Οι "ενέσεις
ρευστότητας" από την ΕΚΤ, Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και Τράπεζα της
Ιαπωνίας δεν είναι παρά μια "ανταγωνιστική
υποτίμηση" κατά των "αναπτυσσόμενων " χωρών.
του Francesco Piccioni
του Francesco Piccioni
Στη φύση, μας μάθαιναν στο σχολείο, ότι για
κάθε δράση υπάρχει και μια αντίδραση ίση και αντίθετη. Ακόμα και στην οικονομία,
όχι μόνο στη φυσική. Και η αντίδραση που έρχεται από τη Βραζιλία, σύμφωνα με τα
λόγια του Υπουργού Οικονομικών Guido Mantega, είναι κατηγορηματική: "έχει ξεσπάσει
ένας πόλεμος νομισμάτων".
Αναφέρεται στις αποφάσεις που πήραν οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του
κόσμου τις τελευταίες εβδομάδες, όταν ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi
ανακοίνωσε "απεριόριστες αγορές" κρατικών ομόλογων των ευρωπαϊκών χωρών που
αντιμετωπίζουν προβλήματα αναχρηματοδότησης στις αγορές, για να μειωθούν τα
σπρεντ με τα ισοδύναμα γερμανικά ομόλογα. Στη συνέχεια, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα
των ΗΠΑ υπό την ηγεσία του Ben Bernanke ανακοίνωσε ένα νέο κύμα "ενέσεων ρευστότητας"
στο σύστημα, χρησιμοποιώντας τρία
διαφορετικά μέσα για ένα σύνολο 85 δισ. ευρώ το μήνα έως το τέλος του έτους,
και περισσότερο αν χρειαστεί, για την αύξηση της απασχόλησης στις Ηνωμένες
Πολιτείες.
Κάτι παρόμοιο έκανε και η Τράπεζα της
Ιαπωνίας (αγορά κρατικών ομολόγων 128 δισ. δολ.). Παρόμοια πρωτοβουλία αναμένεται
και εκ μέρους της Τράπεζας της Αγγλίας και η Κίνα συνεχίζει από τις αρχές του
καλοκαιριού να κάνει "ενέσεις ρευστότητας"
για να στηρίξει τον κύκλο. Η Τουρκία
μείωσε τα επιτόκια.
Γιατί όμως διαμαρτύρεται η Βραζιλία; Για ένα
δίκαιο λόγο, που αποσιωπούν όλοι εκείνοι – με πρώτες τις "αγορές" – που
αντέδρασαν με ικανοποίηση στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (Quantitative Easing) των κεντρικών
τραπεζών ως " λύση" για την
οικονομική κρίση: οι ενέσεις ρευστότητας δεν είναι τίποτα άλλο παρά εκτύπωση νέου χρημάτος. Ο στόχος μιας τέτοιας απόφασης είναι προφανής: ευνοείται η υποτίμηση της αξίας του νομίσματος που τυπώνεται
και αυξάνεται αντίστοιχα η αξία των άλλων νομισμάτων. Ετσι,σε εμπορικό επίπεδο
τα αμερικανικά εμπορεύματα αγαθών (και τα ευρωπαϊκά ή τα ιαπωνικά) γίνονται πιο ανταγωνιστικά στις αγορές του εξωτερικού, ενώ
την ίδια στιγμή τα εμπορεύματα των χωρών που δεν έχουν τυπώσει νέο χρήμα, γίνονται
πιο ακριβά.
Πρόκειται κυριολεκτικά για μια " ανταγωνιστική υποτίμηση", σαν και αυτές
στις οποίες συνήθιζαν να καταφεύγουν παλιώτερα τα ευρωπαϊκά κράτη(προ ευρώ). Με τη
διαφορά ότι τώρα αυτό γίνεται σε παγκόσμια κλίμακα, αφού οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η
Ιαπωνία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Γίγαντες που πάνε να φορτώσουν
ένα μέρος από την κρίση τους στις "αναπτυσσόμενες" χώρες.
Η Βραζιλία έχει σταματήσει
να αναπτύσσεται αλματωδώς από την αρχή της κρίσης του 2007-2008. Μέχρι τότε αναπτυσσόταν
σχεδόν με ρυθμούς Κίνας (πάνω από 7% ετησίως), η οποία επέτρεψε - πρώτα με το
Λούλα, στη συνέχεια με τη Ρούσεφ, - την αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης και των
μισθών. Το 2012, θα έχουμε μια επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 1,6%. Και φαίνεται
σαν αστείο ότι κάποιοι Ευρωπαίοι "παρατηρητές" άδραξαν την ευκαιρία για
να προτείνουν και πέραν του Ατλαντικού μια θεραπεία που θα περιλαμβάνει τον "επανασχεδιασμό
του οικονομικού μοντέλου, αυτή τη περίοδο
που δεν κινείται τίποτα." Τη μείωση των μισθών.
Η αντίδραση της Βραζιλίας όμως δεν σταμάτησε στα λόγια. "Δεν θα δεχτούμε μια
υπερβολική ανατίμηση του ρεάλ (το εθνικό νόμισμα της Βραζιλίας) ", δήλωσε
ο Mantega, που ανακοινώνει "φόρο επί των βραχυπρόθεσμων κεφαλαίων"
που εισρέουν στη χώρα του (δεν πρόκειται για μια ευλογία αλλά για κεφάλαια που
προσπαθούν να φύγουν από κρατικά ομολόγα με επιτόκιο κοντά στο μηδέν και προτιμούν
για μεγαλύτερα κέρδη τα πολύ υψηλότερα επιτόκια που πρέπει να κρατήσουν οι χώρες
που έχουνυψηλό πληθωρισμό). Στην πραγματικότητα, ένα "φόρο επί των
χρηματοπιστωτικών συναλλαγών" που αλλού είναι μόνο θέμα συζήτησης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν ακόμα περισσότερο με την απόφαση της Βραζιλίας
να επιβάλει δασμούς σε 100 προϊόντα που εισάγονται από τις ΗΠΑ. Που προκάλεσε προφανώς
με τη σειρά της την αντίδραση των
αμερικανών ενάντια στον "προστατευτισμού" της Βραζιλίας που" βλάπτει τις αμερικάνικες εξαγωγές."
Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι μέχρι στιγμής οι "ενέσεις ρευστότητας"
είναι μόνο λόγια. Τόσο η ΕΚΤ όσο και η Fed είδαν πόσο "ηρέμησαν" τις αγορές
οι διακηρύξεις τους, χωρίς να χρειάζεται να βάλλουν σε λειτοργία,προς το παρόν, ούτε
ένα πιεστήριο ηλεκτρονικού χρήματος. Αλλά, όπως λένε οι αναλυτές, "αργά ή
γρήγορα, θα πρέπει να περάσουν από τα λόγια στα έργα "και να τυπώσουν εικονικό
χρήμα, επειδή το ακριβό ευρώ ή το ακριβό
δολάριο απομακρύνουν την "ανάκαμψη "εκεί όπου θα μπορούσε να έχει ευρύτερες
συστημικές επιπτώσεις. Τελικά, καμία πραγματική αιτία της κρίσης δεν φαίνεται
να έχει μέχρι στιγμής αντιμετωπιστεί. Συνεχίζουμε να φτυαρίζουμε χρήματα κάτω από το χαλί και αργά ή γρήγορα θα
σκοντάψουμε ...