Οι πόλεμοι στη Συρία και στο Ιράκ γίνονται και για το νερό


Το περιοδικό Foreign Affairs δημοσίευσε ένα άρθρο για τον πόλεμο του νερού μεταξύ της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράκ με τίτλο : «Ποτάμια της Βαβυλώνας».

Η Τουρκία έχει κατασκευάσει  πολλά φράγματα  , σε όλη τη χώρα, για την παραγωγή  ηλεκτρικής ενέργειας, και την ανάπτυξη της  γεωργίας. Όταν βρισκόμουν στην ανατολική Τουρκία το 1990, είδα να κατασκευάζονται  πολλά νέα έργα της GAP (SoutheasternAnatolia Project) και μεγάλες ποσότητες  νερού να κατευθύνονται τώρα στις άγονες περιοχές, νοτιοανατολικά, μέσα από  ανοικτά κανάλια. Μεγάλες ποσότητες νερού σπαταλιούνται  λόγω της εξάτμισης, αλλά και λόγω της επιλογής εντατικών καλλιεργειών  οι οποίες χρειάζονται πολύ νερό, σε περιοχές υψηλών  θερμοκρασιών και σε μεγάλο βαθμό ερημοποιημένες.

Το νερό που σήμερα πηγαίνει  στους  Τούρκους γεωργούς  πρώτα πήγαινε στον Τίγρη και στον Ευφράτη, στη Συρία και το Ιράκ. Τρία χρόνια συνεχούς ξηρασίας στη Συρία, από το 2006-2009, ανάγκασαν  πολλούς αγρότες να εγκαταλείψουν τα χωράφια τους και να αναζητήσουν την τύχη τους στις πόλεις:

Από το 2011, η ξηρασία ανάγκασε πάνω  από 1,5 εκατομμύρια εξαθλιωμένους  αγρότες να εγκαταλείψουν τη γη τους. Η εγκατάλειψη της γης από τους αγρότες ήταν μια καλή πηγή  στρατολόγησης   για τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό και  ομάδες, όπως το Ισλαμικό Κράτος  και η Αλ Κάιντα. Από μαρτυρίες δημοσιογράφων και ακτιβιστών  στις εμπόλεμες περιοχές, μαθαίνουμε ότι η έλλειψη βοήθειας από την κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της ξηρασίας ήταν η βασική αιτία της εξέγερσης. Επιπλέον, μελέτη του 2011 δείχνει ότι τα προπύργια των ανταρτών στο Χαλέπι, στο Ντέιρ αλ-Zour και στη Ράκκα, ήταν οι περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση του τομέα της γεωργίας.

Το ίδιο και στο Ιράκ, αν όχι χειρότερα. Οι πιο εύφορες περιοχές έχουν χάσει την καλλιεργητική τους  βάση και οι αγρότες ζητούν λύσεις και μεγαλύτερη υποστήριξη.

Στην Καρμπάλα, στο Ιράκ, οι απελπισμένοι αγρότες εγκαταλείπουν τη γη τους. Στη Βαγδάτη, οι φτωχότερες συνοικίες εξαρτώνται από τον Ερυθρό Σταυρό για το πόσιμο νερό. Ανά διαστήματα, ο Ερυθρός Σταυρός παρέχει περισσότερα από 150.000 λίτρα νερό την ημέρα. Νοτιότερα, οι ελώδεις  περιοχές  του Ιράκ, οι  μεγαλύτερες  στη Μέση Ανατολή, εξαφανίζονται  αφότου  τις  πλημύρισαν και πάλι μετά την  ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν. Στην πόλη Chibayish, στα έλη, την οποία επισκέφθηκε πρόσφατα ένας από τους συντάκτες του άρθρου αυτού, τα βουβάλια και τα ψάρια πεθαίνουν. Σήμερα, η  γεωργία μπορεί να θρέψει  το πολύ  60.000 άτομα. Αυτά και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι θα αντιμετωπίσουν τρομερές  δυσκολίες αν οι υδάτινοι  πόροι συνεχίζουν να μειώνονται.

