Οι Άνθρωποι της χούντας μετά τη Δικτατορία

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Οι «άνθρωποι της χούντας», όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό

και από τις δυο λέξεις, είναι εκείνοι, που με οποιοδήποτε

τρόπο, συντέλεσαν στην εγκαθίδρυση του δικτατορικού καθε­

στώτος στις 21 Απριλίου 1967 και τη διατήρησή του μέχρι τις

23 Ιουλίου 1974. Από αυτούς, άλλοι έγιναν γνωστοί, λίγο ή

πολύ, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και άλλοι, στα χρόνια

που ακολούθησαν την κατάρρευσή της ενώ συμπληρώθηκαν

δέκα χρόνια από τότε που οι στρατιωτικοί και τα ανδρείκελά

τους παράδωσαν την εξουσία στους πολιτικούς.

Το βιβλίο αυτό καταγράφει την μεταχείριση των «ανθρώ­

πων της χούντας» από την Πολιτεία, αλλά και από το Λαό

(επώνυμους και ανώνυμους).

Η αντιμετώπιση των χουντικών, από τις κυβερνήσεις που

ανέλαβαν μετά τη «μεταπολίτευση» όπως ονομάστηκε, ήλθε

σε αντίθεση με τις προσδοκίες της μεγάλης πλειοψηφίας του

Λαού και το «περί Δικαίου» αίσθημα των δημοκρατικών

πολιτών.

Λίγες μέρες μετά την ορκωμοσία της Κυβέρνησης «Εθνικής

Ενότητας» με πρωθυπουργό τον Κων. Καραμανλή και Πρόε­

δρο της Δημοκρατίας τον Πρόεδρο της χούντας Φαίδωνα Γκι-

ζίκη (που διορίστηκε μετά το «Ιωαννιδικό» πραξικόπημα της

25 Νοεμβρίου 1973) δόθηκε μια «ασαφής» αμνηστία, που,

βέβαια, προφανή σκοπό είχε να αδειάσουν οι φυλακές και οι

τόποι εξορίας από τους κρατούμενους-αντίπαλους του δικτα-

τορικού καθεστώτος, αλλά που δε γινόταν ρητή εξαίρεση για

τα εγκλήματα των πραξικοπηματιών και τις παρανομίες των

σφετεριστών της εξουσίας.

Στις αρχές του Σεπτέμβρη του 1974 με τη Γ ' Συντακτική

πράξη, επιχειρείται μια αυθεντική ερμηνεία του διατάγματος

με το οποίο είχε όοθεί η αμνηστεία. Με την ερμηνεία αυτή

εξαιρέθηκαν τα εγκλήματα των χουντικών.

 Έτσι έγιναν οι πρώτες μηνύσεις για εσχάτη προδοσία, για την 
κατάλυση της δημοκρατίας, με το πραξικόπημα της 21.4.67 και το διαμελισμό

της Κύπρου, με το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου στις

15.7.74 που άνοιξε το δρόμο στους Τούρκους στρατοκράτες να

εισβάλουν στο νησί και να κατέχουν μέχρι σήμερα παράνομα

το 40% περίπου της έκτασής του.Αφού έγιναν γενικές εκλογές, 

για την ανάδειξη της Βουλής και δημοψήφισμα, για τον καθορισμό

 του πολιτεύματος(Βασιλευομένη ή Προεδρική Δημοκρατία) τον 
Ιανουάριο του1975, η Ε ' Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, έκανε νόμο

του κράτους το Δ ' Ψήφισμα με το οποίο:

1. Η επέμβαση του στρατού στις 21.4.67 χαρακτηριζόταν

πραξικόπημα και ό χι επανάσταση και οι κυβερνήσεις που

προήλθαν από αυτό κυβερνήσεις βίας.

2. Οριζόταν κα θ’ ύλην αρμόδιο, για να εκδικάσει ποινικά

αδικήματα των χουντικών, το Πενταμελές Εφετείο Αθήνας.

3. Καθοριζόταν προθεσμία για την υποβολή μηνύσεων από

τα θύματα της δικτατορίας, κατά των στελεχών του καθεστώ­

τος, τρεις μήνες και για εγκλήματα από τα οποία είχε ζημιω­

θεί το Δημόσιο, έξι μήνες.

Έ τ σ ι στην περίοδο αυτή, το πρώτο εξάμηνο του 1975 υπο­

βλήθηκαν οι περισσότερες μηνύσεις πολιτών, που άμεσα ή

έμμεσα, είχαν θιγεί από την επιβολή και τη διάρκεια της

δικτατορίας.

Η πολιτεία, η Δικαστική Αρχή κινήθηκε αυτεπάγγελτα (;)

από τα τέλη του 1974, μόνο για τις υποθέσεις των εγκλημάτων

στο Πολυτεχνείο, κατά την εξέγερση του Νοέμβρη 1973 και

για τα βασανιστήρια των πολιτικών κρατουμένων.

Η Εισαγγελία Αθήνας διέταξε την διενέργεια προκαταρκτι­

κής εξέτασης, για τις δυο αυτές περιπτώσεις των «ομαδικών»

εγκλημάτων. Ο κώδικας Ποινικής Δικονομίας που ισχύει (τότε

και τώρα) ορίζει στο άρθρο 31 / I α ' ότι:

ο Εισαγγελεύς τωνΠλημμελειοδικών έχει το δικαίωμα να ενεργεί 
προκαταρκτικήν εξέτασιν,(να κρίνη αν συντρέχει περίπτωσις ποινικής δίωξης...!!

Στην περίπτωση του Πολυτεχνείου είχε επίσημα ανακοινω­

θεί από την «Κυβέρνηση» Μαρκεζίνη, ότι υπήρχαν 13 νεκροί

και δεκάδες τραυματίες. Ξένοι ραδιοσταθμοί, με βάση στοι­

χεία που έδιναν Έλληνες αντιστασιακοί, ή ανταποκριτές τους

από την Ελλάδα, ανέβαζαν τους νεκρούς σε πολλές δεκάδες

και τους τραυματίες σε πολλές εκατοντάδες.

Για τα βασανιστήρια, εξάλλου, σε όλη τη διάρκεια της

δικτατορίας, οι ξένοι ραδιοσταθμοί, οι ξένες εφημερίδες και ο

Ελληνικός «παράνομος» τύπος των αντιστασιακών οργανώ­

σεων, έκαναν σχεδόν καθημερινά καταγγελίες για παράνομες συλλήψεις,

άγρια βασανιστήρια και αμέτρητες άλλες παρανο­

μίες των οργάνων των υπηρεσιών ασφάλειας του δικτατορικού

καθεστώτος.Αλλά και οι Ελληνικές εφημερίδες, στους λίγους μήνες που

είχαν την δυνατότητα να γράφουν, είχαν δημοσιεύσει πάρα

πολλές καταγγελίες, για εγκλήματα χουντικών αστυνομικών,

στρατιωτικών και άλλων «αρχών».Και το σπουδαιότερο: Πολλές 
καταγγελίες ήταν επώνυμες και σ ' αυτές κατονομάζονταν οι δράστες 
των εγκλημάτων!

Όμως ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθήνας

Κων. Φαφούτης (σ.σ. τώρα Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου)

διέταξε την διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, από τους

Εισαγγελείς Δημ. Τσεβά (για «Πολυτεχνείο») και Βασ. Παππά

(για βασανιστές), ...ίνα κρίνη αν συντρέχη περίπτωσις ποινικής διώξεως]

Μετά το Δ ' Ψήφισμα πάντως έγιναν εκατοντάδες μηνύσεις.

Ασκήθηκαν ποινικές διώξεις, έγιναν ανακρίσεις, ακολούθησαν

δίκες. Κάθε διαδικαστικό στάδιο είχε και ένα «πιο ψιλό

κόσκινο» και κάθε φορά οι κατηγορούμενοι λιγόστευαν.

Η προθεσμία για την υποβολή μηνύσεων που είχε οριστεί

(για τα θύματα, κυρίως, των βασανιστών), ήταν από τις 18

Ιανουαρίου μέχρι τις 18 Απριλίου 1975. θέμ α γεννήθηκε αν η

18 Απριλίου είναι μέρα, μέσα στην προθεσμία ή έξω από

αυτή. Από την Εισαγγελία Αθήνας ανακοινώθηκε επίσημα, ότι

η 18 Απριλίου είναι μέσα στην προθεσμία και ο αρμόδιος

Εισαγγελέας, δέχτηκε τη μέρα αυτή, μόνο στην Αθήνα, περί­

που 150 μηνύσεις με εκατοντάδες κατηγορούμενους.

Όταν, όμως,ήρθε ο καιρός να δικαστούν όσοι μηνύθηκαν

τη μέρα αυτή (18 Απριλίου) και παραπέμφθηκαν σε δίκες, τα

δικαστήρια αποφάσισαν ότι η 18 Απριλίου είναι έξω από την προθεσμία,

οι μηνύσεις εκπρόθεσμες και έπαψε η δίωξη των κατηγορουμένων.

Έτσι γλύτωσαν την τιμωρία πολλοί και κάποιες, μεγαλύτερες,

ποινές άλλοι.Το κορυφαίο όμως γεγονός, που είχε σαν αποτέλεσμα την

ατιμωρησία εκατοντάδων «ανθρώπων της χούντας» ήταν η από­

φαση του Αρείου Πάγου που χαρακτήριζε το έγκλημα της

εσχάτης προδοσίας των πραξικοπηματιών σαν «στιγμιαίο».

Η απόφαση εκδόθηκε, σε εκκρεμή ποινική υπόθεση για

συνέργεια στην εσχάτη προδοσία των πραξικοπηματιών από

«πρωθυπουργούς», «υπουργούς», «υφυπουργούς» και άλλα στη­

ρίγματα της χούντας. Υποβλήθηκε μήνυση, ασκήθηκε δίωξη με 
παραγγελία της Ολομέλειας των Εφετών της Αθήνας (πάνω από 90 πρόεδροι

Εφετών και Εφέτες) και ένας Εφέτης, ο Κων. Ποταμιάνος, που

ορίστηκε ανακριτής, ξαφνικά (έγινε γνωστό ότι) αρνήθηκε να

κάνει ανακρίσεις, γιατί το έγκλημα των πραξικοπηματιών ήταν

στιγμιαίο κατά τη γνώμη του. Έγινε διαφωνία, που κλήθηκε

αρχικά να επιλύσει το Συμβούλιο Εφετών, που έκρινε ότι το

έγκλημα είναι «διαρκές» και ανανέωσε την εντολή στον

Εφέτη Ποταμιάνο, να κάνει ανακρίσεις. 

Κατά της απόφασης όμως του Συμβουλίου Εφετών έγινε προσφυγή 
στην κρίση τουΑρείου Πάγου, (αναίρεση από τον Εισαγγελέα Α. Π. Ευστ.

Μπλέτσα), ο οποίος, με τον χαρακτηρισμό του «στιγμιαίου»

έβαλε «τελεία και παύλα» στο θέμα, με το 684/2.7.75 βούλευμά

του. Υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις από πολιτικά κόμματα,

οργανώσεις και προσωπικότητες, αλλά η ανεξάρτητη και αδέ-­

καστη Δικαιοσύνη είχε αποφασίσει. Καταθέτοντας σαν μάρ-­

τυρας, σε δίκη του Ν. Ψαρουδάκη, που είχε κατηγορηθεί για

περιύβριση αρχής, για άρθρο του στην εφημερίδα «Χριστια­-

νική» με τίτλο διαρκές το δικό σας έγκλημα κύριοι Αρεοπαγίτες

ο καθηγητής του Ποινικού Δικαίου, Γεώργιος-Αλέξανδρος

Μαγκάκης, αργότερα Υπουργός της Δικαιοσύνης, χαρακτή-­

ρισε τους αρεοπαγίτες που έβγαλαν την απόφαση αυτή

ανθρωπάκια...

Οι «άνθρωποι της χούντας» όμως, δεν σταμάτησαν την παρά-­

νομη δράστηριότητά τους με την κατάρρευση της δικτατορίας

και την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς. Συνωμο-­

σίες, προκλήσεις, συγκρότηση τρομοκρατικών οργανώσεων,

τρομοκρατικές ενέργειες (εκρήξεις βομβών, επιθέσεις σε

δημοκρατικούς πολίτες, εμπρησμοί) έγιναν πολλές φορές και

απασχόλησαν την κοινή γνώμη και τον τύπο.

Οι δράστες των περισσοτέρων εγκλημάτων, μετά τη δικτα­

τορία και στα δέκα χρόνια που πέρασαν, είναι άγνωστοι.

Δολοφονίες πολιτικές, εμπρησμοί καταστημάτων, εκρήξεις

βομβών έχουν μείνει ανεξιχνίαστες. Προκηρύξεις αριστερών

επαναστατικών οργανώσεων δείχνουν ότι πολλές από τις

ενέργειες αυτές που αποδοκιμάστηκαν από το σύνολο του

πολιτικού κόσμου, λογικά δεν θα πρέπει να έχουν προέλευση

δράστες από το χώρο της φασιστικής δεξιάς.

Τώρα, πόση λογική υπάρχει και αν, η λογική «ενός νομοταγούς» πολίτη,

μπορεί να παρακολουθήσει τη λογική του «επαναστάτη» ή

«τρομοκράτη» είναι άλλο θέμα. Πάντως και για τις ομάδες των

ακροδεξιών νεοφασιστών, νεοναζί, ενθικοσοσιαλιστών (και 

άλλων ποικιλώνυμων) τρο­μοκρατών που συνελήφθησαν και 

καταδικάστηκαν, για κατο­χή όπλων και εκρηκτικών, για εκρήξεις 

βομβών, με ή χωρίς θύματα, δεν έχει πεισθεί κανένας ότι εξαρθρώθηκαν,

ότι έγινε γνωστή όλη η δραστηριότητά τους και ότι τιμωρήθηκαν όλα

τα μέλη των οργανώσεων ή ομάδων και όπως έπρεπε.

Γεγονός είναι όμως ότι η συγκεκριμένη δράση ακροδεξιών,

που ήταν σε έξαρση το 1976, 1977 και 1978 (εκρήξεις βομβών)

μετά την σύλληψη κάποιων από τους δράστες, σταμάτησε.

Κανένας δεν πιστεύει ότι αυτοί που είναι στη φυλακή (5-6

κατάδικοι) σχεδίασαν, επέλεξαν τους στόχους, προμηθεύτηκαν

τα υλικά, κατασκεύασαν και τοποθέτησαν μόνοι τους όλες τις

βόμβες. Η σύλληψη και η καταδίκη αυτών όμως έκανε τους

άλλους να αναστείλουν την τρομοκρατική δραστηριότητά

τους. Δεν αποκλείεται να εντοπίστηκαν και άλλοι, που είτε

γιατί δεν υπήρχαν αρκετές αποδείξεις είτε γιατί άλλες «πολι­

τικές» το υπαγόρευαν, να μην τιμωρήθηκαν. Το ουσιαστικό

όμως είναι ότι οι εκρήξεις σταμάτησαν, τουλάχιστον στη

μορφή που μας συνήθισαν οι συγκεκριμένοι τρομοκράτες.

