Ντόρα κ.α.

Τα δημοψηφίσματα διχάζουν τους λαούς. Γι ' αυτό δεν πιστεύω στα δημοψηφίσματα.



 Οι εκλογές να δεις

Brexit,αυτό που τρομάζει την ΕΕ είναι η δημοκρατία




[…] Το ζήτημα είναι άλλο: ας πάρουμε σαν σωστή την υπόθεση ότι η έξοδος μιας χώρας από την Ένωση θα γίνει η αιτία φοβερών ανατροπών. Αν ήταν έτσι, τότε θα πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας, αφού δίνει μια τέτοια δυνατότητα τόσο αποσταθεροποιητική, είναι κατασκεύασμα μιας συμμορίας ανεύθυνων και θα πρέπει να ξαναγραφτεί. 

Ας κάνουμε τώρα την αντίθετη υπόθεση, που είναι και πιο λογική: ότι μετά το Brexit ο ήλιος θα συνεχίσει να ανατέλλει, οι Βρετανοί θα συνεχίζουν να αγοράζουν BMW, και οι υποτελείς της Μέρκελ να πίνουν ουίσκι (όχι πάντα με μέτρο, φυσικά). Σε αυτή την περίπτωση θα γίνουμε μάρτυρες ενός βάρβαρου και ανησυχητικού θεάματος από τη μεριά των θεσμικών οργάνων,τα οποία ενώ θα έπρεπε από τον ίδιο τους το ρόλο να εγγυώνται τη συμμόρφωση με τις Συνθήκες, απειλούν με αντίποινα μια χώρα, επειδή αυτή προτίθεται να ασκήσει ένα δικαίωμα που οι ίδιες οι Συνθήκες το διασφαλίζουν. 

Σε κάθε περίπτωση από το Brexit οι Βρυξέλλες θα βγουν ούτως ή άλλως χαμένες : είτε έχουν συντάξει μία Συνθήκη η οποία δεν μπορεί να εφαρμοστεί (βλέπε λήμμα «πλήρης αισιοδοξία») είτε αρνούνται να την εφαρμόσουν (κρύβοντας τον τυραννικό ολοκληρωτισμό τους πίσω από το προπέτασμα καπνού μιας δήθεν «ολοκληρωτικής καταστροφής»). 
Επαναλαμβάνω: ή οι Βρυξέλλες έγραψαν λάθος τη Συνθήκη, ή κάνουν λάθος με το να εμποδίζουν την εφαρμογή της. Τρίτη υπόθεση αποκλείεται.

Το δεύτερο θύμα του Brexit επομένως, είναι η αξιοπιστία του λεγόμενου «ευρωπαϊκού σχεδίου». Το σχέδιο αυτό για μία ακόμα φορά αποδεικνύεται πόσο  αντίθετο είναι με το κράτος δικαίου και τους βασικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου, ξεκινώντας από το πιο προφανές και παγκοσμίως γνωστό: pacta sunt servanda, Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται.

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ποιο είναι το πραγματικό πολιτικό διακύβευμα: αν επιτραπεί το Brexit θα δημιουργηθεί προηγούμενο. Αλλά γιατί αυτό είναι τόσο επικίνδυνο; Γιατί η υπόσχεση να μπορεί να εγκαταλείψει την Ένωση όποια χώρα το επιθυμεί είναι απλώς η τελευταία από τις τόσες πολλές υποσχέσεις που οι Βρυξέλλες έχουν δώσει χωρίς να έχουν καμία πρόθεση να τις κρατήσουν. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είδαμε καμία «οικονομική και κοινωνική πρόοδο», δεν είδαμε «ένα υψηλό επίπεδο απασχόλησης», και το κυριότερο η ΕΕ δεν έχει καμία πρόθεση να μας επιτρέψει να τα αναζητήσουμε εμείς οι ίδιοι. Οι αποσχιστικές τάσεις είναι λοιπόν αναπόφευκτες. Εάν οι κακές συνήθειες δεν αλλάξουν τότε τα πράγματα θα είναι άσχημα για μας αλλά ακόμα χειρότερα για τον Ντόναλντ (Τουσκ) από το Γκντανσκ, για τον οποίο υπάρχει ήδη μια θέση κενή δίπλα στον μισθοφόρο Guido da Montefeltro [1]που την αξίζει μιας και ερμηνεύει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας σαν Ζήσε Μάη μου [2].

