ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα από τσιμέντο. Ούτε
που θέλουμε να μπούμε, εξάλλου ο χώρος φυλάσσεται από μια ιδιωτική υπηρεσία
ασφαλείας. Αλλά δεν θέλουμε, γιατί έφτανε μία και μόνο ματιά για να πάρουμε
μια αίσθηση του πόσο ζοφερό, παρανοϊκό, θανάσιμα κουραστικό θα είναι να ζει
κανείς σε αυτή την υπαίθρια φυλακή.Θάθελες να ζήσεις εκεί; Ούτε να μου το
χαρίζανε.
Η επιθυμία να υπερασπιστείς και να σώσεις μια συνοικία αυθαιρέτων από το να
μετατραπεί σε κλουβιά στα μέτρα μιας υποτιθέμενης νέας μεσαίας τάξης δεν είναι αρρωστημένος
ρομαντισμός. Όταν αυτές οι συνοικίες εξαφανιστούν, θα εξαφανιστεί ό,τι καλύτερο έχει να μας δώσει η Ισταμπούλ : μια
ισχυρή κουλτούρα αντίστασης, με βαθιές ρίζες σε μια συλλογική ύπαρξη που
αναπτύχθηκε μέρα με τη μέρα στα πλαίσια μιας μακράς παράδοσης
Sofia Lampiki
ONTHEROAD