Ποιό είναι το πρόβλημα με τις ιδιωτικοποιήσεις των ποταμών, του βρόχινου νερού, των φυσικών πόρων και των οικότοπων; Στο παρακάτω άρθρο του Βρεττανού συγγραφέα και αρθρογράφου της Guardian, George Monbiot, μαθαίνουμε για τη προσπάθεια των αγγλικών κυβερνήσεων να βάλουν τιμή στη φύση και το επιχείρημα που συχνά χρησιμοποιείται για να νομιμοποιήσει τη μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη ανηθικότητα…την υπέρτατη ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών- την εμπορευματοποίηση της ίδιας της φύσης. Όμως έτσι, εταιρείες και πλούσιοι που έχουν συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πλούτου, αποκτούν τον έλεγχο των βασικών όρων από τους οποίους εξαρτάται η ζωή μας (το ζήτημα της μεταβίβασης εξουσίας που θέτει). Και αυτό στο όνομα της καταστροφής που οι ίδιοι προκαλούν με στόχο το κέρδος. Αν επιτρέψουμε να γίνει αυτό, θα έχουμε παραχωρήσει τον φυσικό μας κόσμο στις ίδιες τις δυνάμεις που τον καταστρέφουν.
Αναδημοσίευση από το www.guardian.co.uk. Μετάφραση από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων και μικροδιορθώσεις: Ε.Π. (μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη Διάσωση του Πράμνειου Όρους). Για να διαβάσετε το άρθρο στα αγγλικά, πατήστε εδώ.
Το να βάλουμε τιμή στα ποτάμια και στη βροχή μας εκμηδενίζει όλους
Οι πληρωμές για “υπηρεσίες οικοσυστήματος” μοιάζουν με το προοίμιο της μεγαλύτερης ιδιωτικοποίησης από την εποχή των περιφράξεων των κοινών*
Του George Monbiot από guardian.co.uk.
Τα
ποτάμια και οι φυσικοί πόροι θα αποτιμηθούν και θα εμπορευματοποιηθούν,
μια κίνηση που θα ωφελήσει μόνο τους πλούσιους, υποστηρίζει ο George
Monbiot. Φωτογραφία: Alamy
Ο Jean Jacques Rousseau θα αναγνώριζε αυτή τη στιγμή. Τώρα δεν είναι η γη που περικλείουν οι απατεώνες, αλλά όλος ο υπόλοιπος φυσικός κόσμος. Σε πολλές χώρες, και ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, η φύση αποτιμάται και εμπορευματοποιείται, έτσι ώστε να μπορεί να ανταλλαχθεί με μετρητά.
Η προσπάθεια ξεκίνησε με ζήλο από την προηγούμενη κυβέρνηση. Με κόστος £ 100.000, ανέθεσε σε μια ερευνητική εταιρεία να βγάλει μια συνολική ετήσια τιμή για τα οικοσυστήματα της Αγγλίας. Αφού πήρε τα χρήματα, η εταιρεία ανέφερε ότι αυτή η άσκηση ήταν “θεωρητικά δύσκολο να ολοκληρωθεί και ότι, κατά την άποψη ορισμένων, δεν ήταν μια θεωρητικά σωστή προσπάθεια”. Μερικές από τις υπηρεσίες που παρέχουν τα οικοσυστήματα της Αγγλίας, τόνισε, “μπορεί στην πραγματικότητα να είναι άπειρης αξίας”.
Αυτή η σπάνια αναλαμπή κοινής λογικής δεν κατάφερε να αποθαρρύνει τη σημερινή κυβέρνηση από την προσπάθεια να βάλει πρώτη μια τιμή στη φύση και, στη συνέχεια, να δημιουργήσει μια αγορά για να τη διαθέσει. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τώρα μια Επιτροπή Φυσικού Κεφαλαίου (natural capital committee), μια Ομάδα Εργασίας για την Αγορά Οικοσυστημάτων (Ecosystem Market Task Force) και ένα εμπνευσμένο νέο λεξιλόγιο. Δεν την ονομάζουμε πια φύση: τώρα ο σωστός όρος είναι “φυσικό κεφάλαιο”. Οι φυσικές διεργασίες έχουν γίνει “υπηρεσίες του οικοσυστήματος”, καθώς υπάρχουν μόνο για να μας εξυπηρετούν. Λόφοι, δάση και λεκάνες απορροής ποταμών είναι τώρα “πράσινες υποδομές”, ενώ η βιοποικιλότητα και οι οικότοποι είναι “κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων” μέσα σε μια “αγορά οικοσυστημάτων”. Σε όλα θα δοθεί μια τιμή και όλα θα γίνουν εξαργυρώσιμα.
