Κούβα: Ο σοσιαλισμός σε συντεταγμένη υποχώρηση;

Φιντέλ Κάστρο, Καμίλο Σιενφουέγος και οι υπόλοιποι "barbudos" μπαίνουν απελευθερωτές στην Αβάνα (1959)ροσθήκη λεζάντας

του Ηλία Τσιτσόγλου Περιοδικό Θέσεις,Τεύχος 52, περίοδος: Ιούλιος - Σεπτέμβριος 1995 "Πολλοί θα με αποκαλέσουν τυχοδιώκτη, και είμαι, αλλά διαφορετικού τύπου, ένας από εκείνους που διακινδυνεύει το κεφάλι του για να αποδείξει τις αλήθειες του. Πιστεύω στον ένοπλο αγώνα σαν τη μόνη λύση για κείνους τους λαούς που πολεμούν να απελευθερωθούν και είμαι συνεπής προς τις πεποιθήσεις μου." Ερνέστο Γκεβάρα  Έχουν περάσει ήδη 39 χρόνια από τότε που το πλοίο "Granma" έφθανε στις ακτές του Σαντιάγο της Κούβας, μεταφέροντας από το Μεξικό την αντάρτικη ομάδα του κινήματος "26 Ιούλη" που θα ξεκινούσε τον ένοπλο αγώνα για την απελευθέρωση της χώρας από τα δεινά της δικτατορίας του Ντανιέλ Μπατίστα.  Οδηγητής εκείνου του αποβατικού αποσπάσματος, που θα επαναλάμβανε με επιτυχία το παλαιό εγχείρημα του εθνικού ήρωα της Κούβας Χοσέ Μαρτί, ήταν ο σημερινός της πρόεδρος, Φιντέλ Κάστρο. Τρία χρόνια αργότερα ο στρατώνας Μονκάδα, σύμβολο του απελευθερωτικού αγώνα, παραδινόνταν στους πολιορκητές του και η Αβάνα υποδεχόνταν τους επαναστάτες νικητές.  Εκτοτε η Κούβα ακολούθησε τη δική της πορεία που όσο κι αν προσπάθησαν οι βόρειοι γείτονές της δεν κατάφεραν να την αντιστρέψουν, ούτε με την στρατιωτική εισβολή στο κόλπο των Χοίρων το 1960, ούτε με τη πυρηνική απειλή το 1962, ούτε με τις δραστηριότητες που αναπτύσουν στη βάση του Γουαντάναμο, που κράτησαν πάνω στο κουβανέζικο έδαφος, αλλά ούτε και με τον καταδικασμένο και από τον Ο.Η.Ε. εμπορικό αποκλεισμό της χώρας που εφαρμόζουν ακόμα και σήμερα. Τα τελευταία χρόνια της ιστορίας της η Κούβα έζησε 4 Επαναστάσεις για τη κοινωνική δικαιοσύνη και την απελευθέρωση από το ρατσισμό. Το 1868 με τον Κάρλος Μανουέλ Ντε Σέσπεδες, το 1895 με το Χοσέ Μαρτί, το 1933 με τον Αντώνιο Γκιντέρας και η παραπάνω αναφερόμενη το 1956 με το Φιντέλ Κάστρο. Ολες σχεδόν εναντίον καθεστώτων υποστηριζόμενων άμεσα από το Υπουργείο Εξωτερικών του Λευκού Οίκου που μέχρι πρόσφατα θεωρούσε τη Κούβα αναμφισβήτητο προτεκτοράτο του. Στη συνέχεια η αναιτιολόγητη επιβολή του αμερικάνικου εμπάργκο, μετά την επανάσταση του 1959 έστειλε αναγκαστικά την αντιστεκόμενη και αβοήθητη Κούβα στην προστατευτική αγκαλιά του σοβιετικού μανδύα, που  τη δέχθηκε ευχαρίστως στα πλαίσια του σταλινικού δόγματος: "ο εχθρός του εχθρού μου είναι ο δικός μου φίλος". Ετσι η αμερικάνικη πολιτική, που έφθασε στο σημείο να απαγορεύσει την είσοδο στις Η.Π.Α ακόμα και σε προιόντα τρίτων χωρών που περιείχαν κουβανέζικο νικέλιο, χάρισε σταλινική κληρονομιά σε μια λατινοαμερικάνικη επανάσταση που κάθε άλλο παρά τέτοια καταβολή είχε. Απεναντίας μάλιστα, όταν ο Κάστρο είχε κάνει έκκληση από το Μεξικό για μαζικό ένοπλο αγώνα εναντίον της δικτατορίας του Μπατίστα, το PSP (Λαικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) όπως λεγόνταν τότε το Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας είχε διατυπώσει δημόσια τη διαφωνία του μέσα από τις στήλες της εφημερίδας "Hoy", που απηχούσε τις απόψεις του.  Το πλούσιο εθνικοανεξαρτησιακό και ουμανιστικό επαναστατικό παρελθόν της χώρας μαζί με τις γειτονικές κοινωνικές εκρήξεις και κυρίως τη μεξικάνικη επανάσταση στις αρχές του αιώνα, ήταν αυτά που επιρέασαν και ενέπνευσαν τα συνθήματα και τις αποφάσεις των αγωνιστών της "26 Ιούλη". Οτι όμως δεν κατάφεραν να το πετύχουν οι αμερικάνοι με απ' ευθείας επίθεση εναντίον της κουβανέζικης επανάστασης είναι πολύ κοντά να το λαφυραγωγήσουν  από τη κατάρρευση των καθεστώτων της ανατ. Ευρώπης, μετά τη πτώση των οποίων η Κούβα έχασε όχι μόνο το καλύτερο πολιτικό της σύμμαχο, αλλά και το σημαντικότερο εμπορικό της εταίρο, μιας και διατηρούσε με αυτά τα καθεστώτα το 80% περίπου των συνολικών εμπορικών της ανταλλαγών.  Από το 1989, η Κούβα, σταμάτησε πλέον να αποτελεί το "χαιδεμένο παιδί" του "υπαρκτού σοσιαλισμού", που απολάμβανε τη τεχνολογική επιδότηση και την πετρελαική απλοχεριά της Ε.Σ.Σ.Δ. εξασφαλίζοντας την ανέμελη ευημερία του λαού της. Ο φόρος που εισέπρατε για τη τιμημένη Επανάστασή της κάτω από το μαλακό υπογάστριο της Αμερικής σταμάτησε να τονώνει πια την οικονομία της και ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσει τη πραγματικότητα, απλώνοντας τα πόδια μόνο μέχρι εκεί που φθάνει το πάπλωμά της. Μια χώρα χωρίς πρώτες ύλες, πιστώσεις και ανεπτυγμένη βιομηχανία αλλά και χωρίς πολιτικούς συμμάχους, η Κούβα, αποτελεί σήμερα μια κοινωνία σε κρίση, που αγωνίζεται μόνη της να διατηρήσει το κοινωνικά ανθρώπινο στοιχείο της ξανακάνοντας επίκαιρο το μαρξιστικό ερώτημα άν ο σοσιαλισμός μπορεί να επιβιώσει σε μια υπανάπτυκτη και μικρή χώρα και μάλιστα κάτω από συνθήκες πλανητικής απολυταρχίας του μεγαλύτερου εχθρού της.    Η Κούβα της Νέας Τάξης Πραγμάτων Σήμερα 36 χρόνια μετά τη νίκη της Επανάστασης, ο κομαντάντε Φιντέλ έβγαλε τη χακί στρατιωτική του στολή και προσαρμοσμένος στις απαιτήσεις της συγκυρίας ντύθηκε με το σκούρο κουστούμι του για να αναζητήσει επενδυτές και οικονομικές συνεργασίες στην Ευρώπη. Οταν με το ξεκίνημα της τελευταίας δεκαετίας του αιώνα μας η Κούβα έχανε τους συμμάχους της στον "υπαρκτό σοσιαλισμό", έχανε τα πάντα. Ηταν μια εξέλιξη και μια κατάληξη που δεν την είχε προβλέψει. Η έλλειψη ενέργειας για τη κίνηση των μικρών παραγωγικών της μονάδων και των μέσων μεταφοράς, η έλλειψη τεχνολογίας και ανταλλακτικών, μα πάνω από όλα η έλλειψη φθηνής, προνομιακής αγοράς εμπορικών ανταλλαγών οδήγησαν τη κουβανέζικη ηγεσία ν' αναθεωρήσει εν μέρει την οικονομική της πολιτική. Το πιο σημαντικό από τα συσωρευμένα προβλήματα που της έχουν δημιουργήσει το εμπάργκο των Η.Π.Α. και κυρίως η διάλυση και η πτώση της Ε.Σ.Σ.Δ., είναι ότι η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη κατά 70% μειωμένη παραγωγική ικανότητα του συνόλου σχεδόν του κρατικοποιημένου (και μοναδικού άλλωστε) βιομηχανικού τομέα. Πολλοί ισχυρίζονται ότι το βαρόμετρο για τη κουβανέζικη οικονομία αποτελεί η παραγωγή της ζάχαρης και η σημερινή παραγωγή στη Κούβα είναι σχεδόν στο μισό αυτής των παλιών καλών καιρών. Η χαμηλή παραγωγικότητα των 5 τελευταίων χρόνων, του πολιορκημένου κουβανέζικου σοσιαλιστικού μοντέλου, που ενισχύεται και από ένα είδος παθητικής αντίστασης και αδιαφορίας του δοκιμαζόμενου πληθυσμού, δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει παρά μόνο τα απαραίτητα για την Αμυνα και τη δωρεάν Υγεία και Παιδεία, αλλά και αυτά συνοδευόμενα από άνοδο τιμών και μείωση κάποιων δωρεάν παρεχόμενων υπηρεσιών.  Από κεί και πέρα άρχιζαν οι στερήσεις. Στερήσεις που μπορεί να είναι για όλους, αλλά δεν παύουν να είναι στερήσεις. Τροφή με δελτίο στο κατάλογο του οποίου δεν υπάρχουν παρά μόνο οι λέξεις ελάχιστο ψωμί, ζάχαρη, φασόλια, ρύζι, λάδι, τσάι, καφές, φρούτα και λίγο κρέας. Το γάλα επαρκεί μόνο για τα παιδιά ηλικίας μέχρι 6 ετών. Οι εκ περιτροπής διακοπές της ηλεκτροδότησης έχουν γίνει καθημερινός πονοκέφαλος. Η Αβάνα, που κηρύχτηκε από την UNESCO πολιτιστική κληρονομιά της Ανθρωπότητος για την ομορφιά των παλιών αποικιακών της σπιτιών, μοιάζει με εγκατελειμένη πόλη. Τα σπίτια της μένουν ασυντήρητα λόγω της έλλειψης οικοδομικών υλικών και τα μπαλκόνια της καταρέουν στις δυνατές βροχές. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι από ανύπαρκτα μέχρι περιορισμένα. Τα Κάντιλακ και τα Πλύμουθ της δεκαετίας του '50, ή και τα πιο πρόσφατα Λάντα των ανατολικών δίνουν τη θέση τους σε αμέτρητα κινέζικα ποδήλατα λόγω της έλλειψης ανταλλακτικών και καυσίμων. Ο τουρισμός που επιλέχθηκε σαν η πλέον εύκολη και μη ενεργοβόρα λύση για τη τόνωση της οικονομίας -- αν και συνετέλεσε κατά 130 εκατ. δολλάρια στη μείωση της ψαλίδας του ελλείματος του προυπλογισμού του 1993 σε σχέση με αυτόν του 1992 -- δημιούργησε επί πλέον προβλήματα. Οι ανοιχτόκαρδοι κουβανέζοι συναναστρεφόμενοι με τους τουρίστες και αγγίζοντας τα όρια της αντοχής τους στις στερήσεις δεν άργησαν να αντιμετωπίσουν το δίλλημα της ταινίας "Φράουλα και σοκολάτα". Το δίλλημα του "μένω ή φεύγω" από τη χώρα. Ετσι φθάσαμε στη κρίση του Αυγούστου, στη λεγόμενη κρίση των balseros. Ομως η δια της θαλάσσης φυγή εκτός του ότι στοίχησε σε ανθρώπινες ζωές (ο ένας στους 4 balseros θεωρείται αγνοούμενος), δεν οδήγησε τους επιζήσαντες στις πόρτες του Παραδείσου, αλλά στις σκηνές του Γουαντάναμο και του Παναμά να κάνουν μαύρη αγορά με τους μισθοφόρους στρατιώτες του αμερικάνικου στρατού. Η ανάγκη της κουβανέζικης "ΝΕΠ" και οι συνέπειές της Αυτή είναι η πραγματικότητα που ανάγκασε το Φιντέλ Κάστρο να βγάλει τη στρατιωτική του στολή και να εγκαινιάσει τα πρώτα μέτρα μιας νέας οικονομικής πολιτικής, μιας νέας ΝΕΠ που ανοίγει στη χώρα την είσοδο του ξένου κεφαλαίου. Ετσι απομονωμένη η Κούβα μπαίνει στη τροχιά της δικής της οικονομικής περεστρόικα τα πρώτα μέτρα της οποίας έχουν ήδη μπεί σε εφαρνογή και είναι: 1. Η ελεύθερη χρησιμοποίηση του δολάριου σαν νόμισμα εμπορικών ανταλλαγών, στη προσπάθεια να μειωθεί η μαύρη αγορά νομίσματος. 2. Η νομιμοποίηση των ελεύθερων λαικών αγορών, του mercado agropecuario κατά τη γλώσσα των κουβανών, στις οποίες επιτρέπεται σε παραγωγούς να πουλούν τα προιόντα τους σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, στη προσπάθεια να φθάσουν στους καταναλωτές κάποια δυσεύρετα αγροτικά προιόντα, αλλά και να δοθεί ένα οικονομικό κίνητρο για την αύξηση της παραγωγής. Αποτέλεσμα των πρώτων μέτρων της κουβανέζικης "ΝΕΠ" είναι να υπάρχουν σήμερα περίπου 160.000 ιδιώτες που ασκούν νόμιμα το ελεύθερο επάγγελμα στη χώρα πράγμα που μερικά χρόνια πριν οι κάτοικοι του μεγαλύτερου νησιού της Καραιβικής δεν θα μπορούσαν να το φανταστούν. Σταδιακά οι ελεύθεροι επαγγελματίες, εκτός από τον αγροτικό τομέα, επεκτάθηκαν νόμιμα και σε άλλους επαγγελματικούς χώρους όπως σε αυτόν της λαικής τέχνης και των τουριστικών υπηρεσιών.  