[1] Τον οποίο Guido da Montefeltro ο Δάντης Αλιγκέρι στη Θεία Κωμωδία, τοποθετεί στην Κόλαση (Όγδοος Κύκλος)

[--->]


Brexit: Τον τελευταίο λόγο τον είχαν οι άνθρωποι και όχι οι τραπεζίτες




Η επικράτηση του Brexit στο Βρετανικό δημοψήφισμα συμπυκνώνει τη βαθιά κρίση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και υπενθυμίζει ότι αυτό που ονομάζουμε «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» είναι μια πολιτική, οικονομική και νομισματική διαδικασία που διαμορφώθηκε ερήμην των πολιτών και σε σύγκρουση με τα συμφέροντα της πλειοψηφίας τους. Το καλό νέο είναι ότι αυτή τη φορά τον τελευταίο λόγο τον είχαν οι πολίτες.

Παρά την ενεργό υποστήριξη υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ που έδειξε το City του Λονδίνου και όλοι οι μεγάλοι χρηματοικονομικοί όμιλοι, παρά την ενεργό στράτευση σε αυτή την κατεύθυνση των Εργατικών, των συνδικάτων, μεγάλου μέρους τους Τύπου, παρά τη συστράτευση του κύριου όγκου των Συντηρητικών και των περισσότερων υπουργών, παρά την ωμή παρέμβαση του Μπαρακ Ομπάμα και των ΗΠΑ υπέρ του Remain με το επιχείρημα ότι η «ειδική σχέση» Βρετανίας – ΗΠΑ εξακολουθεί να έχει ως αναγκαία συνθήκη την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ, παρά την εκστρατεία του φόβου, παρά τις εκτεταμένες δυνατότητες αυτοεξαίρεσης που εξασφάλισαν ο Κάμερον από την ΕΕ, οι Βρετανοί πολίτες αποφάσισαν να ψηφίσουν υπέρ της εξόδου.

Σε πείσμα της ρητορικής ότι η ψήφος αυτή ήταν ξενόφοβη, συντηρητική, ρατσιστική, οι έρευνες κοινής γνώμης έδειξαν ότι τα κίνητρα των ψηφοφόρων του Brexit ήταν περισσότερο η αγωνία για την οικονομική κατάσταση των οικογενειών και των παιδιών τους ή η επιθυμία να διασωθεί ό,τι έχει μείνει από το κράτος πρόνοιας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το Brexit ήταν πλειοψηφικό σε μεγάλο μέρος των παραδοσιακών οχυρών του Εργατικού Κόμματος στην Αγγλία και την Ουαλία, παρά την ενεργό στράτευση του Τζέρεμι Κόρμπιν στην υπόθεση της παραμονής.

Στην πραγματικότητα, εάν κανείς ήθελε να μιλήσει με όρους κοινωνικών δυνάμεων στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας έγινε φανερό ότι η παραμονή ήταν κατά βάση η επιλογή των κυρίαρχων τάξεων. Παρά την παρουσία επιφανών στελεχών του Συντηρητικού Κόμματος στην καμπάνια του Brexit και τη στήριξη των περισσότερων συνδικάτων στην παραμονή, οι περισσότερες Βρετανικές επιχειρήσεις αντιμετώπισαν με φόβο το ενδεχόμενο της εξόδου, θεωρώντας ότι αποπομπή από τον Ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο θα ήταν πλήγμα και το ίδιο ισχύει για τις Τράπεζες. Η ξεροκεφαλιά της επιμονής στην έξοδο αφορούσε πολύ περισσότερο εργατικά και μικροαστικά στρώματα που αντιμετωπίζουν την ΕΕ ως παράγοντα υπονόμευσης των δικαιωμάτων τους. Όχι πώς δεν μέτρησε ένα συντηρητικό αντανακλαστικό απέναντι στο ζήτημα της μετανάστευσης, αλλά θα ήταν λάθος να αποδώσουμε το αποτέλεσμα κατεξοχήν σε αυτό.

