Οι πατέντες, τα εμβόλια και η «αριστερά της προόδου»

 

του Νίκου Προγούλη

Ελάχιστοι, ακόμη και μεταξύ των ειδικών, είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τη «σκληρή επιστημονική συζήτηση» που διεξάγεται μέσα από μελέτες, ανακοινώσεις, δημοσιεύσεις και να αξιολογήσουν τα νέα στοιχεία που διαρκώς έρχονται στο φως σχετικά με την «πανδημία», τον τρόπο αντιμετώπισής της κι ακόμα ειδικότερα σχετικά με  τις  επιδόσεις  των  εμβολίων.  

Από την άλλη πλευρά όλοι, ή τουλάχιστον όλοι όσοι ήταν στοιχειωδώς νηφάλιοι, είχαν τη δυνατότητα να αντιληφθούν ότι οι πολιτικές ηγεσίες και τα πιστά σε αυτές ΜΜΕ, από την αρχή και σαν «έτοιμες από καιρό», τρομοκράτησαν και παραπλάνησαν συστηματικά την κοινή γνώμη σχετικά με την επικινδυνότητα της επιδημίας: υιοθετήθηκαν μοντέλα που προέβλεπαν εκατόμβες θυμάτων και, παρότι αυτά δεν επαληθεύονταν, οι προβλέψεις συνεχίζονταν με τα ίδια μοντέλα χωρίς τροποποιήσεις, η υπερκαταγραφή των θυμάτων γινόταν με κεντρική εντολή, κ.ο.κ. 

Πώς συνέβη λοιπόν κι ένα τόσο μεγάλο, συγκριτικά, μέρος της κοινωνίας και ειδικά της Αριστεράς (με ή χωρίς εισαγωγικά), επί της ουσίας συντάχθηκε με τις κυβερνητικές πολιτικές κι αποδέχτηκε την ακραία  θέση  των,  άμεσα  ή  έμμεσα, υποχρεωτικών εμβολιασμών; Το ερώτημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, θα μπορούσε να τεθεί σε πολύ ευρύτερο, αν όχι σε παγκόσμιο, επίπεδο.

Εννοείται ότι δεν μας ενδιαφέρουν οι περιπτώσεις όσων έχουν απτά συμφέροντα, οικονομικά ή άλλα, ούτε όσων θεώρησαν  ότι  είναι  πιο  ασφαλείς  αν συμπλεύσουν με το ρεύμα, ούτε όσων τρομοκρατήθηκαν ή ζαλίστηκαν από τον βομβαρδισμό των ΜΜΕ. Μας ενδιαφέρει  το  πιο  σκεπτόμενο  και  καλοπροαίρετο κομμάτι της κοινωνίας που, αν και αναγνώρισε ίσως μια υπερβολική βιασύνη ή αυταρχικότητα στον «άνωθεν» χειρισμό, αυτό που κατανόησε ήταν ότι, κατά βάθος, εδώ υπάρχει η εξής σύγκρουση: οι δυνάμεις του ορθού λόγου, της επιστήμης και της προόδου συγκρούονται με το ανορθολογικό, το οπισθοδρομικό, το ξεπερασμένο. Ο κόσμος, τελικά, πρέπει να πάει μπροστά!

Όμως η «πρόοδος», αυτή η γενική και αφηρημένη πορεία προς το «καλύτερο», έχει πολύ συγκεκριμένες επί μέρους διαδρομές εντός των συγκεκριμένων κλάδων. Ποιες δυνάμεις καθόρισαν την κατεύθυνση που πήρε στο συγκεκριμένο ζήτημα, όπου κάθε άλλη δυνατή λύση παραμερίστηκε και επιλέχθηκε ως μονόδρομος η πιο high-tech (και high-risk) λύση των DNA ή mRNA εμβολίων; Γιατί η «πρόοδος» πήρε αυτή κι όχι κάποια άλλη κατεύθυνση;

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΑ υποστηρίξουμε είναι ότι η κατεύθυνση έχει επιλεγεί εκ των πραγμάτων  εδώ  και  αρκετές  δεκαετίες,  όχι  με  κριτήρια  επιστημονικά, κοινωνικής ωφέλειας ή αποτελεσματικότητας, αλλά με κριτήρια καθαρά κερδοσκοπικά, όταν μετά από λυσσώδεις δικαστικές διεκδικήσεις, ιδιωτικές εταιρίες κατάφεραν να κατοχυρώσουν πνευματικά δικαιώματα (πατέντες) σε ζώντες οργανισμούς. Στο σημείο αυτό, χάριν  μιας  πιο  συνεκτικής  εικόνας  χρειάζεται να πάμε για λίγο πίσω στο παρελθόν.

Αν και η ατομική ιδιοκτησία υπάρχει εδώ και χιλιετίες, μόνο τους τελευταίους αιώνες εγκαταλείφθηκε η κοινοτική αντίληψη για πολλά αγαθά. Ένα χαρακτηριστικό  παράδειγμα  ήταν  η  «περίφραξη της γης», η ιδιωτικοποίησή  της  δηλαδή,  που  συνόδεψε  τον  καπιταλισμό από τα πρώτα του βήματα .

 

Αυτή η διαδικασία της «περίφραξης» κοινών πραγμάτων έπαιρνε διαρκώς μεγαλύτερες κι απρόσμενες διαστάσεις, αφού κατάφερε να περιλάβει το νερό (ακόμη και της  βροχής  σε  πολλές  περιπτώσεις), τη θάλασσα, τον αέρα (με αεροδιαδρόμους για πτήσεις,) τις συχνότητες (για ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές), κ.λπ.· ωστόσο, έφτασε στο αποκορύφωμά της με την ιδιωτικοποίηση της ανθρώπινης γνώσης και ειδικότερα με τις πατέντες σε έμβια όντα.

Η ιστορία ξεκίνησε το 1971 όταν η General Electric μέσω ενός υπαλλήλου της (στις ΗΠΑ οι πατέντες κατοχυρώνονται μόνο σε φυσικά πρόσωπα, τα οποία εν συνεχεία μπορούν πωλήσουν σε εταιρείες τα  δικαιώματα),  ζήτησε  να  κατοχυρώσει  μια  ευρεσιτεχνία  για έναν  γενετικά  κατασκευασμένο  μικροοργανισμό που κατανάλωνε το πετρέλαιο που χύνεται στους ωκεανούς. Αρχικά η αίτηση απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι δεν πατεντάρονται ζώντες οργανισμοί.