Η λογική και η πρακτική του εμπόριου είτε με τη νόμιμη μορφή της ή με τη παράνομη ως μαύρη αγορά υπάρχει σε όλους του κουβανούς άσχετα από τη πολιτική τους τοποθέτηση. Αδιακρίτως αν είναι υπέρ ή κατά της Επανάστασης, αναζητούν τρόπους να ζήσουν καλύτερα συγκεντρώνοντας λίγα δολλάρια. Στη διαδικασία της μαύρης αγοράς, που δεν είναι τίποτα άλλο από τη πώληση υπηρεσιών ή δυσεύρετων προιόντων σε κουβανούς ή σε τουρίστες σε τιμές πολύ υψηλότερες από αυτές που αντέχει το τοπικό βαλάντιο, συμμετέχουν από καθηγητές του πανεπιστήμιου μέχρι τα πιο λούμπεν στοιχεία της χώρας, χωρίς να λείπουν φυσικά και τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη. Αυτό φαίνεται από το ότι πολλά προιόντα των κρατικών εργοστασίων που προορίζονται μόνο για εξαγωγές ή για το τουρισμό (π.χ. μπύρες, σοκολάτες κ.λ.π.) μπορεί να τα συναντήσει κανείς με μεγάλη ευκολία στη μαύρη αγορά και για τη διαδικασία εξόδου τους από την αλυσίδα παραγωγής και μεταφοράς δεν είναι υπεύθυνοι μόνο οι εργαζόμενοι σ' αυτά, αλλά και η κομματική διευθυντική γραφειοκρατία.  Ούτε η κουβανέζικη αστυνομία που καταφέρνει τόσο επιτήδεια να ελέγχει την εγκληματικότητα ή την πολιτική συνομωσία δεν είναι δυνατόν να μη μπορεί να ελέγξει τη διαφυγή προιόντων από τις κρατικές αποθήκες, ούτε να εμποδίσει τη πώλησή τους. Ετσι η νέα οικονομική πολιτική άνοιξε το κουτί της Πανδώρας που κανείς δεν μπορεί να μαντέψει με βεβαιότητα την εξελιξή του. Ανοιξε μια διαδικασία συγκέντρωσης κεφαλαίου σε κάποια χέρια που απ΄τη μια μεριά θα ελαφρύνει τις στερήσεις του πληθυσμού, αλλά συγχρόνως θα αποτελέσει το πολιορκητικό κριό του συστήματος.  Οι νεοπλουτίζοντες κουβανοί θα συγκροτήσουν τις νέες οικονομικές τάξεις που σε συνδιασμό με τις οργανώσεις των εξόριστων του Μαιάμι θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην μετεξέλιξη της κουβανέζικης κοινωνίας και θα συγκροτήσουν την αυριανή αντιπολίτευση  του καθεστώτος. Το συσσωρευόμενο κεφάλαιο μέχρι στιγμής είναι βέβαια μικρό, αλλά οι ρυθμοί ανάπτυξης του φαίνονται αρκετά μεγάλοι και θα ευνοηθούν από τα νέα οικονομικά μέτρα που αναμένονται. Οσον αφορά τους ξένους επενδυτές η προσέλκυση των οποίων αποτελεί το κέντρο βάρους των οικονομικών μεταρυθμίσεων της κυβέρνησης, περιμένουν τις νέες πρωτοβουλίες της.  Οι αναμενόμενες Συνταγματικές τροποποιήσεις που πρόκειτε να ψηφισθούν από την Εθνοσυνέλευση του νησιού και η νέα φορολογική νομοθεσία που θα τις ακολουθήσει θα καθορίσουν και το αν θα ανάψει το πράσινο φως για την αποδοχή της Κούβας στο διεθνή κατάλογο επενδύσεων. Τα κέρδη των πρώτων τολμηρών ευρωπαίων είναι σημαντικά και δεν θα αργήσει να εκδηλωθεί η διάσταση απόψεων ανάμεσα στο αμερικάνικο Πεντάγωνο και τη Wall Street.  Ηδη στη διαφημιστική καμπάνια της κουβανέζικης κυβέρνησης στο εξωτερικό φιγουράρει το γεγονός ότι η χώρα κατέχει την 29η θέση στη μελέτη της αμερικάνικης εταιρίας Political Risk Services μεταξύ των 100 πιο σίγουρων χωρών για ξένες επενδύσεις, μόλις 6 θέσεις κάτω από τις Η.Π.Α. και πολύ πιο πάνω από όλες τις λατινοαμερικάνικες χώρες.    Παρ΄ όλα αυτά ο Φιντέλ Κάστρο στη πρόσφατη επίσκεψη του στη γαλλική πρωτεύουσα, μετά στις εκλήσεις του για διεθνείς επενδύσεις στη Κούβα δεν απέφυγε να δηλώσει: "Η οικονομία μας άν και είναι οικονομία της αγοράς, είναι σοσιαλιστική. Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε μια καπιταλιστική κοινωνία. Η κυβέρνηση μας είναι μια κυβέρνηση εργατών για τους εργάτες και δεν θα γνωρίσει την ανατροπή που γνώρισε η ανατολική Ευρώπη". Συγχρόνως η κυβέρνηση της Αβάνα δεν παραλείπει να  υπερασπίζεται τις αρχές και τη στρατηγική της Επανάστασης προειδοποιώντας ότι οι αλλαγές θα είναι περιορισμένες και μόνο στο επίπεδο της οικονομίας. Θα μπορέσει όμως η κουβανέζικη ηγεσία να συνεχίσει να επικαλείται ότι θα διατηρήσει όλες τις κατακτήσεις της Επανάστασης, χωρίς αυτό ν' αποτελεί απλή ρητορική φράση, και μετά τη βιολογική συνταξιοδότηση του ιστορικού αρχηγού; Το κουτί της Πανδώρας έχει πια ανοίξει, αλλά ποιός θα έχει τη δύναμη να το κλείσει αν χρειασθεί. Απ' τη πολιτική της "ΝΕΠ", στη "ΝΕΠ" της πολιτικής      Πρίν οι νέες ευνοούμενες οικονομικά ομάδες σε συνεργασία με τα κέντρα των εξόριστων κουβανών στο Μαιάμι αναλάβουν δράση για την ανατροπή του καθεστώτος,η μικρή και πολιορκημένη Κούβα είναι σκόπιμο να αυτοεκδημοκρατισθεί.  Η έλλειψη διαφάνειας και δημοκρατίας σε συνδιασμό με τις πρωτοβουλίες οικονομικού ανοίγματος δια μέσου του κράτους θα οδηγήσουν στη δυναμική ανάπτυξη της γραφειοκρατίας με την οικονομική της ισχυροποίηση αλλά και εξάρτησή της από ξένα οικονομικά κέντρα. Της γραφειοκρατίας, που όντας έτοιμη να πλαισιώσει τον ιστό κάθε πολιτικής σημαίας, όπως φάνηκε και στη περίπτωση των κομμάτων της ανατ. Ευρώπης, δεν θα χάσει την ευκαιρία να εκμεταλλευθεί τη διεθνή συγκυρία εις βάρος του καθεστώτος και να επιχειρήσει να ανταλλάξει τις κατακτήσεις της Επανάστασης με τα στενά δικά της οικονομικά συμφέροντα και τη διατήρησης της. Γι αυτό η οικονομική μεταρρύθμιση στη Κούβα δεν μπορεί να συνεχισθεί σε αναντιστοιχία με τη δομή του πολιτικού συστήματος.  