Καθημερινά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες (και όχι μόνο) δημοσιοποιούν
τα επίσημα δελτία με των αριθμό των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και τους θανάτους.
Αλλά, ειδικότερα ως προς τον αριθμό των θανάτων, πόσο αξιόπιστα είναι τα
στοιχεία που δίνει η Ιταλία, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η
Σουηδία, η Ελβετία και οι Κάτω Χώρες; Για τη Γερμανία και το Βέλγιο δεν μπορούμε
να γνωρίζουμε, επειδή δεν κοινοποιούν ακόμη τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να το μάθουμε.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, η Ιταλία είναι σήμερα η πλέον
πληγείσα ευρωπαϊκή χώρα μετά την Ισπανία. Ο αριθμός των νεκρών, που τώρα είναι περίπου
27.000, είναι υψηλότερος. Για να κατανοήσουμε, ωστόσο, τις πραγματικές επιπτώσεις
του ιού στη χώρα μας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, θα πρέπει να γνωρίζουμε ποιος λέει πραγματικά την
αλήθεια και πόσο έχει μειωθεί ο αριθμός των θανάτων.
Τα στοιχεία για τους θανάτους από Covid-19, τα οποία μας κοινοποιεί καθημερινά η
Πολιτική Προστασία, αφορούν μόνο ασθενείς οι οποίοι έχουν διαγνωστεί ως φορείς
του ιού μετά από τεστ, και επομένως είναι λιγότεροι από ό, τι είναι στην
πραγματικότητα. Το ίδιο συμβαίνει και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μετά από
επεξεργασία των στοιχείων από το Ινστιτούτου Διεθνών Πολιτικών Μελετών (ISPI) σχετικά με τους θανάτους που έχουν καταγράψει οι αντίστοιχες εθνικές
στατιστικές υπηρεσίες, μας δίνεται η δυνατότητα να συγκρίνουμε ανά χώρα τον
αριθμό των θανάτων φέτος με αυτούς των προηγούμενων ετών. Αυτή η διαφορά θα πρέπει
να αντιστοιχεί στους θανάτους από Covid-19, αλλά σε σύγκριση με τα στοιχεία που
κοινοποιήθηκαν τους μήνες της επιδημίας υπάρχει σημαντική διαφορά. Αυτό τι
σημαίνει; Ότι στους νεκρούς από κορονοϊό δεν προσμετρήθηκαν όσοι προσβλήθηκαν μεν
από τον ιό αλλά δεν είχαν κάνει τεστ καθώς
και όσοι πέθαναν από παρενέργειες του κορονοϊού: καρδιακή ανακοπή, εγκεφαλικά
επεισόδια, ανευρύσματα ή άλλες παθήσεις, που δεν μπόρεσαν να επισκεφτούν εγκαίρως
τα νοσοκομεία επειδή ήταν γεμάτα. Μόλις προσδιοριστεί αυτός ο αριθμός, θα μπορούμε
να γνωρίζουμε ποιες χώρες έχουν το πραγματικά υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας
ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια
Η περίοδος που λαμβάνεται υπόψη μεταξύ μιας χώρας και μιας
άλλης μπορεί να διαφέρει κατά λίγες ημέρες, με βάση την ενημέρωση που
πραγματοποιεί η καθεμία, αλλά τα δεδομένα των θανάτων που φωτογραφήθηκαν από
τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου 2020 αναλύονται
πάντα σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων τεσσάρων χρόνων (2015-2019). Για
να είναι αξιόπιστη η σύγκριση, προφανώς δεν περιλαμβάνονται τα δεδομένα της
τελευταίας στιγμής. Ας ξεχάσουμε, λοιπόν, για μια στιγμή τα καθημερινά δελτία
και ας δούμε τους νεκρούς που καταγράφονται στα μητρώα. Στην Ισπανία τα
ληξιαρχεία κατέγραψαν 68.056 θανάτους έναντι 39.981 την ίδια περίοδο τα
προηγούμενα χρόνια. Η Ισπανία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού
των θανάτων από κάθε άλλη χώρα : πάνω από 70%. Οι Κάτω Χώρες σημείωσαν μια
αύξηση 50% (22.352 έναντι 14.895). Η Ιταλία ακολουθεί με 78.757 θανάτους στις 4
Απριλίου έναντι 57.882. Τα πλέον γνωστά δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ιταλίας
αναφέρουν μέση αύξηση 36% (ωστόσο, όπως όλοι μας γνωρίζουμε η πιο πληγείσα περιοχή
της Ιταλίας είναι η Λομβαρδία με δεκαπλασιασμό του αριθμού των θανάτων στους
δήμους της περιοχής του Μπέργκαμο). Το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε επίσης ένα
συν 36% (63.842 έναντι 46.877). Ακολουθεί η Ελβετία με συν 25%, η Γαλλία και η
Σουηδία συν 20%.
