«Πρόβα Τραμπ» τη Δευτέρα στο ΔΝΤ

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Η γεωπολιτική και η νέα ευρω-αμερικανική ένταση «εισβάλλουν» στη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου με αποκλειστικό θέμα την Ελλάδα

Το κτίριο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα από τον Λευκό Οίκο. Οι επαφές των αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης, πέραν αυτών που είναι μόνιμα εγκατεστημένοι στην έδρα του Ταμείου, με τα στελέχη του είναι καθημερινή ρουτίνα. Ή ήταν ρουτίνα μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες. Με εξαίρεση τις αλλαγές στα ποσοστά δικαιωμάτων ψήφου ορισμένων χωρών (της Κίνας, της Ινδίας και ορισμένων αναπτυσσόμενων χωρών) στο διοικητικό και στο εκτελεστικό συμβούλιο του ΔΝΤ καθώς και μερικές αλλαγές στους όρους δανεισμού, τα τελευταία χρόνια η αμερικανική κυβέρνηση δεν χρειάστηκε να διαπραγματευτεί σπουδαία πράγματα για την πολιτική του Ταμείου. Με την ηγεσία του – κατά παράδοση ευρωπαϊκής καταγωγής- υπήρχε συναντίληψη για τη στρατηγική του ως εγγυητή της αγοράς κρατικού χρέους, αλλά και ως προωθητικού μηχανισμού της «θεσμικής παγκοσμιοποίησης».

Η προγραμματισμένη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ τη Δευτέρα (9/2) θα ακολουθούσε την ίδια ρουτίνα, αν δεν είχαν αλλάξει τόσα πολλά και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Από τότε που του ΔΝΤ ενεπλάκη στην κρίση της Ευρωζώνης και ιδιαίτερα στα ελληνικά μνημόνια, οι διενέξεις των αμερικανών αξιωματούχων με τους ευρωπαίους συναδέλφους τους ήταν πολλές, αλλά έστω και σε συνθήκες θρίλερ κατέληγαν σε κάποιο συμβιβασμό. Με τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργήσει οι πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης Τραμπ είναι δύσκολο αυτό να συμβεί πάλι τη Δευτέρα.

 Οι καυτές εκθέσεις στο τραπέζι

Στο ημερολόγιο συνεδριάσεων του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ, για τη Δευτέρα είναι γραμμένο αποκλειστικά το θέμα της Ελλάδας.

 Ο τίτλος της συνεδρίασης αναφέρει: «Ελλάδα - Διαβούλευση Άρθρου IV για το 2016 και εκ των υστέρων αξιολόγηση της κατ’ εξαίρεση αποδοχής της διευρυμένης χρηματοδοτικής διευκόλυνσης από το 2012».

 Σε απλά ελληνικά, το ΔΝΤ, πρώτον, εξετάζει τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας υπό το πρίσμα του άρθρου 4 του καταστατικού του, που επιβάλει επιτήρηση για τα μέλη του, ιδιαίτερα για όσα έχουν δανειστεί και, δεύτερον, κάνει τον απολογισμό του δεύτερου μνημονίου στο οποίο συμμετείχε με δανεισμό μέχρι τη διακοπή του, τον Ιούνιο του 2015.

 Και οι δυο εκθέσεις που τίθενται στο τραπέζι του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ αγγίζουν ευθέως το θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, και σύμφωνα με όσα έχουν ήδη διαρρεύσει τα στελέχη του ΔΝΤ κρίνουν εξαιρετικά μη βιώσιμο το χρέος, ανεπαρκή τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που ανακοίνωσε ο ESM, αναγκαία μια περαιτέρω ελάφρυνση – δηλαδή, και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα-, αβίωτα τα πλεονάσματα 3,5% και… σχεδόν μη αναστρέψιμη την ελληνική οικονομία, και ιδιαίτερα την ανεργία της, για δεκαετίες.

 Τα θεσμικά υπερόπλα των ΗΠΑ

 Μπορεί ο Πολ Τόμσεν, ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ να τα έχει βρει με τον επιστήθιό του Βόλφγκαγκ Σόιμπλε, μπορεί ο διευθύντρια του ΔΝΤ να έχει κάθε «καλή» διάθεση να βρει έναν συμβιβασμό συνομιλώντας με τη Μέρκελ, με τον Γιουνκερ ή με τον Ολάντ, αλλά οι τεχνοκρατικές εισηγήσεις τους και οι πολιτικοί ακροβατισμοί του έχουν περιορισμένη σημασία στις νέες- και απροσδιόριστες- συνθήκες.

