ΤΟ ΠΤΩΜΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΣΜΟΥ, ΜΕΡΟΣ 3ο
- Για να είμαστε
ακριβείς και σωστοί, τα θεμέλια της λανθασμένης αντίληψης της
πραγματικότητας που περιγράφηκε προηγουμένως, ο αριστερός ευρωπαϊσμός
δεν τα έβαλε μετεκλογικά, αλλά προεκλογικά. Εκεί πρέπει να βρούμε την
αφετηρία και τη ρίζα του προβλήματος: στην εκτός πραγματικότητας
προεκλογική ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ και στην προσπάθεια της κυβέρνησης να
φανεί συνεπής προς αυτή την ατζέντα, προσπαθώντας να τις υλοποιήσει. Δεν
γίνεται να κατανοήσουμε την πορεία των τελευταίων έξι μηνών χωρίς να
λάβουμε υπόψη μας αυτά στα οποία δεσμεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ.
- Με μια πρώτη
ανάγνωση, ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να ακολουθήσει την πεπατημένη που το ΠΑΣΟΚ
του Ανδρέα Παπανδρέου ανέδειξε σε ύψιστη τέχνη: υποσχέσεις. Υπήρξε
βέβαια μια ανεπαίσθητη διαφορά. Οι παλαιές υποσχέσεις, οι υποσχέσεις του
εκάστοτε βλαχοδήμαρχου και του εκάστοτε υποψήφιου βλαχοπρωθυπουργού στο
παρελθόν αφορούσαν πράγματα που δεν υπήρχαν και που τάχα μου θα
γίνονταν. Ήταν, δηλαδή, υποσχέσεις για ένα ρόδινο, καινοτόμο μέλλον.
Τούτη τη φορά οι υποσχέσεις είχαν έναν άλλον χαρακτήρα: υπόσχονταν ότι
όλα θα μπορούσαν να είναι όπως πριν.
- Και το πτώμα του αριστερού ευρωπαϊσμού ενταφιάζει μέσα του μια και καλή αυτή την ιδέα: ότι όλα μπορούν να είναι όπως πριν. Διότι αυτό που ζήσαμε κι αυτό που ζούμε μας λέει με κάθε επισημότητα ότι τίποτα δεν μπορεί να είναι όπως πριν. Δεν μπορείς να έχεις τον ελάχιστο μισθό σου στα 781 Ευρώ, δεν μπορείς να έχεις αφορολόγητο, δεν μπορείς να γλιτώσεις από τον ΕΝΦΙΑ, δεν μπορείς να κρατήσεις τη συνταξούλα σου. Δεν μπορείς να είσαι στο Ευρώ και στην Ευρ. Ένωση, και ταυτόχρονα να έχεις παλαιάς κοπής σοσιαλδημοκρατική πολιτική, ισορροπία και συμφωνία.
- Δεσμευμένος σ' αυτές τις υποσχέσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ αντί να αντιληφθεί πόσο ασταθής ήταν η θέση του μέσα στον πανευρωπαϊκό συσχετισμό δυνάμεων, στις πάγιες απαιτήσεις των θεσμών και στην προαιώνια επιβολή του κεφαλαίου, αποπειράθηκε να υλοποιήσει αυτή την εκτός τόπου και χρόνου προεκλογική του ατζέντα. Κάθε μέρα που περνούσε χειροτέρευε η θέση της κυβέρνησης, τη στιγμή που η ίδια η κυβέρνηση ζούσε στον κόσμο της και νόμιζε ότι θα τη βγάλει καθαρή επειδή δήθεν οι θεσμοί θα υποχωρούσαν μπροστά στην ..."ημέρα της κρίσης", δηλαδή στο φόβητρο μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Υπήρχε περίπτωση να δώσουν λεφτά το κεφάλαιο και οι πολιτικοί / θεσμικοί του εκπρόσωποι για να υλοποιήσει ο Τσίπρας την φιλολαϊκή του ατζέντα; Υπήρχε περίπτωση να χρηματοδοτήσει το κεφάλαιο την επαναφορά των εργασιακών σχέσεων, την επαναπρόσληψη δημοσίων υπαλλήλων, την αύξηση μισθών; Μα είμαστε στα καλά μας; Ποιος τα είδε όλα αυτά, και σε ποιο όνειρο;
- "Και τι να έκανε;", θα με ρωτήσετε. Πρώτον, να μην υποσχόταν όλα όσα υποσχέθηκε. Δεύτερον, ακόμα κι αν τα υποσχέθηκε, να μην προσπαθούσε να τα υλοποιήσει. Δεν μπορούσε να ζητά από τις πολιτικές ελίτ που είχαν ήδη πετσοκόψει τους δικούς τους λαούς να προστατέψουν τον δικό της. Μπορούσε όμως να μιλήσει τη δική τους γλώσσα, και να εξασφαλίσει ό,τι μπορούσε προς την κατεύθυνση της ελάφρυνσης του χρέους, της παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας, και του εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης - όχι για να επαναπροσλάβει σχολικούς φύλακες, αλλά για να αποκτήσει πλεονάσματα και να σταθεί στις αγορές με τρόπο που δεν θα επέφερε ακόμα μεγαλύτερο κοινωνικό κόστος. Κι αν δεν πετύχαινε τίποτα, τουλάχιστον θα αποκάλυπτε το πραγματικό πρόσωπο των Ευρωπαίων χωρίς να χρεωθεί η αριστερά κλεισίματα τραπεζών και δήθεν φυγή από τις διαπραγματεύσεις.