Και αφού πέρασε ο πρώτος καιρός της Δημοκρατίας με τα

διστακτικά βήματα (διώκονται, δεν διώκονται οι «άνθρωποι

της χούντας»), αφού πέρασαν τα «κατ’ εξοχήν» χρόνια των

δικών της χούντας 1975, 1976, αφού «ακούστηκαν» εκατοντά­

δες εκρήξεις βομβών με θύματα, αφού έπεσαν δολοφονημένοι

αστυνομικοί, βασανιστές και μη, τα τελευταία χρόνια οι

«άνθρωποι της χούντας» πέρασαν σε άλλες «μορφές πάλης».

Άρχισα ν να προσπαθούν να λειτουργήσουν σαν ομάδες

πολιτικές, κοινωνικές ή άλλες, στη νομιμότητα. Βέβαια, με

προσωπείο νομιμότητας εμφανίστηκαν και στις πρώτες εκλο­

γές με τον Πέτρο Γαρουφαλιά και την «Ε.Δ.Ε.» του που εκτός

από τη συντριβή ατις εκλογές γελοιοποιήθηκε από συγκεν­

τρωμένους «αντιφρονούντες» στις προεκλογικές συγκεντρώ­

σεις.

Ακολούθησε η ίδρυση της «Εθνικής Παρατάξεως» από

τους Σάββα Κωνσταντόπουλο (την προετοιμασία) και Στέφανο

Στεφανόπουλο (που έγινε αρχηγός, αλλά δε βγήκε βουλευτής),

που πήρε στις εκλογές του 1977 ποσοστό 6% περίπου και

«έβγαλε» 5 βουλευτές. Στις εκλογές του 1981 η «Εθνική Παρά-

ταξις» είχε διαλυθεί και κάποιους χουντικούς στέγασε το

«κόμμα των Προοδευτικών» του «δοτού» Σπύρου Μαρκεζίνη

ενώ άλλοι, μαζί με στελέχη της «Ε.Π.» προσχώρησαν στη

«Νέα Δημοκρατία». Ο Μαρκεζίνης κατάφερε να εκλεγεί μόνον

ένας δικός του στην ευρωβουλή, ενώ το κόμμα του δεν εκπροσω-

πήθηκε στην Ελληνική Βουλή.

Προηγούμενα όμως έγιναν και άλλες πολιτικές, ή «ειδικών

σκοπών», ενώσεις προσώπων. Κάποιοι «νεκρόφιλοι» δημιούρ-­

γησαν οργανώσεις φίλων του βασιλικού θεσμού, άλλοι πολι-

τικές κινήσεις νεολαίας, πνευματικές (!) ή άλλοι, οργανώσεις

με αίτημα την αποφυλάκιση «των εγκλείστων αξιωματικών».

Μέχρι που φθάνουμε στο 1983, που το Πολυμελές Πρωτοδι­-

κείο θα αναγνωρίσει σωματείο με σαφείς «πολιτικούς» σκο-­

πούς, την «Εθνική Πολιτική Ένωση», ΕΠΕΝ, που θα γίνει το

1984, κόμμα με αρχηγό τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο,

που έχει... ισόβια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

Χωρίς, τυπικά και επίσημα να φαίνεται ο Γ. Παπαδόπουλος,

η ΕΠΕΝ θα λάβει μέρος στις Ευρωεκλογές της 17 Ιούνη 1984. 

                          ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Στα δέκα χρόνια που πέρασαν από τον Ιούλιο του 1974

«χύθηκε» πολύ μελάνι σε «χουντολογία». Κάποιοι, λίγοι

«άνθρωποι της χούντας» κατηγορήθηκαν και διώχτηκαν ελά-­

χιστοι τιμωρήθηκαν (και από αυτούς οι περισσότεροι, με

μικρές ή αδιάφορες γ ι ’ αυτούς ποινές) ενώ οι πολλοί έμειναν

ατιμώρητοι.

Για τις επιλογές που έγιναν από την πολιτεία, για την αντι-­

μετώπιση των στραγγαλιστών της ελευθερίας του Ελληνικού

Λαού, σε επίπεδο πολιτικό ή σε επίπεδο ποινικής μεταχείρη-

σης, ό,τι και να γραφτεί εδώ, αξία πολιτικής φιλολογίας θα

έχει μόνο. Ο συγγραφέας έκρινε ότι δεν είναι ο πιο αρμόδιος

να κάνει κριτική —περισσότερη από όσο «σχολιασμό» μπορεί

να περιέχει η παράθεση των γεγονότων— και μια σκέψη, να

ζητηθεί από πολιτικούς να διατυπώσουν γνώμες ή απόψεις,

εγκαταλείφθηκε γιατί και απροθυμία υπήρξε σε δυο-τρεις

περιπτώσεις και γιατί —ακριβώς— το βιβλίο δεν είναι βιβλίο

πολιτικής φιλολογίας. Καταγράφει μόνο ό,τι έγινε και όπως

έγινε.

Ας δούμε, όμως, συνοπτικά, πόσοι, ποιοί («κατ’ είδος» ορι-­

σμένοι) και γιατί, διώχθηκαν και ποιά ήταν η τύχη των «διώ-­

ξεων» αυτών. 

1. Για το πραξικόπημα της 21 Απριλίου 1967

Μηνύθηκαν και διώχθηκαν 112 αξιωματικοί. «Πρω­ταίτιοι»

κρίθηκαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη 24 από αυτούς.

Δικάστηκαν 21 και οι 3 υπόλοιποι «τόσκασαν» στο εξωτερικό.

Καταδικάστηκαν 19 «οι άλλοι 2 αθωώθηκαν», και επιβλήθη-­

καν ποινές από 5 χρόνια φυλακή μέχρι θάνατο (που μετατρά-

πηκε σε ισόβια, λίγες ώρες μετά την έκδοση της απόφασης

του δικαστηρίου). Από τους καταδικασμένους σήμερα στη

φυλακή βρίσκονται 14 ενώ 2 άλλοι έχουν αποφυλακιστεί

«προς αποτροπήν ανηκέστου βλάβης της υγείας τους». 

Ελεύθεροι είναι οι Αντ. Λέκκας (στην Αμερική, με άδεια) και Γρ.

Σπαντιδάκης (στην Αθήνα στο σπίτι του). Στη φυλακή οι Γ.

Παπαδόπουλος, Στ. Παττακός, Ν. Μακαρέζος, Γ. Ζωϊτάκης, Δ.

Ιωαννίδης, I. Λαδάς, Μ. Ρουφογάλης, Κ. Παπαδόπουλος, Οδ.

Αγγελής, Ν. Ντερτιλής, Στ. Καραμπέρης, Θ. Θεοφιλογιαννά-

κος, Ν. Γκαντώνας και Γ. Κωνσταντόπουλος. (Ο Μ. Μπαλό-

πουλος, καταδικασμένος σε ισόβια, πέθανε ενώ αποφυλακί-­

στηκαν οι Δ. Σταματόπουλος και Ε. Τσάκας).