Πραγματικός αριθμός θανάτων και θάνατοι από κορονοϊό
που ανακοινώθηκαν
Αυτή η αύξηση των θανάτων, στη στατιστική ορολογία, ονομάζεται
«υπερβολική θνησιμότητα». Για να προχωρήσουμε ένα βήμαπαραπέρα, χρειάζεται να
ποσοτικοποιηθεί η διαφορά μεταξύ του αυξημένου αριθμού νεκρών φέτος και τον
αριθμό των θανάτων που μας κοινοποιούνται καθημερινά από την Πολιτική Προστασία
και από τις αρχές άλλων χωρών. Η σύγκριση αναδεικνύει έναν αριθμό: αυτό των
θυμάτων που δεν περιλαμβάνονται στα δελτία Covid-19. Στην κορυφή της λίστας σε
απόλυτους όρους βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο (μείον 8.184), ακολουθεί η
Ισπανία (μείον 7.326), η Ιταλία (μείον 5.547), οι Κάτω Χώρες (μείον 3.797), η
Γαλλία (μείον 3.679), η Ελβετία (μείον 339) και Σουηδία (298). Ο ερευνητής του
ISPI Ματέο Βίλα σημειώνει: "Εδώ καταλαβαίνουμε τι λείπει για να υπάρξει μια
πιο συστηματική προσέγγιση στη Φάση 2: το να μπορείς να παρακολουθείς τον αριθμό
των νεκρών συνολικά είναι ζωτικής σημασίας για να καταλάβεις πώς προχωρά
πραγματικά η επιδημία σε κάθε χώρα"
Η υποεκτίμηση του αριθμού των θανάτων από Covid-19
Είναι προφανές ότι δεν μπορούν όλοι οι επιπλέον θάνατοι να
θεωρηθούν με σιγουριά ως θάνατοι από Covid-19. Αλλά ο αριθμός τους αποτελεί την
πιο αξιόπιστη ένδειξη που μπορούμε να έχουμε για το πραγματικό ποσοστό
επίπτωσης της επιδημίας στον πληθυσμό, τις λεγόμενες «παρενέργειες», που
περιλαμβάνουν θανάτους όχι από κορονοϊούς, αλλά από ασθενείς που δεν μπόρεσαν
να τύχουν καλύτερης νοσηλείας σε μια εποχή που τα νοσοκομεία είχαν κατακλυστεί
από ασθενείς Covid-19.Και εδώ παίρνουμε υπόψη τη διαφορά μεταξύ πραγματικού
αριθμού θανάτων και αυτών που ανακοίνωσαν οι Επιτροπές Πολιτικής Προστασίας όχι
πλέον σε απόλυτους αριθμούς, αλλά σε ποσοστά. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε την
κατάταξη των χωρών με τα λιγότερο αξιόπιστα δελτία. Η μεγαλύτερη υποεκτίμηση γίνεται
στις Κάτω Χώρες (104%), το Ηνωμένο Βασίλειο (93%), τη Γαλλία (41%), την Ιταλία
(36%), τη Σουηδία και η Ισπανία (35%) και την Ελβετία ( 34%). "Δεν είναι
αλήθεια ότι η Ιταλία υποεκτιμά τους θανάτους πολύ περισσότερο από άλλες
ευρωπαϊκές χώρες - υπογραμμίζει ο Βίλα. Αντίθετα, είναι εκπληκτικό να βλέπεις
ότι είναι λίγο πολύ ευθυγραμμισμένα μεταξύ 30 και 40%, με εξαίρεση τις Κάτω
Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο οι οποίες ,αντίθετα,απέχουν πολύ από τις άλλες». Σε
γενικές γραμμές η αλήθεια είναι ότι τα αναφερόμενα δεδομένα είναι υποεκτιμημένα
κατά 49%. Εν ολίγοις, από το προσκλητήριο, λείπει ένας νεκρός στους τρεις.