Την ίδια στιγμή η Βρετανία αποδεικνύεται μια χώρα περισσότερο παρά ποτέ διαιρεμένη. Η Αγγλία και η Ουαλία έκριναν το αποτέλεσμα υπέρ της εξόδου την ώρα που η Σκωτία και η Βόρεια Ιρλανδία εμφανώς τάχτηκαν υπέρ της παραμονής. Αλλά ακόμη και στο εσωτερικό της Αγγλίας ήταν χαρακτηριστική η διαφορά ανάμεσα στο Λονδίνο και την «βαθειά Αγγλία» που κατεξοχήν ψήφισε υπέρ του Brexit.

Προφανώς και μένει να δούμε με ποιο τρόπο το αποτέλεσμα αυτό θα μεταφραστεί σε μια συγκεκριμένη διαδικασία για την έξοδο και προφανώς θα υπάρξει μια περίοδος έντονης διαπραγμάτευσης για τους όρους με τους οποίους αυτό θα δρομολογηθεί, δεδομένου και του δαιδαλώδους θεσμικού πλαισίου της ΕΕ. Όμως, η ουσία είναι ότι αυτή τη στιγμή βλέπουμε μια από τις πιο μεγάλες θεσμικές και πολιτικές κρίσεις της ιστορίας της ΕΕ.

 Brexit-C-2

Τριάντα χρόνια μετά την Ενιαία Πράξη και το ξεκίνημα της πορείας για τη μετάβαση από την ΕΟΚ στην ΕΕ, μια μεγάλη Ευρωπαϊκή χώρα, και δη αυτή που διεκδίκησε και πήρε τις μεγαλύτερες παραχωρήσεις, αποφασίζει με δημοκρατική διαδικασία την έξοδό της. Τίποτα δεν θα είναι ίδιο στην ΕΕ μετά από αυτό, ακόμη και εάν η γραφειοκρατία των Βρυξελών και οι «γκρίζες εξοχότητες» των ευρωπαϊκών θεσμών προσπαθήσουν να παρουσιάσουν μια εικόνα κανονικότητας.

Την ίδια στιγμή υπάρχει ένας μεγάλος ελέφαντας στο ευρωπαϊκό σαλόνι: η πραγματική βούληση των πολιτών. Μια από τις παραμέτρους της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που οι υπεύθυνοί της απέφευγαν όπως ο διάολος το λιβάνι να αναφέρουν, ήταν η απλή αλήθεια ότι σχεδόν πάντα όποτε πλευρές της τέθηκαν άμεσα στην κρίση των πολιτών αυτοί αποφάσιζαν κατά της ολοκλήρωσης. Η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης και δη το βάθεμά της με τη διαμόρφωση της ευρωζώνης αποφασίστηκαν χωρίς τη βούληση των πολιτών και σε αρκετές περιπτώσεις σε σύγκρουση σε αυτή. Αυτό είναι το πραγματικό και μη αντιστρέψιμο «δημοκρατικό έλλειμμα» της «Ενωμένης Ευρώπης».

Είναι σαφές ότι για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της η συγκυρία καλεί σε ένα βαθύ αναστοχασμό για τα χαρακτηριστικά και την πορεία της. Στην πραγματικότητα δεν θα δούμε τίποτα από όλα αυτά, παρά μόνο ένα επιφανειακό damage control και κατά τα άλλα business as usual. Η Γερμανική επιθυμία για μια ΕΕ στην οποία όλοι θα εκχωρούν δικαιώματα και κρίσιμες πλευρές της εθνικής κυριαρχίας, με την εξαίρεση φυσικά της ίδιας της Γερμανίας που θεωρεί ανάθεμα κάθε βήμα προς τη διόρθωση των περιφερειακών ανισοτήτων ή το βάθεμα της αλληλεγγύης, σημαίνει ότι πολύ δύσκολα θα δούμε βήματα εξόδου από το σημερινό αδιέξοδο. Η λογική των «μνημονίων» και του «δεν υπάρχει δημοκρατική απόφαση ενάντια στις ευρωπαϊκές συνθήκες» θα παραμείνει η νέα ευρωπαϊκή κανονικότητα.

