Ιστορία δύο χωρών

Μια οικονομία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του χρηματοπιστωτικού συστήματος

Ακόμα και ένα συντηρητικό site όπως το Zerohedge δημοσιεύει άρθρο στο οποίο παραδέχεται ότι το βασικό πρόβλημα της οικονομίας μας είναι δομημένο προς όφελος του κεφαλαίου και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και όχι της εργασίας και της πραγματικής παραγωγής. Για το λόγο αυτό, το μερίδιο των μισθών στο δυτικό κόσμο βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση
 

Από τον Charles Hugh Smith, 8 Σεπτεμβρίου 2017

Η σχέση μεταξύ μισθών και ΑΕΠ βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, ως άμεση συνέπεια της βελτιστοποίησης της χρηματιστικοποίησης.

Η αχίλλειος πτέρνα του κοινωνικο-οικονομικού μας συστήματος είναι η μόνιμη στασιμότητα των εισοδημάτων της εργασίας, δηλαδή των μισθών και ημερομίσθιων. Οι στάσιμοι μισθοί καταστρέφουν  όλους τους τομείς της οικονομίας: την κατανάλωση, την πίστη, τους φόρους και, ίσως το πιο σημαντικό, το σιωπηρό κοινωνικό συμβόλαιο όπου τα οφέλη από την αύξηση της παραγωγικότητας και η άνοδος του πλούτου θα πρέπει να διανέμονται ευρέως, αν όχι ίσα.

Το παρακάτω γράφημα δείχνει ότι η πτώση του μεριδίου των μισθών στο ΑΕΠ δεν είναι σημερινό φαινόμενο, αλλά μια τάση που διαρκεί 45 χρόνια : παρά τις κάποιες μικρές ανακάμψεις , οι εργαζόμενοι (αυτοί που κερδίζουν τα προς το ζην από την εργασία / απασχόληση) έχουν δει το μερίδιό τους στο ΑΕΠ να μειώνεται , ανεξάρτητα από την οικονομική ή πολιτική κατάσταση.

Μισθοί και ημερομίσθια ως ποσοστό του ΑΕΠ

Το ποσοστό των μισθών και των ημερομισθίων  ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε ανεξάρτητα από τις μακροοικονομικές συνθήκες, ενώ η ζήτηση για εργασία αυξήθηκε μόνο κατά τη διάρκεια της  έκρηξης των dot.com

 

 

Λόγω της σοβαρότητας των συνεπειών αυτής της τάσης, οι οικονομολόγοι του συστήματος ίδρωσαν μέχρι να την εξηγήσουν στην προσπάθεια τους να την αντιστρέψουν. Στις εξηγήσεις περιλαμβάνονται άλλοτε η αυτοματοποίηση της παραγωγής, άλλοτε η παγκοσμιοποίηση / μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων, η υψηλή τιμή των ακινήτων, η μείωση του ανταγωνισμού μεταξύ πολυεθνικών  (δηλαδή η κυριαρχία καρτέλ και  ημι-μονοπωλίων), το ανεπαρκές εκπαιδευτικό σύστημα, τα χαμηλά κέρδη παραγωγικότητας και ούτω καθεξής.

Κάθε ένας από αυτούς τους παράγοντες θα μπορούσαν να έχουν ισχύσει  αυτή την τάση, αλλά κανένας δεν συγκρίνεται με  την κυρίαρχη δύναμη που κάνει τους μισθούς να παραμένουν στάσιμοι  και αυξάνει το χάσμα εισοδημάτων και πλούτου: η οικονομία μας έχει βελτιστοποιηθεί για τη χρηματιστικοποίηση, όχι για τους  εργαζόμενους.

Αλλά τι σημαίνει ότι η οικονομία μας είναι βελτιστοποιημένη για τη χρηματιστικοποίηση ; Σημαίνει ότι το κεφάλαιο και τα κέρδη καταλήγουν στις τσέπες των λίγων χάρη στους μηχανισμούς που δημιουργούνται από την ασύμμετρη πρόσβαση στη πληροφόρηση, τα πλεονεκτήματα και το φτηνό δανεισμό – τις μηχανές της χρηματιστικοποίησης.

