Διπλωματικοί ελιγμοί σε περιβάλλον διαρκούς αστάθειας
του Σπύρου Παναγιώτου
Μέσα σε λίγες μέρες ο χάρτης στη Β. Συρία έχει ανασκευαστεί.
Το κύριο αποτέλεσμα της στρατιωτικής εισβολής της Άγκυρας δεν ήταν βέβαια η
γοργή εκκαθάριση της περιοχής από τους Κούρδους μαχητές ούτε η άμεση κατάληψη
στρατηγικών πόλεων στη Συρία.
Αντίθετα η αντίσταση που συνάντησε η τουρκική
εισβολή πρόσφερε τον αναγκαίο χρόνο ώστε να ευοδωθεί το ρωσικό σχέδιο για
συνεργασία μεταξύ Άσαντ και Κούρδων. Κίνηση αναπόφευκτη μπροστά στο κίνδυνο
αφανισμού που αντιμετώπιζαν οι Κούρδοι και γι’ αυτό προβλέψιμη από όλες τις
πλευρές.
Το απρόβλεπτο, και αυτό που άλλαξε προσωρινά τα δεδομένα, ήταν η
ταχύτατη μεταφορά συριακών και ρωσικών δυνάμεων σε πόλεις και στρατηγικά σημεία
που εγκατέλειπαν οι Αμερικάνοι στην περιοχή
ή παραχωρούσαν οι
Κούρδοι μαχητές.
Η επιτυχία αυτή
του συριακού στρατού θα ήταν αδύνατη χωρίς τη συνδρομή της Ρωσίας. Ο Άσαντ και
ο συριακός στρατός βρέθηκαν αιφνιδίως, και μετά από μια πενταετία, να ελέγχουν
περιοχές της χώρας που δεν έμοιαζε εφικτό πριν την τουρκική εισβολή. γνώριζαν
βέβαια ότι η δύναμη πυρός που διέθεταν
δεν ήταν ικανή
να αντισταθεί στις
τουρκικές δυνάμεις. παράλληλα
γνώριζαν ότι θα
ήταν εξαιρετικά δύσκολο για την
Τουρκία να εξασφαλίσει την ανοχή της Ρωσίας σε περίπτωση που επέλεγε σύγκρουση
με τις δυνάμεις του Άσαντ.
Μια βολική έκβαση
Το στρατηγικό αδιέξοδο
που διαγραφόταν στην
περιοχή φαίνεται ότι επέλυσε προσωρινά η πρόταση Τραμπ για εκεχειρία.
Όχι τυχαία όλες οι πλευρές «πανηγυρίζουν», δίνοντας ο καθένας διαφορετικές
ερμηνείες της σημασίας
της. πίσω από
τα επιφαινόμενα κρύβεται
μια ειλικρινής ανακούφιση:
ότι, δηλαδή, ο συμβιβασμός δεν
οδηγεί σε μόνιμες και διαρκείς
διευθετήσεις στην περιοχή.
Αντίθετα ο προσωρινός χαρακτήρας του προσφέρει ευκαιρίες
για νέα
επεισόδια στον ατέλειωτο
κύκλο αίματος της μέση Ανατολής. Ο Αμερικάνος
πρόεδρος δηλώνει «παρών»
στις εξελίξεις στη Μ. Ανατολή παρά
την απόφαση για
αποχώρηση των στρατιωτικών του δυνάμεων και την οξύτατη αντιπαράθεση που
πυροδότησαν εσωτερικά στις ΗΠΑ οι επιλογές του.
Εμφανίζεται ως διαμεσολαβητής
σε ένα αιματηρό πόλεμο, διατηρεί τις σχέσεις του με την Τουρκία χωρίς να
διαρρήξει τις σχέσεις με τους Κούρδους που πιθανό να του χρειαστούν σε επόμενη
φάση της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης στην περιοχή. Η Τουρκία πετυχαίνει να
νομιμοποιήσει την παρουσία της στη Β. Συρία και να γίνει αποδεκτή από όλες τις
πλευρές, και από
τους Κούρδους, η
απαίτηση της να αποχωρήσουν οι δυνάμεις του YPG σε βάθος
30 χιλιομέτρων στο έδαφος της Συρίας.
