Ένας μήνας πέρασε από τον εμπρησμό στο σπίτι του Στέφανου Κόλλια στην Καλοσκόπη Φωκίδας χωρίς να έχει γίνει τίποτα απολύτως στην κατεύθυνση εντοπισμού των δραστών του εμπρησμού. Αυτό καταγγέλλουν φίλοι, συγχωριανοί και συναγωνιστές του που βρέθηκαν μαζί τα προηγούμενα χρόνια σε έναν πολύ σημαντικό περιβαλλοντικό αγώνα για την σωτηρία της Γκιώνας.
Ο Στέφανος Κόλλιας είναι ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος της περιοχής που αντιδρά στην περιβαλλοντική υποβάθμιση του βουνού εξαιτίας των εξορύξεων βωξίτη από μεγάλες εταιρείες με σημαντικότερη την S&B συμφερόντων Κυριακόπουλου και πιο πρόσφατα της Kerneos.
Η πρώτη εμπρηστική επίθεση στο σπίτι του έγινε το 2008 στο ξεκίνημα των διαμαρτυριών απέναντι στην επέκταση των εξορύξεων ενώ στις 28/29 Μαρτίου έγιναν διαδοχικά δύο εμπρησμοί που είχαν ως αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του σπιτιού του.
“Ο πρώτος εμπρησμός ήταν ίσως ένα σήμα για να τον αποτρέψουν να συνεχίσει την δράση του” τονίζει ο Γιώργος Κόλλιας, ξάδερφος του Στέφανου και μέλος του κινήματος της περιοχής σημειώνοντας πως ο Στέφανος Κόλλιας ενώ τα τελευταία χρόνια δεν είχε έντονη δράση σχετικά με το ζήτημα της Γκιώνας ετοιμαζόταν να επιστρέψει στο χωριό και αυτό ίσως είχε γίνει γνωστό.
Οι εταιρείες, σύμφωνα με τον ίδιο, έχουν σε έναν βαθμό αλλοτριώσει τις συνειδήσεις κάποιων κατοίκων αλλά και τοπικών αρχών που όπως γινόταν παλαιότερα και στην Χαλκιδική για τις Σκουριές δέχονται χρήματα και δωρέες από τις εταιρείες.
“Αυτό που λέμε είναι ότι δεν μπορεί και αυτή τη φορά η υπόθεση να μπει στο αρχείο την ίδια στιγμή που η αστυνομία κινεί γη και ουρανό σε άλλες περιπτώσεις. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν η ανάλυση των στοιχείων που καταγράφηκαν από τις κάμερες του σπιτιού» υποστηρίζει.
Να αναφέρουμε ότι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ήδη καταθέσει σχετική ερώτηση στον αρμόδιο Υπουργό τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «Οι τρεις αυτές καταστροφές του σπιτιού μόνο συμπτωματικές δε μπορούν να χαρακτηριστούν, αν λάβουμε υπόψιν μας και τους κοινωνικούς, περιβαλλοντολογικούς και πολιτικούς αγώνες στους οποίους συμμετείχε ο Στέφανος Κόλλιας».
Μάλιστα σήμερα διοργανώνεται στην πλατεία της Καλοσκόπης συγκέντρωση από αλληλέγγυους που δηλώνουν ότι δεν θα ανεχθούν «καμιά καθυστέρηση και καμιά συγκάλυψη που αποθρασύνουν φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς τέτοιων ενεργειών»
Κρανίου τόπος το βουνό Γκιώνα.
Αναφορικά με την περιβαλλοντική καταστροφή που έχει υποστεί η Γκιώνα ο Γ. Κόλλιας τονίζει πως χιλιάδες στρέμματα στο βουνό έχουν αποψιλωθεί λόγω επιφανειακών εξορύξεων, συνθήκη που οδηγεί ένα πλήθος παράλληλων δραστηριοτήτων όπως π.χ. την κτηνοτροφία σε εξαφάνιση. Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αυτές είναι μεγάλες και μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει υδρογεωλογικές μελέτες για την τεράστια απώλεια υδάτων λόγω των δραστηριοτήτων και των γεωτρήσεων της εταιρείας.
Να υπενθυμίσουμε ότι οι εταιρείες επεμβαίνουν σε χώρους που βρίσκονται δασικές εκτάσεις, εντός του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000 και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας του Natura 2000 και στις εκτάσεις αυτές υπάρχουν πηγές νερού, που υδρεύουν χωριά της περιοχής και κινδυνεύουν εξαιτίας των επεμβάσεων της S&B να στερεύσουν.
