Grexit; Ένα προηγούμενο που μπορεί να έχει και συνέχεια. Λόγια του Μάριο Ντράγκι

Daniela Palma, Guido Iodice

Πολλοί σχολιαστές αναρωτιούνται, τους τελευταίους μήνες για τις πιθανές συνέπειες που θα έχει μια ενδεχόμενη στάση πληρωμών και μια πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ.

Κατά τη γνώμη ορισμένων, αυτό δεν θα σημάνει το τέλος του ενιαίου νομίσματος και εφιστούν την προσοχή στο ότι σήμερα είναι κάτι που δεν θα προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα (όπως θα μπορούσε να είχε συμβεί το 2010), επειδή το ελληνικό δημόσιο χρέος σήμερα βρίσκεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα χέρια των «θεσμών» (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός  Σταθερότητας (ESM) ,ΕΚΤ και ΔΝΤ). Αυτό αποδεικνύεται από το ότι δεν επικράτησε πανικός στις χρηματοπιστωτικές αγορές στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ της νέας ελληνικής κυβέρνησης και της (πρώην) Τρόικας.

Ο συλλογισμός αυτός έχει κάποια λογική, αλλά μοιάζει να υποτιμά τον εύθραυστο χαρακτήρα της Ευρωζώνης . Όλοι γνωρίζουν ότι, το ευρώ εξακολουθεί να υπάρχει επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρενέβη με  την αξιοπιστία της μέσω του προγράμματος OMT τον Ιούλιο του 2012, και τώρα με την αποκαλούμενη ποσοτική χαλάρωση, διασφαλίζοντας έτσι τη σταθερότητα του κοινού νομίσματος.

 Όμως, μια ενδεχόμενη στάση πληρωμών της Ελλάδας, θα έστελνε στις αγορές το αντίθετο μήνυμα. Αν η Ελλάδα αφεθεί να πτωχεύσει, τότε οι αγορές θα αρχίσουν να αναρωτιούνται «ποιος έχει σειρά να πτωχεύσει ή να εγκαταλείψει το ευρώ;».

 Όπως ακριβώς συνέβη το 2008 στις ΗΠΑ με τη μη διάσωση της Lehman Brothers. Αυτό θα μπορούσε να καταλήξει σε μια νέα κρίση δημόσιου χρέους (και μια νέα πιστωτική κρίση),  με τη διαφορά αυτή τη φορά ότι η ΕΚΤ θα άφηνε να πτωχεύσει και να βγει από το ευρώ μια χώρα που τη δάνειζε, οπότε οι αγορές θα μπορούσαν να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην "ανταλλαξιμότητα" του κοινού νομίσματος και τα σχετικά του, πυροδοτώντας ενδεχομένως μια  διαδικασία ανεξέλεγκτης διάλυσης της ευρωζώνης.

Αυτό ο Μάριο Ντράγκι το είπε καθαρά στο Ελσίνκι τον περασμένο Νοέμβριο (σημειώστε ότι η Φινλανδία είναι μία από τις χώρες που επικροτεί το Grexit). 

Στην ομιλία του ο Ντράγκι διευκρίνισε και ανέπτυξε εκτενέστερα την περιβόητη ομιλία του στο Λονδίνο το 2012, ότι «θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να διατηρήσουμε το ευρώ», κάτι που, μετά το Ελσίνκι, έγινε, θα κάνουμε τα πάντα για να διατηρηθεί η ευρωζώνη, «Αν μια χώρα μπορεί να βγει, ενδεχομένως,  από την νομισματική ένωση, - δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΚΤ – τότε δημιουργείται ένα προηγούμενο και μπορεί να ακολουθήσουν και άλλοι. 

Η κατάσταση αυτή, με τη σειρά της, θα μπορούσε να υπονομεύσει την ανταλλαξιμότητα του νομίσματος, αφού οι τραπεζικοί λογαριασμοί και οι άλλες χρηματοοικονομικές συμβάσεις οποιασδήποτε χώρας θα έμεναν εκτεθειμένες στον κίνδυνο της μετονομασίας. Συνεπώς, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η επιτυχία της νομισματικής ένωσης σε οποιοδήποτε χώρα μέλους της, εξαρτάται από το αν θα έχει επιτυχία σε όλες τις χώρες της ένωσης. 

Το ευρώ είναι και θα πρέπει να είναι ανέκκλητο σε όλα τα κράτη μέλη που το έχουν υιοθετήσει, όχι μόνο επειδή αυτό το γράφουν οι συνθήκες, αλλά επειδή σε αντίθετη περίπτωση δεν θα μπορούσε να υπάρξει ένα νόμισμα πραγματικά κοινό. «Ενα "τυχαίο" πιστωτικό γεγονός μιας χώρας εντός Ευρωζώνης, και ακόμη χειρότερα η έξοδό της από το ευρώ, θα μπορούσε να πυροδοτήσει διαδικασίες δυνητικά ανεξέλεγκτες.

Οι αισιόδοξοι στο Βερολίνο θα πρέπει να το ξανασκεφτούν αφού, ακόμη και αν το φαινόμενο ντόμινο από μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας, είναι πολύ μικρής έκτασης, το διακύβευμα θα είναι τόσο υψηλό που η ανάληψη ενός τέτοιου ρίσκου, θα ήταν τελείως ανεύθυνο. Η δέσμευση για τη συνέχιση της  ύπαρξης του ευρώ, εν ολίγοις, είναι μια υποχρέωση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των ίδιων των πιστωτών. 

Μια υποχρέωση που η Ελλάδα, παρά το μικρό ειδικό βάρος και τις περιορισμένες δυνατότητες της, δείχνει πρόθυμη να την εκμεταλλευτεί προς όφελός της.

[--->]