Την ίδια στιγμή, όμως, και εν μέσω ενός εντεινόμενου ευρωσκεπτικισμού σε όλη την Ευρώπη το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σημαίνει και ένα τέλος στην «απαγόρευση σκέψης» πάνω στο θέμα της ΕΕ που είχε επιβληθεί, στην Ευρώπη, συχνά και με την πρωτοβουλία της Αριστεράς. Πλέον, νομιμοποιείται όποιος θέλει να θέσει το θέμα της ρήξης με την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, χωρίς να κινδυνεύει να θεωρηθεί παρίας. Και εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι: στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης η βαθιά ενδοσυστημική στην πραγματικότητα Ακροδεξιά μπορεί να χαϊδεύει αντιευρωπαϊκά αντανακλαστικά, αλλά δεν τολμά να θέσει στόχους ρήξης με την «Ευρώπη». Θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί αντανακλαστικά τέτοια, αλλά όχι να οργανώσει κίνημα που να αμφισβητήσει το «ευρωπαϊκό κεκτημένο». Εναπόκειται στις δυνάμεις που αναφέρονται στην χειραφέτηση και την πρόοδο να το κάνουν. Αρκεί φυσικά να απαλλαγούν από την ιδεοληψία του «αριστερού ευρωπαϊσμού», της βασικής σήμερα συμπύκνωσης της ανικανότητας της ευρωπαϊκής Αριστεράς να δει πέραν της μύτης της.

«Μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση», έλεγε κάποτε ο Μάο και αυτό μπορεί να εξηγήσει π.χ. την αναστάτωση των «διεθνών αγορών». Σε κάθε περίπτωση η 24η Ιουνίου ξημέρωσε καλά για την Ευρώπη και τους λαούς της. Ξημέρωσε με το χαμόγελο να είναι, για πρώτη φορά μετά από καιρό, με τη μεριά εκείνων που επιμένουν ότι οι πολίτες μπορούν να έχουν τον τελευταίο λόγο.

Πάω να σκάσω

Το Brexit φαίνεται να θριαμβεύει,Και με τα ευρώ μου τι γίνεται,θα χάσουν την αξία τους; Και οι ''εταίροι'',που είναι οι ''εταίροι'' να ρίξουν κάτι στους χαμένους να παν στο διάλο; Κι ο Παπαδημούλης,γιατί δε μιλάει ο Παπαδημούλης; Καλά ο Τσίπρας,αυτός ακόμα κωλοτουμπιάζει,δεν προκάνει αλλά οι Παπαδημούλης που ήσαν πάντα στρέιτ;






Απειλές και ψέματα κατά του Brexit



Ποτέ άλλοτε! Δεν θυμόμαστε άλλη φορά στις παραμονές ενός δημοψηφίσματος να έχει μεσολαβήσει τέτοια ιδεολογική τρομοκρατία. Ούτε με το δημοψήφισμα των Κυπρίων για το Σχέδιο Ανάν και των Γάλλων για το Ευρωσύνταγμα το 2004, ούτε καν πριν το δικό μας δημοψήφισμα το 2005 δεν ειπώθηκαν τόσο πολλά και χονδροειδή ψέματα, δεν ασκήθηκε τέτοια ψυχολογική πίεση όπως αυτή που καθημερινά βλέπουμε να ασκείται, με αφορμή το δημοψήφισμα των Βρετανών στις 23 Ιουνίου. 

Αξίζει μια ματιά στα επιχειρήματα που επιστρατεύει το στρατόπεδο της παραμονής στην ΕΕ, για έναν και μόνο λόγο: επειδή αποκαλύπτουν την ποιότητα του πολιτικού τους λόγου κι επίσης επειδή φαίνεται πόσο αδίστακτοι είναι όταν επιστρατεύουν ακόμη και παιδικά παραμύθια προκειμένου να φοβίσουν την κοινωνία και υπό το κράτος της ανασφάλειας οι ψηφοφόροι να επιλέξουν την Γερμανική ΕΕ.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Για παράδειγμα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κορυφαίος κηφήνας της ευρωπαϊκής αργόσχολης γραφειοκρατίας, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στη γερμανική λαϊκίστικη εφημερίδα Μπιλντ δήλωσε πως σε περίπτωση που οι Βρετανοί την επόμενη Πέμπτη ψηφίσουν να φύγουν από την ΕΕ, τότε ο δυτικός πολιτικός πολιτισμός θα τελεί υπό απειλή! Προσέξτε: Δεν αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο πολεμικής εκστρατείας του Ισλαμικού Κράτους εναντίον της Ευρώπης, ούτε σε άλλη πολεμική απειλή. Αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο οι Βρετανοί ψηφοφόροι να επιλέξουν να μείνουν εκτός ΕΕ, όπως εκτός ΕΕ ζουν χωρίς να περνούν μάλιστα και κατ’ ανάγκην άσχημα, τουλάχιστον λόγω αυτού του γεγονότος, οι Ελβετοί, οι Νορβηγοί και οι Ισλανδοί…