Ωστόσο  με  συνεχείς  δικαστικές προσπάθειες, 10 χρόνια αργότερα, η General Electric κατάφερε να απεμπλέξει την πατέντα από το φαινόμενο της ζωής και να πάει τη συζήτηση σε ένα άλλο πεδίο, στο αν πρόκειται ή όχι για ανθρώπινη εφεύρεση.

Για να κατοχυρωθεί μια πατέντα πρέπει να πρόκειται για κάτι που είναι α) καινούργιο·

β) μη προφανές· 

γ) χρήσιμο· και δ) δεν πρέπει να είναι «ανακάλυψη», δεν πρέπει δηλαδή να το έχει φτιάξει η φύση  αλλά  να  είναι  ανθρώπινη εφεύρεση. 

Το πρόβλημα με τις πατέντες σε ζώντες οργανισμούς είναι ότι κανείς δεν έχει συνθέσει ζωή στο εργαστήριο. Έχουν απλώς τροποποιηθεί (πολλές φορές ανεπαίσθητα) ήδη υπαρκτές μορφές ζωής. Ωστόσο,  το  1987  μια  απόφαση  θεώρησε ότι η ζωή μπορεί να θεωρηθεί εφεύρεση και ιδιοκτησία. Ειδικότερα, η ανθρώπινη ζωή δεν εξαιρέθηκε, αλλά αφέθηκε να προστατευτεί  από  το  σύνταγμα  που απαγορεύει την δουλεία! Για πρώτη φορά είχαμε μια δικαστική απόφαση που για εμπορικούς λόγους δεν έκανε διάκριση ανάμεσα  σε  ζωντανές  υπάρξεις  και  άψυχα αντικείμενα. Σήμερα, ως γνωστόν, υπάρχουν πατέντες όχι μόνο σε σπόρους, αλλά και σε διάφορα είδη ζώων όπως γουρούνια,πρόβατα, κοτόπουλα, ποντίκια,κ.λπ. 

Παράλληλα, σε πείσμα της  απαίτησης  για  διάκριση  ανάμεσα  σε  ανακάλυψη  κι  εφεύρεση,πατεντάρονται πλέον ακόμη και αυτούσιες  ουσίες  που  κάποιος  ερευνητής  απλώς  διέβλεψε  μία  πιθανή  χρήση  τους  ή  κατάφερε να τις απομονώσει.

Στην Ευρώπη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1995 απέρριψε τη δυνατότητα πατέντας σε ζώντες οργανισμούς με την αιτιολογία ότι το γενετικό υλικό είναι της φύσης και άρα θεωρείται ανακάλυψη και όχι εφεύρεση, για να υποχωρήσει 1997 μετά από μια πρωτοφανούς έντασης καμπάνια που έκαναν οι γνωστές μας «ομάδες συμφερόντων».  

Παρότι  το  χρονικό  των  νομικών  αντιπαραθέσεων  είναι  μακρύ, περίπλοκο και οπωσδήποτε όχι γραμμικό όπως σχηματικά παρατέθηκε πιο πάνω, σημασία έχει το αποτέλεσμα, κι αυτό είναι ότι μέσα από την πίεση που άσκησαν παγκόσμιοι  οργανισμοί  σαν  τον ΠΟΕ  και  την  GATT  η  εξάπλωση  ήταν  ραγδαία  κι  έχει  δημιουργηθεί ένα νέο είδος παγκόσμιου εμπορίου όπου αγοράζονται και πωλούνται ζωντανά «προϊόντα» κάθε είδους. 

Οι εταιρείες του κλάδου κατανόησαν ότι μπροστά τους υπάρχει ένας τεράστιος θησαυρός χωρίς ιδιοκτήτη και μπήκαν σε μια κούρσα παντενταρίσματος κάθε είδους  γενετικού  υλικού  χωρίς  να  γνωρίζουν  ακόμη  με  ποιον συγκεκριμένο τρόπο θα τους χρησιμεύσει.

ΦΥΣΙΚΑ ΕΧΕΙ αρθρωθεί έντονος αντίλογος σε αυτή την εξέλιξη από διάφορες  σκοπιές: ηθική,  οικολογική, φιλοσοφική, θεολογική, αλλά επίσης από οικονομική και κοινωνική,  που  στο  παρόν  μας  αφορούν περισσότερο. Ένα γνωστό παράδειγμα που κατανόησε και  καταδίκασε  ένα  μεγάλο  μέρος του κόσμου και της αριστεράς ειδικότερα, είναι η καταστροφή που  βίωσε  ο  παγκόσμιος  αγροτικός  πληθυσμός  από  τη  χρήση των γενετικά τροποποιημένων και ιδιωτικοποιημένων σπόρων.

Οι σπόροι αυτοί, στα χαρτιά, υπόσχονται αύξηση της παραγωγής και αντοχή σε ασθένειες· αλλά η πράξη έδειξε ότι εξαντλούν το έδαφος, επομένως χρειάζονται πολλά λιπάσματα, χρειάζονται επίσης ειδικά ζιζανιοκτόνα που τα μονοπωλούν οι εταιρείες των σπόρων, οι ίδιοι οι σπόροι είναι «στείροι» και πρέπει να αγοράζονται σε «βελτιωμένες» εκδόσεις κάθε χρόνο, χρειάζονται περισσότερα  ποτίσματα,  ενώ  οι  αποδόσεις της γης φθίνουν έντονα χρόνο με τον χρόνο. Εν ολίγοις, η «πρόοδος» σε αυτό τον τομέα, ενώ εκτόξευσε τα κέρδη και την ισχύ των εταιρειών οι οποίες αύξησαν τον έλεγχό τους στην παγκόσμια διατροφή, κατέστρεψε μεγάλους αγροτικούς πληθυσμούς ειδικά στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Περιέργως, μεγάλο μέρος της κοινής  γνώμης,  και  της  αριστεράς ειδικότερα, δείχνει να ελπίζει ότι με  τα  εμβόλια  τα  πράγματα  θα  είναι διαφορετικά και ότι αυτή τη φορά η «πρόοδος» θα είναι υπέρ της ανθρωπότητας.