Ο αντίκτυπος στον πληθυσμό
Τα πραγματικά δεδομένα - δηλαδή οι επιπλέον θάνατοι από ό, τι
τα προηγούμενα χρόνια - μας επιτρέπουν επίσης να γνωρίζουμε ποια ευρωπαϊκή χώρα
πλήττεται περισσότερο από κάθε εκατομμύριο κατοίκους. Ισπανία 663 θάνατοι,
Ιταλία 586, Ηνωμένο Βασίλειο 554, Ολλανδία 524, Γαλλία 482, Σουηδία 295,
Ελβετία 246. "Αυτή η κατάταξη είναι πολύ πιο ρεαλιστική από ό, τι θα
μπορούσαμε να επιτύχουμε χρησιμοποιώντας τους αριθμούς που
κοινοποιήθηκαν", αποφαίνεται ο Βίλα.
Η περίπτωση του Βελγίου
Το Βέλγιο είναι μια περίπτωση από μόνη της, την οποία σχεδόν αγνοούμε.
Δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί ο πραγματικός αριθμός των θανάτων από την
πανδημία, επειδή δεν έχει ενημερωθεί το μητρώο με τον συνολικό αριθμό θανάτων
τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Η βελγική κυβέρνηση, ωστόσο,υποστηρίζει ότι είναι
πιο διαφανής από την υπόλοιπη Ευρώπη, αφού, στους 7.200 δηλωθέντες θανάτους από
Covid, περιλαμβάνονται και οι
συμπτωματικοί στους οποίους δεν έχει γίνει τεστ και οι θάνατοι στους οίκους ευγηρίας
που θεωρήθηκαν ως ύποπτοι για κορονοϊό , όπου έχει συντελεστεί μια πραγματική
σφαγή υπό την απόλυτη σιωπή : σχεδόν το 50% των πέθαναν. Ακόμα κι αν δεχτούμε
αυτόν τον αριθμό ως ακριβή, όλοι οι άλλοι δεν προσμετρούνται. Αν συγκριθεί το
μόνο διαθέσιμο δεδομένο,δηλαδή ο μέσος όρος των θανάτων των ετών 2009-2018,
μπορούμε να δούμε, για παράδειγμα, ότι από τις 7 έως τις 13 Απριλίου ο αριθμός
των θανάτων από Covid-19 υπερβαίνει τον αριθμό των θανάτων από κάθε άλλη αιτία.
Παραμένει το γεγονός ότι εάν θέλουμε να εμμείνουμε στα επίσημα
δελτία που κοινοποιούν όλες οι χώρες, σήμερα το Βέλγιο έχει τον υψηλότερο
αριθμό θανάτων σε ολόκληρη την ήπειρο (και ίσως στον κόσμο) : 597 ανά
εκατομμύριο κατοίκους, έναντι 480 στην Ισπανία και 430 Ιταλία. Ένα οδυνηρό
γεγονός αφού το Βέλγιο είναι μια μικρή χώρα της Ένωσης (11 εκατομμύρια
κάτοικοι), αλλά αντιπροσωπεύει την καρδιά της Ευρώπης. Οι Βρυξέλλες είναι η
έδρα του Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και η επανεκκίνηση περνά και
από εκεί. Ωστόσο,είναι η χώρα από την οποία έχουμε τις λιγότερες πληροφορίες
σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας.
