του Γιώργου Π. Τριανταφυλλόπουλου
Προ κάποιων ημερών ψάχνοντας για κάποια στοιχεία στο
διαδίκτυο έπεσα τυχαία πάνω στον τίτλο ενός άρθρου. «Σενάρια πείνας δεν μπορούν
να αποκλειστούν...» ήταν ο τίτλος του. Με τράβηξε, ο τίτλος, και είπα να το
διαβάσω. Κατόπιν είδα πως το συγκεκριμένο άρθρο είχε αναδημοσιευτεί από πολλά
και μεγάλα σάιτ. Ο συγγραφέας του ήταν κάποιος Στούπας, άγνωστος σε μένα αλλά
μάλλον γνωστός σε αρκετούς. Το άρθρο μπορείτε να το βρείτε εδώ: http://www.capital.gr/stoupas/Article.aspx?id=1660001
Το πρώτο
που με εντυπωσίασε ήταν η ιδιαίτερη επιθετικότητά του απέναντι σε οτιδήποτε και
οποιονδήποτε δε συμφωνούσε με τον ίδιο και τις απόψεις του. Το βασικό
χαρακτηριστικό του άρθρου ήταν η χολή, πολύ χολή. Η προσπάθεια απαξίωσης της
άλλης άποψης, η συκοφάντησή της, ο διασυρμός της ήταν το κυρίαρχο στοιχείο που
διαπερνούσε το άρθρο από την αρχή ως το τέλος.
Αντιλαμβάνομαι πάρα πολύ καλά
πως έχουμε πόλεμο. Πόλεμο κοινωνικό, ταξικό και συνακόλουθα ιδεολογικό. Στο
πλαίσιο αυτού του πολέμου κάθε πλευρά χρησιμοποιεί επομένως όσα όπλα διαθέτει.
Αντιλαμβάνομαι επίσης πως όλοι εκείνοι που μέχρι πριν τρία χρόνια λιβάνιζαν και
έκαναν γονυκλισίες στον επελαύνοντα καπιταλισμό που τραβούσε προς την αιώνια
κυριαρχία σήμερα νιώθουν προδομένοι. Η ιδεοληψία τους καταρρέει μπροστά στα
μάτια τους. Αυτό που πίστεψαν και υπηρέτησαν πιστά ίσως επί χρόνια
αποδεικνύεται πλέον εφιάλτης. Όχι για όλους αλλά σίγουρα για τους πολλούς. Τους
πάρα πολλούς.
Παρ' όλ'
αυτά πιστεύω πως όλοι εμείς που δεν έχουμε συμφέροντα που ταυτίζονται με αυτά
που υπηρετούνται μέσα από τις ασκούμενες, κατά τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια,
πολιτικές έχουμε το καθήκον να διατηρούμε ένα υψηλό επίπεδο διαλόγου και
αναζήτησης της αλήθειας. χωρίς υβριστικές επιθέσεις και ανοίκειους
χαρακτηρισμούς και με ανταλλαγή επιχειρημάτων. Το αντίθετο δηλαδή από αυτό που
κάνει ο αρθρογράφος του άρθρου. Φυσικά κυρίαρχο ρόλο στην προσπάθεια χλευασμού
των απόψεων που δεν βρίσκουν σύμφωνο το συγγραφέα του άρθρου παίζει η
διαστρέβλωση αυτών των απόψεων. Για του λόγου το αληθές ας δούμε την αρχή του
άρθρου:
Οι
δημαγωγοί της άκρας αριστεράς και άκρας δεξιάς εξαπατούν τους αδαείς
υποσχόμενοι την ακύρωση του μνημονίου και την επαναφορά των κεκτημένων στα
επίπεδα της ευημερίας με δανεικά...
Αφελώς
μαρξίζοντες οικονομολόγοι που υποδύονται αναιδώς τους Κεϋνσιανιστές για
καιροσκοπικούς λόγους, διατείνονται πως αν διαγράψουμε μονομερώς τα χρέη θα
ζήσουμε εμείς καλά και οι δανειστές μας καλύτερα... Αν ακόμη ρίξουμε ρευστό
στην αγορά θα έχουμε ανάπτυξη...