 Όμως, αντίθετα με τη γενικευμένη εντύπωση, οι εταιρείες βιοτεχνολογίας και οι big pharma δεν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν έναν καινούργιο ιό, τον Sars-CoV-2, στις αρχές του 2020, διότι ο ιός αυτός ήταν πατενταρισμένος δεκαετίες νωρίτερα!

 Η πρώτη αίτηση για πατέντα εμβολίου κατά του κορονοϊού με «ακίδα πρωτεΐνης» (S-spikeprotein) όπως και ο σημερινός κορονοϊός ήταν της  Pfizer  την  8/1/2000  (1).  Το 2003 κατοχυρώθηκε μια σειρά από «προβληματικές»  πατέντες  που κάλυπταν όχι μόνο έναν κορονοϊό αλλά και το τεστ ανίχνευσής του, το RT-PCR (2). 

Αυτό είναι πρόβλημα διότι δίνει τον απόλυτο επιστημονικό έλεγχο σε έναν «παίκτη». 73 πατέντες που εκδόθηκαν μεταξύ 2008 και 2019 κατοχυρώνουν τα ακριβή χαρακτηριστικά που υποτίθεται ότι ήταν «καινούργια» και «μοναδικά» στον Sars-CoV-2 (3) με τις  παραλλαγές  των  ακίδων  S1, S2, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις κατοχυρώθηκαν  σχεδόν  ταυτόχρονα και οι αντιικοί παράγοντες θεραπείας τους (4).Στο  σημείο  αυτό  αξίζει  να  αναρωτηθεί κάποιος το εξής: για ποιον  λόγο  μπορεί  μια  εταιρεία  να θέλει να πατεντάρει έναν ιό; 

Ας δεχτούμε, χάριν της συζήτησης, ότι ένας μεταλλαγμένος σπόρος είναι χρήσιμος γιατί αυξάνει την αραγωγή.  Ένας  ιός  όμως  μόνο  βλαβερός μπορεί να είναι, άρα,γιατί να επενδύσει κανείς σε αυτόν; Η ανησυχητική απάντηση είναι ότι ο ιός μπορεί να αποφέρει κέρδη μόνο με αρνητικό τρόπο, αν δηλαδή ξεσπάσει μια επιδημία κι εκείνοι που ελέγχουν τις πατέντες μπορούν τώρα να προσφέρουν και τη “λύση”. Με αυτόν μόνο τον τρόπο «παίρνουν τα όνειρα εκδίκηση» και μπορούν οι εταιρείες να καταγράψουν κέρδη αξιοποιώντας τις επενδύσεις δεκαετιών.

ΠΟΙΟΣ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ την πορεία της τεχνικής προόδου; οι κοινωνικές ανάγκες  όπως  τις  εκφράζουν  οι πολίτες/ψηφοφόροι; Η ανεξάρτητη επιστήμη; Μάλλον όχι. Από τη μία πλευρά την καθορίζουν οι μεγάλες επενδύσεις – γι’ αυτό και από μιαν αριστερή οπτική οι κοινωνίες θα έπρεπε να έχουν λόγο για το πού κατευθύνονται οι μεγάλες επενδύσεις. Από την άλλη πλευρά καθορίζεται από το κατά πόσον  τα  εταιρικά  συμφέροντα  συμβαδίζουν με τις ανάγκες της διακυβέρνησης, και αυτό σήμερα συμβαίνει σε πεδία όπως η βιοτεχνολογία, η νανοτεχνολογία, η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη, τα big data, τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών πέμπτης γενιάς και ό,τι άλλο υποστηρίζει τη δημιουργία μιας «κοινωνίας της επιτήρησης».

Στο  βαθμό  λοιπόν  που  κάποιος αποδέχεται τα εμβόλια χωρίς κάποια δική του έρευνα (που έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολη) αλλά με τη γενική πεποίθηση ότι αποτελούν μέρος της προόδου, ας αναλογιστεί αν η πρόοδος αυτή είναι προς το συμφέρον του.

Παραπομπές

1) patents.justia.com/patent/6372224

2) pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/patent/US-7776521-B1, επίσης: pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/patent/US-7776521-B1, επίσης: patentimages.storage.googleapis.com/6b/c3/21/a62eb55a0e678c/US7220852.pdf

3) Ενδεικτικά: patents.justia.com/patent/9193780

4) pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/patent/US-7151163-B2

Κοροναϊός και τεχνικές χειραγώγησης των πληθυσμών

Ας υποθέσουμε ότι οι ειδικοί ξέρουν.

Οι ειδικοί στο παρελθόν μας έχουν τρομοκρατήσει για πολλά επερχόμενα δεινά, π.χ. για τη νόσο των τρελών αγελάδων που θα αποδεκάτιζε την Αγγλία, για τον Η1Ν1 που πριν 10 χρόνια επίσης κηρύχθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πανδημία, για το “πρόβλημα 2000” όπου οι υπολογιστές θα τρελαίνονταν και θα έπεφταν αεροπλάνα, θα έκλειναν τράπεζες, κ.λπ.

Σήμερα, 25/3/2020, τα θύματα του κοροναϊού παγκόσμια είναι λιγότερα από 20.000. Φυσικά το νούμερο αυτό θα αυξηθεί τις επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες. Καλό είναι πάντως να γνωρίζουμε, για λόγους σύγκρισης, ότι παγκόσμια οι θάνατοι κάθε χρόνο από την κοινή, εποχιακή γρίπη κυμαίνονται από 250.000 – 500.000. Γνωρίζουμε ακόμη ότι στην Ιταλία όπου γίνεται αυτές τις μέρες η “μεγάλη σφαγή”, ο μέσος όρος ηλικίας των νεκρών από κοροναϊό είναι τα 79,5 έτη, ότι το 48,5% εκείνων που πέθαναν έπασχε επιπρόσθετα από τρεις ή περισσότερες άλλες ασθένειες, το 25,6% από δύο άλλες ασθένειες, το 25,1% από μία άλλη ασθένεια και μόνο το 0,8% πέθανε από “σκέτο” κοροναϊό.