Η βελτιστοποίηση αποτελείται από μια σύνθετη επικάλυψη συστημάτων δυναμικά συνδεδεμένα μεταξύ τους :  η κεντρική τράπεζα βελτιώνει τη ροή  φτηνού δανεισμού προς τον τραπεζικό / χρηματοπιστωτικό τομέα, η κεντρική κυβέρνηση εγκρίνει σιωπηρά την εδραίωση των καρτέλ και ημι-μονοπωλίων, και κάνει τερατώδεις φορολογικές εκπτώσεις στις  πολυεθνικές , ενώ αυξάνει σε απαράδεκτα επίπεδα τους φόρους και τις εισφορές σε εργαζόμενους και μικρούς επιχειρηματίες.

Η χρηματιστικοποίηση  διοχετεύει  τα οφέλη της οικονομίας σε όσους έχουν πρόσβαση σε αδιαφανείς χρηματοπιστωτικές διαδικασίες και ροές πληροφοριών, δανεισμό χαμηλού κόστους από κεντρικές τράπεζες και μοχλεύσεις  ιδιωτικών τραπεζών. Όλα μαζί, αυτά τα στοιχεία επιτρέπουν στους χρηματοδότες και τις πολυεθνικές να δανείζονται τα αναγκαία κεφάλαια για την απόκτηση και ενίσχυση των παραγωγικών περιουσιακών στοιχείων της οικονομίας, και να τα κάνουν  «εμπορευματοποιημένα» δηλαδή να τα μετατρέψουν  σε κινητές αξίες που θα αγοράζονται και θα πωλούνται στην παγκόσμια αγορά.

Σε αυτά τα «εμπορευματοποιημένα» περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνονται στεγαστικά δάνεια, φοιτητικά δάνεια, και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που «πωλείται» με τους εργοδότες του ή γίνονται αντικείμενο κερδοσκοπίας στην παγκόσμια αγορά. Όταν γίνει αυτό τότε, η ροή των κερδών πηγαίνει προς την κατεύθυνση όσων  κάνουν αυτές τις συναλλαγές, πακετάρουν και εμπορεύονται αυτά τα περιουσιακά στοιχεία παγκοσμίως.

Πάρτε, για παράδειγμα, τη χρηματοδότηση για την αγορά ενός αυτοκίνητου: τα πολλά λεφτά  δεν βγαίνουν από τους τόκους των δανείων,  το μεγάλο κέρδος βγαίνει από τη συγκέντρωση των δανείων  σε πακέτα που στη συνέχεια μπορούν να μεταπωληθούν στους επενδυτές στην παγκόσμια αγορά.

Για να κατανοήσουμε τη χρηματιστικοποίηση, μπορούμε να ρωτήσουμε: στην οικονομία μας, ποιος είναι ο πιο γρήγορος, πιο εύκολος τρόπος, να κερδίσουμε 10 εκατομμύρια δολάρια; Και να στήσουμε μια επιχείρηση που να βασίζεται  στη δουλειά των εργαζομένων για δέκα ή είκοσι χρόνια;

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Ο πιο εύκολος τρόπος να κερδίσει  κανείς  10 εκατομμύρια  δολάρια είναι να είναι μέλος της ομάδας της επενδυτικής τράπεζας που επιβλέπει μια εξαγορά ή μία συγχώνευση εταιρειών αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ή να επενδύσει χρήματα σε μια εταιρεία τεχνολογίας, η οποία στη συνέχεια να εισαχθεί στο χρηματιστήριο.

Και τι θα λέγατε για τον καλύτερο τρόπο να κερδίσετε στα γρήγορα 100 εκατομμύρια δολάρια; Η απάντηση είναι η ίδια: να επωφεληθείτε από τη φλέβα χρυσού χρηματοπιστωτικού πλούτου που βασίζεται σε «εμπορευματοποιημένα»  περιουσιακά στοιχεία, μόχλευση και πίστωση.

Το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση ως άμεση συνέπεια της βελτιστοποίησης της χρηματιστικοποίησης. Τα χρήματα κατευθύνονται  σε όσους διαθέτουν  κεφάλαια, πίστωση και εμπειρία στη βελτιστοποίηση των χρηματοπιστωτικών συστημάτων. Όσο για  να πουλήσει κανείς την εργασία του στα πλαίσια μιας οικονομίας βελτιστοποιημένης για το κεφάλαιο και τις ασυμμετρίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος : δεν υπάρχει χώρος για την εργασία σε μια οικονομία όπως αυτή, εκτός από τις τεχνικές / διαχειριστικές δεξιότητες που απαιτούνται από το χρηματοπιστωτικό σύστημα για την εκμετάλλευση των αγορών.

Να τι αυξάνει την  αναποτελεσματικότητα στην κατανομή του πλούτου, όπως προκύπτει από το παρακάτω διάγραμμα.

 

Ιστορία δύο χωρών

Ακαθάριστο μερίδιο εισοδήματος που διανέμεται στο  50% των ατόμων  που κερδίζουν λιγότερα (γαλάζιο χρώμα) και  στο 1% αυτών που κερδίζουν περισσότερα (κόκκινο χρώμα) στις Ηνωμένες Πολιτείες, 1962-2014.

 

 [--->]

Η ανακάλυψη της πυρίτιδας

Μετάφραση ενός  ​​σχόλιου που δημοσιεύτηκε στο Zerohedge αναφορικά με την πρόσφατη ανακάλυψη της πυρίτιδας (όπως πριν λίγους μήνες με την ανακάλυψη  της ΕΚΤ για το ιδιωτικό και το δημόσιο χρέος): με δελτίο τύπου (εδώ στα ελληνικά) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραδέχεται ανοιχτά ότι η ανεργία και τα κοινωνικά προβλήματα οφείλονται στην εσωτερική υποτίμηση, που με τη σειρά της οφείλεται στην ακαμψία της συναλλαγματικής ισοτιμίας που επέβαλε το ενιαίο νόμισμα.

Ήταν Δεκεμβρίου του 2012 , όταν προσδιορίσαμε τη μεγαλύτερη αποτυχία της ευρωζώνης : μια ήπειρο όπου , λόγω της μη ευελιξίας των συναλλαγματικών ισοτιμιών ( το οποίο είναι ένα δώρο στη Γερμανία και σ’αυτό που διαφορετικά θα ήταν ένα πολύ ακριβό γερμανικό μάρκο), οι χώρες μέλη δεν είναι σε θέση να υποτιμήσουν το νόμισμα για να βγουν από την ύφεση . Δηλαδή, αδυνατώντας να προχωρήσουν σε εξωτερική υποτίμηση, οι ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ( δηλαδή σχεδόν όλες) είχαν μόνο μία επιλογή : την εσωτερική υποτίμηση , γνωστή και ως κατάρρευση των μισθών .

Να τι λέγαμε τότε :

Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών ( όπως η Γαλλία ) έχουν απελπιστική ανάγκη μιας εξωτερικής υποτίμησης , η οποία δεν μπορεί να γίνει σε μια νομισματική ένωση , οπότε η εσωτερική υποτίμηση παραμένει η μόνη επιλογή .Σε αυτό το σημείο παρεμβάλλεται η περιβόητη έννοια της λιτότητας : από μακροοικονομική άποψη , η λιτότητα δεν αποτελεί τόσο μια πρακτική επιβράδυνσης της αύξησης του χρέους ( και για το λόγο πως ούτε η Ισπανία ούτε η Ιταλία μείωσαν μείωσαν το ποσοστό αύξησης του χρέους τους) , όσο ένα τρόπο σταδιακής ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας των τιμών σε σχέση με τη Γερμανία : ένας θεμελιώδης στόχος ώστε να εξασφαλιστεί μια κάποια πιθανότητα επιβίωσης στην ευρωζώνη, δηλαδή , μειώνοντας τα τεράστια ποσοστά ανεργίας που οδηγούν σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια σε κοινωνικές "ταραχές", τους επόμενους μήνες και χρόνια.
 