2. Για τη «Σφαγή του Πολυτεχνείου»

Διώχθηκαν ποινικά περισσότεροι από 40, σαν φυσικοί και

ηθικοί αυτουργοί των εγκλημάτων που έγιναν κατά την εξέ­-

γερση του Πολυτεχνείου. Παραπέμφθηκαν σε δίκη 35 κατη-­

γορούμενοι.
Δικάστηκαν 34 και ο ένας φυγοδικεί (Ηλίας

Τσιαπούρας ή Τσιαούρας). Στην πρώτη δίκη με 32 κατη­-

γορούμενους (δύο —I. Καλύβας και Π. Θεράπος— δικά-­

στηκαν χωριστά), αθωώθηκαν οι 12 και καταδικάστηκαν οι 20

υπόλοιποι σε ποινές από 5 μήνες φυλακή μέχρι 7 φορές ισό-­

βια (Ιωαννίδης). Σε επανάληψη της δίκης για 7 από τους

κηρυγμένους ένοχους μετά από αναίρεση που έκανε δεκτή ο

Άρειος Πάγος, αθωώθηκαν 5 και επιβλήθηκαν φυλακίσεις

μηνών, σε 2 άλλους. Αθωώθηκε επίσης (δικάστηκε μόνος) και

ο Π. Θεράπος. Έ τ σ ι συνολικά από τους 34 που δικάστηκαν οι

18 κηρύχθηκαν αθώοι! Σήμερα από τους 16 καταδικασμένους

οι περισσότεροι έχουν εκτίσει τις ποινές τους και έχουν από-­

φυλακιστεί ή είναι στις φυλακές και με άλλες καταδίκες.

Μόνο με καταδίκη για το «Πολυτεχνείο» στη φυλακή σήμερα βρί­-

σκεται ο Ιωάννης Λυμπέρης έφεδρος αξιωματικός (25 χρόνια

κάθειρξη) για δυο φόνους, που, κατά τους χουντικούς που έχουν

 επαφές, «κόπτεται», ότι «είναι αθώος» και ότι «δεν πυροβόλησε

αυτός» τους δυο, που σκοτώθηκαν και που τους «φόρτωσαν» στη 
πλάτη του.

3. Βασανιστές στρατιωτικοί

Έγιναν δυο χωριστές ανακρίσεις και εκδόθηκαν δυο «παρα-­

πεμπτικές διαταγές» (βουλεύματα), ενώ οι πολλοί κατηγορού­-

μενοι ήταν ίδιοι στις δυο δικογραφίες. Στο αναθεωρητικό οι

δυο δικογραφίες συγχωνεύθηκαν και οι στρατιωτικοί βασανι-­

στές κρίθηκαν όλοι μαζί για όσες πράξεις είχαν παραπεμφθεί.

Στην πρώτη δίκη παραπέμπονται 31 σαν βασανιστές (έχουν

απαλλαγεί άλλοι 38 με βούλευμα) και καταδικάζονται οι 16

από αυτούς ενώ οι υπόλοιποι 15 κηρύσσονται αθώοι (στρατο­-

νόμοι οι περισσότεροι). Οι ποινές, από 6 μήνες μέχρι 23 χρό-­

νια. Στη δεύτερη μεγάλη δίκη παραπέμπονται 36 και καταδικά-­

ζονται 23 ενώ 13 αθωώνονται. Ποινές, από λίγους μήνες με

αναστολή μέχρι 7 χρόνια. Στο Αναθεωρητικό θα δικαστούν 29

αξιωματικοί και οπλίτες του στρατού και οι ποινές τους θα

μειωθούν. Τα αθροίσματα (για όσους δικάστηκαν δυο φορές

σε πρώτο βαθμό) των ποινών θα είναι από 22 χρόνια μέχρι 12

μήνες. 

Από τους βασανιστές του στρατού σήμερα στις φυλα-­

κές βρίσκονται 4 απότακτοι (και έκπτωτοι στην τάξη του

στρατιώτη) στρατιωτικοί. Είναι οι Χατζηζήσης, Σπανός, Τσά-

λας και Θεοφιλογιαννάκος (που έχει καταδικαστεί και σαν

«πρωταίτιος»). Ένας κατηγορούμενος, ο Χριστόφορος Μογιά-

νος έφεδρος, φυγοδίκησε αλλά τώρα έχουν παραγραφεί —

μάλλον— τα αδικήματά του.Μεμονωμένοι στρατιωτικοί 
δικάστηκαν και σε άλλα δικα­στήρια, αλλά δεν είναι κανένας 
στη φυλακή για βασανιστήρια.

4. Βασανιστές αστυνομικοί

Δίκες αστυνομικών για βασανιστήρια, κρατουμένων αντι-­

στασιακών, έγιναν δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες). Επειδή η

καταμέτρηση όλων, από όλα τα δικαστήρια της Ελλάδας,

είναι δύσκολη και τα στοιχεία ελλειπή, θα παραθέσουμε στοι-­

χεία για όσους δικάστηκαν στην Αθήνα (Γενική Ασφάλεια

και Προαστείων). 

Οι βασανιστές της αστυνομίας δικάστηκαν σε δυο δίκες με 
χρονικό χωρισμό των πράξεων. Μια δίκη γιαβασανιστήρια της
 «Ιωαννιδικής» δικτατορίας (73-74) και μια για τα υπόλοιπα χρόνια
 («Παπαδοπουλική» δικτατορία) '67-’73. Για τον τελευταίο χρόνο
της δικτατορίας, ανακρίθηκαν περίπου 40 αστυνομικοί, παραπέμφθηκαν
16 και δικάστηκαν 14 από αυτούς. Αθωώθηκαν 6, έπαψε για τυπικούς 
λόγους η δίωξη για 4 άλλους και καταδικάστηκαν 4 σε ποινές φυλάκι-

σης από 4 μέχρι 10 μήνες.

Για τη μεγάλη χρονική περίοδο κατηγορήθηκαν 150 αστυ-­

νομικοί σαν βασανιστές. Παραπέμφθηκαν τελικά 11 της αστυ-­

νομίας και 5 της χωροφυλακής σε δίκη. Καταδικάζονται στο

Πλημμελειοδικείο 6 αστυνομικοί σε ποινές από 10 μήνες

μέχρι 2 χρόνια. Στο Εφετείο μειώνονται οι ποινές των 4 από

τους 5 που δικάστηκαν (σ.σ. στο μεταξύ έχει δολοφονηθεί ο

Μάλλιος) και οι ποινές εξαγοράζονται εκτός από του Μπάμ-

παλη, που θα πάει για 2 μήνες ακόμη στη φυλακή. Από τους

αξιωματικούς της χωροφυλακής, σε πρώτο βαθμό θα καταδι-­

καστούν και οι 5 (Τριμελές-Εφετείο) αλλά στο δεύτερο βαθμό

(Πενταμελές Εφετείο) θα αθωωθούν 2 και θα μειωθούν οι ποι­-

νές των 3 άλλων. 

Στον πρώτο βαθμό οι ποινές ήταν από 2μέχρι 6 χρόνια, στο δεύτερο

γίνονται από 11 μέχρι 23 μήνες.Στη φυλακή κλείνεται μόνο ο Φαβατάς.

Σήμερα δεν είναι στη φυλακή κανένας βασανιστής. 