Ο Σόιμπλε δείχνει τα δόντια του
Τη σκυτάλη των εκβιασμών πήρε και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, αφήνοντας το καρότο στο εξώφυλλο του περιοδικού Σπίγκελ που έγραψε απευθυνόμενο στους Βρετανούς «σας παρακαλούμε μη φύγετε»! Ο Σόιμπλε θέλοντας να περιγράψει μια δύσκολη επόμενη μέρα δήλωσε πώς το «μέσα είναι μέσα και το έξω είναι έξω». Η τόσο χαρακτηριστική του αυτή διαλλακτικότητα, εν προκειμένω, υπογράμμιζε ότι βγαίνοντας η Αγγλία από την ΕΕ δεν θα είχε τα προνόμια πρόσβασης στην ενιαία αγορά που απολαμβάνουν άλλες χώρες που δεν συμμετέχουν στην ΕΕ, όπως η Ελβετία και η Νορβηγία. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προφανώς λέει ανοησίες και ψέματα για μια ακόμη φορά. Όταν η ΕΕ, ακόμη κι εκτός πλαισίου Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου συμμετέχει σε έναν παγκόσμιο αγώνα δρόμου να μειώσει τους εμπορικούς δασμούς και κάθε είδους άλλο εμπόδιο που περιορίζει τις διεθνείς οικονομικές ανταλλαγές σιγά που θα επιβάλει φραγμούς στην Αγγλία. Πολύ περισσότερο που το εμπορικό ισοζύγιο της Αγγλίας με την ΕΕ είναι ελλειμματικό για την Αγγλία. Με βάση πρόσφατα στοιχεία, το πρώτο τρίμηνο του 2016 το εμπορικό έλλειμα της Αγγλίας από τις συναλλαγές της με άλλες χώρες της ΕΕ αυξήθηκε σε 24 δισ. βρετανικές λίρες. Αν η Αγγλία κατέκλυζε την ΕΕ με εμπορεύματα, είχε δηλαδή πλεόνασμα, πιθανά να ενυπήρχε κάποια βάση στην απειλή του γερμανού υπουργού. Από τη στιγμή όμως που η ΕΕ είναι ο μεγάλος κερδισμένος στις δοσοληψίες με την Αγγλία γιατί να τις ορθώσει εμπορικά σύνορα; Επειδή θα τις κρατάνε μούτρα; Επομένως ο Σόιμπλε μπλόφαρε…

Το κόκκινο στον ανιχνευτή ψεύδους χτύπησε επίσης και με αφορμή τη συνέντευξη που παραχώρησε ο βρετανός υπουργός Οικονομικών στο δίκτυο BBC. Τι θα σημάνει μια έξοδος της Αγγλίας από την ΕΕ; Με βάση το προβεβλημένο στέλεχος των Τόρηδων θα πρέπει κατεπειγόντως να κατατεθεί και να ψηφισθεί ένας συμπληρωματικός προϋπολογισμός που θα περιλαμβάνει δραστικές περικοπές κοινωνικών δαπανών και αυξήσεις φόρων. Λες και όλα τα προηγούμενα χρόνια οι Βρυξέλλες χρηματοδοτούσαν τον βρετανικό προϋπολογισμό… 

Συγκεκριμένα, και με βάση τις δικές του δηλώσεις, σε περίπτωση εξόδου θα δημιουργηθεί μια μαύρη τρύπα ύψους 30 δις. λιρών, η οποία θα απαιτήσει αναμόρφωση του προϋπολογισμού και πιο ειδικά: αυξήσεις στους συντελεστές φορολογίας εισοδήματος, του φόρου κληρονομιάς και των ειδικών φόρων στο αλκοόλ και τα καύσιμα και επίσης άμεσες περικοπές, ακόμη και στο επίπεδο του 2% στις δαπάνες για υγεία, παιδεία, άμυνα, συντάξεις. «Θα ξυπνήσουμε χωρίς κανένα οικονομικό σχέδιο, με χρηματοοικονομική αστάθεια και χρόνια αβεβαιότητα», ήταν τα λόγια του Όσμπορν.