Το επιχείρημα υπέρ αυτής της προσέγγισης είναι συγκροτημένο και ευλογοφανές.Οι επιχειρήσεις σήμερα αντιμετωπίζουν το φυσικό κόσμο σα να μην αξίζει τίποτα. Τιμολογώντας τη φύση και ενσωματώνοντας αυτή την τιμή στο κόστος των αγαθών και των υπηρεσιών δημιουργείται ένα οικονομικό κίνητρο για την προστασία της. Σίγουρα είναι ελκυστικό, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για το κράτος που μισεί τον εαυτό του. Η Ομάδα Εργασίας για την Αγορά Οικοσυστημάτων κάνει λόγο για “σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης σε αγορές που σχετίζονται με τη φύση – της τάξης των δισεκατομμυρίων λιρών σε παγκόσμιο επίπεδο”.
Η εμπορευματοποίηση, η οικονομική μεγέθυνση, οι αφαιρέσεις της χρηματο-οικονομίας, η εξουσία των εταιρειών: αυτές δεν είναι οι διαδικασίες που οδήγησαν στη παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση;
Τώρα μας λένε ότι για να σώθει η βιόσφαιρα χρειαζόμαστε περισσότερο από αυτές.
Οι πληρωμές για τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων μου φαίνονται σαν το προοίμιο της μεγαλύτερης ιδιωτικοποίησης από την εποχή που ο απατεώνας του Rousseau αξίωσε για πρώτη φορά την αποκλειστικότητα πάνω στη γη περιφράσσοντάς την. Η κυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει να περιγράφει τους ιδιοκτήτες γης ως “πάροχους” των υπηρεσιών οικοσυστήματος, σα να είχαν δημιουργήσει αυτοί τη βροχή και τους λόφους και τα ποτάμια και την άγρια φύση που κατοικεί σε αυτούς. Θα πληρώνονται για τις υπηρεσίες αυτές, είτε από την κυβέρνηση είτε από “χρήστες”. Ακούγεται σαν το σχέδιο για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Η ιδιοκτησία γης από την εποχή του πρώτου απατεώνα (ενν. του Rousseau) περιελάμβανε τη σταδιακή συσσώρευση αποκλειστικών δικαιωμάτων, τα οποία τα πήραν από το λαό (τους commoners). Οι πληρωμές για υπηρεσίες οικοσυστήματος προεκτείνουν αυτή την καταπάτηση με το διορισμό του ιδιοκτήτη της γης ως ιδιοκτήτη και υποκινητή της άγριας ζωής, της ροής του νερού, του κύκλου του άνθρακα, των φυσικών διεργασίων που προηγουμένως θεωρούνταν ότι ανήκουν σε όλους και σε κανέναν.
Αλλά δεν τελειώνει εκεί. Μόλις ένας πόρος έχει εμπορευματοποιηθεί, έρχονται οι κερδοσκόποι και οι έμποροι. Η Ομάδα Εργασίας για την Αγορά Οικοσυστημάτων μιλά τώρα για “αξιοποίηση της χρηματοοικονομικής εξειδίκευσης του Σίτυ για να αξιολογηθούν οι τρόποι που αυτές οι ανάμεικτες πηγές εσόδων και τιτλοποιήσεις ενισχύουν την ROI [απόδοση της επένδυσης] ενός περιβαλλοντικού ομολόγου”. Αυτό δίνει μια ιδέα για το πόσο μακριά έχει προχωρήσει αυτή η διαδικασία – και για τη μπουρδολογία που έχει αρχίσει να παράγει.
