του Sergio Cesaratto
Η κίνηση του Ντράγκι
να στηρίξει χωρίς περιορισμούς τα βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα των χωρών, τα δημόσια
οικονομικά των οποίων τελούν υπό ευρωπαϊκή εποπτεία, στην Ιταλία έτυχε κοινής αποδοχής συμπεριλαμβανομένων και αυτών, με μικρές διαφορές, της εφημερίδας il manifesto.
Η παρέμβαση της ΕΚΤ,ένα μέτρο αναγκαίο για τη μείωση των σπρεντ που είχαν φτάσει
σε μη βιώσιμα επίπεδα, δεν λύνει το πρόβλημα οριστικά και με τους όρους που τίθεται
είναι κυριολεκτικά αντιπαραγωγική. Εν τω
μεταξύ, είναι πολιτικά δυσάρεστο για την Ισπανία και την Ιταλία,που ελπίζουν
να τα καταφέρουν, χωρίς να χρειαστεί να συμμετάσχουν στο "προληπτικό
πρόγραμμα" λιτότητας που συμφώνησαν
με την Ευρώπη υπό την αυστηρή εποπτεία του ΔΝΤ.
Ελπίζουν δηλαδή ότι η επίδραση της ανακοίνωσης θα είναι
αρκετή για να μειωθούν τα σπρεντς , αν και δεν την συνοδεύει τίποτα που να μην
έχει σχέση με τη σκληρή δοκιμασία των όρων και των προϋποθέσεων. Αλλά αν τίποτα
δεν συμβεί, τότε τα σπρεντς θα ανακάμψουν, ίσως επειδή οι αγορές αναμένουν μια συμμετοχή
μόνο όταν θα είναι ήδη πολύ αργά.
Ποιο στόχο μείωσης των σπρεντς διασφαλίζει η ΕΚΤ δεν μας είναι γνωστό, γι αυτό και
μια πιθανή αποτυχία καθώς και η ακαμψία των δεσμευτικών όρων λιτότητας θα δυσκολέψει
τις χώρες που συμμετέχουν να πετύχουν τους συμφωνηθέντες στόχους. Αν οι χώρες
δεν συμμορφωθούν με τους συμφωνηθέντες στόχους, τότε η ΕΚΤ θα μπορεί να διακόψει την υποστήριξη,
αλλά και να επιβάλλει κυρώσεις, επικυρώνοντας όμως τότε την πιθανή διάλυση της ευρωζώνης.
Όπως βλέπετε λοιπόν έχουμε να κάνουμε με ένα πραγματικό χάος, γεγονός που καθιστά την κίνηση του Ντράγκι μία ακόμη απόφαση από "τα ίδια".
Όπως βλέπετε λοιπόν έχουμε να κάνουμε με ένα πραγματικό χάος, γεγονός που καθιστά την κίνηση του Ντράγκι μία ακόμη απόφαση από "τα ίδια".
Επιβεβαιώνει όμως
αυτό που οι ετερόδοξοι οικονομολόγοι (συμπεριλαμβανομένων και αυτών της "Σύγχρονης
Νομισματικής Θεωρίας", Modern
Monetary Theory) ανέκαθεν
υποστήριζαν ότι δηλαδή τα επιτόκια τα αποφασίζουν οι κεντρικές τράπεζες και όχι
οι αγορές. Αυτό σημαίνει πως τη μεγαλύτερη
φωτιά τα τελευταία δύο χρόνια την έβαλε η ίδια η ΕΚΤ, υπακούοντας στις
προσταγές της ευρωπαϊκής ελίτ να σαρώσει μέσω μιας δημοσιονομικής κρίσης το
κράτος πρόνοιας και τα συνδικάτα – στην περιφέρεια της Ευρώπης, πρωτίστως, αλλά
και για να δωθεί ένα μάθημα στα Γερμανικά συνδικάτα, κατά δεύτερο λόγο.
Γεγονός είναι ότι οι νομισματικές ενώσεις δημιουργούνται με τον ειδικό σκοπό να
αναγκάσουν τις χώρες μέλη (και την εργατική τους τάξη) σε έναν καταστροφικό αποπληθωριστικό ανταγωνισμό.