 

         

 

Και εδώ είναι τα δύσκολα, γιατί ενώ οι διαμαρτυρίες εναντίον της " λιτότητας " ( η οποία , όπως έχουμε πρόσφατα επισημάνει στην πραγματικότητα δεν έχει ακόμη μπει μπροστά στην Ευρώπη , σίγουρα  όχι στην Πορτογαλία ή την Ισπανία ), αποτελούν καθημερινό φαινόμενο στις περισσότερες χώρες των PIIGS , "ακόμα δεν έχετε δει τίποτα".  Ο λόγος απλός,: για να φτάσουμε στην αναπόφευκτη μακροοικονομική επανεξισορρόπηση , και να μειωθεί η διαφορά μεταξύ του κόστους της εργασίας της περιφέρειας της ευρωζώνης και της Γερμανίας , η πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης θα πρέπει να προχωρήσει σε μια μείωση των μισθών μεταξύ 30 και 50 τοις εκατό για να αντισταθμίσει την αδυναμία της υποτίμησης του νομίσματος στο επίπεδο των επιμέρους κρατών . Και ναι , αυτό ισχύει και για τη Γαλλία .

Αυτό είναι πλέον αποδεκτό από όλους . Το συμπέρασμά μας , ωστόσο , απαιτούσε περισσότερα : απαιτούσε πλήρη αποδοχή αυτής της τεχνητής νομισματικής ένωσης από τους απάνθρωπους ολιγάρχες, της οποίας μοναδικός σκοπός - όπως όλα εξάλλου, σ’αυτή τη " Νέα Κανονικότητα" - είναι να διευκολύνει τη μεταφορά του πλούτου από τους φτωχούς στους πλούσιους :

Το να πεις ... σε μια ολόκληρη ήπειρο - που μέσα στην απελπισία της, ελπίζει ότι τα χειρότερα είναι ήδη παρελθόν ( όπως οι ψεύτες πολιτικοί της , δεν χάνουν την ευκαιρία να επισημαίνουν ) -ότι μια μεγαλύτερη πτώση του βιοτικού επιπέδου βρίσκεται ακόμα μπροστά μας , θα ήταν απάνθρωπο και στα όρια της σκληρότητας . Γι 'αυτό θα κρατήσουμε το στόμα κλειστό και θα αφήσουμε τους ευρωπαίους πολιτικούς να φέρουν αυτό το καταθλιπτικό μήνυμα στους λαούς τους . Είμαστε βέβαιοι ότι η αντίδραση θα είναι περισσότερο και από συγκροτημένη .

Λοιπόν, σήμερα τελικά συνέβη το αδιανόητο , όταν έγινε γνωστή η ακόλουθη εκπληκτική δήλωση από τον László Andor , της Ευρωπαϊκή Επιτροπής , σε ένα δελτίο τύπου με τίτλο "Εξελίξεις ως προς την απασχόληση και τις κοινωνικές προκλήσεις: Η ετήσια επισκόπηση υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι της φτώχειας στην εργασία". :
   

 "Κοινωνική διάσταση της ΟΝΕ"
Οι συνεχώς επιδεινούμενες διαφορές στις μακροοικονομικές εξελίξεις, την απασχόληση και τις κοινωνικές αποκλίσεις υπονομεύουν τους κύριους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ορίζονται στις Συνθήκες, δηλαδή να επωφελούνται όλα τα μέλη της με την προώθηση της οικονομικής σύγκλισης και τη βελτίωση της ζωής των πολιτών στα κράτη μέλη. Στην τελευταία επισκόπηση φάνηκε πώς, από τα πρώτα κιόλας έτη ζωής του ευρώ, σπάρθηκαν οι σπόροι της τρέχουσας απόκλισης, καθώς η ανισόρροπη ανάπτυξη σε ορισμένα κράτη μέλη, με βάση το συσσωρευόμενο χρέος, το οποίο υποδαύλισαν τα χαμηλά επιτόκια και οι μαζικές εισροές κεφαλαίων, συνοδεύτηκε συχνά από απογοητευτικές εξελίξεις ως προς την παραγωγικότητα και προβλήματα ανταγωνιστικότητας.
 Καθώς δεν διέθεταν πλέον την επιλογή της νομισματικής υποτίμησης, οι χώρες της ζώνης του ευρώ που προσπάθησαν να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους ως προς το κόστος έπρεπε να προβούν σε εσωτερική υποτίμηση (συγκράτηση μισθών και τιμών). Η πολιτική αυτή, ωστόσο, έχει τους περιορισμούς της και τις επιπτώσεις της, ιδίως όσον αφορά την αύξηση της ανεργίας και την κοινωνική ένδεια, και η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι το άνοιγμα της οικονομίας, η ανθεκτικότητα της εξωτερικής ζήτησης, και η παρουσία πολιτικών και επενδύσεων για την ενίσχυση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας".

Ιδού λοιπόν, όχι από το στόμα κάποιων εξειδικευμένων blogs ή κάποιων ριζοσπαστών ευρωσκεπτικιστών με αφρούς στο στόμα, αλλά από το ίδιο τον προμαχώνα της πιο τεχνητής κατασκευής της σύγχρονης εποχής , την "Ενωμένη Ευρώπη" .

Κρατήστε τώρα την αναπνοή σας περιμένοντας να αντιδράσει η κοινή γνώμη , όταν συνειδητοποιήσει ότι όλη την τελευταία δεκαετία εξαπατήθηκε καθαρά κάθε φορά που κάποιος πολιτικός άνοιγε το στόμα του , και ότι όλα όσα έχουν να παρουσιάσουν ως αποτέλεσμα είναι ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ και χειρότερο βιοτικό επίπεδο για τους περισσότερους ανθρώπους ( εκτός από το 1 τοις εκατό – το οποίο ποτέ άλλοτε δεν περνούσε καλύτερα) στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία .

Το πραγματικό πρότυπο της κυπριακής λύσης

 Ένα ενδιαφέρον άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Zerohedge. Είναι σαφές ότι ακόμη και στην περίπτωση της Κύπρου, κάποιοι (πάντα οι  ίδιο) έχουν κερδίσει πολλά, και κάποιοι άλλοι, μη γνωρίζοντας τη ροή των ευαίσθητων πληροφοριών, έχουν χάσει πολλά”. Οι κρίσεις  χρησιμοποιούνται γι αυτό.

Το πραγματικό κυπριακό πρότυπο αποκαλύπτει το μοντέλο νεοαποικιακής χρηματιστικοποίησης των  σχέσεων κέντρου-περιφέρεια σχέσεις σε όλο τους το αρπακτικό μεγαλείο.

Πολλά έχουν ειπωθεί για το “ μοντέλο Κύπρος “ (το λεγόμενο bail-in, όπου οι καταθέσεις απαλλοτριώθηκαν για να  ανακεφαλοποιηθούν οι υπό πτώχευση τράπεζες), αλλά σχεδόν τίποτα δεν έχει γραφτεί για το πραγματικό "πρότυπο Κύπρος".

Ο  David P. υπογράμμισε ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που μας επιτρέπουν να ακολουθήσουμε την πορεία των καταθεσεων - ειδικά της ευρωζώνης, που χαρακτηρίζονται ως "ξένες πηγές καταθέσεων" (καταθέσεις σε τράπεζες της  Κύπρου από το εξωτερικό της Κύπρου).

Φαίνεται ότι η  κίνηση κλειδί πριν από το πραγματικό "πρότυπο Κύπρος" είναι ότι οι γερμανικές τράπεζες και άλλων χώρων του  "πυρήνα" της Ευρωζώνης μπορούν να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες του έθνους "περιφέρεια" που είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης πριν ανακοινωθεί η  τραπεζική κρίση.