Δίκες αστυνομικών για βασανιστήρια και για δολοφονίες-σε 
βασανιστήρια ή καταδιώξεις(Τσαρουχάς, Χαλκίδης) έγιναν πολλές 
στη Θεσσαλονίκη,στον Πειραιά, στην Πάτρα, στη Λάρισα, στα Χανιά 
και άλλες πόλεις.Πολλές έληξαν με ανάκληση των εγκλήσεων αφού οι

βασανιστές αναγνώρισαν δημόσια τις πράξεις τους και ζήτη-­

σαν συγνώμη από τα θύματά τους. 

Αλλού επιβλήθηκαν ποινές μικρές τις περισσότερες φορές, 

δυο βασανιστές της Θεσσαλονίκης (Καραμήτσος-Κουρκουλάκος)

διέφυγαν στο εξωτερικό...πάντως τώρα, δέκα χρόνια «μετά», 
δεν είναι στη φυλακή κανένας.

5. Οικονομικά σκάνδαλα (εδώ «έχει φαΐ»)

Οι «άνθρωποι της χούντας» όμως, σαν «εξουσία» διαχειρί-­

στηκαν για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από εφτά χρόνια,

τα δημόσια οικονομικά, τον κρατικό προϋπολογισμό, το

χρήμα του λαού. Φυσικό ήταν, όπως κάθε εξουσία να ευνοή-­

σει τους ανθρώπους της και σαν κάθε αυθαίρετη δικτατορική

και βέβαια ανεξέλεγκτη εξουσία, να διαχειριστεί τα οικονο-­

μικά με τρόπο σκανδαλώδη.

Έτσι, ο έλεγχος αυτός αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο, με 

ουσιαστικό υλικό ενδιαφέρον, στην καθόλου διαδικασία της

ποινικής μεταχείρισης, κρίσης, των χουντικών, πρωταιτίων

και μη, καθώς και εκείνων που ωφελήθηκαν από τα οικονο­

μικά σκάνδαλα. Έγιναν έρευνες, από ανώτερους και ανώτα­

τους δικαστικούς, στις υπηρεσίες του κράτους, ανοίχτηκαν

χιλιάδες φάκελοι για να μελετηθούν και να ελεχθούν στοιχεία

από έγραφα, εξετάστηκαν μάρτυρες, δημιουργήθηκαν και­

νούργιοι ογκώδεις φάκελοι συντάχτηκαν πολυσέλιδα «πορί­

σματα» αλλά... το αποτέλεσμα, μηδέν.Κανένας δεν «πλήρω­σε»'

Στο σημείο αυτό, πρέπει να γίνε ι μια παρένθεση . 
Το γεγονός ότι κανένα ς δεν τιμωρήθηκε και η πίστη ότι 
δεν πρόκειται  να τιμωρηθεί,(γιατί, όπως θα δούμε στη 
συνέχεια , υπάρχουν ακόμη εκκρεμείς ποινικέ ς δικογραφίες ), 
υπέβαλα ν, στο συγγραφέα του βιβλίου αυτού, την

επιλογή , να μη καταγράψει πολλές λεπτομέρειες ,
 να μην κάνει  πολλές  αναφορές στο «κεφάλαιο» αυτό,
 δηλαδή των «οικονομικών σκανδάλων» .

 Για τον ίδιο λόγο, θα δοθεί εδώ,κάποια ιδιαίτερη σημασία

με την παράθεση κάπω ς περισσότερων πληροφοριών, συγκεντρωτικά ,

γ ια  τ η ν εξέλιξη και την κατάληξη των υποθέσεων αυτών.

Ο έλεγχος της διαχείρισης των οικονομικών του κράτους από τη χούντα, 

στράφηκε σε τέσσερις, κυρίως, κατευθύνσεις: 

Α. Χαριστικές συμβάσεις, παραχώρησης προνομίων εκμετά-

λευσης πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας.

Β. Αυθαίρετες αναθέσεις μελετών και εκτελέσεις δημοσίων

έργων.

Γ. Καταλήψεις ή παραχωρήσεις δασικών εκτάσεων ή άλλων

δημοσίων κτημάτων.

Δ. Παράνομες δανειοδοτήσεις από τράπεζες, την ΕΤΒΑ κυ­-

ρίως, για την δημιουργία, βιομηχανικών μονάδων, ξενοδοχει­-

ακών συγκροτημάτων και άλλων επιχειρήσεων.

Ασκήθηκαν πολλές ποινικές διώξεις κατά δεκάδων ανθρώ-­

πων της χούντας ονομαστικά αλλά και «κατά παντός ετέρου

υπευθύνου» για απάτες, πλαστογραφίες, παραβάσεις του νόμου

περί ευθύνης υπουργών, παραβάσεις καθήκοντος, απιστίες

(περί την υπηρεσίαν) συνέργειες, ηθικές αυτουργίες κλπ.

Μεταξύ των διωχθέντων ονόματα τρανταχτά: Ωνάσης,

Νιάρχος, Λάτσης, Ανδρεάδης... Με αποφάσεις της Ολομέλειας

των Εφετών ανακριτές, μετά την άσκηση των διώξεων, ορί-­

στηκαν οι Εφέτες Ε. Καραμαγκιώλης, Αθ. Μουλάς, I. Γεωρ-

γακόπουλος και Ν. Παπαγεωργίου. Αργότερα συνέχισαν οι

Εφέτες Μιχ. Καρατζάς και Παν. Κασίμης.

Οι ανακρίσεις αυτές ήταν από τη φύση τους δύσκολες και

επίπονες. Άνθρωποι που τις «φορτώθηκαν» αρρώστησαν (ένας

Εφέτης έφθασε στο Χιούστον του Τέξας για εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς),

 ένας γραμματέας παθαίνει αλλεπάλληλα εμφράγματα: και οι δικογραφίες

«πήγαν και ήλθαν» για να έχουν όλες την ίδια κατάληξη:

Στο αρχείο, αφού προηγήθηκαν απαλλακτικά βουλεύματα.

Μια μόνο δικογραφία, —κατά μια πληροφορία— για παράνομη

δανειοδότηση, έφθασε στο ακροατήριο του Πενταμελούς Εφετείου

δεν έγινε γνωστό το αποτέλεσμα της δίκης, αλλά για να μην το 
θυμάται η «πηγή»της πληροφορίας δεν θα ήταν άξια... μνήμης και 
βέβαια αναφοράς).

Για οικονομικά σκάνδαλα η Ολομέλεια των Εφετών έκανε

περισσότερες από 100 ποινικές διώξεις (για την ακρίβεια

έδωσε παραγγελία στον αρμόδιο Εισαγγελέα Εφετών για την

άσκηση της δίωξης). Μια όμως από αυτές τις παραγγελίες

είχε αντικείμενο περισσότερες από τριακόσιες (αριθμός 300)

παράνομές δανειοδοτήσεις της ΕΤΒΑ. Ασκήθηκε ύστερα από

διοικητικό έλεγχο και έγιναν ανάλογος αριθμός δικογραφιών

(περισσότερες από 300). Σε πολλές από αυτές βασικός κατη­-

γορούμενος ήταν ο Μιχ. Μπαλόπουλος, γραμματέας του EOT

στη δικτατορία που (στα μισά της δεκαετίας που μας ενδιαφέ­-

ρει) στις 3 Μαρτίου 1978 πέθανε. Από αυτές τις 300 περίπου

υποθέσεις και σήμερα είναι 55 περίπου εκκρεμείς,στο ανακρι-

τικό γραφείο.

Πώς έγινε αυτό; Υπήρχαν νομικοτυπικά προβλήματα (π.χ.

