συμβολή στη θεωρία της αποανάπτυξης

 Μπήκε ο χειμώνας ( Ήρθε ο χειμώνας ) - 1940

  

    Στίχοι: Κώστας Κοφινιώτης

   Μουσική: Πάνος Τούντας

Τραγούδι: .

Στράτος Παγιουμτζής

Μπήκε ο χειμώνας κι ο κοσμάκης τα `χει χάσει
και παλτουδιά καινούργια πρέπει ν’ αγοράσει
μα το δικό μου κι αν επάλιωσε παλτό
φράγκο δε δίνω κι ούτε νοιάζομαι γι’ αυτό

Κι αν ο καθένας τουρτουρίζει από το κρύο
θα την περνώ στην αγκαλιά σου μεγαλείο
κι όταν το τζάκι μένει σπίτι μας σβηστό
θα με θερμαίνει το φιλί σου το ζεστό

Κι αν δεν ανάβουμε κουκλίτσα μου μαγκάλι
θα `μαι ζεστός μες στη δική σου την αγκάλη
το πιο θερμό καλοριφέρ ειν’ τα φιλιά
σαν θα κοιμόμαστε κουκλίτσα μου αγκαλιά

Κι έτσι δε θα `χουμε ανάγκη από φώτα
θα την περνάμε μια χαρά ζωή και κότα
και θα κοιμόμαστε κι οι δυο απ’ τις εννιά
να μη μας πιάνει ξεροβόρι ή παγωνιά

Η εξέγερση των Ρεμπέκα στην Ουαλία

Ή όταν οι Ουαλοί αγρότες έσπαγαν τις μπάρες των διοδίων

Επιμέλεια: Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης 

 Να λυπάστε το έθνος αν φοράει ρούχο που δεν το ύφανε.

Ψωμί αν τρώει, αλλά όχι απ'τη σοδειά του.

Κρασί αν πίνει, αλλά όχι από το πατητήρι του.

Χαλίλ Γκιμπράν (Λιβανοαμερικανός ποιητής και φιλόσοφος, 1883-1931)

Οι ταραχές Ρεμπέκα (Rebecca) έλαβαν χώρα μεταξύ 1839 και 1843 στη Νότια και Κεντρική Ουαλία, ως απάντηση και αποτέλεσμα της άδικης φορολόγησης των αγροτών και εργατών. Οι ταραξίες, άνδρες συνήθως, αλλά ντυμένοι ως γυναίκες για να μην γίνονται αντιληπτοί και αναγνωρίζονται από τις αρχές, άρχισαν να καταλαμβάνουν τις πύλες και τους σταθμούς των διοδίων, και να προσφέρουν ελεύθερη διάβαση στους πολίτες, λόγω των υψηλών φόρων και διοδίων. 

Ωστόσο, η αύξηση των στρατευμάτων, η επιθυμία των διαδηλωτών να αποφύγουν τη βία και η εμφάνιση εγκληματικών ομάδων που χρησιμοποιούσαν ως πρόσχημα τις εξεγέρσεις αυτές για να επιτελέσουν τους δικούς τους σκοπούς έφεραν τέλος στις διεκδικήσεις και ταραχές των «Ρεμπέκα» πριν από το 1844. Όμως ο σκοπός φαινόταν να έχει επιτευχθεί κατά κάποιο τρόπο. Το 1844 ψηφίστηκε μια κοινοβουλευτική πράξη στην Ουαλία για τροποποίηση και εδραίωση των νόμων που  αφορούσαν στους δρόμους με διόδια.

Ας δούμε, όμως, λίγο καλύτερα την ιστορία αυτών ταραχών. Στα τέλη της δεκαετίας του 1830 και στις αρχές του 1840, οι αγροτικές κοινότητες της νότιας Ουαλίας βρίσκονταν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Το 1837 και το 1838 ολόκληρη η χώρα υπέφερε από κακές σοδειές, αλλά η κατάσταση ήταν σαφώς χειρότερη στα νοτιοδυτικά εδάφη, όπου η συνεχής βροχή, ανάγκασε τους αγρότες να αγοράσουν καλαμπόκι για τον εαυτό τους, τα ζώα και τις οικογένειές τους, με αποτέλεσμα περαιτέρω συρρίκνωση του ούτως ή άλλως μειωμένου εισοδήματος που είχαν για ζωοτροφές.