Όμως, όπως είπα, ας υποθέσουμε ότι οι ειδικοί ξέρουν. Και ότι όντως ο κοροναϊός είναι μια εξαιρετικά σοβαρή υπόθεση που θα μπορούσε να προκαλέσει εκατομμύρια θανάτους.

Το θέμα που με απασχολεί είναι το πώς αντιμετωπίζει το ζήτημα αυτό η πολιτική εξουσία και το πώς αντιδρούμε εμείς.

Πολλοί έχουν, πολύ σωστά, ήδη επισημάνει ότι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές παγκόσμια έχουν διαλύσει τα κρατικά συστήματα υγείας και η πολιτική εξουσία μεταθέτει το πρόβλημα από το κράτος στην ατομική ευθύνη του καθενός. Διατυπώνουν αιτήματα για αύξηση δαπανών για την υγεία, επαναπρόσληψη προσωπικού, αύξηση κλινών, αγορά υλικού κλπ. Πολύ σωστά όλα αυτά.

Αυτό που δεν ακούγεται όσο θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, είναι ο παραλογισμός των μέτρων. Ελάχιστοι δείχνουν να διαφωνούν. Τι νόημα έχει η απαγόρευση κυκλοφορίας τη στιγμή που τα περισσότερα καταστήματα είναι ήδη κλειστά; τι νόημα έχει η δήλωση μετακίνησης; τι νόημα έχει το κλείσιμο του Υμηττού, των πάρκων, των λόφων, η απαγόρευση να πάει κανείς στη θάλασσα; Πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι θα προκληθεί επικίνδυνος για την υγεία συνωστισμός σε αυτά τα μέρη; Κι ακόμη τι σημαίνουν οι περιπολίες με ελικόπτερα και drones πάνω από την Αθήνα; θα ελέγξουν από αέρος τις άδειες μετακίνησης ή θα εντοπίσουν όσους δείχνουν να βαδίζουν άσκοπα;

Αν, όπως πιστεύω εγώ, τα μέτρα αυτά είναι όχι απλώς παράλογα, αλλά ύποπτα έως επικίνδυνα, πρέπει να αναλογιστούμε το πού σκοπεύουν.

Μερικές σκέψεις είναι οι ακόλουθες:

Σε ένα πρώτο, απλοϊκό θα έλεγα επίπεδο, η κυβέρνηση απλώς υιοθετεί αμάσητα τα μέτρα που λήφθηκαν σε κάποιες χώρες του εξωτερικού. Όσο το κάνει αυτό είναι on the safe side, που λένε, δεν κινδυνεύει να κατηγορηθεί για ολιγωρία και, αν τα θύματα του κοροναϊού τελικά είναι περιορισμένα, θα ισχυριστεί ότι αυτό είναι δική της επιτυχία λόγω των μέτρων που πήρε.

Σε δεύτερο επίπεδο, κι αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, βλέπουμε ξεκάθαρα τι σημαίνει “βιοπολιτική”. Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν διαφόρων ειδών εξουσίες: η εξουσία του εργοδότη, του δικαστή, του αστυφύλακα, του δάσκαλου, του τραπεζίτη, του υπουργού, κ.ο.κ. Από αυτές τις εξουσίες οι περισσότερες δεν βασίζονται στη συναίνεση, αλλά ουσιαστικά επιβάλλονται με τη βία που στις ταξικές κοινωνίες παίρνει πολλές μορφές. Όμως, η πλέον αποδεκτή και ταυτόχρονα η πλέον απόλυτη εξουσία που υπάρχει είναι εκείνη του ιατρού επάνω στον ασθενή του. Όταν η κρατική εξουσία παίρνει τη μορφή της ιατρικής φροντίδας, τότε όχι μόνο εμφανίζεται συνολικά αιτιολογημένη, αλλά και αποκτά υπερεξουσίες που δύσκολα θα περνούσαν στα χέρια της. Αποκτά έλεγχο στις στοιχειώδεις, σωματικές – οργανικές λειτουργίες των πολιτών και οι δυνατότητες παρακολούθησης, ελέγχου, καταστολής κ.λπ. γίνονται σχεδόν απεριόριστες. Με λίγα λόγια, η πλέον προνομιακή μορφή που μπορεί να πάρει η εξουσία προκειμένου να κάμψει κάθε αντίσταση είναι εκείνη του ιατρού μέσα σε μια κοινωνία που εκλαμβάνεται ως κλινική.

Σε ένα τρίτο επίπεδο βλέπουμε ότι σήμερα υπάρχει μια εξουσία τόσο ισχυρή που μπορεί να θέσει όλο τον πλανήτη σε “κατάσταση εξαίρεσης”. Ο όρος είναι βέβαια του Carl Schmitt και η ουσία του είναι ότι πραγματικός κυρίαρχος δεν είναι η “νόμιμη” εξουσία, δεν είναι για παράδειγμα ο κυβερνήτης, ο νομοθέτης κλπ, αλλά εκείνος που στέκεται υπεράνω του νόμου, εκείνος δηλαδή που μπορεί να κηρύξει κατάσταση εξαίρεσης στο όνομα κάποιου “κοινού καλού”. Η δυστοπική αυτή ιδέα είναι σήμερα γεγονός.

Όσοι ελπίζουν την επιστροφή στην πρότερη κανονικότητα θα απογοητευτούν. Τα μέτρα αυτά δεν θα είναι παροδικά, ήρθαν για να μείνουν, φυσικά με κυμαινόμενη ένταση. Με την πρόφαση μιας νέας επιδημίας ή μια επικίνδυνης μετάλλαξης, θα πρέπει να μείνουμε και πάλι σπίτι μας, θα πρέπει να αποδεχτούμε να μας παρακολουθούν για να γνωρίζουν ποιος μπορεί να μόλυνε ποιον, κι αν σήμερα ο εχθρός είναι ο κοροναϊός, εύκολα μπορεί αύριο να γίνει κάποιου είδους “τρομοκρατία”, κ.ο.κ. Το βασικό είναι η καλλιέργεια μιας κουλτούρας υποταγής στην εξουσία.