επειδή η παραγγελία ήταν μια, έπρεπε να τελειώσουν και οι

300 ανακρίσεις για να υποβληθούν στην Εισαγγελία και τα

Συμβούλια Εφετών για την έκδοση βουλευμάτων, σύμφωνα με

τους τύπους) και τεράστιος όγκος εγγράφων (π.χ. για κάθε

δανειοδότηση ολόκληρες οι αλληλογραφίες των τραπεζών,

πολυσέλιδα συμβόλαια —τίτλοι κυριότητας, εγγραφές υποθη­-

κών— ατελείωτα άλλα έγγραφα). Φορτηγά ολόκληρα με φακέ­

λους μετέφεραν το ανακριτικό υλικό και δωμάτια ολόκληρα

γέμιζαν, στο κτίριο του Πρωτοδικείου στην Ομόνοια, όπου

ήταν τα γραφεία των Εφετών-ανακριτών.

Ενδεικτικά θα γίνει στη συνέχεια η παράθεση ορισμένων

υποθέσεων που έκλεισαν με απαλλακτικά για τους κατηγορού-­

μενους βουλεύματα. Κατηγορούμενοι ήταν εκτός από τους

Παπαδόπουλο, Παττακό, Μακαρέζο και τους εκάστοτε οικο-­

νομικούς ή συναρμόδιους «υπουργούς» και οι συμβαλλόμενοι

με το Δημόσιο σαν ηθικοί αυτουργοί (Ωνάσης, Λάτσης, Νιάρ-

χος, Ανδρεάδης κλπ.) καθώς και διάφοροι υπηρεσιακοί παρά-

γοντες που είχαν υπογράψει διάφορα έγγραφα.

Εδώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι σε πολλές υποθέσεις που

εκδόθηκαν απαλλακτικά βουλεύματα, στη σύνθεση των συμ­

βουλίων Εφετών μετείχαν οι Εμμ. Καβαλιέρος Πρόεδρος Εφε­

τών, Αθαν. ΜωραΓτης (πέθανε από φυσικό θάνατο) Εφέτης και

Βασ. Αποσκίτης (δολοφονήθηκε) Εφέτης. (Η σύμπτωση, είχε

επισημανθεί από τον τύπο).

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης είχε κατηγορηθεί για την υπόθεση

του Γ ' (τρίτου) διυλιστηρίου. Όπω ς είχε γραφτεί στις εφημε­

ρίδες της εποχής, από πληροφορίες που «διέρρεαν» τότε, ο

Ωνάσης είχε αναλάβει να κάνει επενδύσεις ύψους 500 εκατομ­

μυρίων δολαρίων στην Ελλάδα αλλά μετά υπαναχώρησε.

Το δικτατορικό καθεστώς, του είχε καταβάλει ποινική

ρήτρα, που έφθανε στα 7 εκατομμύρια δολάρια (!!) χωρίς να

έχει υποχρέωση. Με την υπόθεση αυτή είχε συσχετιστεί η

παραχώρηση, από τον Ωνάση στον δικτάτορα Παπαδόπουλο,

της βίλας στο Λαγονήσι. Από την ανάκριση είχε διαπιστωθεί

ότι ο Ωνάσης είχε ιδρύσει την εταιρία «Ράουσον» με έδρα τον

Παναμά και μοναδικό περιουσιακό στοιχείο τη βίλα. Είχαν

εκδοθεί 1.000 μετοχές της εταιρίας αυτής, που ο Ωνάσης τις

είχε προσφέρει στον Παπαδόπουλο. Έ τ σ ι, με την δωρεά που

έγινε με τον τρόπο αυτό, δεν καταβλήθηκε φόρος μεταβίβασης

στο Δημόσιο... νομότυπα!

Ο Σταύρος Νιάρχος είχε κατηγορηθεί για το διυλιστήριο

του Ασπρόπυργου (μαζί με άλλους). Με τη σύμβαση που είχε

ο Νιάρχος, αποκτούσε το 70% των μετοχών και το Ελληνικό

Δημόσιο το 30% που έμενε. Γιαυτή την υπόθεση ο Νιάρχος,

κλήθηκε και απολογήθηκε στον ανακριτή-Εφέτη Καραμα-

γκιώλη.

Για το Γ ' (τρίτο) διυλιστήριο, κατηγορήθηκαν και οι «διά­

δοχοι» του Ωνάση, Λάτσης και Ανδρεάδης. Αλλά ο Ανδρεά-

δης είχε κατηγορηθεί και για τη σύμβαση της «ΣΤΡΑΝ» που

αφορούσε την κατάληψη της έκτασης στην Πάχη των

Μεγάρων.

Μια από τις υποθέσεις που αφορούσαν παραχωρήσεις εκτά-­

σεων, ήταν εκείνη, που είχε αντικείμενο την παραχώρηση στο

«Συνεταιρισμό Μονίμων Αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτι-­

κού», δασικής έκτάσης στην παραθαλάσσια περιοχή «Κορά-­

κια Ερμιονίδας» σε τιμή 3.000 δραχμών το στρέμμα, ενώ η

αξία της ήταν 500.000 δραχμές το στρέμμα.

Άλλες «χοντρές» υποθέσεις ήταν η ανάθεση των έργων του

Μόρνου, η σύμβαση με την «Λίττον» για έργα στην Κρήτη

και τη Δυτική Πελοπόννησο, η σύμβαση για την μελέτη της 
αξιοποίησης των υποθαλάσσιων πηγών του Αναβάλου για την
 άρδευση του Αργολικού πεδίου και άλλες... και άλλες. Όσο για τις

δανειοδοτήσεις, όσο και να γράψει κανείς, δεν τελειώνουν...

Το ότι δεν τιμωρήθηκε κανείς και όλες οι υποθέσεις έκλει­-

σαν με απαλλακτικά βουλεύματα ή με οριστική παύση της

δίωξης για διάφορους νομικούς λόγους δεν σημαίνει ότι δεν

υπήρξαν «οικονομικά σκάνδαλα»... Σε πολλές περιπτώσεις

έγιναν διώξεις με λάθος κατηγορίες, στην προδικασία έγιναν

λάθη δικονομικά, ο όγκος και φόρτος της δουλειάς των ανα-­

κριτών έγινε αιτία να περάσουν τα χρόνια και πολλά αδική-

ματα (πλημμελήματα) να παραγραφούν. Επίσης ο χρόνος που

πέρασε, από την τέλεση κάποιας παρανομίας μέχρι να φθάσει

ο ελεγκτής ή ο ανακριτής και να βρει αποδείξεις, ήταν παρα-­

πάνω από αρκετός και κατά και μετά τη δικτατορία, για να

εξαφανίσουν οι δράστες τα «πειστήρια» των εγκλημάτων τους.

Κάπως έτσι γλύτωσαν οι περισσότεροι —πιστεύουμε—χωρίς

αυτό να σημαίνει ότι αποκλείεται να υπήρχαν και κάποιες

δουλιές «καθαρές» που να έγιναν δηλαδή, νόμιμα.

6. «Φεβρουαριανοί»

Η μέχρι τώρα ενασχόληση με τους χουντικούς αφορούσε

«έργα και ημέρες» της περιόδου ’67- ’74 όταν οι δικτάτορες

είχαν την εξουσία την διακυβέρνηση της χώρας. Η ζωή όμως

δεν σταμάτησε με την κατάρρευση της δικτατορίας και πολλοί

από τους «ανθρώπους της χούντας», δεν μπόρεσαν να «χωνέ-­

ψουν» ότι έχασαν την δύναμη, δεν μπόρεσαν να μη «νοσταλ-­

γούν», δεν άντεξαν (πολύ περισσότερο) να βλέπουν τους

«δικούς τους», μέχρι χθες αφεντικά, αρχηγούς και θεούς τους,

να διώκονται, να διασύρονται και να κλείνονται στις φυλακές.