Εκείνες τις χρονιές άρχισαν να καταρρέουν οι σοδειές των σιτηρών, παράλληλα με τις τιμές των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Οι φόροι που επιβλήθηκαν από τον Sir Robert Peel διευκόλυναν την εισαγωγή ξένων ζώων και κρέατος. Παρόλο που το 1842 η συγκομιδή ήταν πετυχημένη, συρρικνώθηκε η ζήτηση από τις περιοχές των σιδηρουργείων του Glamorgan και αυτό οδήγησε σε πτώση της τιμής του καλαμποκιού, αλλά και άλλων προϊόντων της αγροτικής οικονομίας.

Οι αγρότες τελικά βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια δραστική μείωση των εισοδημάτων τους, χωρίς να έχουν κάποια οικονομική ανακούφιση στα έξοδα, όπως μισθώματα, πάσης φύσεως φόρους, διόδια και διάφορα άλλα αναγκαία. Βλέποντας τον εαυτό τους ως θύματα της τυραννίας και της καταπίεσης, οι αγρότες και οι εργαζόμενοι πήραν το νόμο στα χέρια τους για να απαλλαγούν από αυτούς τους άδικους φόρους, κι ο πρώτος στόχος τους ήταν οι μισητές πύλες στις περιοχές των διοδίων.

Στις αρχές του 19ου αιώνα υπήρχαν πολλά διόδια και πύλες στους δρόμους της Ουαλίας, που διαχειρίζονταν εταιρείες οι οποίες υποτίθεται ότι θα προχωρούσαν σε υποχρεωτικές βελτιώσεις των δρόμων, με χρηματοδότηση από τα διόδια, και διατήρησή τους σε καλή γενικώς κατάσταση, κάτι όμως που δεν ήταν ο κανόνας. 

Αντίθετα, πολλές εταιρείες διαχείρισης των διοδίων χρέωναν εκβιαστικά  υπερβολικά διόδια και έστελναν τα χρήματα αλλού και για άλλες χρήσεις. 

Αλλά και χωρίς αυτές τις επιβαρύνσεις, οι νόμοι των διοδίων ήταν σίγουρα μια επιπρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για τις φτωχές αγροτικές κοινότητες. 

Η καταπίεση αυτή έγινε πιο έντονη και αισθητή από τους αγρότες, στα τέλη της δεκαετίας του 1830, όταν μια ομάδα άγγλων ενοικιαστών των διοδίων, ανέλαβε τη διαχείριση της περιοχής, με επικεφαλής τον Thomas Bullin,  που ήταν μισητός από όλους εκείνους που κατέβαλαν τα  διόδια. 

Ο κύριος λόγος για την απέχθεια αυτή, ήταν η απαιτητική μέθοδος της είσπραξης των διοδίων και η αύξηση στις πλευρικές μπάρες. Οι τελευταίες ήταν απλές πύλες διοδίων, λίγο μακριά από τις κύριες οδικές αρτηρίες, τοποθετημένες με  τέτοιο στρατηγικό τρόπο στους παράπλευρους δρόμους, ώστε να συλλαμβάνει οποιαδήποτε κίνηση που θα είχε σκοπό να προσπαθήσει να παρακάμψει τα κύρια διόδια μέσω των πλευρικών λωρίδων. 

Αυτές οι πλευρικές μπάρες είχαν ως αποτέλεσμα να αυξάνουν δραματικά το κόστος της μεταφοράς με τα κάρα κάποιων απαραίτητων λιπασμάτων ή ουσιών εξουδετέρωσης της οξύτητας του εδάφους στα χωράφια των αγροτών. Ειπώθηκε χαρακτηριστικά ότι η μεταφορά από τις αποβάθρες του Κάρντιφ στα αγροκτήματα των γεωργών πάνω στους λόφους της ενδοχώρας πληρώνοντας τα διόδια, στοίχιζε δεκαπλάσια από την αγορά τους!