Όμως η εξουσία στην οποία αναφέρομαι δεν πρέπει να εκληφθεί σαν μια τυφλή, αόριστη, μεταφυσική δύναμη που απλώς αυτοτροφοδοτείται. Προφανώς εξυπηρετεί κάποια πολύ απτά συμφέροντα και αυτό φαίνεται από τα όρια της κρατικής παρέμβασης, η οποία μπορεί να κλείνει τον κόσμο στα σπίτια και, σε κάποιες χώρες, να κατέβασε τον στρατό στους δρόμους, αλλά σέβεται άλλες υπέρτερες αξίες, καθώς:

Δεν επιτάσσει τις ιδιωτικές νοσηλευτικές μονάδες, οι οποίες, όπως φαίνεται, είναι μια ρεζέρβα για όποιον μπορεί να πληρώσει αδρά.

Εμποδίζει τη φθηνή, μαζική παραγωγή τεστ για τον ιό. Όπως πληροφορούμαστε, το αντιδραστήριο για τον ιό είναι ένα κοινό ενζυμικό διάλυμα που μπορεί να φτιάξει πάμφθηνα οποιοδήποτε εργαστήριο, αλλά οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν συμφωνία με τη Roche να τους προμηθεύει αυτή με αποκλειστικότητα το δικό της διάλυμα (να θησαυρίζει φυσικά), ενώ πλέον η Roche δεν έχει αποθέματα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν επιβάλλει τη συνεργασία των 20 και πλέον ερευνητικών ομάδων που σήμερα ψάχνουν εμβόλιο και φάρμακο για τον κοροναϊό. Έτσι αυτές κάνουν παράλληλα και με μυστικότητα τις ίδιες εργασίες σπαταλώντας πολύτιμο χρόνο, προκειμένου να κατοχυρωθούν αποκλειστικά “πνευματικά δικαιώματα” δηλαδή η πατέντα του φαρμάκου.

Συμπερασματικά, ακόμη κι αν ο κοροναϊός είναι μια μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα (πράγμα που μένει να αποδειχθεί) τα μέτρα που λαμβάνονται στο όνομα του περιορισμού της επιδημίας είναι τόσο ασύμμετρα που καταντάνε ύποπτα. Εύλογα μπορούμε να υποθέσουμε ότι η πολιτική εξουσία πρωτίστως εκμεταλλεύεται μια ευκαιρία για να συγκεντρώσει πολύτιμες υπερεξουσίες σε μια περίοδο που το σύστημα χαρακτηρίζεται από έντονη αστάθεια- οικονομική, κοινωνική, γεωπολιτική, κλπ- και δευτερευόντως ενδιαφέρεται για τους πολίτες. Τέλος, αντίθετα με την επιδημία, τα μέτρα δεν θα είναι παροδικά με την έννοια ότι θα επιστρατεύονται με κάθε ευκαιρία. Επομένως, πέρα από τα αιτήματα για την αύξηση δαπανών για την υγεία, πρέπει να συζητήσουμε στα σοβαρά τη σκοπιμότητα των ίδιων των μέτρων που λαμβάνονται κι εδώ και παγκόσμια.

[---->]

Η ΕΛΑΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΤΗΚΕ ΜΕ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΚΟΥΑΝΤΑΝΑΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ISIS.

Από τη σημερινή επιχείρηση της ΕΛΑΣ στο Κουκάκι.

"Κομάντα" μπούκαραν σε καταλήψεις από γειτονικές πολυκατοικίες και φόρεσαν κουκούλες στους συλληφθέντες. Επίσης, ακινητοποίησαν και γείτονες που διαμαρτυρήθηκαν όταν πέρασαν μέσα από τα σπίτια τους. Η ΕΛΑΣ με ΝΔ και Χρυσοχοΐδη γυρίζει στις γνωστές ένδοξες εποχές.

 

[---->]

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΩΣ ΠΡΟΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΩΣ ΟΥΣΙΑ

Τελευταία, είναι τόση η “ανησυχία για το περιβάλλον” που, αν κι αυτό υποβαθμίζεται ασταμάτητα από τη βιομηχανική επανάσταση κι εντεύθεν, ξαφνικά, μπήκε τόσο ψηλά στην παγκόσμια επικοινωνιακή ατζέντα, που όλα δείχνουν ότι ωθούμαστε ερήμην μας σε αποφάσεις με τη διαδικασία του κατεπείγοντος.

Αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι δευτερεύουσας σημασίας, ίσα – ίσα είναι πρώτης προτεραιότητας, αλλά δεν πρέπει να μας διαφύγει ότι ο χειρισμός τους είναι τουλάχιστον ύποπτος: από τη μια μεριά έχει ξεκινήσει μια κούρσα πίεσης κι εντυπωσιασμού με βροχή άρθρων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, την εμπλοκή γνωστών celebrities και την κατασκευή 16χρονων ειδώλων που τα παίρνουν δήθεν στα σοβαρά οι ισχυροί αυτού του πλανήτη, από την άλλη περνάνε αθρόα μέτρα αμφίβολης αποτελεσματικότητας και ολοφάνερης οικονομικής σκοπιμότητας με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος. Τα μέτρα αυτά συναντάν ελάχιστη αντίσταση, για την ακρίβεια θεωρούνται αυτονόητα,  λόγω της καλλιέργειας της κοινής γνώμης που έχει προηγηθεί (τα κίτρινα γιλέκα που δεν έχαψαν την περιβαλλοντική ευαισθησία του προέδρου τους είναι, δυστυχώς, η εξαίρεση).