Και ακόμη: δεν γνώριζαν πόσων και ποίων ακόμη θα ερχόταν

η σειρά...

Έ τ σ ι, στρατιωτικοί κυρίως, μέσα και έξω από το στράτευμα,

άρχισαν να συνωμοτούν. Ο Λαός και τα κόμματα της δημο­-

κρατικής αντιπολίτευσης ζητούσαν κάθαρση, φώναζαν

δώστε την χούντα στο Λαό αλλά η Κυβέρνηση, με εκπρόσωπο τον

«γεφυροποιό» υπουργό Άμυνας Ευαγγ. Αβέρωφ καθησύχαζε,

διέψευδε, έδινε εύσημα πίστης στην Δημοκρατία στα «τσιρά - ­

κια» των Δικτατόρων.

Ώσπου ξαφνικά το Φλεβάρη του 1975, οι «καθησυχασμένοι»

πολίτες είδαν τον Αβέρωφ στην τηλεόραση να κάνει ανακοινώσεις για

κινήσεις ελάχιστων αμετανόητων νοσταλγών της τυραννίας, που

πατάχθηκαν να γίνεται λόγος για συλλήψεις δεκά­δων αξιωματικών

από ανώτατους μέχρι κατώτερους και ακόμη να εκτοξεύονται

απειλές σε επίδοξους μιμητές τους.

Στα τέλη του Μάη 1984, σε συνέντευξή του στο περιοδικό

«ΓΥΝΑΙΚΑ» ο Ε. Αβέρωφ, αρχηγός πια της Ν.Δ., θα αποκαλύψει:

- Μετά τη μεταπολίτευση, βρεθήκατε στο πιο ευαίσθητο για την

περίοδο εκείνη τουλάχιστον, υπουργείο, αυτό της Εθνικής Αμύνης.

'Ηταν πραγματικά μεγάλης εκτάσεως η συνωμοσία που αποκαλύ-

φθηκε στις 25 Φλεβάρη 1975;

- Ήταν πραγματικά μια πολύ μεγάλη συνωμοσία, την οποία

ευστόχως γιαυτούς, οι συνωμότες ή οι φίλοι τους ονόμασαν

«συνωμοσία της πυτζάμας». Ξέρετε, μετά απ ’ αυτήν, έγιναν διάφο-­

ρες απόπειρες. Κάθε χρόνο ήταν τουλάχιστον μία, αλλά χωρίς

μεγάλη σημασία.

Ακολούθησαν αποστρατείες ομαδικές, έγιναν ανακρίσεις,

δίκες, καταδικάστηκαν κάποιοι. Από την πλευρά τους, οι συλ-

ληφθέντες μίλησαν για «σκευωρία» που έγινε για να διωχθούν

«τίμιοι Έλληνες αξιωματικοί» και που στόχο είχε, πολιτικά

ωφελήματα της κυβέρνησης. Πάντως από τις δίκες που έγιναν

και τις πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες πριν

από τις δίκες, βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι ένας αρι­-

θμός αξιωματικών, θαυμαστών-οπαδών του Ιωαννίδη (κατά

σύμπτωση) είχαν επαφές, έκαναν σχέδια για κινήσεις, προ-­

σπαθούσαν να προσεταιρισθούν και άλλους αξιωματικούς στις

«τάξεις» τους...

Για την συνωμοσία του Φεβρουάριου 1975 έγιναν δυο δίκες.

Μια στο στρατοδικείο για τους αξιωματικούς του στρατού,

κατηγορούμενους σαν συνωμότες και μια στο κακουργιοδικείο

με κατηγορούμενους τους Δ. Ιωαννίδη και Δ. Παπαποστόλου

σαν υποκινητές της συνωμοσίας.

Αρχικά στις 24 Φεβρουάριου ανακοινώθηκε ότι έγιναν 37

συλλήψεις αξιωματικών και μάλιστα ότι μερικοί συνελήφθη-

σαν με τις πυζάμες στα σπίτια τους. Ύστερα από αυτό η υπό­

θεση αυτή χαρακτηρίστηκε ειρωνικά «πραξικόπημα πυζάμα».

Ακολουθούν στις 14 Μαρτίου 140 αποστρατείες αξιωματικών

(από τα τρία όπλα). Σε δίκη παραπέμφθηκαν στο στρατοδικείο

21 κατηγορούμενοι για τη «συνωμοσία του Φλεβάρη». Από

αυτούς θα καταδικαστούν 14 και θα κριθούν 7 αθώοι. Οι ποι­-

νές από 4 μέχρι 12 χρόνια. Στο Αναθεωρητικό τέσσερις από

τους καταδικασμένους τιμωρούνται με φυλάκιση 12 μηνών με

αναστολή και αποφυλακίζονται. Στους υπόλοιπους 10 επιβάλ-­

λονται ποινές από 18 μήνες μέχρι δ'Λ χρόνια. Σήμερα έχουν

αποφυλακιστεί όλοι (ένας έχει πεθάνει ο Α. Θανόπουλος),

αφού «έκαναν» τις ποινές τους εκτός του Μπόλαρη που έφυγε

νωρίτερα μόνος του.

7. Βομβιστές, ακροδεξιοί τρομοκράτες

Αλλά στους «ανθρώπους της χούντας» δεν μπορεί να μη

περιληφθούν και τα «παιδιά της χούντας» που, όχι λίγα, ήταν

και φυσικά παιδιά δηλωμένων χουντικών (π.χ. Γ κόρος, Ροϊδο-

δήμος) ενώ άλλοι, έδρασαν στο όνομα και για τα «ιδεώδη» της

«επαναστάσεως» της 21 Απριλίου και ακόμη ήταν θαυμαστές

των δικτατόρων, Ιωαννίδη ή Παπαδόπουλου.

Στο βιβλίο αυτό γίνονται αναφορές και σε πράξεις και σε

πρόσωπα (όσα έγιναν γνωστά). Οι μεγαλύτερες υποθέσεις, που

απασχόλησαν την κοινή γνώμη και είχαν κάποιους επώνυμους

«πρωταγωνιστές» είναι εκείνες των τρομοκρατικών ομάδων

που τοποθετούσαν βόμβες (Παναγόπουλος, Πρωτοπαπάς, Τζα-

βέλας, Κουρκουλάκος η μια και Καλέντζης, Κακκαβάς η

άλλη) μιας ομάδας που «προετοιμαζόταν» να κάνει ανάλογες

ενέργειες (σ.σ. σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά) και κατείχε

«εξαρτήματα πυροδοτικών μηχανισμών και σχεδιαγράμματα

κατασκευής αυτοσχέδιων βομβών» (Μιχαλολιάκος, Μαριού-

κλας) και (εκείνη) της δολοφονικής επίθεσης των νεοφασι-

στών τραμπούκων κατά των δημοσιογράφων στην κηδεία του

Μάλλιου (Καλέντζης, Σταθόπουλος, Σιμωνετάτος, Μιχαλολιά­

κος κ.ά.).