Το σχεδόν τρομοκρατημένο ύφος των Ευρωπαίων ηγετών στην άτυπη σύνοδο της Μάλτας και οι ρητορικές επιθέσεις που εξαπέλυσε εναντίον της ευρωπαϊκής πολιτικής ο Ντόναλντ Τραμπ και οι σύμβουλοί του αναδύουν άρωμα… νομισματικού και εμπορικού πολέμου.

Η νέα αμερικανική ηγεσία διαθέτει μερικά θεσμικά υπερόπλα, κι ένα απ’ αυτά είναι το υψηλό ποσοστό δικαιωμάτων ψήφου που διαθέτει στο ΔΝΤ: με 16,7%, η αμερικανική κυβέρνηση διαθέτει ένα άτυπο βέτο στο 24μελές Εκτελεστικό Συμβούλιο, που τυπικά παίρνει αποφάσεις με ομοφωνία.  Σ’ αυτό το όργανο αυτοτελώς εκπροσωπούνται μόνο η Ιαπωνία (6,1%), η Κίνα (6,1%), η Γερμανία (5,3%), η Γαλλία και η Βρετανία ( από 4,04%), η Ρωσία (2,6%) και η Σαουδική Αραβία (2%). Όλες οι άλλες 180 χώρες μέλη του ΔΝΤ συγκροτούνται σε 16 ομάδες και εκπροσωπούνται από αντίστοιχο αριθμό εκτελεστικών μελών.

 Τι εντολές έχει από τους νέους πολιτικούς προϊσταμένους του ο (προς το παρόν) μόνιμος αντιπρόσωπος των ΗΠΑ και αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ, ο αμερικανοϊνδός Σουνίλ Σαμπχάργουαλ είναι άγνωστο. Πάντως, οι πληροφορίες που αναφέρουν ότι η διαρροή της έκθεσης του ΔΝΤ που χαρακτηρίζει εξαιρετικά μη βιώσιμο το ελληνικό χρέος και ζητεί από τους Ευρωπαίους δανειστές περαιτέρω ελάφρυνσή του έγινε με πρωτοβουλία της νέας αμερικανικής κυβέρνησης φαίνονται αξιόπιστες. Με τον τρόπο αυτό, άλλωστε, πιέζεται όχι μόνο η ευρωπαϊκή ηγεσία, αλλά και η ηγεσία του ΔΝΤ που άνοιξε ήδη διακριτικά μέτωπο κατά της «απειλής» του προστατευτισμού που εγκαινιάζει- προς το παρόν ρητορικά- η κυβέρνηση Τραμπ.

 Μια ακόμη «μη απόφαση»;

 Επομένως, το ελάχιστο (ας πούμε, το «καλό σενάριο») που θα συμβεί τη Δευτέρα είναι ότι το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ δεν θα πάρει οποιαδήποτε απόφαση για την Ελλάδα, πέρα από το να αποδεχθεί το περιεχόμενο των δυο εκθέσεων των στελεχών του, αφήνοντας το ζήτημα σε εκκρεμότητα. Έτσι κι αλλιώς όλα τα χρονοδιαγράμματα και οι δεσμεύσεις περί απόφασης μέχρι το τέλος του 2016 έχουν προ πολλού κουρελιαστεί.

 Η γερμανική αντιπροσωπεία είναι αδύνατο να επικαλεστεί το «deal Σόιμπλε – Τόμσεν», η βρετανική ευχαρίστως θα συνταχθεί με την αμερικανική θέση, η Κίνα βρίσκεται ήδη σε θέση άμυνας στον ακήρυχτο νομισματικό πόλεμο, γι’ αυτό κι αύξησε τα βραχυπρόθεσμα επιτόκιά της για να συγκρατήσει τη φυγή κεφαλαίων, άλλες συμμαχίες υπέρ ή κατά του νέου δανεισμού της Ελλάδας φαίνονται αδύνατες στο περιβάλλον αβεβαιότητας κι όλα αυτά συνηγορούν απλώς υπέρ μιας μη απόφασης.

 Αν η αμερικανική κυβέρνηση αποφασίσει να δώσει πιο έντονο δείγμα γραφής της νέας πολιτικής της στο ΔΝΤ, αυτό μπορεί να κλιμακωθεί σε μια πιο καθαρή δήλωση ότι δεν υπάρχουν προς το παρόν προϋποθέσεις για δανεισμό της Ελλάδας από το Ταμείο.

Σε κάθε περίπτωση, το μπαλάκι επιστρέφει στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στο Βερολίνο, που θα πρέπει είτε να συμβιβαστεί σε λύση χωρίς το ΔΝΤ, είτε να εξηγήσει τι σημαίνει το δόγμα Σόιμπλε ότι «χωρίς ΔΝΤ δεν υπάρχει πλέον πρόγραμμα».

www.dikaiologitika.gr