Ο βρετανός υπουργός Οικονομικών παραβλέπει ωστόσο δύο μικρές λεπτομέρειες που θέτουν σε αμφιβολία την υλοποίηση του σχεδίου του, ακόμη κι αν ήθελε να το δρομολογήσει: 
Η πρώτη είναι πως δε θα συμφωνήσουν μαζί του όλοι οι βουλευτές των συντηρητικών, καθώς ένα σεβαστό κομμάτι (στους 57 το εκτιμούν οι Financial Times) ακολουθεί τον ιδιαίτερα δημοφιλή εξ αιτίας της θητείας του στη δημαρχία του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον προπαγανδίζοντας την έξοδο από την ΕΕ. Άρα και να ήθελε ο Όσμπορν δεν θα κατάφερνε να ψηφιστεί τέτοιος τιμωρητικός προϋπολογισμός.

 Η δεύτερη λεπτομέρεια σχετίζεται με το χρόνο που απαιτείται για να δρομολογηθούν οι σχετικές διαδικασίες για την έξοδο της Αγγλίας από την ΕΕ. Με βάση πολλά ρεπορτάζ και αναλύσεις θα χρειασθούν ακόμη και επτά χρόνια! Επομένως δεν υπάρχει περίπτωση να διακοπούν πιθανές χρηματοδοτήσεις ή να γίνει η αποχώρηση αισθητή στις δοσοληψίες τους επόμενους μήνες ακόμη κι εντός του 2016. Αν κάτι εξυπηρετεί επομένως ο έκτακτος – συμπληρωματικός προϋπολογισμός του Όσμπορν είναι την κινδυνολογία και το κλίμα φόβου…

Απογοητεύει ο Κόρμπιν
Θλίψη σε αυτό το κλίμα πόλωσης προκαλεί ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, που καλεί τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα να ψηφίσουν υπέρ της ΕΕ. Τίποτε δεν κατάλαβε από το ρόλο που έπαιξε η ΕΕ στην Ελλάδα μέσω της Τρόικας στην διάλυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, την μείωση των μισθών και των συντάξεων, την εκτόξευση της ανεργίας και τόσα άλλα…

Η επιχείρηση τρόμου υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, τουλάχιστον σε αυτό τον βαθμό, δεν θα είχε ενεργοποιηθεί αν τις τελευταίες δέκα ημέρες πριν το δημοψήφισμα δεν κατέρρεε, με θόρυβο μάλιστα, μια δημοσκοπική εικόνα βάσει της οποίας η ψήφος υπέρ της παραμονής διέθετε ένα σταθερό προβάδισμα. Στον τελευταίο γύρο ωστόσο σημειώθηκε η μεγάλη ανατροπή και πέρασε πρώτη η ψήφος υπέρ της εξόδου, το περίφημο Brexit, το οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με βάση δημοσιογραφικές αποκαλύψεις απαγόρευσε ακόμη και να λέγεται από επίσημα χείλη. 

Ύστατη προσπάθεια να μην μεταδοθεί στην υπόλοιπη ΕΕ η σπίθα που άναψαν οι Βρετανοί, αλλά χωρίς ελπίδα… Τουλάχιστον αυτό δείχνει, πεντακάθαρα μάλιστα, δημοσκόπηση του ιδρύματος Pew που έδειξε ότι οι Γάλλοι είναι ακόμη πιο εχθρικοί απέναντι στην ΕΕ απ’ ότι οι Άγγλοι! 

Ειδικότερα, η υποστήριξη προς την ΕΕ στην Αγγλία φτάνει το 44%, όταν στη Γαλλία ανέρχεται μόλις σε 38% και στην Ελλάδα, όπου το μίσος ενάντια στο «κοινό σπίτι των λαών» καταγράφει ρεκόρ, μόλις 27%. Η μεγάλη ανατροπή στις δημοσκοπήσεις έφερε την πρόθεση ψήφου υπέρ της εξόδου να διαθέτει το προβάδισμα επτά ολόκληρων ποσοστιαίων μονάδων (47% υπέρ της εξόδου, 40% υπέρ της παραμονής).

 Τον τελευταίο λόγο πάντως θα έχουν οι ψηφοφόροι, που πολύ σύντομα θα δείξουν αν θα καταφέρουν να αντισταθούν στις ασφυκτικές πιέσεις Βρυξελλών και Βερολίνου…