Όπως είπε ο David P , "Νομίζω ότι αυτό εξηγεί πολλά για κάτι που με προβλημάτιζε πάντα: γιατί τόση καθυστέρηση στην επίλυση του προβλήματος της Κύπρου μετά το ελληνικό κούρεμα?"

 
  Η εξήγηση που δίνει ο David P. και δύο βασικά διαγράμματα:

  " Η κατάσταση στην Κύπρο κυοφορούσε επί  τουλάχιστον ένα χρόνο, όταν το Μάρτιο του 2013, βγήκε τελικά στην επιφάνεια. Η Κύπρος είχε μια εβδομάδα για να αποφασίσει τι θα κάνει με το τραπεζικό της σύστημα διαφορετικά αντιμετώπιζε τη διακοπή πρόσβασης στο Ευρωσύστημα από την ΕΚΤ. Αυτό βάζει κάποια ζητήματα που θα πρέπει να τα δούμε: η διάσωση από τα μέσα (bail-in) της  Κύπρου τελικά έγινε  με τέτοιο τρόπο, που οι ανασφάλιστοι καταθέτες των δύο μεγαλύτερων  τραπεζών της  Κύπρου να υποστούν ένα γερό κούρεμα των χρημάτων τους, και θα πρέπει να περιμένουν την επιστροφή των χρημάτων τους όταν ξεκαθαριστούν πλήρως τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών.

Τα προβλήματα του τραπεζικού τομέα στην Κύπρο είχαν τις ρίζες τους αδυναμία πληρωμής του ελληνικού δημόσιου χρέους, και ήταν γνωστά στο ευρύ κοινό περίπου ένα χρόνο πριν την πρόσφατη αδυναμία πληρωμών της Κύπρου. Σε άρθρο των New York Times στις 11 Απριλίου, 2012 αναφέρονται οι λεπτομέρειες.

Βλέποντας τα διασφαλισμένα χρεόγραφα (security assets) της Τράπεζας Κύπρου  από τα στοιχεία που δίνει η ΕΚΤ, τα προβλήματα ήταν ορατά πολύ πιο πριν - μετά το πρώτο κούρεμα (περικοπή του χρέους) του ελληνικού χρέους στα μέσα του 2011, και το δεύτερο κούρεμα που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2012. Αυτό δημιούργησε μια τρύπα   11 δισεκατομμυρίων ευρώ  σε ένα τραπεζικό σύστημα με σύνολο περιουσιακών στοιχείων  100 δισεκατομμυρίων ευρώ, με κέντρο δύο τράπεζες που κατέχουν τις μισές καταθέσεις του τραπεζικού συστήματος του νησιού.

 

Το Χρονολόγιο της Ελληνικής Κρίσης

Ημερομηνία	Γεγονός
Απρίλιος 2010	Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα χαρακτηρίζονται σκουπίδια
Μάιος 2010	Πακέτο διάσωσης 110 δισ. ευρώ, χωρίς κούρεμα
Ιούλιος 2011	Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕT αποφασίζεται το PSI (Private Sector Involvement – Συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα)
Οκτώβριος 2011	Πακέτο διάσωσης 130 δισ. Euro, με κούρεμα 53% της ονομαστικής αξίας
Μάρτιος 2012	Εφαρμόζεται το κούρεμα – η πραγματική περικοπή φτάνει στο 85%

Τις συνέπειες  των κουρεμάτων μπορείτε να τις δείτε στο γράφημα που ακολουθεί. Ο πίνακας περιλαμβάνει όλους τους τύπους των ομολόγων που κατέχουν οι κυπριακές τράπεζες. Αυτή που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η κόκκινη γραμμή. Δείχνει "όλα τα εκτός-νησιού κρατικά ομόλογα χωρών της Ευρωζώνης".
Πιο απλά, η κόκκινη γραμμή αντιπροσωπεύει το ελληνικό δημόσιο χρέος που κατέχουν δύο τράπεζες της Κύπρου, που αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Η αξία του στα μέσα του-2011 ήταν € 12 δις, ενώ στις αρχές του 2012  μόνο 1 δις €. Η διαφορά των 11 δισ. ευρώ οφείλεται στο κούρεμα των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου - όλα λόγω της ελληνικής χρεοκοπίας.