Αντίθετα η καθιέρωση ελεύθερου διαλόγου θα ζητήσει να καθορισθούν τα όρια της οικονομικής "ΝΕΠ", θα δεσμεύσει στο λαό τα διάδοχα στελέχη και θα περιορίσει τη παντοδυναμία της πολιτικής γραφειοκρατίας. Είναι αναγκαία λοιπόν μια νέα "ΝΕΠ" στην άσκηση της πολιτικής. Είναι ανάγκη η Κουβανέζικη Επανάσταση να αναβαπτιστεί στις δημοκρατικές διαδικασίες. Εκεί θα δοκιμασθεί, όπως δοκιμάστηκε όταν προσέφυγε και η Επανάσταση των Σαντινίστας.  Κι αν οι Σαντινίστας υπό το βάρος του συνεχούς πολέμου, μετατράπηκαν σε δυναμική αντιπολίτευση στη χώρα τους, οι κουβανοί παρά τη φθορά του χρόνου και στην εποχή που η κοινωνική πόλωση και η πείνα σαν αποτελέσματα της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού μαστίζουν τις γειτονικές λατινοαμερικάνικες χώρες δεν θα είναι παράδοξο να επιβραβεύσουν την επαναστατική τους ιστορία επιτρέποντας τη συνέχισή της. Πώς είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί όμως ο εκδημοκρατισμός στο νησί χωρίς την άρση του αμερικάνικου εμπάργκο; όταν μάλιστα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επεξεργάζεται την εντατικοποίησή του; Για άλλη μια φορά καταλήγουμε στο γνωστό υπεύθυνο, κοινό παρονομαστή: την πολιτική της "Νέας Τάξης Πραγμάτων". Κι όμως κάτι κινείται...στη Κεντρική Αμερική !  Σε μια Λατινική Αμερική βγαλμένη από τα ερείπια που άφησαν οι δικτατορίες της περασμένης δεκαετίας, αλλά και εξαρτημένη όσο ποτέ άλλοτε από τα χρέη της στους διεθνείς πιστωτικούς οργανισμούς, η Κούβα αποτελεί μια εξαίρεση.  Αποτελεί μια εξαίρεση που για μεν τους φίλους της χαρακτηρίζεται περήφανη για δε τους άσπονδους εχθρούς της ακόμα επικίνδυνη. Η Κούβα δεν είναι η μόνη χώρα που συνεχίζει να ζεί κατω από το παραδοσιακό κομμουνιστικό καθεστώς προσπαθώντας να προσαρμόσει την οικονομία της στις ανάγκες της αγοράς. Στον ίδιο μικρό κατάλογο υπάρχουν ακόμη η Β. Κορέα, το Βιετνάμ και κυρίως η Κίνα, αφήνοντας την ιστορία να κρίνει τις δυνατότητες αντοχής τέτοιων πειραμάτων. Είναι όμως η μόνη χώρα από αυτές που έχει την ατυχία να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τις ακτές της καπιταλιστικής μητρόπολης. Αλλά πολύ κοντά σ' αυτές τις νότιες ακτές των Η.Π.Α., μια νέα δυναμική αντιπολίτευση φαίνεται να γεννιέται. Σε πολλές από τις μικρές χώρες της εξαθλιωμένης και δοκιμαζόμενης οικονομικά ζώνης της Κεντρικής Αμερικής "τα πράγματα δεν έχουν. .. Νέα Τάξη". Το κίνημα των ιθαγενών της Τσιάπας κυρίως, αλλά και οι αντάρτες της Γουατεμάλα που επιμένουν, η δυναμική αντιπολίτευση των Σαντινίστας στη Νικαράγουα και το ζωντανό Φαραμπούτο Μαρτί στο Σαλβαδόρ, διεκδικούν χωρίς να διαπραγματεύονται την εξουσία και αποτελούν τους νέους φυσικούς συμμάχους της Κουβανέζικης Επανάστασης. Η νέα δυναμική αυτή της περιοχής ενισχύει ακόμα περισσότερο την άποψη ότι η Κούβα δεν έχει τίποτε να χάσει από την δημοκρατική και ελεύθερη άσκηση της πολιτικής στο εσωτερικό της. Παρά του ότι είναι πολιορκημένη από το αμερικάνικο εμπάργκο, τις ελλείψεις και τη πείνα παραμένει πάντα επικίνδυνη γιατί η επανάστασή της είναι ακόμα ζωντανή. Και είναι αλήθεια οτι ο Φιντέλ Κάστρο 36 χρόνια μετά διαθέτει ακόμα υποστηρικτές που θα μπορούσαν να υπερασπιστούν τις κατακτήσεις της Επανάστασης απέναντι στις ξένες δυνάμεις.  Κι έχουν έναν επιπλέον λόγο, αφού ο αγώνας της Κούβας για μια σοσιαλιστική κοινωνία εναντίον του ιμπεριαλιστικού γείτονα έχει συνδεθεί στενά με τον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία της.  Στη Κούβα του Κάστρο οι κόκκινες αναμνήσεις παραμένουν ζωντανές και επίκαιρες ενδυναμωμένες από τα οράματα του Χοσέ Μαρτί για την αυτόνομη και ανεξάρτητη ύπαρξη της νησιώτικης κοινωνίας. Αυτό το καύχημα της Επανάστασης στη Λατινική Αμερική και την ιδιαιτερότητα της  πατρίδας τους φαίνεται ότι είναι αποφασισμένοι να υπερασπίσουν πολλοί κουβανοί που γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει γι' αυτούς η μετατροπή τους σε μια κοινή χώρα της Λατινικής Αμερικής. Για πόσο ακόμα; Ηδη ο σοσιαλισμός στη Κούβα βρίσκεται σε "συντεταγμένη υποχώρηση". Η κουβανέζικη οικονομία παραδίδει εδάφη με ταχύτατο ρυθμό στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς. Μέχρι πού θα φθάσει αυτή η υποχώρηση. Στη τελική παράδοση ή θα οχυρωθεί πίσω από την διατήρηση των αδιαπραγμάτευτων κατακτήσεων; "Η συνταξιοδότηση μπορεί να θεωρηθεί λιποταξία κι εγώ δεν θα γίνω ποτέ λιποτάκτης" δηλώνει ο ένοπλος επαναστάτης μέσα από το σκούρο κουστούμι του αφήνοντας αμήχανη την αφοπλισμένη ιδεολογικά ευρωπαική αριστερά.  Οσο τουλάχιστον ζεί ο σύντροφος Φιντέλ φαίνεται οτι κρατάει στα χέρια του τη πυξίδα των εξελίξεων, αλλά χωρίς να είναι διατεθειμένος να θέσει υπό τη κρίση των δεινοπαθούντων και πολυβασανισμένων συμπατριωτών του τη μέχρι σήμερα πορεία του. Πάντως οποιαδήποτε προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης Κάστρο δεν θα απέφευγε την εμφύλια σύγκρουση και τη διάλυση της χώρας.  Αλλά κι αν αργότερα συμβεί η παράδοση η επανάσταση δεν αποτελεί έκπληξη γι' αυτή τη γωνιά του κόσμου. Η Κούβα συνεχίζει να αγωνίζεται και η νίκη είναι με το μέρος αυτών που αντιστέκονται. [--->]