- Αντί να υιοθετηθεί όμως ένας τέτοιος πραγματισμός, πήγαμε σ' έναν παρανοϊκό μαξιμαλισμό που είχε την ψευδαίσθηση ότι θα τα έβγαζε πέρα με τους "εταίρους". Η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, όπου η κυβέρνηση αποδέχθηκε όλο το χρέος και δεσμεύθηκε για τη συνέχιση της αποπληρωμής του χωρίς να εξασφαλίσει απολύτως τίποτα, κατέδειξε τα όρια όλου αυτού του κατασκευάσματος. Από τότε, το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο - ουσιαστική διαπραγμάτευση δεν έγινε ποτέ και σε τίποτα, παρά απλώς περίμενε η κυβέρνηση τον από μηχανής θεό που φυσικά δεν ήρθε ποτέ. Οι Ευρωπαίοι είχαν ήδη πάρει αυτό που ήθελαν, δηλαδή εξασφάλιση των λεφτών τους, και μετά έθεσαν σε εφαρμογή το άριστο σχέδιό τους: απλά περίμεναν, χαμογελώντας.
- Τεχνικά, πολλά μπορεί να προσάψει κανείς στην κυβέρνηση και στη διαπραγματευτική τακτική της. Εγώ π.χ., έχοντας ξοδέψει το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής μου ερευνώντας ζητήματα στρατιωτικοποίησης και εξοπλισμών, παθαίνω βραχυκύκλωμα παρακολουθώντας μια κυβέρνηση της αριστεράς να διεκδικεί το να ΜΗΝ μειωθούν οι εξοπλισμοί! Τρελαίνομαι να βλέπω κάποιον να διαπραγματεύεται για να φύγει το μνημόνιο και την ίδια στιγμή να δίνει 500 εκατομμύρια για εκσυγχρονισμό αεροπλάνων ναυτικής συνεργασίας. Ή να μάχεται για να συνταξιοδοτούνται οι αξιωματικοί μας στα 50 και στα 55 τους, και να αγχώνεται μην χάσουν τα αναδρομικά και τα εφάπαξ τους. Και πάει λέγοντας.
- Αλλά αυτές οι επιμέρους κριτικές χάνουν το δάσος για το δέντρο. Όσα λάθη κι αν έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ, είμαι πεπεισμένος ότι πολύ λίγα θα μπορούσε να πετύχει όποια άλλη τακτική κι αν είχε υιοθετήσει. Διότι, πολύ απλά, δεν μπορείς να διαπραγματευτείς τον αντι-νεοφιλελευθερισμό και την αντι-λιτότητα εντός του Ευρώ και της Ευρ. Ένωσης, κι ούτε φυσικά μπορείς να μεταρρυθμίσεις το οτιδήποτε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εντός αυτού του θεσμικού οικοδομήματος. Τελεία και παύλα. Αυτό μάθαμε τους τελευταίους έξι μήνες, αυτό μας δείχνει και το πτώμα του αριστερού ευρωπαϊσμού - τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες. Κι ούτε να παρασύρεστε από τους συμπαθείς συμπολίτες μας με τα σημαιάκια της Ευρ. Ένωσης στο Σύνταγμα - ελάχιστο είναι εκείνο το κομμάτι του λαού που περιμένει κάτι από την ΕΕ και το Ευρώ. Η παρθενία των ευρωπαϊστών - αριστερών, δεξιών και κεντρώων - πήγε περίπατο και τα κηρύγματα των ευρω-προφητών δεν πείθουν κανέναν. Το ότι κάποιοι, φοβισμένοι και συγκλονισμένοι από τα τωρινά αδιέξοδα, επιλέγουν τα σημαιάκια, δεν σημαίνει ότι έχουν και κάτι ιδιαίτερο να περιμένουν απ' αυτά.