Ήδη η κυβέρνηση αναπτύσσει μια αγορά για την εμπορία της άγριας ζωής, πειραματιζόμενη με αυτό που αποκαλεί “αντιστάθμιση της βιοποικιλότητας”. Αν μια μεταλλευτική εταιρεία θέλει να καταστρέψει ένα σπάνιο λιβάδι, για παράδειγμα, μπορεί να αγοράσει άφεση αμαρτιών πληρώνοντας κάποιον για να δημιουργήσει ένα άλλο κάπου αλλού (σημ. μεταφραστή: αυτό συμβαίνει ήδη, και εδώ στην Ελλάδα). Η κυβέρνηση προειδοποιεί ότι αυτές οι αντισταθμίσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για να αποζημιώσει μια “πραγματικά αναπόφευκτη ζημία” και ότι “δεν πρέπει να γίνουν μια άδεια για καταστροφή”. Αλλά από τη στιγμή που η βασική αρχή έχει καθιερωθεί και η αγορά λειτουργεί, για πόσο καιρό θα εκτιμάτε ότι η αυτή η γραμμή θα κρατήσει; Η φύση, κάτω από αυτό το σύστημα, θα γίνει εμπορεύσιμη όπως όλα τα άλλα.
Όπως και άλλες πτυχές του νεοφιλελευθερισμού, η εμπορευματοποίηση της φύσης ακυρώνει τη δημοκρατική επιλογή. Δεν θα είμαστε πλέον σε θέση να υποστηρίζουμε ότι ένα οικοσύστημα ή ένα τοπίο πρέπει να προστατευθεί γιατί μας δίνει απόλαυση και θαυμασμό. Θα μας πούνε ότι η εγγενής του αξία έχει ήδη υπολογιστεί και, χωρίς αμφιβολία, ότι αποδεικνύεται πως αξίζει λιγότερο από ό,τι οι άλλες χρήσεις για τις οποίες θα μπορούσε να διατεθεί η γη. Η αγορά μίλησε: τέλος της συζήτησης.
Όλα αυτά τα μπερδεμένα, υποκειμενικά θέματα, οι κινητήριες δυνάμεις της δημοκρατίας, θα επιλυθούν σε μια στήλη με αριθμούς. Οι κυβερνήσεις δεν θα χρειάζεται να ρυθμίσουν: η αγορά θα πάρει τις αποφάσεις που οι πολιτικοί αποφεύγουν. Αλλά το εμπόριο είναι ένας άστατος αφέντης, και δεν ανταποκρίνεται σε κανέναν παρά μόνο σε εκείνους με τα λεφτά. Η κοστολόγηση και πώληση της φύσης αποτελεί άλλη μια μεταβίβαση εξουσίας στις εταιρείες και τους πολύ πλούσιους.
Μας εκμηδενίζει, εκμηδενίζει τη φύση. Μετατρέποντας τον φυσικό κόσμο σε μια θυγατρική της οικονομίας των εταιρειών, επαναβεβαιώνει το βιβλικό δόγμα της κυριαρχίας. Τεμαχίζει τη βιόσφαιρα σε συστατικά εμπορεύματα: ήδη η ομάδα εργασίας της κυβέρνησης μιλάει για “διαχωρισμό” των υπηρεσιών οικοσυστήματος, έναν όρο που δανείστηκε από προηγούμενες ιδιωτικοποιήσεις. Αυτό μπορεί να έχει νόημα από οικονομική άποψη. Δεν έχει κανένα οικολογικό νόημα. Όσο περισσότερο μαθαίνουμε για τον φυσικό κόσμο, τόσο περισσότερο ανακαλύπτουμε ότι οι λειτουργίες του δεν μπορούν να διαχωριστούν με ασφάλεια.
Σπάνια τα λεφτά που θα βγουν από την προστασία της φύσης θα ισοδυναμούν με τα λεφτά που θα βγουν από την καταστροφή της. Η φύση προσφέρει χαμηλά ποσοστά απόδοσης σε σύγκριση με άλλες επενδύσεις. Αν επιτρέψουμε να μετατοπιστεί η συζήτηση από τις αξίες στην αξία – από την αγάπη στην απληστία – παραχωρούμε το φυσικό κόσμο στις δυνάμεις που τον καταστρέφουν. Tραβήξτε τους πασσάλους, γεμίστε το χαντάκι, πάλι μας εξαπατούν.
Σημ.μτφρ2: ο συγγραφέας αναφέρεται στο κίνημα περιφράξεων των κοινών της Αγγλίας του 17ου-18ου αιώνα (σχετικά βλέπε τη σχολική Εργασία, Θέμα 5, σελ.149 http://www.kee.gr/attachments/file/421.pdf )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου