ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΊΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΆΣΕΩΝ. Η περίπτωση της Γαλλίας.

 

Το 2016, ο E. Mακρόν ίδρυσε το κόμμα του με το σύνθημα "En Marche! ("εν κινήσει'') προτρεπτικό, αισιόδοξο, με προοπτική. Δεν ξέρουμε αν ο Μακρόν διάβαζε την κίνηση της γαλλικής κοινωνίας της οποίας ήθελε να ηγηθεί ή αν πίστευε ότι την προκαλούσε ο ίδιος, αλλά γεγονός είναι ότι αυτή η πρόσκληση για να τεθεί σε κίνηση πήρε τη δυναμική έννοια μιας μετάβασης, όπως αυτή πραγματικά είναι και συντελείται.

Για να διαβάσουμε αυτή τη μετάβαση, θα πρέπει να ξεχάσουμε το επικαλυπτόμενο στρώμα της εκλογικής πολιτικής. Η εκλογική πολιτική με τους δύο γύρους είναι ειδικά σχεδιασμένη για να επαναφέρει στο χώρο του κέντρου την τελική έκφραση που θα έχει στο κοινοβούλιο. Για να διαβάσουμε τη μετάβαση από τη σκοπιά της πολιτικής κοινωνιολογίας θα πρέπει, αντίθετα, να επιμείνουμε στην καταμέτρηση των καθαρών ψήφων.

Οι καθαρές ψήφοι λένε το εξής: ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ  (ΛΕΠΕΝ) 10 εκατομμύρια, ΑΡΙΣΤΕΡΑ (Ν.Λ.Μ.)7 εκατομμύρια, MAΚΡΟΝ 7 εκατομμύρια, ΡΕΠΟΥΜΠΛΙΚΑΝΟΙ 1,5 εκατομμύριο. Στην πράξη, στη χώρα, οι δεξιοί ψηφοφόροι της  Ε.Σ. είναι τα δύο τρίτα των άλλων 10 έως 15 εκατομμυρίων, δηλαδή το 38% του συνόλου.

Το αποτέλεσμα της Ε.Σ. ξεπερνάει το εκλογικό αποτέλεσμα που είχε πετύχει μόλις πριν δύο χρόνια. Μόλις πριν από δύο χρόνια, η Ε.Σ. μετρούσε 3,5 εκατομμύρια ψήφους οπότε μπορούμε να πούμε ότι σχεδόν τριπλασίασε την εκλογική της βάση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Η Αριστερά επιβεβαίωσε λίγο-πολύ τη συνοχή της, ενώ το κυβερνών κόμμα έχασε ένα εκατομμύριο ψήφους, λίγο-πολύ προς την Ε.Σ..

Η "κίνηση Μακρόν" επομένως ήταν πολύ πιο έξυπνη και αποτελεσματική από ό,τι είχαν αρχικά υποθέσει οι σχολιαστές και μάλιστα, φταίνε οι σχολιαστές (συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος) που δεν έλαβαν δεόντως υπόψη τους τη μηχανική λογική του δεύτερου γύρου.

 Η Γαλλία λοιπόν βρίσκεται με τον "κίνδυνο να έχει αποτραπεί", με μια έστω και ονομαστικά νικήτρια Αριστερά, σίγουρη ότι αυτή θα καταρρεύσει προσφέροντας στο κόμμα του κέντρου, ένα χέρι βοήθειας για να φτιάξει μια κυβέρνηση εθνικής χρησιμότητας, θα δούμε αν με ή χωρίς τους Ρεπουμπλικάνους. Τα 10 εκατομμύρια δεξιοί ψηφοφόροι, όμως, παραμένουν.

Δεδομένου ότι μπορεί κάποιος να αμφιβάλλει ότι τα επόμενα χρόνια θα χρησιμεύσουν για να επιδιορθώσουν τον σκισμένο καμβά της γαλλικής πολιτικής κοινωνιολογίας, αναρωτιέμαι  τι θα συμβεί. Θα γίνουν νέες εκλογές;

Θα παραμείνει η Ε.Σ. και η εκλογική της βάση πολύ πέρα από τα όρια της πολιτικής αποδοχής;

Θα κριθούν τα αιτήματά τους άκυρα και συνεπώς θα αγνοηθούν ή έγκυρα αλλά θα αγνοηθούν παρ' όλα αυτά;

Θα καταφέρει ο Μακρόν να μεταφέρει το όλο θέμα λίγο πολύ αλώβητος μέχρι το 2027 στις νέες προεδρικές εκλογές;

Με δεδομένες τις αναλύσεις για τη γαλλική οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση, που είναι τουλάχιστον επισφαλείς, η Standard&Poor's Global Rating έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι είναι έτοιμη να μειώσει την αξιολόγησή της, πώς θα εγγυηθεί ο Μακρόν την "ανάπτυξη και την εξυγίανση του δημόσιου χρέους", όπως απαιτούν οι αγορές;

Ο Πλάτωνας έλεγε ότι ο πολιτικός είναι σαν τον καπετάνιο ενός πλοίου σε μια καταιγίδα. Η γαλλική καταιγίδα, πέρα από τα νομικά ελεγχόμενα εκλογικά αποτελέσματα, συνεχίζεται. Η μετάβαση σε έναν από τους δύο πυλώνες της ΕΕ και του ευρώ είναι "εν κινήσει". Το προς τα πού θα το δούμε.

 

 

[----->]

Βρετανική "δημοκρατία"

 

Στον μαγικό κόσμο της βρετανικής "δημοκρατίας". Κατά... 1,7% αύξησε τη δύναμή του το Εργατικό (λέμε τώρα) Κόμμα και με το ρωμαλέο... 33% θριάμβευσε! Διπλασίασε τις έδρες του και κέρδισε την υπεραπόλυτη πλειοψηφία στην Βουλή των Κοινοτήτων. Κατά 1,3% υποχώρησε το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα και.... καταποντίστηκε, έχασε τα 3/4 των εδρών του! Το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα του Φαράτζ πήρε 4.000.000 ψήφους, πάνω από 14%, αλλά μόλις 4 έδρες, όσες και το Plaid Cymru, που έλαβε... 190.000 ψήφους. Κλπ., κλπ. Έτσι όμως ήταν πάντα στην Αλβιόνα. Τον 19ο αιώνα χάραζαν τις εκλογικές περιφέρειες κατά το δοκούν και το δικαίωμα του εκλέγειν εξαρτιόταν από την περιουσιακή κατάσταση ενός εκάστου. Σήμερα το πλειοψηφικό δίνει εικόνα "σταθερότητος" σε μια χώρα που εδώ και πολλές δεκαετίες δεν ξέρει που της πάν τα τέσσερα...

[---->]

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ : ΜΕΓΑΛΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ

Η Πορτογαλία, με τις γενικές εκλογές της Κυριακής 10 Μαρτίου, "στράφηκε προς τα δεξιά". Η Alianza Democrática (AD), ο συντηρητικός συνασπισμός, κέρδισε 79 βουλευτές, με ποσοστό 29,5% , έναντι 77 που κέρδισαν οι Σοσιαλιστές, με ποσοστό 28,7% των ψήφων, σε σύνολο 230.

Από την καταμέτρηση λείπουν οι 4 έδρες των Πορτογάλων στο εξωτερικό, οι οποίες θα γίνουν γνωστές σε μια εβδομάδα, αλλά η αναπαράσταση της πολιτικής εικόνας, είναι αρκετά οριστική.

Πρώτα απ' όλα, η εκλογική συμμετοχή ήταν υψηλή -με τα πρότυπα που επιβάλλονται πλέον σε ολόκληρη τη Δύση- με 66,23%, το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων πέντε προηγούμενων γενικών εκλογών.

Η έκκληση για  "χρήσιμη ψήφο" προς την κατεύθυνση των δύο μεγάλων πολιτικών πόλων της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς αγνοήθηκε. Οι δύο βασικοί συνασπισμοί δεν έφτασαν το 60% και το κατακερματισμένο πολιτικό πλαίσιο θα καταστήσει δύσκολη τη "διακυβέρνηση" της χώρας, ιδίως μπροστά στα κοινωνικά επείγοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει εδώ και καιρό η χώρα : στέγαση, υγεία, επισφάλεια και χαμηλοί μισθοί σε ένα πλαίσιο "περιφερειακής" οικονομίας που έχει τιμωρηθεί βαριά από την κρίση.

Μια χούφτα ψήφων, μόλις 2.000, χωρίζει την AD από το PS του Pedro Nuno Santos.

Η Alianza αποτελείται από τρεις σχηματισμούς, εκτός από το κεντροδεξιό PSD: το συντηρητικό δεξιό CDP-PP και το PPM, δηλαδή το Λαϊκό Μοναρχικό Κόμμα, δύο σχηματισμοί που προηγουμένως δεν είχαν εκπροσώπους στη Συνέλευση.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα από κόμμα με την απόλυτη πλειοψηφία - 120 βουλευτές - με τον Κόστα, έγινε η μεγαλύτερη δύναμη της αντιπολίτευσης με τον Σάντος.

Η Chega,που είναι  πλέον η τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας, με 48 βουλευτές από 12  και ποσοστό λίγο πάνω από 18%, εκλέγει  εκπροσώπους σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, εκτός από την Bragança, στο Βορρά- και γίνεται η δύναμη με τις περισσότερες ψήφους στο Νότο, στο Algarve, όπου η ακροδεξιά κατακτά τις έδρες που έχασαν οι σοσιαλιστές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κέρδισε  έδρες στο ιστορικό προοδευτικό προπύργιο του Αλεντέχο, αφαιρώντας ψήφους από τους κομμουνιστές.

Ο Βεντούρα, ηγέτης του ακροδεξιού σχηματισμού, χαίρεται και μιλά για το "τέλος του δικομματισμού" ενώ υποστηρίζει τη φόρμουλα ενός κυβερνητικού άξονα με τους συντηρητικούς (79 συν 48), που θα εγγυάται την πλειοψηφία των 230 μελών της Ρεπουμπλικανικής Συνέλευσης.

"Ο λαός είπε ότι η δεξιά πρέπει να κυβερνήσει", δήλωσε ο Βεντούρα, "και η εντολή μας είναι να κυβερνήσουμε την Πορτογαλία τα επόμενα τέσσερα χρόνια" για να "απαλλάξουμε την Πορτογαλία από την άκρα αριστερά".

Από την πλευρά της, η ριζοσπαστική αριστερά επιβεβαιώνει την πολιτική της περιθωριοποίηση, ακόμη και αν οι "συσχετισμοί δύναμης" στο εσωτερικό της αλλάζουν: το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα το οποίο για πρώτη φορά παρουσίασε τον Πάουλο Ραϊμόντο, συνεχίζει να φυλλοροεί - από 6 σε 4 βουλευτές - οι έδρες του Bloque de Esquerda με τη νέα του ηγέτιδα Μαριάνα Μόρταγκουα παραμένουν 5, ενώ η Livre είναι η μόνη δύναμη που πραγματικά ανεβαίνει με 4 βουλευτές σε σχέση με τον μοναδικό που είχε εκλέξει το 2022.

Η Livre, με ποσοστό λίγο πάνω από 3%, εκλέγει τέσσερις βουλευτές στις κύριες μητροπολιτικές περιοχές (1 στο Πόρτο, 2 στη Λισαβόνα, 1 στη Σετούμπαλ).

Συνολικά 13 βουλευτές -αυτοί της "ριζοσπαστικής αριστεράς"-, ένας επιπλέον βουλευτής από αυτούς που εξέλεξε η Chega με 7% στις προηγούμενες εκλογές, και ένας επιπλέον εκπρόσωπος από όσους είχαν εκλεγεί.

Ο Μοντενέγκρο, μπορεί έτσι να επαναφέρει τους συντηρητικούς στην εξουσία, μετά τον αποκλεισμό τους με την ψήφο δυσπιστίας  πρώτα την περίοδο της λεγόμενης gerigonça (2015-2021) και στη συνέχεια τη σύντομη περίοδο της σοσιαλιστικής κυβέρνησης.

Η φόρμουλα του συντηρητικού συνασπισμού δεν είναι κάτι "ανήκουστο" στην πολιτική ιστορία της Πορτογαλίας, αν αναλογιστεί κανείς ότι, μόλις πέντε χρόνια μετά την έξοδό τους από τη "σαλαζαρική" δικτατορία, είχε κερδίσει τις εκλογές του 1979. Ωστόσο, η χρονική απόσταση δείχνει ότι βρισκόμαστε σε μια εντελώς νέα πολιτική φάση.