Μόνο το 2013, με αποφάσεις του αν. Υπουργού ΠΕΚΑ και του Υπουργού ΠΕΚΑ, παραχωρήθηκαν στην μεταλλευτική εταιρία "S&B Βιομηχανικά Ορυκτά ΑΕ" 3.122,07 στρέμματα για εκμετάλλευση βωξίτη και 47.692,35 για έρευνα βωξίτη στην συγκεκριμένης περιοχή της Γκιώνας. Η Γκιώνα τροφοδοτεί με νερό την λεκάνη του Μόρνου, που με τη σειρά της αποτελεί βασικό τροφοδότη της Αττικής .
«Μια από τις ενδεχόμενες συνέπειες από τις γεωτρήσεις στα νερό των πηγών της Γκιώνας θα είναι η τροφοδότηση με νερό μεγάλων περιοχών» τονίζει ο Τάσος Αφέντης μέλος της "Κίνησης Σωτηρίας της Γκιώνας" αναφέροντας ότι ήδη υπάρχει πρόβλημα με τα υπόγεια νερά του βουνού.
«Το περιβάλλον της περιοχής έχει υποστεί ισχυρό πλήγμα όλες αυτές τις δεκαετίες που γίνονται εξορύξεις βωξίτη.
Ειδικά η υπαίθρια εξόρυξη έχει αλλοιώσει το φυσικό τοπίο 100%.
Η Γκιώνα έχει μετατραπεί σε κρανίου τόπο» σημειώνει ακόμη επισημαίνοντας πως ακόμη και αν οι εταιρείες προχωρούσαν σε σοβαρές προσπάθειες αποκατάστασης του περιβάλλοντος ποτέ δεν θα γίνει εφικτή η επαναφορά του στην πρότερη κατάσταση.
Απόλυτη επιβολή του εξορυκτικού μοντέλου «ανάπτυξης»
Η υπόθεση της Γκιώνας ομοιάζει χωρίς να ταυτίζεται με τις Σκουριές, αν σκεφτεί κανείς πως επί χρόνια γινόταν και γίνεται μια προσπάθεια επιβολής ενός μονοδιάστατου τρόπου «ανάπτυξης» που έχει να κάνει με τις εξορύξεις, οι οποίες με την σειρά τους καθορίζονται από την κίνηση της αγοράς.
Πέρα από το ζήτημα της περιβαλλοντικής καταστροφής που είναι και το σημαντικότερο αν κάποια στιγμή οι εταιρείες φύγουν γιατί θα θεωρήσουν ότι δεν έχουν κέρδος θα υπάρχει ανεπανόρθωτη ζημιά και σε οικονομικό επίπεδο λόγω της εξάρτησης της τοπικής οικονομίας από μία μόνο δραστηριότητα.
Ήδη όπως αναφέρει ο Τάσος Αφέντης οι εργαζόμενοι στις εταιρείες που προέρχονται από την περιοχή έχουν μειωθεί σημαντικά και πολλές εργασίες γίνονται με την συμμετοχή εργολαβικών εταιρειών.
Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει και ο Π. Μέγκος επικεφαλής της δημοτικής κίνησης «Πολίτες στο Προσκήνιο» στην οποία συμμετέχουν πολλά μέλη της «Κίνησης για την σωτηρία της Γκιώνας» τονίζοντας πως παλαιότερα εργάζονταν περίπου 1500 άτομα ενώ τώρα το δυναμικό δεν ξεπερνά τους 200.
Οι εταιρείες αλλάζουν ονόματα για να αποφεύγουν τις ευθύνες.
Ο Π. Μέγκος αναφέρει ακόμη και τον τρόπο με τον οποίοο καταφέρνει η εταιρεία να αποφεύγει τις διαδικασίες περιβαλλοντικής αποκατάστασεις.
H S&B συμφερόντων Κυριακόπουλου που μετονομάστηκε σε "Ευρωπαϊκοί Βωξίτες" πρόσφατα αγοράστηκε κατά ένα μεγάλο ποσοστό από την γαλλική Kerneos.
Το διάστημα αυτό η Kerneos προσπαθεί να πάρει όλες τις άδειες της S&B και αν αυτό επιτευχθεί θα προχωρήσει η πώληση.
Ουσιαστικά όπως αναφέρει ο κ. Μέγκος οι εταιρείες αλλάζουν συνεχώς ονόματα και ΑΦΜ προσπαθώντας να μεταφέρουν τα μεταλλευτικά δικαιώματα και τις άδειες (που σύμφωνα με την νομοθεσία δεν μεταφέρονται αυτόματα) αλλά και για να μην τους αποδίδονται ευθύνες όσον αφορά τις αποκαταστάσεις που έπρεπε να κάνουν και δεν έκαναν.
Οι εταιρείες χρησιμοποιούν το Δημόσιο Δίκτυο Φωκίδας για να μεταφέρουν τα υλικά από το ένα εργοστάσιο στο άλλο.
Υπό αυτήν την έννοια είναι υπεύθυνες για την αποκατάσταση των δρόμων.