Σταθάκης και Eldorado: Στον «τεχνικό διάλογο» κρύβεται η κωλοτούμπα

Το μόνο ψήγμα πληροφορίας που βγήκε από την πρώτη συνάντηση του νέου Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταθάκη με τη διοίκηση της Ελληνικός Χρυσός, τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου, ήταν η πρόταση της εταιρείας «για τη διενέργεια τεχνικού διαλόγου με το υπουργείο, με στόχο να ξεπεραστούν τα ζητήματα που έχουν προκύψει».

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει άραγε η κοροϊδία;

3-4 προβλήματα, το εξής ένα

Οι απόψεις φαίνεται να ταυτίζονται αφού «διάλογο» με την εταιρεία είχε προτείνει και ο ίδιος ο κ. Σταθάκης σχεδόν ένα χρόνο πριν, όταν ακόμα ήταν Υπουργός Οικονομίας:

«Θέλουμε διάλογο και συντεταγμένο πλαίσιο εντός του οποίου θα λυθούν τα τρία – τέσσερα προβλήματα με την Eldorado Gold… H ΝΔ είναι υπέρ του να πραγματοποιήσει την δεσμευτική της επένδυση; πρέπει να φτιάξει το εργοστάσιο κάθετης παραγωγής»

Όπως φαίνεται, από τότε ο κ. Σταθάκης γνώριζε πολύ καλά ποιες είναι οι συμβατικές υποχρεώσεις της εταιρείας και ποιο είναι το ΕΝΑ και ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΟ πρόβλημα: η ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ. Με την ΑΠΟΦΑΣΗ της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας του Υπουργείου που υπέγραψε ο προκάτοχός του, Πάνος Σκουρλέτης, απορρίπτεται ΟΡΙΣΤΙΚΑ ως μη εφαρμόσιμη η μεταλλουργική μέθοδος flash smelting που είναι ο θεμέλιος λίθος της αδειοδότησης. Η σύμβαση απαιτεί εργοστάσιο καθετοποιημένης παραγωγής – αλλά αφού η μέθοδος την οποία ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ υποχρεούται να εφαρμόσει η Ελληνικός Χρυσός δεν μπορεί τεχνικά να αδειοδοτηθεί, η τήρηση της σύμβασης είναι αδύνατη.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι καθόλου ασήμαντο και δεν είναι κάτι που μπορεί να λυθεί με «διάλογο»: είναι η αποδεδειγμένη πλέον παραβίαση της σύμβασης.

Ο «τεχνικός διάλογος» έχει ήδη γίνει!

Όπως επίσης γνωρίζει καλά ο κ. Σταθάκης, στην  Ελληνικός Χρυσός έχει δοθεί υπερβολικά πολύς χρόνος για να αποδείξει την εφαρμοσιμότητα της μεθόδου: Η «επένδυση» εγκρίθηκε περιβαλλοντικά το 2011 μόνο με τις ψευδείς διαβεβαιώσεις της εταιρείας περί εφαρμοσιμότητας και παρά τις αντιρρήσεις που είχε εκφράσει από τότε η αρμόδια τεχνική υπηρεσία. Με τις εγκρίσεις τεχνικών μελετών Σκουριών και Ολυμπιάδας του Φεβρουαρίου 2012, δόθηκε στην εταιρεία επιπλέον διάστημα τριών ετών για να τεκμηριώσει τη μέθοδο της επιλογής της. Τα τρία χρόνια τελείωσαν το Φεβρουάριο του 2015, όμως κανένα νέο στοιχείο δεν κατατέθηκε.

Με τις διαδοχικές προσφυγές της Ελληνικός Χρυσός στο ΣτΕ προκειμένου να αποφύγει την τεχνική κρίση της μεθόδου, πέρασε άλλος ένας χρόνος και φτάσαμε στο 2016. Η αξιολόγηση της μελέτης της μεταλλουργίας από τους ειδικούς του Υπουργείου οδήγησε στην εκ νέου επιστροφή της στην εταιρεία στις 5-7-2016, με μια πολύ λεπτομερή και αναλυτική καταγραφή των λαθών και των ελλείψεων που διαπιστώθηκαν. Στην εταιρεία δόθηκε άλλη μία δίμηνη προθεσμία για να διορθώσει, να συμπληρώσει και να επανυποβάλει τη μελέτη. Η εταιρεία απάντησε με μια «αίτηση θεραπείας», δηλαδή αίτηση ανάκλησης της προηγούμενης απόφασης, που και αυτή εξετάστηκε από το Υπουργείο και απορρίφθηκε στις 2-11-2016.

Με άλλα λόγια, ο «τεχνικός διάλογος» μεταξύ υπουργείου και εταιρείας για το θέμα της μεταλλουργίας έχει ήδη γίνει και το αποτέλεσμά του ήταν η απόρριψη της «αίτησης θεραπείας». Η εταιρεία δεν έχει τίποτα να προσθέσει σχετικά με το flash smelting γιατί αν είχε, θα το είχε καταθέσει μέχρι σήμερα.  Επιπλέον «τεχνικός διάλογος» δεν  προβλέπεται από τη νομοθεσία. Τεχνικά  και νομικά, το θέμα έχει λήξει όσο κι αν η εταιρεία προσπαθεί να το κρατήσει τεχνητά ανοιχτό.

Στόχος η διαιώνιση της εκκρεμότητας

Μια προσχηματική ανταλλαγή χαρτιών, όπου τάχα η εταιρεία θα προσπαθεί να πείσει το Υπουργείο οτι θα εφαρμόσει μια μέθοδο – επιστημονική φαντασία και τάχα το Υπουργείο θα το σκέφτεται, ούτε ως στάχτη στα μάτια των αφελών δεν περνάει πλέον.