- Και τώρα τι; Νομίζω ότι οι άμεσες πολιτικές εξελίξεις και ανακατατάξεις θα είναι τόσο σημαντικές, τόσο ραγδαίες, τόσο εξωφρενικά γκαστρωμένες, που αξίζουν μια ξεχωριστή ανάρτηση. Stay tuned.
ηρ.οικ.
- Και το πτώμα του αριστερού ευρωπαϊσμού ενταφιάζει μέσα του μια και καλή αυτή την ιδέα: ότι όλα μπορούν να είναι όπως πριν. Διότι αυτό που ζήσαμε κι αυτό που ζούμε μας λέει με κάθε επισημότητα ότι τίποτα δεν μπορεί να είναι όπως πριν. Δεν μπορείς να έχεις τον ελάχιστο μισθό σου στα 781 Ευρώ, δεν μπορείς να έχεις αφορολόγητο, δεν μπορείς να γλιτώσεις από τον ΕΝΦΙΑ, δεν μπορείς να κρατήσεις τη συνταξούλα σου. Δεν μπορείς να είσαι στο Ευρώ και στην Ευρ. Ένωση, και ταυτόχρονα να έχεις παλαιάς κοπής σοσιαλδημοκρατική πολιτική, ισορροπία και συμφωνία.
- Δεσμευμένος σ' αυτές τις υποσχέσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ αντί να αντιληφθεί πόσο ασταθής ήταν η θέση του μέσα στον πανευρωπαϊκό συσχετισμό δυνάμεων, στις πάγιες απαιτήσεις των θεσμών και στην προαιώνια επιβολή του κεφαλαίου, αποπειράθηκε να υλοποιήσει αυτή την εκτός τόπου και χρόνου προεκλογική του ατζέντα. Κάθε μέρα που περνούσε χειροτέρευε η θέση της κυβέρνησης, τη στιγμή που η ίδια η κυβέρνηση ζούσε στον κόσμο της και νόμιζε ότι θα τη βγάλει καθαρή επειδή δήθεν οι θεσμοί θα υποχωρούσαν μπροστά στην ..."ημέρα της κρίσης", δηλαδή στο φόβητρο μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Υπήρχε περίπτωση να δώσουν λεφτά το κεφάλαιο και οι πολιτικοί / θεσμικοί του εκπρόσωποι για να υλοποιήσει ο Τσίπρας την φιλολαϊκή του ατζέντα; Υπήρχε περίπτωση να χρηματοδοτήσει το κεφάλαιο την επαναφορά των εργασιακών σχέσεων, την επαναπρόσληψη δημοσίων υπαλλήλων, την αύξηση μισθών; Μα είμαστε στα καλά μας; Ποιος τα είδε όλα αυτά, και σε ποιο όνειρο;
- "Και τι να έκανε;", θα με ρωτήσετε. Πρώτον, να μην υποσχόταν όλα όσα υποσχέθηκε. Δεύτερον, ακόμα κι αν τα υποσχέθηκε, να μην προσπαθούσε να τα υλοποιήσει. Δεν μπορούσε να ζητά από τις πολιτικές ελίτ που είχαν ήδη πετσοκόψει τους δικούς τους λαούς να προστατέψουν τον δικό της. Μπορούσε όμως να μιλήσει τη δική τους γλώσσα, και να εξασφαλίσει ό,τι μπορούσε προς την κατεύθυνση της ελάφρυνσης του χρέους, της παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας, και του εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης - όχι για να επαναπροσλάβει σχολικούς φύλακες, αλλά για να αποκτήσει πλεονάσματα και να σταθεί στις αγορές με τρόπο που δεν θα επέφερε ακόμα μεγαλύτερο κοινωνικό κόστος. Κι αν δεν πετύχαινε τίποτα, τουλάχιστον θα αποκάλυπτε το πραγματικό πρόσωπο των Ευρωπαίων χωρίς να χρεωθεί η αριστερά κλεισίματα τραπεζών και δήθεν φυγή από τις διαπραγματεύσεις.