 



Η λειψυδρία δεν είναι βέβαια ο μόνος λόγος  του πολέμου στο Ιράκ και τη Συρία. Έχει κάνει όμως αυτές τις χώρες επιρρεπείς σε εσωτερικές συγκρούσεις και ευάλωτες σε εξωτερικές παρεμβάσεις.

Οι κυβερνήσεις της Συρίας και του Ιράκ δεν μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν συμφωνίες, η Συρία και το Ιράκ δεν έχουν τρόπο να πιέσουν την Τουρκία να τους δώσει την ελάχιστη συμφωνημένη ποσότητα νερού που χρειάζονται.

Αν και σύμφωνα με τις υφιστάμενες συμφωνίες μεταξύ  Τουρκίας και Συρίας η Τουρκία πρέπει να της παραχωρεί  500 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, από τα οποία το  46%  στο Ιράκ, το καλοκαίρι η ροή είναι ακόμα χαμηλότερη. Σύμφωνα με τον υδρολόγο Jasim al Asadi, της οργάνωσης  Nature Iraq  (Φύση του Ιράκ) όταν ο Ευφράτης φτάνει στη Νασιρίγια του νοτίου Ιράκ, απαιτούνται τουλάχιστον 90 κυβικά μέτρα το  δευτερόλεπτο για αστική, αγροτική και βιομηχανική χρήση. Μερικές φορές, η ροή μπορεί να πέσει  στα 18 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο, οπότε  δεν πρέπει να εκπλήσσει  αν οι βάλτοι συρρικνώνονται πολύ γλήγορα. Πριν κατασκευαστούν τα μεγάλα φράγματα τη δεκαετία του '70, η μέση ροή του Ευφράτη ήταν 720 κυβικά μέτρα το  δευτερόλεπτο. Τώρα μειώθηκε στα 260.
Η  ροή του νερού που έφθανε κάποτε στο Ιράκ έχει μειωθεί κατά τα δύο τρίτα περίπου και δεν υπάρχει τρόπος να την  ανακτήσει, αλλά και το λίγο νερό που ακόμα ρέει μπορεί σύντομα να εξαφανιστεί :

Τα τουρκικά φράγματα (γύρω στα  140) έχουν πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα από ό, τι αυτά που βρίσκονται χαμηλότερα και όταν τα επόμενα χρόνια,  θα έχει  ολοκληρωθεί το νέο τουρκικό πρόγραμμα για τα φράγματα, στην Τουρκία θα αρδεύονται επιπλέον 1,2 εκατομμύρια εκτάρια - οκτώ φορές περισσότερα.
...

Με δεδομένες τις καλύτερες συνθήκες ύδρευσης  στη Τουρκία, θα ήταν λογικό να σκεφτούμε ότι θα έπρεπε να σταματήσει να κατασκευάζει  φράγματα σε βάρος των γειτονικών της χωρών. Αντί γιαυτό όμως κάνει  το αντίθετο, σχεδιάζει να ολοκληρώσει 1.700 νέα φράγματα  και αναχώματα εντός των συνόρων της.

Από το άρθρο  του Foreign Affairs λείπει  ένα άλλο έργο με το οποίο η Τουρκία  εκτρέπει ακόμα περισσότερο νερό από τους  νότιους γείτονές της. Το 1974, η Τουρκία εισέβαλε και στη συνέχεια κατέλαβε το βόρειο τμήμα της Κύπρου. Το κατεχόμενο τμήμα του νησιού εκκαθαρίστηκε εθνοτικά  από Έλληνες και 150.000 Τούρκοι μετακόμισαν από την Τουρκία και εγκαταστάθηκαν στο νησί.