Το μάθημα αυτό μας
το δίνει ο Κέυνς, λίγοι όμως οικονομολόγοι της αριστεράς είναι πολιτισμικά σε
θέση να βγάλουν τα σκληρά συμπεράσματα απόαυτή τη θέση. Και η ΕΚΤ εφάρμοσε με συνέπεια
αυτή την εντολή. Από τις τρεις αιτίες της κρίσης, τη σοβαρή κρίση του ίδιου
του ευρώ, αυτή που οφείλεται στην αδράνεια της ΕΚΤ επί δύο ολόκληρα χρόνια, και τη λιτότητα,
η κίνηση του Ντράγκι αντιμετωπίζει κάπως τη δεύτερη, αλλά με τίμημα την ενίσχυση
της τρίτης, χωρίς να κάνει τίποτα για την
πρώτη.
Η κίνηση του
Ντράγκι θα πρέπει να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα του φόβου ότι η φωτιά μπορεί να
καταστρέψει την ίδια την προϋπόθεση της κίνησης, δηλαδή το ευρώ, κι ότι οι
περιφερειακές χώρες θα μπορούσαν να πουν "τέρμα" σε αυτή την
παρατεταμένη αγωνία. Ετσι λοιπόν κρατάει τον ασθενή στη ζωή, αλλά μόνο για όσο διάστημα
οι ενισχυμένες δόσεις της άλλης θεραπείας, της λιτότητας, καταφέρουν να εξουδετερώσουν την
όποια διάθεση των λαών για αντίδραση. Υπάρχει λοιπόν μια αίσθηση εχθρική, και
όχι προοδευτική, κάτι που φαίνεται να υποστηρίζει χθες ο Pizzuti σε αυτή την
εφημερίδα, στο μήνυμα του Ντράγκι για το
αμετάκλητο του ευρώ.
Αλλες λύσεις υπάρχουν; Η άνευ όρων παρέμβαση της ΕΚΤ θα πρέπει να συνοδεύεται
από τον στόχο της σταθεροποίησης των σχέσεων μεταξύ δημόσιου χρέους και ΑΕΠ (όχι
μείωση). Ο στόχος αυτός θα καθησύχαζε τις αγορές, ενώ θα άφηνε χώρο για μια επεκτατική
δημοσιονομική πολιτική.
Αυτό δεν θα αρκούσε, ωστόσο, να ανασυνθέσει τις ενδοευρωπαϊκές εμπορικές
ανισορροπίες. Θα μπορούσαμε λοιπόν να κινηθούμε και προς μια γλήγορη αύξηση του
προϋπολογισμού της Ε.Ε. με ισχυρή αναδιανομή των πόρων μεταξύ κέντρου-περιφέρειας,
ενώ ο ρόλος των εθνικών προϋπολογισμών θα μπορούσε να μειωθεί (όπως στις ΗΠΑ,
με λίγα λόγια).
Αλλά η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία είναι μία προοπτική, που μοιάζει πολύ σε μία
Ευρώπη χωρισμένη σε επιδοτούμενους και επιδοτούντες, απαράδεκτη για προφανείς
λόγους και στους δύο και όχι βέβαια για κάποιες αόριστες" εθνικές και εθνικιστικές
ιδιαιτερότητες" που μπορεί να θεωρηθεί ότι βάζουν εμπόδια. Βασικά, η
σκληρή πραγματικότητα δείχνει ότι η Ευρώπη βαδίζει προς μια διαφορετική
κατεύθυνση και ότι το ευρώ γεννήθηκε για αυτό ακριβώς το λόγο.
* Οικονομολόγοι κατά
της λιτότητας
Το καλύτερο σχόλιο
που έλαβα σχετικά με την κίνηση Ντράγκι είναι από τον G.B., ένα πανέξυπνο πρώην
τραπεζικό στέλεχος, σήμερα συνταξιούχο.Οσα εγώ αναφέρω στην πρώτη παράγραφο,
αυτός τα λέει πολύ πολύ καλύτερα :
"Let's not get carried away by market euphoria. On occasion of the two previous
bouts of ECB intervention we had the same reaction, only to be wound up after a
few weeks. And this time we haven't even had ECB intervention, only the threat
of it, and subject to an abstruse mechanism (request for aid by country
concerned, signing of an MOU, participation of EFSF/ESM in the bond auctions
and at last ECB purchase in the secondary market).It seems highly impractical,
save that in the process the applicant country may lose access to the
markets.Moreover, in keeping with our understanding of the EZ crisis, the
affirmation of an ECB role as lender-of-last-resort makes sense as far as
it allows the peripheral economies to pursue a growth strategy that could
hopefully restore their competitivity - which does not appear to be the
case."