Δε νομίζω πως χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω τόσο
για το ύφος όσο και για την ουσία του επιχειρήματος. Αν κάποιος έχει διαβάσει
ακόμη και τα μικρότερα, σε μέγεθος, βιβλία του Marx
θα γνώριζε τις θέσεις των μαρξιστών και της αριστεράς για τον κρατικό δανεισμό.
Και φυσικά να γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στα προγράμματα και στις θέσεις των
υπαρκτών κομμάτων της αριστεράς στην Ελλάδα.
Που
αναφέρεται, σε ποιο πρόγραμμα δηλαδή, και ποιού κόμματος της αριστεράς πως
θέλει να επανέλθουμε στην κατάσταση του 2008; Ποιο κόμμα της αριστεράς έχει τη
θέση πως πρέπει να δανείζεται το δημόσιο και μάλιστα με τον τρόπο που
δανειζόταν; Μήπως αυτά ήσαν οι πρακτικές των κομμάτων που κυβερνούσαν την
Ελλάδα και τις πολιτικές των οποίων αντιμάχονταν τα κόμματα της αριστεράς; Αν
και το άρθρο υποτίθεται πως αφορά τις τιμές και την παγκόσμια επάρκεια των
τροφίμων ο συγγραφέας φεύγει συχνά από το θέμα για να κατακεραυνώσει την
αριστερά όπου πιστεύει πως αυτό κολλάει. Γράφει, για παράδειγμα:
Η
Αργεντινή αποτελεί ένα καλό παράδειγμα προς αποφυγή. Το γεγονός πως κάποιοι το
βλέπουν ως παράδειγμα προς μίμηση, δεν είναι της οικονομικής αλλά της
ψυχιατρικής επιστήμης και αυτό είναι άλλο θέμα...
Εμείς
λοιπόν καλό είναι όσο έχουμε τις «πλάτες» της τρόικας να αποφύγουμε να γίνουμε
το παράδειγμα προς αποφυγήν...
Όσοι
διαφημίζουν την μονομερή στάση πληρωμών σαν μέσο επανεκκίνησης της οικονομίας,
πέραν του ό,τι είναι εκτός τόπου και χρόνου είναι και επικίνδυνοι.
Αν και το άρθρο υποτίθεται πως έχει ως θέμα τις τιμές
των τροφίμων εκτρέπεται συχνά σε θέματα άσχετα αλλά ισχυρά σχετιζόμενα με την
πρόθεση του συγγραφέα για προπαγάνδα. Στην εμπέδωση δηλαδή της άποψης πως
έχουμε τις πλάτες τις τρόικας. Ο αρθρογράφος αποφεύγει να διευκρινίσει ποιοι
ακριβώς έχουν αυτές τις πλάτες. Στο κυρίως θέμα ο τρόπος προσέγγισης, με την
απλή παράθεση τιμών τροφίμων και τις μεταβολές τους κατά την τελευταία δεκαετία
μένει τελείως μετέωρη και ατεκμηρίωτη στο πεδίο των αιτίων. Αυτό όμως δε θα μας
απασχολήσει εδώ. Σε επόμενο κειμενάκι μάλλον. Εδώ θα μας απασχολήσει η εμμονή
του αρθρογράφου με την Αργεντινή. Γράφει πάλι:
Την ίδια
περίοδο των χαμηλών τιμών των πρώτων υλών χρεοκόπησε και η Αργεντινή. Στη
συνέχεια οι περονιστές εκμεταλλεύτηκαν τον υπερτετραπλασιασμό της τιμής της
σόγιας για να παραμείνουν στην εξουσία...