Η Τουρκία έχει ολοκληρώσει την κατασκευή  αγωγού ύδρευσης που συνδέει το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου με την Τουρκία:

Ένας πρόσφατα κατασκευασμένος αγωγός θα  διασχίζει τη Μεσόγειο και θα μεταφέρει  75 εκατομμύρια κυβικά μέτρα πόσιμου νερού ετησίως από την Τουρκία στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.
 
...
 
Το νερό από τον αγωγό θα κάνει τους Τουρκοκυπρίους, οι οποίοι βασίζονται ήδη στις επιδοτήσεις από την  Άγκυρα για να επιβιώσουν οικονομικά, ακόμη πιο εξαρτημένους από αυτή. Όντας περισσότερο εξαρτημένοι από  την ηπειρωτική χώρα, οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν μικρότερη ελευθερία κινήσεων όταν διαπραγματευτούν  την επανένωση με τους Ελληνοκύπριους  συμπατριώτες, και αυτό θα κάνει ακόμα πιο δύσκολη  την επίτευξη συμφωνίας.

Ένα άλλο τουρκικό σχέδιο, είναι η μεταφορά νερού και φυσικού αερίου μέσω αγωγών  στο Ισραήλ. Το Ισραήλ θα παρέχει φυσικό αέριο στην Τουρκία, με αντάλλαγμα νερό. Το  οποίο νερό θα λείψει από  τη Συρία και το Ιράκ.

Για το πρόβλημα του νερού, πρέπει να βρεθεί μια λύση διεθνώς, με μεθόδους επιβολής, για τη διασυνοριακή  ροή του .  Η άλλη λύση θα ήταν  μια σειρά πόλεμοι  που θα μπορούσαν να εξαπλωθούν μεταξύ των χωρών που κάνουν  υπερεντατική εκμετάλλευση του νερού για το δικό τους  και μόνο συμφέρον τους, την ίδια στιγμή που οι γειτονικές χώρες  στεγνώνουν.

Η αντιπαράθεση για το νερό  μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Ιράκ δεν είναι η μόνη. Το Πακιστάν και η Ινδία διεκδικούν το Κασμίρ που το έχει καταλάβει η  Ινδία, όπου βρίσκονται οι πηγές του Ινδού. Ο Ινδός ποταμός  είναι η μόνη πηγή νερού για το Πακιστάν και η Ινδία χρησιμοποιεί το Κασμίρ  σαν μέσο πίεσης του Πακιστάν. Ο επόμενος πόλεμος ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν θα μπορούσε να συμβεί στην επόμενη ξηρασία και θα μπορούσε να είναι ένας πυρηνικός πόλεμος.

Ένας άλλος πόλεμος για το νερό έχει αρχίσει  μεταξύ Ουζμπεκιστάν και Τατζικιστάν . Η Αιθιοπία κατασκευάζει ένα μεγάλο φράγμα στο Νείλο που απειλεί την παροχή νερού στην Αίγυπτο. Είναι αμφίβολο αν η Αίγυπτος επιτρέψει να τελειώσει το φράγμα. Όλες αυτές οι περιπτώσεις έχουν ήδη οδηγήσει ή θα οδηγήσουν σε πολέμους μεταξύ χωρών ή / και εμφυλίους  πολέμους από την έλλειψη νερού.

Η κατανομή των υδάτινων πόρων μεταξύ των χωρών είναι ένα από τα λίγα προβλήματα για τα οποία θα πρέπει να υπάρξει  παγκόσμια διαχείριση. Κανόνες κοινά αποδεκτοί  και ένα παγκόσμιο ειδικό σώμα που θα βλέπει αν  όλοι οι άνθρωποι κατά μήκος ενός ποταμού έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από αυτόν. Φαραωνικές κατασκευές όπως αυτές του  GAP στην Τουρκία θα πρέπει να εξετάζονται πρώτα από ένα δικαστήριο του οποίου οι αποφάσεις  να είναι δεσμευτικές.

Η άλλη λύση  θα ήταν να ξεκινούσε πόλεμος για την πρόσβαση στο νερό.
[--->]