Το περιβάλλον δεν είναι ένα ζήτημα τεχνοκρατών κι επιστημόνων που θα βάλουν κάτω τα στοιχεία και θα μας ενημερώσουν για το τι είναι το καλύτερο, για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί οι επιστήμονες διαφωνούν μεταξύ τους (όπως συμβαίνει πάντα όταν τα ζητήματα είναι περίπλοκα και κυρίως όταν διαφορετικά συμφέροντα χρηματοδοτούν διαφορετικές έρευνες) οπότε αντικρουόμενες προτάσεις μπορούν να βασιστούν εξίσου σε “επιστημονικά στοιχεία”. Δεύτερο και σημαντικότερο, γιατί οι βασικοί ορισμοί όπως, τι θα ορίσουμε σαν ρύπανση, πώς θα σταθμίσουμε τους κινδύνους (σκεφτείτε ένα καθαρό από άποψη διοξειδίου του άνθρακα πυρηνικό εργοστάσιο), τι θα ορίσουμε ως κόστος, αλλά και οι απώτεροι στόχοι, π.χ. σε τι κόσμο θέλουμε να ζήσουμε, είναι κυρίως πολιτικά ζητήματα και όχι τεχνικά.

Σε ό,τι με αφορά, θεωρώ ότι πρέπει να τελειώνουμε με την ψευδαίσθηση ότι η λύση θα έρθει από μια νέα “πράσινη” τεχνολογική ανάπτυξη. Αυτή είναι η κεντρική πρόταση του σημερινού συστήματος και αποβλέπει κυρίως στη διαιώνισή του. Είναι ύποπτη κάθε πρόταση που υποτίθεται ότι βοηθάει το περιβάλλον προτείνοντας ως λύση “more and new business”. Ένα οικονομικό σύστημα που χωρίς μεγέθυνση μπαίνει σε κρίση, αυτονομήθηκε, ώθησε για δύο αιώνες σε μια ξέφρενη τεχνολογική ανάπτυξη, θεώρησε τη φύση εμπόρευμα και την εκμεταλλεύτηκε τόσο άγρια όσο και τους ανθρώπους, επομένως, είναι τουλάχιστον αφέλεια να συνεχίσει κανείς να εμπιστεύεται τις προτάσεις του. Συνήθως, αυτές οι προτάσεις προβάλλουν μια βελτίωση σε ένα επιμέρους πρόβλημα και αποκρύπτουν τις αρνητικές αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούνται σε αυτό το περίπλοκο όλον που λέγεται περιβάλλον.

Αν αυτά ακούγονται πολύ θεωρητικά, ας δούμε ένα παράδειγμα:

Μια από τις προτεραιότητες του συστήματος είναι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Οι Glencore Plc και BloombergNEF υπολογίζουν ότι μέχρι το 2030 θα κυκλοφορούν σε ολόκληρο τον πλανήτη 140 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα, και μέχρι το 2040 το 1/3 όλων των οχημάτων θα χρησιμοποιούν “πράσινη ενέργεια” , δηλαδή ενέργεια που δεν θα προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, γιατί υποτίθεται ότι τα ηλεκτρικά οχήματα είναι πιο “καθαρά”. Είναι, όμως έτσι; Εξαρτάται από το τι μετράμε είναι η απάντηση. Αν απλώς μετρήσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ενός ηλεκτρικού κι ενός συμβατικού αυτοκινήτου την ώρα που κινούνται, θα βρούμε ότι το ηλεκτρικό είναι απολύτως καθαρό. Αλλά αυτή είναι μια μερική παρατήρηση. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα χρειάζονται μπαταρίες, κι αυτές φτιάχνονται από μέταλλα που πρέπει να εξορυχθούν. Οι εξορυκτικές εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει την κούρσα: Παρά την ανακύκλωση, πρέπει να εξορύσσονται κάθε έτος 3 εκατ.τόννοι χαλκού περισσότεροι από όσο σήμερα για να υποστηριχθεί η παραγωγή των 140 εκατ. αυτοκινήτων μέχρι το 2030, η παραγωγή νικελίου πρέπει για τον ίδιο σκοπό να αυξηθεί κατά 1,3 εκατ. τόννους το χρόνο και του κοβαλτίου κατά 263 χιλιάδες τόννους. Πώς θα αποτιμήσουμε το περιβαλλοντικό κόστος αυτών των εξορύξεων ; Πόσοι από εμάς έχουν δει από κοντά τι ακριβώς είναι ένα επιφανειακό ορυχείο χαλκού ή κοβαλτίου ; όχι πολλοί, καθώς τα ορυχεία αυτά βρίσκονται κυρίως στην Αφρική και σε άλλα μέρη του τρίτου κόσμου.

Αλλά βεβαίως δεν πρόκειται μόνο για τις μπαταρίες, που παρεμπιπτόντως διαρκούν το πολύ 10 χρόνια. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα χρειάζονται κινητήρες που πρέπει να παραχθούν μαζικά από νέες γραμμές παραγωγής και φυσικά, κάπου πρέπει να παραχθεί το ρεύμα που θα καταναλώσουν. Αλλά το όλο εγχείρημα δεν έχει νόημα αν το ρεύμα παραχθεί με λιγνίτη ή ορυκτά καύσιμα, θα πρέπει να παραχθεί με φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες, που η “οικολογικότητά” τους είναι εξαιρετικά αμφίβολη για λόγους που δεν θα εκθέσουμε εδώ. Πρέπει λοιπόν στα προηγούμενα να προσθέσουμε και αυτή την παραγωγή που συμπαρασύρει την εξόρυξη ακόμη πιο σπάνιων μετάλλων όπως το τελλούριο και το νεοδύμιο. Όμως, αντίθετα από την παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη και ορυκτά καύσιμα, η παραγωγή από “ανανεώσιμες πηγές” έχει περιοδικότητα άρα πρέπει να αναπτυχθούν νέες τεχνολογίες κι εγκαταστάσεις αποθήκευσης του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλιώς αυτό πάει χαμένο. Ο γνωστός μας Bill Gates φωνάζει εδώ και χρόνια σε όλους τους τόνους ότι έπρεπε να έχει σταματήσει από καιρό η παραγωγή μονάδων ΑΠΕ και οι επενδύσεις να κατευθύνονται στην παραγωγή mega batteries, (μεγέθους ανάλογου γηπέδων ποδοσφαίρου, που μπορούν να επιστρέψουν περίπου το μισό ρεύμα από όσο δέχονται), τεχνολογίες στις οποίες επενδύει ο ίδιος.