Η υπόθεση αγγίζει τη γελοιότητα: βρισκόμαστε ήδη πέντε χρόνια μετά την περιβαλλοντική αδειοδότηση και όλα τα έργα προχωράνε με γοργούς ρυθμούς, εκτός από το ένα από οποίο εξαρτάται η τήρηση της σύμβασης. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, η μονάδα μεταλλουργίας πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και να λειτουργεί παράγοντας καθαρά μέταλλα και φορολογικά έσοδα για το Δημόσιο το έτος 2019. Έστω το 2020, αν συνυπολογίσουμε και την καθυστέρηση λόγω ΣτΕ. Για να μπορεί να υλοποιηθεί αυτός ο όρος, πρέπει το εργοστάσιο να αδειοδοτηθεί τεχνικά ΤΩΡΑ και η κατασκευή του να ξεκινήσει άμεσα. Αλλά με ποια μέθοδο;

Ο CEO της Ελληνικός Χρυσός κ. Θεοδωρακόπουλος δεν βιάζεται. Στην τελευταία του συνένεντευξη στο ATLAS TV, δήλωσε χαλαρά:

«Η μεταλλουργία χρυσού είναι 3-4 χρόνια αφού αρχίσουν να παράγουν οι Σκουριές, μπορεί και περισσότερο».

Αφού οι Σκουριές θα αρχίσουν να παράγουν το 2019, η μεταλλουργία τοποθετείται εντελώς αυθαίρετα το 2023-2024 ή και αργότερα. Μέχρι τότε – ή και αργότερα, ή και μέχρι το πέρας της «επένδυσης» – η εταιρεία του κ. Θεοδωρακόπουλου θα κερδίζει αλλά το Δημόσιο όχι.

(Δεν θέλει να μιλήσει για τη μεταλλουργία ο CEO και αυτό φαίνεται. Σε παλαιότερες συνεντεύξεις αράδιαζε όλο το παραμύθι: ο χαλκός που δρα σαν συλλέκτης του χρυσού, η βεβαίωση της Outotec κ.λ.π. Τώρα τι να πει, αφού η μέθοδος αποδείχθηκε μια απάτη;)

Τα πράγματα είναι πάρα πολύ απλά…

Η Ελληνικός Χρυσός  δεν είχε ποτέ την πρόθεση να τηρήσει τη σύμβασή της με το Ελληνικό Δημόσιο, να κατασκευάσει  εργοστάσιο μεταλλουργίας και να παράγει καθαρό χρυσό και χαλκό. Δεν είχε ποτέ την πρόθεση να αποδώσει τους νόμιμους  φόρους για τα κέρδη των τουλάχιστον 13 δις ευρώ,  που θα αποκομίσει από τη Χαλκιδική. Όπως μάλιστα προκύπτει από επίσημο έγγραφο, η παραβίαση της σύμβασης ήταν μια ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ της Ελληνικός Χρυσός και η σχετική απόφαση είχε ληφθεί από τη διοίκηση της εταιρείας πριν ακόμα από τη σύνταξη της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων το 2010. Γι’αυτό και επελέγη μια μεταλλουργική μέθοδος που ήταν γνωστό οτι δεν μπορεί να εφαρμοστεί όπως περιγράφεται στη ΜΠΕ. Γι’αυτό και η εταιρεία προσπαθεί διαρκώς να μεταθέσει την υλοποίηση της μεταλλουργίας στο απώτερο μέλλον.

Όλοι υποψιαζόμασταν οτι ο Γιώργος Σταθάκης τοποθετήθηκε στη θέση του Υπουργού ΠΕΝ για να υλοποιήσει την βούληση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει το σχέδιο της Eldorado.

Είχαμε την απορία πώς θα μεθοδευτεί αυτό δεδομένου οτι η τελευταία απόφαση του Πάνου Σκουρλέτη αποκλείει να συνεχιστεί η «επένδυση» με οποιονδήποτε νόμιμο τρόπο, αφού ουσιαστικά ακυρώνει την αδειοδότηση και οδηγεί στην υποχρέωση της Διοίκησης να αναστρέψει τη σύμβαση.

Οι δυο λέξεις «τεχνικός διάλογος» φαίνεται οτι δίνουν την απάντηση: η απόφαση Σκουρλέτη δεν μπορεί να αναιρεθεί αλλά ούτε θα εφαρμοστεί. Εαν γίνουν έτσι τα πράγματα, θα είναι ξεκάθαρη πλέον η διαπλοκη του κ. Σταθάκη με την Eldorado. Η Χαλκιδική θα καταστρέφεται και η εταιρεία θα εξάγει τα πολύτιμα μέταλλα και το χαλκό ως συμπυκνώματα ευτελούς αξίας, με μηδενικό όφελος για το Δημόσιο, όπως είχε προσχεδιάσει.

Όπως συμβαίνει εδώ και 30 χρόνια με τους αγώνες ενάντια στα μεταλλεία χρυσού, οι μόνοι που έχουν τη δυνατότητα να ακυρώσουν τις ανίερες συμφωνίες των εκάστοτε υπουργών με τη διαπλοκή είναι οι αγωνιζόμενοι πολίτες αυτής της χώρας.

 [--->]

Ο «εθνικός» στόχος του χρέους και ο εφιάλτης της 5ης Δεκεμβρίου

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Το ΔΝΤ "ξεπλένει" ένα ακόμη αμφιλεγόμενο πολιτικό deal με τους άσπονδους φίλους του στην Ευρωζώνη, τιμωρώντας την ελληνική κοινωνία με μια γερή δόση μεταμνημονιακής λιτότητας, απαιτώντας μερικές ακόμη «λίβρες κρέας». 

 Αι­τιο­λό­γη­ση τί­τλου: 
Η 5η Δε­κεμ­βρί­ου έχει προ­βλη­θεί από την κυ­βέρ­νη­ση και τους δα­νει­στές ως ιδε­α­τό ορό­ση­μο για ολο­κλή­ρω­ση της δεύ­τε­ρης αξιο­λό­γη­σης ώστε το προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νο για εκεί­νη τη μέρα Eurogroup να προ­χω­ρή­σει στην ανα­κοί­νω­ση των λε­γό­με­νων βρα­χυ­πρό­θε­σμων μέ­τρων ελά­φρυν­σης του χρέ­ους και ‒ίσως‒ σε μια απο­τύ­πω­ση των πα­ρα­μέ­τρων των με­σο­πρό­θε­σμων μέ­τρων, τα οποία απαι­τεί το ΔΝΤ ώστε να απο­φα­σί­σει αν θα συμ­με­τά­σχει στο τρίτο μνη­μό­νιο ως δα­νει­στής.
 Το πρό­βλη­μα με την 5η Δε­κεμ­βρί­ου είναι ότι ακο­λου­θεί την... 4η Δε­κεμ­βρί­ου. Κι αυτήν τη μέρα είναι προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νες δύο εκλο­γι­κές δο­κι­μα­σί­ες: το δη­μο­ψή­φι­σμα για τις συ­νταγ­μα­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις Ρέν­τσι στην Ιτα­λία και οι επα­να­λη­πτι­κές προ­ε­δρι­κές εκλο­γές στην Αυ­στρία. 

Αν ο Ρέν­τσι χάσει το δη­μο­ψή­φι­σμα και πα­ραι­τη­θεί, όπως έχει υπο­σχε­θεί, κι αν στην Αυ­στρία επι­κρα­τή­σει ο ακρο­δε­ξιός υπο­ψή­φιος Νόρ­μπερτ Χόφερ, ελά­χι­στοι στις ευ­ρω­παϊ­κές ηγε­σί­ες θα έχουν έγνοια για το τι θα συμ­βεί στη συ­νε­δρί­α­ση του Eurogroup με την Ελ­λά­δα. Γιατί το εν­δε­χό­με­νο αυτών των εξε­λί­ξε­ων ‒πρω­τί­στως στην Ιτα­λία και δευ­τε­ρευό­ντως στην Αυ­στρία‒ κατά πολ­λούς μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει την τε­λι­κή ευ­θεία απο­σύν­θε­σης ή ρι­ζι­κής ανα­σύν­θε­σης της Ευ­ρω­ζώ­νης και της ΕΕ.