Ο Μοντενέγκρο αναδείχθηκε σε ένα κόμμα που επίσης καυχιόταν ότι διέθετε πρωτοκλασάτα στελέχη όπως ο πρώην πρωθυπουργός της "τρόικας", Pedro Passos Coehlo, (2011-2014) και ο δήμαρχος της Λισαβόνας και πρώην Ευρωπαίος επίτροπος, Carlos Moedas.

Το ερώτημα είναι : θα αντέξει ο λεγόμενος "δημοκρατικός υγειονομικός κλοιός" γύρω από το ακροδεξιό Chega ή θα κάνει πίσω χάρη της "κυβερνητικής σταθερότητας", έλαμβάνοντας όμως υπόψη το ειδικό βάρος της ακροδεξιάς για ορισμένα "κλασικά" ζητήματα που την ενδιαφέρουν;

Είναι σαφές ότι η κυβερνητική φιλοσοφία των συντηρητικών θα τείνει να θυσιάσει τις επείγουσες ανάγκες των πορτογαλικών υποτελών τάξεων, ακολουθώντας τις οδηγίες που έρχονται από τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον.

Ενδεικτική είναι μια φράση του Μοντενέγκρο που περιγράφει τα δύσκολα χρόνια της λιτότητας (2011-2014) και το έργο του πρώην συντηρητικού πρωθυπουργού: "η ζωή του λαού δεν βελτιώθηκε, αυτό που βελτιώθηκε είναι η χώρα". Χωρίς τον λαό, με λίγα λόγια, όλα θα είναι καλύτερα...

[---->]

ΙΣΠΑΝΙΑ: ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΔΕΞΙΑΣ-ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ,ΚΑΤΑΠΟΝΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, ΜΙΚΡΗ ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΩΝ

Τη Δευτέρα 29 Μαΐου, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ,  αποφάσισε να διαλύσει το Κοινοβούλιο και να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 23 Ιουλίου.

Η απόφαση ανακοινώθηκε σε συνέντευξη Τύπου στον απόηχο των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών που είδαν την επιβεβαίωση του Λαϊκού Κόμματος και την ήττα των σοσιαλιστών του PSOE ακόμη και σε ορισμένα από τα ιστορικά προπύργιά του.

Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα νίκησε σε 9 περιφέρειες (comunidades autónomas) και σε 31 πρωτεύουσες επαρχιών.

Ενώ το ακροδεξιό VOX διπλασίασε τις ψήφους του, οι σχηματισμοί στα αριστερά των σοσιαλιστών, εκτός από τους "αυτόνομους" σχηματισμούς - ιδίως το αριστερό σχήμα Unidas Podemos (UP) το οποίο σχηματίστηκε από τα κόμματα των Podemos ,την Ενωμένη Αριστερά και άλλα αριστερά κόμματα- ουσιαστικά εξαφανίστηκαν από τον πολιτικό χάρτη.

Το UP έχει μόνο μια "σποραδική" παρουσία στην ιβηρική χερσόνησο. Εκεί όπου "ουσιαστικά" γεννήθηκε, στη Μαδρίτη το 2011, δεν ξεπερνά το ποσοστό του 5% και παραμένει εκτός των τοπικών αντιπροσωπευτικών οργάνων.

Όπως δήλωσε ο Σάντσεθ στην προαναφερθείσα συνέντευξη Τύπου: "αν και οι εκλογές είχαν δημοτικό και περιφερειακό χαρακτήρα, το νόημα της ψήφου μεταφέρει ένα μήνυμα που πηγαίνει πιο μακριά και ως πρόεδρος της κυβέρνησης και γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος αναλαμβάνω την ευθύνη για τα αποτελέσματα".

Πρόκειται για μια στάση που συνάδει με την αξία που ήθελε να δώσει ο ηγέτης των Σοσιαλιστών σε αυτές τις εκλογές, καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια στην εκστρατεία, ώστε να τις καταστήσει ένα είδος δημοψηφίσματος υπέρ ή κατά της σημερινής κυβέρνησης μειοψηφίας αποτελούμενη από το PSOE και τους Unidas Podemos.