- Αντί να υιοθετηθεί όμως ένας τέτοιος πραγματισμός, πήγαμε σ' έναν παρανοϊκό μαξιμαλισμό που είχε την ψευδαίσθηση ότι θα τα έβγαζε πέρα με τους "εταίρους". Η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, όπου η κυβέρνηση αποδέχθηκε όλο το χρέος και δεσμεύθηκε για τη συνέχιση της αποπληρωμής του χωρίς να εξασφαλίσει απολύτως τίποτα, κατέδειξε τα όρια όλου αυτού του κατασκευάσματος. Από τότε, το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο - ουσιαστική διαπραγμάτευση δεν έγινε ποτέ και σε τίποτα, παρά απλώς περίμενε η κυβέρνηση τον από μηχανής θεό που φυσικά δεν ήρθε ποτέ. Οι Ευρωπαίοι είχαν ήδη πάρει αυτό που ήθελαν, δηλαδή εξασφάλιση των λεφτών τους, και μετά έθεσαν σε εφαρμογή το άριστο σχέδιό τους: απλά περίμεναν, χαμογελώντας.
- Τεχνικά, πολλά μπορεί να προσάψει κανείς στην κυβέρνηση και στη διαπραγματευτική τακτική της. Εγώ π.χ., έχοντας ξοδέψει το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής μου ερευνώντας ζητήματα στρατιωτικοποίησης και εξοπλισμών, παθαίνω βραχυκύκλωμα παρακολουθώντας μια κυβέρνηση της αριστεράς να διεκδικεί το να ΜΗΝ μειωθούν οι εξοπλισμοί! Τρελαίνομαι να βλέπω κάποιον να διαπραγματεύεται για να φύγει το μνημόνιο και την ίδια στιγμή να δίνει 500 εκατομμύρια για εκσυγχρονισμό αεροπλάνων ναυτικής συνεργασίας. Ή να μάχεται για να συνταξιοδοτούνται οι αξιωματικοί μας στα 50 και στα 55 τους, και να αγχώνεται μην χάσουν τα αναδρομικά και τα εφάπαξ τους. Και πάει λέγοντας.
- Αλλά αυτές οι επιμέρους κριτικές χάνουν το δάσος για το δέντρο. Όσα λάθη κι αν έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ, είμαι πεπεισμένος ότι πολύ λίγα θα μπορούσε να πετύχει όποια άλλη τακτική κι αν είχε υιοθετήσει. Διότι, πολύ απλά, δεν μπορείς να διαπραγματευτείς τον αντι-νεοφιλελευθερισμό και την αντι-λιτότητα εντός του Ευρώ και της Ευρ. Ένωσης, κι ούτε φυσικά μπορείς να μεταρρυθμίσεις το οτιδήποτε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εντός αυτού του θεσμικού οικοδομήματος. Τελεία και παύλα. Αυτό μάθαμε τους τελευταίους έξι μήνες, αυτό μας δείχνει και το πτώμα του αριστερού ευρωπαϊσμού - τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες. Κι ούτε να παρασύρεστε από τους συμπαθείς συμπολίτες μας με τα σημαιάκια της Ευρ. Ένωσης στο Σύνταγμα - ελάχιστο είναι εκείνο το κομμάτι του λαού που περιμένει κάτι από την ΕΕ και το Ευρώ. Η παρθενία των ευρωπαϊστών - αριστερών, δεξιών και κεντρώων - πήγε περίπατο και τα κηρύγματα των ευρω-προφητών δεν πείθουν κανέναν. Το ότι κάποιοι, φοβισμένοι και συγκλονισμένοι από τα τωρινά αδιέξοδα, επιλέγουν τα σημαιάκια, δεν σημαίνει ότι έχουν και κάτι ιδιαίτερο να περιμένουν απ' αυτά.
- Και τώρα τι; Νομίζω ότι οι άμεσες πολιτικές εξελίξεις και ανακατατάξεις θα είναι τόσο σημαντικές, τόσο ραγδαίες, τόσο εξωφρενικά γκαστρωμένες, που αξίζουν μια ξεχωριστή ανάρτηση. Stay tuned.
ηρ.οικ.