Επειδή όμως, όπως αναφέρει ο κ. Μέγκος χρησιμοποιούν φορτηγά δημόσιας χρήση απαλάσσονται από τους όρους αυτούς.
«Εμείς αυτό που ζητάμε είναι να τηρηθούν επιτέλους οι περιβαλλοντικοί όροι, να γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι και οι αποκαταστάσεις και να οριοθετηθούν οι δραστηριότητες των εταιρειών. Δεν μπορεί να γίνεται εξόρυξη ανεξέλεγκτα. Ολόκληρα χωριά θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν αν συνεχιστεί αυτό δεδομένου ότι το 98% του εδάφους της περιοχής έχει βωξίτη» καταλήγει.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επιβεβαιώνει την αμετάκλητη καταστροφή.
Ο Παναγιώτης Μπάκας, τοπογράφος, κάτοικος του χωριού Καστέλια το οποίο έχει υποστεί μια τεράστια επιβάρυνση από τις εξορύξεις είχε καταθέσει το 2012 καταγγελία στην εισαγγελία πρωτοδικών Άμφισας και αναφορά στον συνήγορο του πολίτη τονίζοντας τις περιβαλλοντικές παραβιάσεις από την μεταλλευτική εταιρεία ‘S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε..
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι αυτή δεν πληρώνει στο ελληνικό δημόσιο ούτε ευρώ για την αξία του μεταλλεύματος ενώ παράλληλα κατασπαταλά δημόσιο χρήμα για αποκαταστάσεις που δεν κάνει.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες, όπως δηλώνει, αποποιούνται εδώ και καιρό της ευθύνες τους διαπιστώνοντας απλά τις παραβάσεις και όχι επιβάλλοντας κυρώσεις.
Να αναφερθεί ότι στην έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για την αναφορά ελλιπούς περιβαλλοντικής αποκατάστασης των μεταλλείων τονίζεται πως δεν ήταν δυνατό να λάβει σαφείς απαντήσεις και δεσμεύσεις όσον αφορά την πρόβλεψη περιβαλλοντικής προστασίας, την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων κατά την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της περιοχής, την πορεία της υποχρέωσης αποκατάστασης των εξοφλημένων τμημάτων και τέλος την εκκρεμότητα των μη αποκαταστημένων και ανενεργών μεταλλείων.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι ακόμη και η Επιθεώρηση Μεταλλείων φαίνεται να επικεντρώνεται στις αρμοδιότητές της για την ασφάλεια των εργασιών και των εργαζομένων και την τήρηση τεχνικών υποχρεώσεων κατά την εξόρυξη του μεταλλεύματος και σε συνδυασμό με την οικονομική συγκυρία και τους ελάχιστους πόρους και επιστήμονες που διαθέτει η Επιθεώρηση, η άσκηση ουσιαστικού και εποικοδομητικού ελέγχου των εκμεταλλεύσεων δεν καθίσταται δυνατή.
Επιπλέον τα πρόστιμα που επιβάλλονται στην εκμεταλλεύτρια εταιρεία είναι πολύ μικρά σε σχέση με το οικονομικό της μέγεθος και δεν καταφέρνουν να λειτουργήσουν ως μέσα συμμόρφωσης, με αποτέλεσμα τις συνήθεις πλέον υποτροπές «λειτουργίας κατά παράβαση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων».
«Η εκμετάλλευση άφησε περιοχές μη αποκαταστημένες, καταστρέφοντας αμετάκλητα το φυσικό περιβάλλον της περιοχής» υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Εκτός από τα χωριά τα οποία έχουν υποστεί αμετάκλητη καταστροφή, επιβαρυμένη περιβαλλοντικά είναι και η Ιτέα στην οποία γίνονται οι φορτοεκφορτώσεις του μεταλλεύματος. «Άλλοτε η θάλασσα γίνεται κόκκινη από τις διαρροές και άλλοτε μεταφέρεται σκόνη στην πόλη» επισημαίνει ο Δ. Μπάκας.
«Εμείς ζητάμε να εφαρμοστούν οι περιβαλλοντικοί όροι απαιτώντας όμως να μην χρησιμοποιούνται ψευδή στοιχεία, να οριοθετηθούν οι επεμβάσεις των εταιρειών και αυτές να μην γίνονται χωρίς άδεια προκειμένου να μην αποκλείονται οι άλλες δραστηριότητες.
Όσον αφορά τις εξορύξεις πρέπει να σταματήσουν οι επιφανειακές ενώ για τις υπόγειες πρέπει να γίνουν υδρογεωλογικές μελέτες έτσι ώστε να περιοριστεί η η εξάντληση του υδροφόρου ορίζοντα».
Σταυρούλα Πουλημένη
[--->]