Τι εννοεί ακριβώς εδώ; Πως η σόγια έβαλε πλάτη στους
περονιστές; Δε μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει τι υπαινίσσεται ο νέος
αινίκτης! Μάλλον απευθύνεται σε ένα εξαιρετικά μορφωμένο και ενημερωμένο κοινό
το οποίο και αντιλαμβάνεται αμέσως τον υπαινιγμό. Εγώ όμως δεν έχω την τιμή να
ανήκω στο παραπάνω εκλεκτό κοινό και δεν είμαι καθόλου ξερόλας. Έτσι υποχρεώνομε
να ψάχνω και να διαβάζω συνεχώς σε μια αγωνιώδη και απέλπιδα προσπάθεια μήπως
και μάθω κάτι. Άρχισα να ψάχνω επομένως να βρω τη εννοούσε ο αρθρογράφος.
Κατέληξα λοιπόν πως εννοούσε τα δεδομένα που παρουσιάζονται στα δύο επόμενα
διαγράμματα. Για να μη κατηγορηθώ ως αφελής και επικίνδυνος (δεν έχω καταλάβει
για ποιόν) μαρξιστής τα δεδομένα είναι από το ΔΝΤ που μας κάνει και πλάτες.
Διάγραμμα 1
Διάγραμμα 2
South America: Exports of Goods by Region, 1990–20101(Percent of GDP)
Τι μας δείχνουν τα προηγούμενα διαγράμματα; Το πρώτο μας αποκαλύπτει πως η οικονομία της Αργεντινής άρχισε να αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς ανταποκρινόμενη απολύτως άμεσα στην πολιτική της στάσης πληρωμών του δημοσίου χρέους και την υποτίμηση του νομίσματος. Στο δεύτερο διάγραμμα βλέπουμε την πορεία των εξαγωγών της Αργεντινής και την απότομη αύξησή της μετά την εφαρμογή των δύο παραπάνω πολιτικών. Ο αρθρογράφος επομένως υπαινίσσεται πως αυτό το δεύτερο ήταν που αύξησε απότομα το ΑΕΠ στην Αργεντινή.
Η ευνοϊκή συγκυρία ήταν, κατά τον αρθρογράφο, η αιτία της ανάπτυξης που γνώρισε η οικονομία της Αργεντινής και όχι η στάση πληρωμών του δημοσίου χρέους και η υποτίμηση του νομίσματος. Η ευνοϊκή συγκυρία ήταν η εκτίναξη των διεθνών τιμών της σόγιας ακριβώς κατά την περίοδο που η Αργεντινή έλαβε τις δύο αναφερθείσες πολιτικές αποφάσεις. Είναι όμως έτσι; Ας το ψάξουμε λεπτομερώς. Στον επόμενο πίνακα βλέπουμε τα μεγέθη της οικονομίας της Αργεντινής κατά την περίοδο 2000-2008.
Πίνακας 1
Τι μας αποκαλύπτει ο παραπάνω πίνακας; Πως το ΑΕΠ της Αργεντινής δεν αυξήθηκε εξ αιτίας των εξαγωγών και κυρίως των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων. Τα μεγέθη τα οποία συνέβαλαν στην εκρηκτική αύξηση του ΑΕΠ και στην ανάκαμψη της οικονομίας ήσαν η βιομηχανική παραγωγή, οι κατασκευές και το εμπόριο. Δηλαδή συνέβη το ακριβώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει με την ελληνική οικονομία κατά την τελευταία τριετία. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε πως δεν αυξήθηκαν μόνο οι εξαγωγές αλλά και οι εισαγωγές και μάλιστα με πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς.
Διάγραμμα 3
Η συνεχώς επομένως αναπαραγόμενη άποψη πως η σόγια και οι διεθνείς τιμές της έσωσαν την Αργεντινή είναι παντελώς αστήρικτη. Ας δούμε όμως λεπτομερεστέρα και το ζήτημα της σόγιας. Στο επόμενο διάγραμμα τις εξαγωγές σόγιας κατά την περίοδο 1990-2010 από τις κυριότερες χώρες παραγωγής της.