Όπως καταλαβαίνει κανείς, όλα αυτά έχουν αλυσιδωτές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, το λίθιο που είναι βασικό υλικό για τις μπαταρίες βγαίνει από άλατα που υφίστανται επεξεργασία μέσα σε γιγάντιες λίμνες εξάτμισης. Η διαδικασία αυτή απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού κι έτσι σε περιοχές του “τριγώνου του λιθίου” που βρίσκεται στη Ν. Αφρική δεν μένει νερό για τους αγρότες. Επίσης, ποτάμια και υδροφόροι ορίζοντες ρυπαίνονται από τα τοξικά χημικά, των εξορύξεων, κ.ο.κ. Ποιος θα αποφασίσει το πώς αποτιμώνται όλα αυτά και τι βαρύτητα θα δώσουμε στο ένα ή στο άλλο; γιατί π.χ. ο καθαρότερος αέρας στην Ευρώπη ισοφαρίζει τη βλάβη που προξενεί η τοξική σκόνη από τις εξορύξεις στο Κογκό και πόση σημασία έχει ότι το Κογκό έχει τον ίδιο πληθυσμό αλλά είναι δέκα φορές πιο αραιοκατοικημένο από τη Γερμανία;

Συμπερασματικά, η εικόνα ενός καθαρού ηλεκτρικού αυτοκινήτου έξω από το σπίτι μας, (το οποίο, σημειώστε, κατά την παραγωγή του απαιτεί περισσότερη ενέργεια από όση ένα συμβατικό), συνεπάγεται ένα κρυμμένο κόστος που είναι δύσκολο να αποτιμηθεί. Όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα αυτοκίνητα θεωρήθηκαν “καθαρά” γιατί οι δρόμοι δεν θα είχαν πια ακαθαρσίες αλόγων. Το πιθανότερο είναι ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Τα παραπάνω δεν είναι μια προπαγάνδα υπέρ του βενζινοκίνητου ή πετρελαιοκίνητου αυτοκινήτου. Οι “οικολογικές καινοτομίες” της αυτοκινητοβιομηχανίας έχουν χτυπήσει κι εδώ: κάθε 4 χρόνια αναβαθμίζεται η κατηγορία των ρύπων, (ναι, με τέτοια αξιοζήλευτη κανονικότητα καινοτομούν οι εταιρείες όταν πρόκειται για το περιβάλλον!). Έτσι, πριν τα αυτοκίνητα προλάβουν να παλιώσουν αρχίζουν οι πιέσεις για να πάρουμε καινούρια, που αυτή τη φορά είναι  “καθαρά”, μέχρι φυσικά να βγούν τα επόμενα. Σε κάθε χώρα, ο εκάστοτε υπουργός μεταφορών, (εδώ ο δικός μας https://www.in.gr/2019/09/17/greece/teli-kykloforias-pos-tha-apofeyxthei-ayksisi-fotia-gia-tous-idioktites-ix-2021/), σε ρόλο πωλητή για τις αυτοκινητοβιομηχανίες, τιμωρεί τα παλιά αυτοκίνητα με αυξημένα τέλη ή απαγορεύσεις κυκλοφορίας σε αστικές περιοχές. Το γνωστό σκάνδαλο της VW που ανέδειξε την κοροϊδία, δεν ήταν καθόλου συμπτωματικό. Όπως αποδείχθηκε, ήταν σε γνώση της Κομμισιόν και συμπτωματική ήταν μόνο η δημοσιοποίησή του, λόγω του απρόσμενου εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – EE εκείνη την περίοδο, όταν η ΕΕ έβαζε πρόστιμα σε αμερικανικές εταιρείες software και οι ΗΠΑ σε ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, βγάζοντας στα φόρα ο ένας τα άπλυτα του άλλου. Ναι… αυτοί ακριβώς είναι που κόπτονται για το περιβάλλον!

Αλλά είναι ολοφάνερο ότι το περιβάλλον είναι το πρόσχημα και η βαρύνουσα προσδοκία του συστήματος είναι άλλη: ένα νέο ενεργειακό μοντέλο στο οποίο θα πρέπει να προσαρμοστούν τα πάντα, από τα εργοστάσια και τις μεταφορές μέχρι τις κατοικίες και θα σημάνει έναν απίστευτο όγκο νέων επενδύσεων, την απορρόφηση μεγάλου μέρους των κεφαλαίων που σήμερα λιμνάζουν, επομένως θα τονώσει για κάμποσα χρόνια την οικονομία, πράγμα που απέτυχε να κάνει τόσο η πληροφορική όσο και η βιοτεχνολογία, των οποίων οι συνέπειες στη ζωή μας είναι μεν τεράστιες και μακροπρόθεσμες, αλλά δεν έφεραν την οικονομική απογείωση που αναμενόταν. Μελέτες σαν αυτή είναι εξαιρετικά εύγλωττες: 90 τρις $ αναμένεται να κατευθυνθούν σε «πράσινες επενδύσεις» τα επόμενα 15 χρόνια. (https://newclimateeconomy.report/2018/)

Σε ο,τι με αφορά και πάλι, θεωρώ ότι οικολογικές προτάσεις είναι όσες υποστηρίζουν την μακροχρόνια χρήση επιλεγμένων υπαρχουσών τεχνολογιών και υποδομών, την παραγωγή λιγότερων, ποιοτικών και μεγάλης διάρκειας προϊόντων και όχι τη γρηγορότερη δυνατή αντικατάστασή τους, τις μαζικές οδικές μεταφορές, την απαγόρευση ιδιωτικών τζετ και ταχύπλοων, τον περιορισμό των παγκόσμιων μεταφορών, άρα ευνοούν την τοπική παραγωγή και κατανάλωση, την τοπική ανακύκλωση αποβλήτων (που σήμερα μεγάλο μέρος τους, ειδικά όταν πρόκειται για τοξικά ή βιολογικά,  εξάγεται στο τρίτο κόσμο), την τοπική παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας. Αν ο καθένας υφίσταται ο ίδιος τις συνέπειες της κατανάλωσής του και δεν τις μεταφέρει σε άλλους, θα αναγκαστεί να τις περιορίσει.