Η σύμ­πτω­ση αυτή κα­τα­δει­κνύ­ει ότι το χρό­νιο «ελ­λη­νι­κό ζή­τη­μα», που σή­με­ρα το δια­χει­ρί­ζε­ται η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ, πα­ρα­μέ­νει μεν διε­θνο­ποι­η­μέ­νο σε έκτα­ση ανά­λο­γη αυτής που είχε το 2010 ή το 2012, αλλά με έναν τρόπο αντί­στρο­φο από τότε. Τότε, το ει­δι­κό βάρος της «ελ­λη­νι­κής» κρί­σης χρέ­ους μπο­ρού­σε κυ­ριο­λε­κτι­κά να τι­νά­ξει στον αέρα την Ευ­ρω­ζώ­νη και ταυ­τό­χρο­να τρο­φο­δο­τού­σε μια αρι­στε­ρό­στρο­φη και άκρως με­τα­δο­τι­κή ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση. Τώρα, το ελ­λη­νι­κό «τραύ­μα» της Ευ­ρω­ζώ­νης έχει «απο­στει­ρω­θεί» πο­λι­τι­κά, οι δε απει­λές στην ΕΕ έρ­χο­νται από πολύ με­γα­λύ­τε­ρα «τραύ­μα­τα» και από μια ακρο­δε­ξιάς κοπής αμ­φι­σβή­τη­ση όχι μόνο του ευ­ρω­παϊ­κού οι­κο­δο­μή­μα­τος, αλλά και του status quo της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης, όπως κα­τέ­δει­ξε η νίκη Τραμπ.

Το «χρί­σμα» της Μέρ­κελ, άλ­λο­θι του Σόι­μπλε
Η κυ­βέρ­νη­ση επι­χεί­ρη­σε να αξιο­ποι­ή­σει στο έπα­κρο την όποια διε­θνή βα­ρύ­τη­τα δια­τη­ρεί η ελ­λη­νι­κή «εκ­κρε­μό­τη­τα», στην πε­ρί­πλο­κη συ­νάρ­τη­σή της με τις ρευ­στές ισορ­ρο­πί­ες στην Ευ­ρω­ζώ­νη, τα γε­ω­πο­λι­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα των ΗΠΑ και την αβέ­βαιη θέση του ΔΝΤ τόσο στο τρίτο μνη­μό­νιο όσο και στην ευ­ρύ­τε­ρη «εται­ρι­κή σχέση» του με την ΕΕ. Όπως απο­δεί­χθη­κε από τις εξε­λί­ξεις, η ηχηρή πα­ρέμ­βα­ση Ομπά­μα υπέρ της ελά­φρυν­σης του χρέ­ους στην Αθήνα, στο δρόμο προς το Βε­ρο­λί­νο βου­βά­θη­κε εντε­λώς. Εκεί απέ­κτη­σε από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα το «χρί­σμα» Ομπά­μα στη Μέρ­κελ, όχι απλώς ως υπο­ψή­φιας κα­γκε­λα­ρί­ου για τέ­ταρ­τη φορά, αλλά ως ηγέ­τι­δας της απει­λού­με­νης από τις προ­ε­κλο­γι­κές εξαγ­γε­λί­ες Τραμπ πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης. Με αυτήν την από­λυ­τη αμε­ρι­κα­νο­γερ­μα­νι­κή προ­τε­ραιό­τη­τα, άλ­λω­στε, συν­δέ­ε­ται η άνεση με την οποία ο Β. Σόι­μπλε όχι μόνο αρ­νεί­ται ότι θα γίνει συ­ζή­τη­ση περί με­σο­πρό­θε­σμων μέ­τρων ελά­φρυν­σης του χρέ­ους πριν από το 2018, αλλά και ισχυ­ρί­ζε­ται ότι η θε­ρα­πεία για τη νο­σού­σα Ευ­ρω­ζώ­νη είναι οι πε­ρι­κο­πές στις δη­μό­σιες δα­πά­νες και η απο­κλι­μά­κω­ση του προ­γράμ­μα­τος πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­σης της ΕΚΤ. Κι αυτό τη στιγ­μή που ο Τραμπ στις ΗΠΑ υπό­σχε­ται ένα επεν­δυ­τι­κό πρό­γραμ­μα-μα­μούθ, ύψους 1 τρισ., στις δη­μό­σιες υπο­δο­μές, που θα υπο­χρε­ώ­σει τη Fed να μπει σε ρυθ­μούς αύ­ξη­σης των επι­το­κί­ων του δο­λα­ρί­ου πολύ τα­χύ­τε­ρους από το σχε­δια­σμό της Γέλεν.

Με βάση τα εξαι­ρε­τι­κά ρευ­στά δε­δο­μέ­να, η «λύση» που δρο­μο­λο­γεί­ται για το ελ­λη­νι­κό χρέος είναι απί­θα­νο να ξε­φύ­γει από το αυ­στη­ρό και πολύ πε­ριο­ρι­σμέ­νο πλαί­σιο που θέτει η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία, παρά την όποια «αντί­στα­ση» του ΔΝΤ. Σύμ­φω­να με όλες τις εν­δεί­ξεις αλλά και τις δη­μό­σιες δη­λώ­σεις, το πλαί­σιο του νέου πο­λι­τι­κού συμ­βι­βα­σμού του Eurogroup με το ΔΝΤ είναι ότι, υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση να κλεί­σει η δεύ­τε­ρη αξιο­λό­γη­ση, θα ανα­κοι­νω­θούν και θα υλο­ποι­η­θούν «εμπρο­σθο­βα­ρώς», όπως προ­έ­βλε­πε η από­φα­ση της 24ης Μαΐου 2016, τα βρα­χυ­πρό­θε­σμα μέτρα, ενώ για τα με­σο­πρό­θε­σμα μέτρα το ΔΝΤ πρέ­πει να αρ­κε­στεί στη δια­τύ­πω­ση των κρι­τη­ρί­ων που θα τα διέ­πουν όταν θα έρθει η... ώρα τους.