 

 Το Tolldy Tollhouse, όπως ήταν το 1772 που χτίστηκε. Όπως όλα τα άλλα έτσι κι αυτό ήταν εξαιρετικά αντιπαθητικό στους ταξιδιώτες, ειδικά στους αγρότες που τα χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν λιπάσματα κι ασβέστη στα χωράφια τους, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τις ταραχές Ρεμπέκα του 1839-1843.


 Η πρώτη εμφάνιση των Ρεμπέκα, ένα είδος ακτιβιστών της εποχής τους, έλαβε χώρα το 1839. Παρά το γεγονός ότι η παρουσία αυτή προηγείται των οικονομικών γεγονότων του 1842, οι πρώτες εμφανίσεις της  «Ρεμπέκα»  ήταν σχετικά σποραδικές και μεμονωμένες, μέχρι τον χειμώνα του 1842, που η παρουσία της δημιούργησε σειρά ταραχών. Αν και οι πρώτες εξεγέρσεις ήταν λίγες και ασυνήθιστες,  η πρώτη εμφάνιση ομάδων ντυμένων με άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά, παρέπεμπε σε στελέχη της Ρεμπέκα.
Αυτές οι «συμμορίες» έγιναν γνωστές ως  Merched Beca ή απλώς Rebeccas, ενώ  Welsh αποκαλούνταν οι ‘‘Θυγατέρες της Ρεβέκκας’’.

Η προέλευση του ονόματός τους, λέγεται ότι παρέπεμπε σε ένα στίχο της Βίβλου, που αναφέρει  ‘‘Και ευλόγησε τη Ρεβέκκα και της είπε εσύ είσαι η αδελφή μας, να είσαι η μητέρα χιλιάδων εκατομμυρίων, και άσε τη φύτρα σου να κατακτήσει την πύλη που μισούν’’. Αυτός ο στίχος ακουγόταν πολλές φορές από τους θρησκευόμενους κατοίκους των αστικών κέντρων.

Η συνέχεια  στο Περιοδικό 
[--->]

Τι καταλαβαίνει και τι όχι η ΕΕ

Όσο πλησιάζει η εκλογή Προέδρου και οι πολύ πιθανές κοινοβουλευτικές εκλογές, τόσο θα διογκώνεται η κατατρομοκράτηση του ελληνικού λαού από την συγκυβέρνηση. Το εκβιαστικό δίλημμα 'Σαμαράς/Βενιζέλος ή δραχμή' προβλέπεται να γνωρίσει νέες δόξες. Η προστασία της 'ευρωπαϊκής προοπτικής' της Ελλάδας έχει, βλέπετε, αναληφθεί εργολαβικά από το δίδυμο που σώζει τόσον καιρό τη χώρα.

Για όσους, λοιπόν, ενδιαφέρονται πραγματικά να δουν τι συζητιέται σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την οικονομική πολιτική της ΕΕ, ορίστε μια μικρή γεύση από ένα σεμινάριο που έγινε στις Βρυξέλλες την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου.

Οι ομιλητές, παρά τις διαφορές τους, ουσιαστικά συμφώνησαν ότι η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, εν μέρει και λόγω της ασφυκτικής δημοσιονομικής πολιτικής που έχει επιβάλλει η Γερμανία. Πολύ διαφορετική ήταν η στάση της πλειονότητας των παρόντων Ευρωβουλευτών και Ευρωκρατών, οι οποίοι φάνηκε να πιστεύουν ότι η λιτότητα είναι η ορθή πολιτική που έσωσε το ευρώ και την Ένωση.