Δεν περιμένω ότι θα συνταχθούν πολλοί με παρόμοιες προτάσεις, ωστόσο αυτό ακριβώς εννοούσα όταν έλεγα πιο πάνω ότι στην οικολογική εξίσωση μπαίνει και το “σε τι κόσμο θέλει ο καθένας να ζήσει”, άρα εδώ κινούμαστε στο πεδίο της πολιτικής και όχι της επιστήμης. Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ ότι η πρόταση που αναφέρω είναι ξεκάθαρα οικολογική. Αντίθετα, καμία πρόταση συμβατή με τη σημερινή οικονομία της παγκοσμιοποίησης, όπου για την παραγωγή αγαθών με μικρούς κύκλους ζωής, πρώτες ύλες, προϊόντα, απόβλητα και ρύποι ταξιδεύουν πολλές χιλιάδες μίλια και κατανέμονται όπως επιτάσσουν οι ροές του χρήματος, δεν μπορεί να είναι οικολογική.

Αλλά η “ανησυχία για το περιβάλλον” που εστιάζει στα ορυκτά καύσιμα και τα αέρια των αγελάδων, αλλά όχι π.χ. στους πολέμους που εντείνονται (αλήθεια ποιό είναι το οικολογικό ισοδύναμο της ναυπήγησης και χρήσης νέων αεροπλανοφόρων, των θερμοβαρικών βομβών και των βλημάτων απεμπλουτισμένου ουρανίου;) δεν έχει μόνο οικονομικές αποβλέψεις, έχει και γεωπολιτικές. Είναι μέρος της αντεπίθεσης που επιχειρούν οι δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης α) απέναντι σε φυγόκεντρες τάσεις και β) απέναντι σε έναν αναδυόμενο πολυ-πολικό κόσμο.

Η παγκοσμιοποίηση παρουσιάστηκε σαν μια φυσική εξέλιξη λόγω της πύκνωσης των μεταφορικών και τηλεπικοινωνιακών δικτύων, των διεθνών οικονομικών συναλλαγών, της εξάπλωσης των πολυεθνικών εταιρειών, κλπ. Αλλά αυτό το “παγκόσμιο χωριό” που θα προέκυπτε από τη σταδιακή αποσύνθεση των κρατών – εθνών και στο οποίο τα πάντα θα καθορίζονταν από τις αγορές, δεν ήταν παρά η γνωστή αποικιοκρατία σε σύγχρονο περιτύλιγμα. Καθώς η εκμετάλλευση της περιφέρειας εντάθηκε, οι πολεμικές συγκρούσεις πολλαπλασιάστηκαν, και η φτώχεια χτύπησε ακόμη και τα μεσαία στρώματα των ανεπτυγμένων χωρών, η παγκοσμιοποίηση αμφισβητήθηκε έντονα.

 Έτσι σήμερα, ένα από τα λίγα  προνομιακά πεδία που απέμειναν σε ιδεολογικό επίπεδο για τους απολογητές της παγκοσμιοποίησης είναι η κοινή δράση για το περιβάλλον (άλλα πεδία είναι η κοινή δράση για την τρομοκρατία και τη μετανάστευση). Το γενικό επιχείρημα έχει ως εξής: μια και η ρύπανση δεν γνωρίζει εθνικά σύνορα, χρειάζεται συντονισμένη παγκόσμια δράση. Έτσι, πρέπει όλοι να εναρμονίζονται σε κανόνες και πρότυπα που επιβάλλει το κέντρο (δηλαδή τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που εδράζονται εκεί), και μέσω των οποίων σφίγγει τον έλεγχο στους πάντες.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και τα χρηματιστήρια ρύπων, που προσπαθούν να χειριστούν το περιβάλλον ως μονοπωλιακή αγορά. Τίτλοι που αντιπροσωπεύουν δικαιώματα ρύπων κινούνται με χρηματιστηριακή λογική και πέραν της κερδοσκοπίας, παραμορφώνουν τα κόστη διαφόρων κλάδων ελέγχοντας σε τελική ανάλυση το ποιοι και σε ποιες χώρες θα κλείσουν, ποιοι θα επιβιώσουν και ποιοι θα θησαυρίσουν.

Όσον αφορά τις προσπάθειες ανάσχεσης ενός πολυ-πολικού κόσμου, βλέπουμε για παράδειγμα, ότι καθόλου τυχαία, οι ρωσικές εξαγωγές αερίου στην Ευρώπη, συναντάν δύο συνδυασμένα εμπόδια: α) την αντίσταση των ΗΠΑ στην εισαγωγή αερίου και τη διέλευση των αγωγών από χώρες – αποικίες τους, και την β) τη σχεδιαζόμενη αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου. Τα πλεονεκτήματα του φυσικού  αερίου είναι ακαταμάχητα τόσο αναφορικά με την τιμή του, όσο και με το οικολογικό του αποτύπωμα, ωστόσο, οι δύο χώρες με τα μεγαλύτερα βεβαιωμένα αποθέματα φυσικού αερίου, η Ρωσία και το Ιράν, που μπορούν από μόνες τους να καλύψουν για 80 τουλάχιστον χρόνια την παγκόσμια ζήτηση, ανήκουν στον “άξονα του κακού”. Έτσι, για να αποκλειστεί η εναλλακτική του αερίου που θα αναβάθμιζε τον γεωπολιτικό ρόλο των “εχθρών”, πέραν των κυρώσεων, για σιγουριά, ωθούμαστε πιεστικά και σε αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου, κάτι που όπως φαίνεται είναι μια ήδη ειλημμένη απόφαση.

Οι σκέψεις που εκτίθενται εδώ, στον πυρήνα τους, βεβαίως δεν είναι καθόλου καινούριες. Μεγάλοι διανοητές έχουν αναδείξει εδώ και αρκετές δεκαετίες την υποκρισία και τον κυνισμό ενός συστήματος που έχει εκλάβει τη φύση και τον άνθρωπο ως εμπορεύματα. Το θέμα είναι να μην εξαπατόμαστε από την περιβαλλοντική ρητορική εκείνων που απλώς προσπαθούν να επεκτείνουν την οικονομική και πολιτική τους κυριαρχία.

[---->]