Το ευρώ,ο εύθραυστος καθρέφτης μιας μη- ομοσπονδίας

Ο Joseph Halevi, ένας από τους επιφανέστερους σύγχρονους μαρξιστές αναλυτές, δεν δίνει πολλούς μήνες ζωής στο ευρώ. Και καλεί σχεδόν απεγνωσμένα την αριστερά ("κάθε είδους, δεν έχει σημασία") να  προετοιμάζεται για την έκρηξη, έχοντας σαν μοναδική δυνατή πυξίδα την υπεράσπιση των εργαζομένων, των ανέργων, των συνταξιούχων, κ.λπ. Χωρίς τον παλιό  πειρασμό να "βρεθεί μια λύση " στην κρίση του καπιταλισμού.Κάτι που δεν υπάρχει.

Το ευρώ, ο εύθραυστος καθρέφτης μιας μη- ομοσπονδίας
  του  Joseph Halevi
Αυτό που ζούμε στην Ευρώπη, αυτούς τους μήνες και τους επόμενους, είναι μια κρίση που πηγάζει από συγκρούσεις μεταξύ τμημάτων και μερίδων του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Κατά τη γνώμη μου είναι απαραίτητο η ιταλική Αριστερά – όσοι επιμένουν ακόμα να σκέφτονται με όρους" ταξικούς" - να εντοπίσει και να κατανοήσει την μεταξύ των καπιταλιστών και την ενδοκαπιταλιστική διάσταση της  κρίσης,  που ζούμε σήμερα στην Ευρώπη. Δεν πρόκειται επομένως για ένα ζήτημα  που έχει να κάνει με ένα "τέλειο σχέδιο" ευρωπαϊκό, μια ενοποίηση που απέτυχε.
  

Το ζήτημα είναι πώς αναπτύχτηκε η ανασυγκρότηση του κεφαλαίου στην Ευρώπη, που ξεκίνησε πρακτικά μετά το Σχέδιο Μάρσαλ,και πώς εξελίχθηκε  μέχρι σήμερα. Αυτό είναι το βασικό πρόβλημά που πρέπει να το εξετάσουμε  αναλυτικά, αλλά που δεν το αντιμετωπίζει κανείς, επειδή οι δυνάμεις της Αριστεράς (της συντηρητικής ή της άκρας αριστεράς, δεν έχει σημασία) που δρουν σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουν αποδεχθεί όλες τις προκαταλήψεις και τις ιδεολογίες που συνόδευσαν τη λεγόμενη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το κεντρικό ζήτημα.
    

Αρα, όπως πολύ σωστά παρατήρησε πρόσφατα ο Emiliano  Brancaccio, "η αριστερά δεν είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο κατάρρευσης του ευρώ", ως αντικειμενικό γεγονός, όχι ως μια ευχή. Εάν το ευρώ διαλυθεί, τι θα συμβεί; Ποια προοπτική ανοίγεται; Ποιο είδος ανάλυσης θα πρέπει να γίνει; Ως προς αυτό,δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα.

Θα ήθελα να κάνω δύο παρατηρήσεις: η πρώτη είναι ότι ο διαχωρισμός μεταξύ μιας Ευρώπης του βορρά (που συσσωρεύει πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών) και μιας Ευρώπης του νότου που, αντίθετα, συσσωρεύει ελλείμματα συμπληρωματικά, είναι μια διαδικασία που συνεχίζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Η Ιταλία και η Γαλλία εμπλέκονται περίπου μία δεκαετία. Η νότια Ευρώπη - Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα – βρισκόντουσαν πάντα σε αυτή τη θέση. Ηταν πάντα χώρες "ελλειμματικές", που θα πρεπε, επομένως, να καλύπτουν το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών τους, μέσω της εισαγωγής κεφαλαίων,κάθε είδους.

  Αυτό είναι κάτι που ποτέ δεν το έλαβαν υπόψη. Οι ασυμμετρίες που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη υπάρχουν εδώ και χρόνια, ή μάλλον, προηγούνται  της δημιουργίας  του ευρώ. Και αυτές, φυσικά, τις ασυμμετρίες, το ευρώ δεν τις  μετρίασε καθόλου.


     Το δεύτερο σημείο - και εδώ θα ήθελα να δώσω δίκιο στη Μέρκελ, αν και πολλές φορές της έχω ασκήσει κριτική - είναι ότι η Γερμανική Κυβέρνηση έχει απόλυτο δίκιο όταν λέει ότι τα ευρωομόλογα είναι αντίθετα με το γερμανικό σύνταγμα. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, μέχρι την τελευταία Συνθήκη της Λισαβόνας, που να  μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό ενός ομοσπονδιακού κράτους. Έτσι, δεν υπάρχει καμία δέσμευση που να επιτρέπει τη μετατροπή των μεμονωμένων ευρωπαϊκών κρατών προς ομοσπονδιακή κατεύθυνση. Αλλά αντίθετα, η ομοσπονδιακή προοπτική αποκλείστηκε από την επιτροπή Ζισκάρ ντ 'Εστέν, ο οποίος ήταν να ανακοινώσει το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, το οποίο αργότερα έγινε η Συνθήκη της Λισαβόνας : Η οποία στην συνέχεια απορρίφθηκε από γάλλους και ολλανδούς σε δημοψηφίσματα, αλλά την επανέφεραν από το παράθυρο ως Συνθήκη της Λισαβόνας, με πολύ μικρές  αλλαγές. Ετσι, κατά κάποιο τρόπο η γερμανική κυβέρνηση δικαιολογείται, αυτό όμως σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως λύση από τα μέσα και εν τω μεταξύ, τα διάφορα τμήματα του ευρωπαϊκού κεφαλαίου συγκρούονται  σαν γεωλογικά  ή τεκτονικά  προτσές.

    Νομίζω ότι το εργατικό κίνημα, στο βαθμό που υπάρχει, δεν πρέπει να αναλάβει την ευθύνη και να λύσει αυτό το πρόβλημα  αλλά θα πρέπει να ασχοληθεί αποκλειστικά με  τα συμφέροντα των δυνάμεων της εργασίας, των εργαζόμενων, των  συνταξιούχων, αυτών των ανθρώπων. Τώρα,  πρακτικά, έχουμε υπερβεί κυριολεκτικά ακόμα και το ειδικό πρόβλημα του χρέους. Το πρόβλημα είναι πολύ πιο σοβαρό από αυτό: στην τεκτονική σύγκρουση μεταξύ τμημάτων του κεφαλαίου στο εσωτερικό της  Ευρώπης, η πιο "συνεπής" πλευρά είναι η γερμανική, η οποία περιλαμβάνει και τις ξένες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στη Γερμανία. Πρόκειται για ένα συνεκτικό σύνολο χωρών - Ολανδία, Αυστρία, Σκανδιναβικές χώρες (ακόμα και αυτές που δεν είναι στη ζώνη του ευρώ, όπως η Σουηδία) - που είναι σύμμαχες της Γερμανίας και η θέση τους διεθνώς είναι πλεονασματική. Κάτι που δεν συμβαίνει με τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.
  

 Λύση εντός του ισχύοντος σημερινού θεσμικού πλαισίου δεν υπάρχει και δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός που να μπορεί να  μετατρέψει το τρέχον πρότυπο  σε κάποιο σύστημα διαφορετικό. Δεν υπάρχει εκείνο  το στοιχείο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα προσανατολισμό πιο ομοσπονδιακό. Αυτό θα ήταν λογικό, αλλά δεν υπάρχει. Και είναι, όπως λένε, ένα άπιαστο όνειρο να πιστεύει κανείς ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει γρήγορα.

[--->]