Δύο είναι τα προφανή συμπεράσματα. Πρώτον, ένας μηχανισμός που εθελοτυφλεί τόσο αμέριμνα δεν πρόκειται να μακροημερεύσει. Η ρήξη θα είναι ξαφνική και απρόβλεπτη. Δεύτερον, όσοι πιστεύουν ότι θα αντιστρέψουν την κατάσταση επειδή θα 'αλλάξουν τους συσχετισμούς' κερδίζοντας τις εκλογές στην Ελλάδα, χρήσιμο θα ήταν να το ξανασκεφτούν.


Τα κείμενα είναι διαθέσιμα στη διεύθυνση

http://www.europarl.europa.eu/committees/en/econ/events.html?id=workshops#menuzone   

[--->]

Το τίμημα του "πολέμου του πετρελαίου"

 του Claudio Conti

Ο πόλεμος του πετρελαίου δεν λέει να σταματήσει,ενώ η τιμή του εξακολουθεί να πέφτει: σήμερα το πρωί (12/12/2014) η ποιότητα WTI (Στμ Πετρέλαιο τύπου West Texas Intermediate,πολύ υψηλής ποιότητας), υποχώρησε κάτω από τα  60 δολάρια το βαρέλι (59,1 δολάρια, σχεδόν στο μισό σε σύγκριση με την άνοιξη). Έσπασε λοιπόν ένα ακόμα φράγμα, το θεωρούμενο "ελάχιστο" όριο εγγύησης της κερδοφορίας των περισσότερων εταιρειών που ασχολούνται με την άντληση σχιστολιθικού πετρελαίου, πετρέλαιο που λαμβάνεται με την επεξεργασία βραχωδών σχιστολιθικών σχηματισμών μικρού βάθους που περιέχουν πετρέλαιο.

Αλλά η τιμή του αργού πετρελαίου -το ένα από τα δύο εμπορεύματα που συμμετέχουν στην διαμόρφωση της τιμής όλων των άλλων, μαζί με την ανθρώπινη εργασία - έχει σοβαρές συστημικές επιπτώσεις,.κυριολεκτικά παράξενες, ορισμένες φορές.

Για παράδειγμα,σύμφωνα με την κοινή λογική οι χαμηλότερες τιμές θα ευνοήσουν την  "ανάπτυξη", με το στοιχειώδη σκεπτικό που μπορεί να κάνει ένας αυτοκινητιστής: "Θα ξοδεύω λιγότερα, θα ταξιδεύω περισσότερο". Αλλά η παγκόσμια οικονομία είναι αλληλοεξαρτώμενη με πολύ πιο περίπλοκο τρόπο. Η πτώση των τιμών απειλεί ταυτόχρονα αρκετούς άμεσα ενδιαφερόμενους : τις εταιρείες σχιστολιθικού πετρελαίου,το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που τις έχει χρηματοδοτήσει (οι επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα είναι τεράστιες), τις χώρες εξαγωγής, τις ίδιες τις πολυεθνικές "μεγάλες αδελφές", όλους τους τομείς παραγωγής που συνδέονται με το ενεργειακό δίκτυο και άλλους. Μια καταστροφή παγκοσμίων διαστάσεων με τεράστιο βάρος σε οποιαδήποτε εξέλιξη του "συστήματος".

Ξεκινάμε από τις χώρες εξαγωγής. Δεν βρίσκονται όλες στην ίδια θέση. Υπάρχουν αυτές που μπορούν να αντέξουν οικονομικά και να περάσουν ακόμα και ένα χρόνο με χαμηλές τιμές,και υπάρχουν και αυτές που ακόμα και με 100 δολάρια το βαρέλι είχαν μεγάλο πρόβλημα λόγω της μείωσης των εσόδων. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται μεταξύ των πρώτων, η Ρωσία, η Βενεζουέλα και το Ιράν μεταξύ των δεύτερων. Το ρούβλι πέφτει συνεχώς (έφτασε στα 71 ρούβλια για 1 ευρώ), ενώ στη Βενεζουέλα η παρέμβαση των ΗΠΑ επιταχύνει τις εξελίξεις (μόλις προχθές κατάσχεσαν ένα φορτηγό με δολάρια με προορισμό τους πραξικοπηματίες της αντιπολίτευση και η κυβέρνηση Ομπάμα αποφάσισε νέες κυρώσεις σε βάρος της Βενεζουέλας), προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί την δύσκολη οικονομικά κατάσταση της προεδρίας Μαντούρο.

Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του σχιστόλιθου έχουν προδιαγεγραμμένο μέλλον. Είναι υπερχρεωμένες και βραχυπρόθεσμα, δεν υπάρχει γιαυτές οποιαδήποτεέχουν προοπτική για κάποια μικρή, έστω, κερδοφορία. Κάποιες από αυτές πρόκειται να εξαγοραστούν από γίγαντες του τομέα, αλλά και για τις μεγαλύτερες εταιρείες του τομέα, μια παρατεταμένη περίοδος χαμηλών τιμών,–θα  σημάνει τη συγχώνευση τους με κάποιον ανταγωνιστή. Η "αγορά", με λίγα λόγια, συρρικνώνεται οι ισχυροί επιβιώνουν, και οι μικροί εξαφανίζονται.

Το πρόβλημα για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι αρκετά σοβαρό, όσο και να μετριάζεται κάπως από τη "χαλαρή" νομισματική πολιτική των βασικών κεντρικών τραπεζών (Ομοσπονδιακή τράπεζα ΗΠΑ, ΕΚΤ, ΚΤΙ). Αλλά αν αρχίσουν οι πτωχεύσεις ακόμη και εισηγμένων στα χρηματιστήρια,ίσως και να μην καλυφθούν τόσο εύκολα οι ζημιές (στα χρηματιστήρια αυτές τις μέρες παρατηρείται μεγάλη "νευρικότητα").

Η εικόνα είναι ελλιπής, αλλά αρκετή για να καταλάβουμε πως ούτε το 2015 (όγδοη χρονιά από την αρχή της κρίσης) θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για "ανάκαμψη". 

[--->]

Οι Ελληνες δεν είναι τρελοί -Εχουν θυμώσει και έφτασαν στα όριά τους

Aκόμη μία ανάλυση του γνωστού οικονομολόγου Πολ Κρούγκμαν έρχεται να προστεθεί στο παζλ των πραγματικών αιτιών πίσω από τη νέα ελληνική κρίση.