Στην αντίπερα όχθη της πολιτικής σκακιέρας, όλη η Δεξιά -από το PP (Λαϊκό Κόμμα) του Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο μέχρι το ακροδεξιό Vox του Σαντιάγκο Αμπασκάλ ετοιμάζεται να διαπραγματευτεί για να κυβερνήσει από κοινού εκεί όπου οι Λαϊκοί δεν έχουν, παρά την επιτυχία τους, τους αριθμούς για να το κάνουν, προετοιμάζοντας το έδαφος για έναν πιθανό μελλοντικό κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά αφήνοντας τις διαπραγματεύσεις στους επιμέρους τοπικούς επώνυμους του PP.

Ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος είχε αποκλείσει μέχρι στιγμής μια πανεθνική συμφωνία με την ακροδεξιά του Αμπασκάλ, αλλά είναι σαφές ότι οι πρόωρες εκλογές αλλάζουν εν μέρει το σενάριο.

Από την πλευρά του, ο Φεϊχόο επανέλαβε τη Δευτέρα ότι "η Ισπανία έκανε χθες ένα πρώτο βήμα για να ανοίξει έναν νέο πολιτικό κύκλο".

Αλλά ας δούμε συνοπτικά τα αποτελέσματα.

Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) απορρόφησε σχεδόν πλήρως τις ψήφους των δεξιών λαϊκιστών Ciudadanos, οι οποίοι σχεδόν εξαφανίστηκαν από την πολιτική σκηνή.

Συγκέντρωσε συνολικά το 31% των ψήφων, 8,88% περισσότερο από ό,τι το 2019, αυξάνοντας κατά περίπου δύο εκατομμύρια ψήφους τη δύναμη του, ξεπερνώντας το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) κατά σχεδόν 800 χιλιάδες ψήφους.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα χάνει σίγουρα ψήφους, αλλά δεν πρόκειται για πραγματική αιμορραγία, ακόμη και αν η μείωση του έχει σημαντικές επιπτώσεις από πολιτική άποψη.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε στην πραγματικότητα το 28% των ψήφων (-1,27 ποσοστιαίες μονάδες), χάνοντας 400.000 ψηφοφόρους, οπότε δεν υπήρξε μεταφορά προτιμήσεων προς αυτή την κατεύθυνση από πρώην ψηφοφόρους του σχήματος Unidas Podemos .

Μια μετατόπιση, ωστόσο, που το κάνει να χάνει την Εξτρεμαδούρα, την Αραγονία, την περιοχή της Βαλένθια, τις Βαλεαρίδες Νήσους και τη Ριόχα, και όχι λιγότερες από 11 από τις 22 πρωτεύουσες επαρχιών που κυβερνούσε.

Το Λαϊκό Κόμμα ανακτά τη Βαλένθια και κυβερνά στην Ανδαλουσία (σε 7 από τις 8 επαρχιακές πρωτεύουσες), ιστορικό προπύργιο των σοσιαλιστών .

Ενώ η "ριζοσπαστική αριστερά" του Unidas Podemos , χάνει, η ακροδεξιά του Vox, κερδίζει.

Το Unidas Podemos λαμβάνει συνολικά 3,2% και δεν θα έχει εκπροσώπους στα περιφερειακά κοινοβούλια της Μαδρίτης και της Βαλένθια, ενώ σε ορισμένα -όπως στις Βαλεαρίδες Νήσους και στην περιοχή της Βαλένθια- τα φτωχά αποτελέσματά του δεν επιτρέπουν στο Σοσιαλιστικό Κόμμα να συνεργαστεί μαζί του για να κυβερνήσει σε τοπικό επίπεδο.

Αντίθετα, το Vox παίρνει το 7,18% του συνόλου των ψηφοφόρων. Το Vox συγκεντρώνει τη δυσαρέσκεια κατά του "Σαντσισμού" - που κατηγορείται ότι στηρίζεται σε βασκικούς και καταλανικούς αυτονομιστικούς σχηματισμούς (EH Bildu και ERC) για να κυβερνήσει - από τότε που άρχισε να κυβερνά με το Unidas Podemos,  αφού κέρδισε τις προκριματικές εκλογές του Σοσιαλιστικού Κόμματος των εκλογών, μετατοπίζοντας τον κεντρώο άξονα των προηγούμενων σοσιαλιστικών στελεχών προς τα αριστερά.

[---->]