Έχου­με μια επα­νά­λη­ψη του σκη­νι­κού του 2012, οπότε το ΔΝΤ, μετά και το PSI, επεί­σθη να μπει στο δεύ­τε­ρο μνη­μό­νιο ένα­ντι της υπό­σχε­σης ότι στην πο­ρεία θα επα­νε­ξε­τα­ζό­ταν η βιω­σι­μό­τη­τα του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους και, αν κρι­νό­ταν απα­ραί­τη­το, οι Ευ­ρω­παί­οι δα­νει­στές θα έπαιρ­ναν και νέα μέτρα ελά­φρυν­σής του. Η από­φα­ση αυτή δεν υλο­ποι­ή­θη­κε ποτέ. Το μόνο που προ­στί­θε­ται αυτήν τη φορά είναι η κα­τά­λη­ξη στα βρα­χυ­πρό­θε­σμα μέτρα (επι­μή­κυν­ση στα 32,5 χρό­νια και στα­θε­ρό επι­τό­κιο για ένα μέρος του πα­λιού δα­νει­σμού του EFSF με­τα­ξύ 40 και 60 δισ. από το σύ­νο­λο των 131 δισ., από το οποίο τα 31 δισ. αφο­ρούν ομό­λο­γα που κα­τέ­χουν οι τρά­πε­ζες και θα ανταλ­λα­γούν με νέα) και, επι­πλέ­ον, στο ΔΝΤ θα πα­ρα­σχε­θούν στοι­χεία για την μελ­λο­ντι­κή πα­ρέμ­βα­ση στο χρέος, βάσει των οποί­ων το Τα­μείο κα­λεί­ται να απο­φα­σί­σει τη θέση του.

Δύο αστε­ρί­σκοι στο deal με το ΔΝΤ
Σ’ αυτό το πλαί­σιο συμ­βι­βα­σμού, που η κυ­βέρ­νη­ση είναι έτοι­μη να υπο­δε­χθεί ως «θρί­αμ­βο», υπάρ­χουν του­λά­χι­στον δύο αστε­ρί­σκοι:

Πρώ­τον, ο πρό­ε­δρος του EuroWorkingGroup Τόμας Βίζερ, που απη­χεί σαφώς τη γερ­μα­νι­κή αντί­λη­ψη, έκανε προ ημε­ρών την πα­ρά­δο­ξη διευ­κρί­νι­ση ότι προ­ϋ­πό­θε­ση της συ­ζή­τη­σης στο Eurogroup των με­σο­πρό­θε­σμων μέ­τρων για το χρέος, όπως ζητεί επί­μο­να η κυ­βέρ­νη­ση, αλλά και το ΔΝΤ, είναι να μπει το Τα­μείο στο πρό­γραμ­μα. Αλλά πώς ακρι­βώς θα πάρει από­φα­ση ότι είναι βιώ­σι­μο ‒ή εξυ­πη­ρε­τή­σι­μο‒ το ελ­λη­νι­κό χρέος, αν δεν γνω­ρί­ζει τα μέτρα; Εδώ κα­τα­γρά­φε­ται ένας πο­λι­τι­κός φαύ­λος κύ­κλος.

Δεύ­τε­ρον, το ίδιο το ΔΝΤ, στην τε­λευ­ταία έκ­θε­σή του για το ελ­λη­νι­κό χρέος, ορί­ζει σα­φέ­στα­τα ως προ­ϋ­πο­θέ­σεις της συμ­με­το­χής του την «ολο­κλή­ρω­ση των μέ­τρων ανα­κού­φι­σης του χρέ­ους μέχρι το τέλος του προ­γράμ­μα­τος», δη­λα­δή μέχρι τον Ιού­νιο του 2018, και την «εμπρο­σθο­βα­ρή υλο­ποί­η­ση μέ­ρους των μέ­τρων αυτών χωρίς προ­ϋ­πο­θέ­σεις», δη­λα­δή ανε­ξάρ­τη­τα από συ­γκε­κρι­μέ­νες δη­μο­σιο­νο­μι­κές πα­ρεμ­βά­σεις και «με­ταρ­ρυθ­μί­σεις», ώστε να δοθεί το μή­νυ­μα στις αγο­ρές ότι η Ευ­ρω­ζώ­νη εγ­γυά­ται το ελ­λη­νι­κό χρέος και άρα η Ελ­λά­δα μπο­ρεί να βγει στις αγο­ρές. Δεν πρό­κει­ται απλώς για φι­λο­νι­κία περί του φύλου των αγ­γέ­λων, αλλά για κραυ­γα­λέ­ες αντι­φά­σεις στις οποί­ες έχουν εγκλω­βι­στεί τόσο οι Ευ­ρω­παί­οι δα­νει­στές όσο και το ΔΝΤ.

Συμ­βι­βα­σμός εξα­γο­ρα­σμέ­νος με αίμα
Πώς επι­λύ­ο­νται κατά τη μνη­μο­νια­κή «πα­ρά­δο­ση» αυτές οι αντι­φά­σεις; Πολύ απλά, με­τα­κυ­λί­ο­νται στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία και οι­κο­νο­μία, με μια ακόμη γερή δόση λι­τό­τη­τας. Ήδη στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις της κυ­βέρ­νη­σης με το κουαρ­τέ­το έχει τεθεί το ζή­τη­μα εξει­δί­κευ­σης της από­φα­σης του Eurogroup του πε­ρα­σμέ­νου Μαΐου που ανέ­φε­ρε την υπο­χρέ­ω­ση της Ελ­λά­δας για δια­τή­ρη­ση υψη­λών πλε­ο­να­σμά­των 3,5% για ένα «με­σο­πρό­θε­σμο» διά­στη­μα, πέρα του 2018 ‒που κατά το μνη­μό­νιο μπο­ρεί να είναι μέχρι και δε­κα­ε­τία. Πα­ρό­τι το ΔΝΤ έχει δη­λώ­σει ότι δεν πι­στεύ­ει σ’ αυτά τα πλε­ο­νά­σμα­τα και θε­ω­ρεί ρε­α­λι­στι­κά πλε­ο­νά­σμα­τα 1,5% του ΑΕΠ, φαί­νε­ται δια­τε­θει­μέ­νο να συμ­βι­βα­στεί αν υπάρ­ξει ελ­λη­νι­κή δέ­σμευ­ση στο 3,5% για 3-7 χρό­νια!  

Αυτό σε πρώτη φάση θα πρέ­πει να απο­τυ­πω­θεί στο κα­θυ­στε­ρη­μέ­νο από τον πε­ρα­σμέ­νο Απρί­λιο Με­σο­πρό­θε­σμο Πρό­γραμ­μα 2017-2020 (και ίσως το φου­σκω­μέ­νο στο 2% πλε­ό­να­σμα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού του 2017 δεί­χνει προ­διά­θε­ση της κυ­βέρ­νη­σης να συμ­βι­βα­στεί κι αυτή σε στό­χους που μέχρι πρό­τι­νος κα­τήγ­γελ­λε ως εξω­πραγ­μα­τι­κούς).
Έτσι, το ΔΝΤ «ξε­πλέ­νει» ένα ακόμη αμ­φι­λε­γό­με­νο πο­λι­τι­κό deal με τους άσπον­δους φί­λους του στην Ευ­ρω­ζώ­νη τι­μω­ρώ­ντας την ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία με μια γερή δόση με­τα­μνη­μο­νια­κής λι­τό­τη­τας, απαι­τώ­ντας με­ρι­κές ακόμη «λί­βρες κρέας».

Φυ­σι­κά, όλα αυτά θα έχουν μικρή ση­μα­σία αν η 5η Δε­κεμ­βρί­ου εξε­λι­χθεί σε πο­λι­τι­κό εφιάλ­τη της Ευ­ρω­ζώ­νης...
*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φ. 372 (23/11)
[--->]