Με άρθρο του στους New York Times, σημειώνει πως οι πραγματικές συνέπειες της ελληνικής κρίσης βρίσκονται πέραν των γνωστών και παραδεδεγμένων. Όπως αναφέρει: «Η πραγματική καταστροφική επίπτωση της ελληνικής κρίσης ήταν ο τρόπος με τον οποίο αλλοίωσε την οικονομική πολιτική, καθώς σοβαροί -υποτίθεται- άνθρωποι ανά τον κόσμο έσπευσαν να μάθουν τα λάθος συμπεράσματα. Τώρα η Ελλάδα φαίνεται να είναι ξανά σε κρίση. Θα μάθουμε τα σωστά μαθήματα αυτή τη φορά;».
Μάλιστα, ο Κρούγκμαν στέκεται απέναντι στα δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι η Ελλάδα στην πραγματικότητα προσποιείται. Αντίθετα, υποστηρίζει πως η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε τεράστιες μεταρρυθμίσεις. Έχει μειώσει την απασχόληση στο δημόσιο και τους μισθούς, έχει προχωρήσει σε περικοπές των κοινωνικών προγραμμάτων, έχει αυξήσει τους φόρους. 
«Εάν θέλετε μια αίσθηση της κλίμακας της λιτότητας, θα ήταν σαν οι ΗΠΑ να είχαν εφαρμόσει περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων ίσες με 1 τρισ. δολ. ετησίως. Στο μεταξύ, οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα έχουν βυθιστεί, ενώ το ένα τέταρτο του ελληνικού εργατικού δυναμικού, καθώς και οι μισοί νέοι παραμένουν άνεργοι», σχολιάζει ο Κρούγκμαν.
Επίσης, τονίζει πως η κατάσταση του χρέους μάλλον επιδεινώθηκε, με το ποσοστό του χρέους ως προς το ΑΕΠ να διαμορφώνεται σε ιστορικό υψηλό –κυρίως λόγω της συρρίκνωσης του ΑΕΠ και όχι της αύξησης του χρέους- ενώ ακόμη έκανε την εμφάνισή του ένα πρόβλημα υψηλού ιδιωτικού χρέους, λόγω της ύφεσης και του αποπληθωρισμού. Υπάρχουν και κάποια θετικά, σύμφωνα με τον ίδιο. Η οικονομία αναπτύσσεται κάπως, «επιτέλους», χάρη στην άνοδο του τουρισμού. «Αλλά συνολικά, υπήρξαν πολλά χρόνια ταλαιπωρίας για πολύ μικρή ανταμοιβή».
Κατά τον Κρούγκμαν οι Έλληνες έδειξαν προθυμία να τα περάσουν όλα αυτά, να δεχθούν δηλαδή τον πόνο των σκληρών μέτρων, έτσι ώστε να φτάσουν στην ανάκαμψη. «Και τα νέα που φτάνουν τις τελευταίες ημέρες, είναι ότι οι Έλληνες μπορεί να έχουν φτάσει στα όριά τους. 
Οι πληροφορίες είναι περίπλοκες, αλλά ουσιαστικά η σημερινή κυβέρνηση επιχειρεί έναν αρκετά απελπισμένο πολιτικό ελιγμό για να αναβάλει τις γενικές εκλογές. Και εάν αποτύχει, ο πιθανός νικητής των εκλογών είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα της αριστεράς που έχει ζητήσει μια επαναδιαπραγμάτευση του προγράμματος λιτότητας, και που μπορεί να οδηγήσει σε αντιπαράθεση με τη Γερμανία και έξοδο από το ευρώ».
Όπως εκτιμά ο Κρούγκμαν, το σημαντικό σημείο είναι πως δεν είναι μόνο οι Έλληνες που είναι τρελοί (και κάνει ένα λογοπαίγνιο με το όνομα της χώρας, δηλαδή «Mad as Hellas») και δεν μπορούν να αντέξουν άλλο. «Κοιτάξτε την Γαλλία, όπου η Marine Le Pen, ηγέτης του Εθνικού Μετώπου, προηγείται των υποψηφίων των mainstream κομμάτων, από τη δεξιά και την αριστερά. Κοιτάξτε την Ιταλία, όπου οι μισοί ψηφοφόροι υποστηρίζουν ριζοσπαστικά κόμματα όπως η Λίγκα του Βορρά και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων.
Κοιτάξτε την Βρετανία, όπου τόσο η αντιμεταναστευτική πολιτική ορισμένων όσο και οι Σκωτσέζοι αυτονομιστές, απειλούν την πολιτική τάξη».
Θεωρεί ο ίδιος πως θα ήταν «τρομερό» εάν οποιοδήποτε από αυτά τα κόμματα –«με εξαίρεση, παραδόξως, τον ΣΥΡΙΖΑ, που φαίνεται να είναι σχετικά ήπιος»- ερχόταν στην εξουσία. Αλλά βλέπει και τους λόγους πίσω από την άνοδο αυτών των κομμάτων. 

 «Αυτό συμβαίνει όταν μια ελίτ διεκδικεί το δικαίωμα στην εξουσία βασισμένο σε υποτιθέμενη τεχνογνωσία της, την αντίληψη του τι πρέπει να γίνει. 

Τότε αποδεικνύει ότι δεν ξέρει στην πραγματικότητα τι κάνει, αλλά και ότι είναι ιδεολογικά άκαμπτη να μάθει από τα λάθη της. Δεν έχω ιδέα πως θα εξελιχθούν τα γεγονότα στην Ελλάδα. 

Αλλά υπάρχει ένα πραγματικό μάθημα στην πολιτική της αναταραχή, που είναι πολύ πιο σημαντικό από τα ψευδή μαθήματα που πήραν πολλοί λόγω των ιδιαίτερων δημοσιονομικών δεινών της».
[--->]