Γ ι’ αυτές τις υποθέσεις, αναζητήθηκαν από τις ανακριτικές

αρχές συνεργοί υποκινητές και άλλοι συμμέτοχοι, αλλά δεν

βρέθηκαν. Δικάστηκαν πολλοί, τιμωρήθηκαν λίγοι (όπως συμ-­

βαίνει συνήθως). Σήμερα στη φυλακή βρίσκονται καταδικασμέ­-

νοι, για βομβιστικές, ή άλλες τρομοκρατικές ενέργειες, πέντε

άτομα (Α. Καλέντζης, X. Τζαβέλας, I. Κουρκουλάκος, Ν.Παναγόπουλος,

Α. Πρωτοπαπάς).

ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ...

Στο βιβλίο αυτό, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, έγιναν

αναφορές στους «ανθρώπους της χούντας» που διώχτηκαν και

τιμωρήθηκαν περισσότερο, και κάποιες γενικές αναφορές σε

εκείνους που δεν τιμωρήθηκαν.

Εκτός από τα πρόσωπα, που κατέλαβαν μεγάλα αξιώματα

στην περίοδο της επτάχρονης τυραννίας, υπάρχουν και άλλα

που, είτε από «ιδεολογία» είτε από βλακεία είτε γιατί είχαν

συμφέροντα, υπήρξαν ένθερμοι υποστηρικτές των χουντικών

επιβητόρων της εξουσίας.

Σε αυτούς που δεν έγιναν ιδιαίτερα γνωστοί ή η τιμωρία τους υπήρξε

 μόνο κάποια καταγγελία που συνοδευόταν από την περιφρόνηση 

των ελεύθερων και τίμιων δημοκρατικών πολιτών ή η τιμωρία τους 

ήταν το να χάσουν κάποια θέση, δεν έγιναν ιδιαίτερες αναφορές. 

Σε αυτούς που δεν έγιναν λεπτομεριακές αναφορές, περιλαμβάνονται 

και άνθρωποι που τιμωρήθηκαν με πειθαρχικές ποινές ή έμειναν 
ατιμώρητοι αν και καταγγέλθηκαν (π.χ. καθηγητές Πανεπιστημίου,που
διώ­χτηκαν προσωρινά ή οριστικά από τις έδρες τους και δικαστι-­

κοί λειτουργοί που μηνύθηκαν αλλά δεν διώχθηκαν αν και

μερικοί, βασιλικοί επίτροποι, Πρόεδροι εκτάκτων στρατοδι­-

κείων, ήσαν «χουντικώτεροι» από τους χουντικούς. Από τους

δικαστικούς μόνο ο Π.Θεράπος τιμωρήθηκε με αφαίρεση

βαθμών υποβιβάστηκε στην ιεραρχία).

Επίσης δεν έγιναν λεπτομερείς αναφορές, σε νόμιμες κινήσεις

των «ανθρώπων της χούντας» όμως, η ίδρυση σωματείων,

νόμιμων οργανώσεων έκδοση εντύπων, ή και μισοπαράνομες,

όπως αναγραφή εμπρηστικών συνθημάτων ή προκλητικών

σημάτων στους τοίχους, δημιουργία επεισοδίων σε επετείους

κλπ. 

Δεν έγιναν δηλαδή ειδικές αναφορές για τους αγκυλω-­

τούς σταυρούς ή τις «Ζήτω-εγγραφές» υπέρ του Παπαδόπου-

λου ή της 21.4.67 στους τοίχους (που δεν έλειψαν), δεν έγι-

ναν αναφορές στις «γιορτές της εθνικοφροσύνης» Γράμ-

μος-Βίτσι, Μακρυγιάννη, Μελιγαλά κλπ. ούτε στις προκηρύ-­

ξεις που κατά καιρούς ρίχνονταν στους δρόμους. Επίσης δεν

δόθηκε ιδιαίτερη, σημασία σε φιλοχουντικά ή φιλοβασιλικά

έντυπα και εφημερίδες, που υμνολογούν τα τελευταία χρόνια

τους εκπροσώπους του ζοφερού πολιτικού παρελθόντος της

χώρας και έγραφαν ασήμαντες και αδιάφορες πληροφορίες για

τη ζωή τους. 

Ακόμη η διαδρομή των «ανθρώπων της χούντας» καταχωρήθηκε 

«στεγνά» και χωρίς συσχετισμό με μεγάλα γεγονότα, πολιτικά ή μη, 

της Ελληνικής ή της Διεθνούς επικαιρότητας, που απασχόλησαν 

την Κοινή γνώμη στη δεκαετία που πέρασε. 

Τα γεγονότα αυτά δεν αναφέρθηκαν καθόλου στο βιβλίο αυτό

(π.χ. τοπικοί πόλεμοι, λεπτομέρειες από εξελίξεις 

του Κυπριακού, θάνατοι μεγάλων ηγετών, θάνατοι προσωπικοτήτων

στην Ελλάδα, δολοφονίες ξένων στην Ελλάδα που δεν φαίνεται

να έχει σχέση η Ελληνική φασιστική δεξιά). 

Κάποιες, επίσης, «περίεργες» κλοπές όπλων από στρατιωτικές

μονάδες, κάποιες κινητοποιήσεις των ενόπλων δυνάμεων,

χωρίς εξήγηση από τις αρχές, δεν αναφέρθηκαν γιατί οι πλη-­

ροφορίες που έγιναν γνωστές, δεν έδειξαν να έχουν μεγάλη

σχέση με τους χουντικούς.

Κύριες πηγές «των περιεχομένων» του βιβλίου είναι οι εφη-­

μερίδες, δικαστικά έγγραφα και η μνήμη του συγγραφέα, που

παρακολούθησε από κοντά σαν δημοσιογράφος τη «δημόσια

εμφάνιση» των χουντικών στα 10 χρόνια της μεταδικτατορι-

κής περιόδου. 

Το βιβλίο συνιστά κάποια «απόπειρα κωδικο­ποίησης» των γεγο-
νότων και των πρωταγωνιστών. Τα στοιχεία που έχουν παρατεθεί, 

δεν είναι απόλυτα πλήρη, ούτε υπάρχει βεβαιότητα ότι δεν 

έχουν κανένα λάθος. Λάθος μπορεί να υπάρχει και από λάθος

 εγγραφή στις πηγές και από λάθος μεταφορά.

Ελλείψεις μπορεί να υπάρχουν για πολλούς λόγους,

αλλά κυρίως γιατί, το ενδιαφέρον, μετά από κάποια στιγμή,

για τη «χουντολογία» έπεσε και οι καταχωρήσεις στις εφημε-­

ρίδες λιγόστευαν σε αριθμό και μίκραιναν σε έκταση.

Γιαυτό, αν κάποιες παραλείψεις, θεωρηθούν μειωτικές για

εκείνους που ονομαστικά αναφέρονται, βεβαιώνουμε, ότι δεν

έγιναν ηθελημένα. Πολύ περισσότερο τα λάθη. Και στις δυο

περιπτώσεις, αν υπάρξουν νέες ακριβέστερες ή διορθωτικές

(επανορθωτικές) πληροφορίες με ευχαρίστηση θα καταχωρη-

θούν σε επόμενη έκδοση του βιβλίου.

 Όσο για το τι περιέχει και πόσο ενδιαφέρον είναι, το βιβλίο

ο αναγνώστης (από δω και κάτω) μπορεί να το δει και διαβά-

ζοντας να κρίνει.

Γ. Θ. Κρεμμυδάς



Η συνέχεια στον  Ερανιστή :
http://eranistis.net/wordpress/2013/04/21/%CE%BF%CE%B9-%CE%AC%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%87%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%B7-%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%84/