Κυρίως κατάφερε να
αποτρέψει την άμεση
ίδρυση κουρδικού κράτους στα νότια σύνορα της και να αποφύγει
έτσι το κίνδυνο του δικού της διαμελισμού. δεν κατάφερε όμως να ελέγξει
στρατηγικής σημασίας πόλεις ούτε να εκκαθαρίσει την περιοχή ώστε να
εγκαταστήσει εκεί Σύριους και Άραβες πρόσφυγες.
Η παραχώρηση του ελέγχου της
περιοχής στο τουρκικό στρατό διατηρεί όμως ακέραιες τις ελπίδες του Ερντογάν να
επαναφέρει το σχέδιο του εκβιαστικά στο μέλλον. Η κουρδική ηγεσία δείχνει
συγκρατημένη αποδοχή του σχεδίου εκεχειρίας. Αν και είναι επώδυνη η απώλεια του
ελέγχου μεγάλων περιοχών στη Βόρεια και Βορειανατολική Συρία, αποφεύγει μια
άμεση ολοκληρωτική σύγκρουση κερδίζοντας χρόνο για επανακαθορισμό της πολιτικής
της στην νέα κατάσταση. Από αυτή όμως την εικόνα
γίνεται φανερός και ο ευμετάβλητος χαρακτήρας των διευθετήσεων.
πολύ περισσότερο όταν κύρια κερδισμένη αναδεικνύεται η πολιτική Πούτιν.
Η Ρωσία κερδισμένη του πρώτου γύρου
Η Ρωσία κερδίζει
τις εντυπώσεις στρατιωτικά
και διπλωματικά στην πολύπαθη Μ.
Ανατολή και μέσω αυτής στη διεθνή σκηνή. Ο Βλ. Πούτιν με την εμπλοκή του στα
μέτωπα της Συρίας κατάφερε όχι μόνο να διασώσει το φιλικό καθεστώς της
κυβέρνησης Άσαντ αλλά και να φιλοτεχνήσει την εικόνα μιας συνεπούς και σταθερής
δύναμης που τιμά τις συμμαχίες και τους συνεργάτες της.
Εκμεταλλευόμενος κάθε
ευκαιρία και ρωγμή που παρουσιαζόταν, κατάφερε να επεκτείνει την κυριαρχία
της Συρίας, υπό
τον έλεγχο του,
σε περιοχές που
έμοιαζαν χαμένες και
να περιορίσει σημαντικά την παρουσία των ΗΠΑ, καταφέρνοντας
παράλληλα σοβαρά πλήγματα στην αξιοπιστία της ως υπερδύναμης.
Συνεχίζει να προκαλεί
ρήγματα στη νοτιοανατολική πτέρυγα
του ΝΑΤΟ διατηρώντας ιδιόμορφες σχέσεις με την
Τουρκία, παρά τις σημαντικές
διαφορές στρατηγικών συμφερόντων
που χωρίζουν τις
δύο χώρες. Οι
τελευταίες εξελίξεις δεν
ανατρέπουν τις μέχρι τώρα επιτυχίες του. Η Ρωσία ζητά από την Τουρκία
«διευκρινήσεις» για τη συμφωνία της με τις ΗΠΑ και αναμφισβήτητα θα εντείνει
τις πιέσεις για περιορισμό, στον χώρο και τον χρόνο, της ανεξέλεγκτης δράσης
του Ερντογάν.
Η Ρωσία, μέχρι τώρα, απέδειξε ότι μπορεί να επιτυγχάνει
πολλαπλούς και αντιφατικούς στόχους, επιδιώκοντας ταυτόχρονα την αναβάθμιση της
διεθνούς θέσης της και την άρση των εμποδίων που ορθώνει το νατοϊκό σχέδιο
οικονομικής και στρατιωτικής περικύκλωσης.
Η εκεχειρία στη Συρία δεν οδηγεί σε μόνιμες και
διαρκείς διευθετήσεις στην περιοχή. Αντίθετα ο προσωρινός χαρακτήρας της
προσφέρει ευκαιρίες για νέα επεισόδια στον ατέλειωτο κύκλο αίματος της Μ.
Ανατολής