 
 

Γιατί, λοιπόν, η ζώνη του ευρώ αποφάσισε να περιμένει τόσο πολύ για να λύσει την προβληματική κατάσταση των κυπριακών τραπεζών με την τρύπα των 11 δισεκατομμυρίων ευρώ, που ήταν ιδιαίτερα σοβαρή στα μέσα του 2011, και θα γινόταν ακόμα πιο εμφανής το 2012;

Εδώ το πράγμα έχει να κάνει με τον τραπεζικό τομέα και  το πώς οι τράπεζες βγάζουν χρήματα Η εξήγηση είναι λίγο περίπλοκη, αλλά να ' χετε υπομονή .

Οι καταθέσεις της Τράπεζας χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: τις καταθέσεις των νοικοκυριών, των εταιρειών και των άλλων τραπεζών. Οι οικογένειες και οι εταιρείες γενικότερα έχουν μια μακρόχρονη σχέση με την τράπεζά τους, θα ζωντανέψει σιγά-σιγά τις καταθέσεις τους, και οι περισσότεροι από αυτούς τους  καταθέτες χρησιμοποιούν τις προθεσμιακές καταθέσεις για να μεγιστοποιήσει τα έσοδα από τόκους. Οι οφειλές σε άλλες τράπεζες είναι αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «ζεστό χρήμα». Αλλά γιατί θα πρέπει μια τράπεζα να αποφασίσει να καταθέσει χρήματα σε μία άλλη; Η εξήγηση είναι απλή: η διαφορά στα επιτόκια.

Φανταστείτε ότι διευθύνετε μια γερμανική τράπεζα, και ότι πληρώνετε πολύ χαμηλά επιτόκια για καταθέσεις μιας περίπου ημέρας (καταθέσεις overnight). Εχετε στα χέρια σας μια  μεγάλη ποσότητα χρημάτων πραγματικά φθηνή. Τι έχετε να κερδίσετε από αυτό; Μπορείτε να δανείσετε χρήματα στους γερμανούς ιδιοκτήτες σπιτιών  , όμως οι γερμανοί ιδιοκτήτες σπιτιών είναι λίγοι και θέλουν να δανειστούν μόνο όσα χρήματα χρειάζονται. Οπότε, αφού τους δανείσετε όσα μπορείτε, θα πρέπει να γυρίσετε τον κόσμο για να βρείτε μια άλλη τράπεζα που να προσφέρει υψηλά ποσοστά για την κατάθεση των χρημάτων, και τότε καταλήγετε στις ακτές της Κύπρου.

Επιτόκιο	Τύπος Κατάθεσης και Τοποθεσία
0,55%	Γερμανική Κατάθεση overnight
1,1%	Κυπριακή Κατάθεση overnight
2,8%	Κυπριακή Κατάθεση Ταμιευτήρίου (1 έτος)
4,9%	Κυπριακή Προσθεσμιακή Κατάθεση (1 έτος)

Τώρα, αν η κυπριακή τράπεζα δεν πάει για χρεοκοπία, μιλάμε για εύκολο χρήμα. Για πόσα μιλάμε?

Αφαιρέστε το επιτόκιο των καταθέσεων μίας ημέρας (overnight ) στη Γερμανία από αυτό των προθεσμιακών καταθέσεων στην Κύπρο (4,9 - 0,55) και στη συνέχεια πολλαπλασιάστε το επί 60 δισεκατομμύρια ευρώ. Το κέρδος είναι 2.61 δις ευρώ .Το χρόνο! Το κόστος;  Ένα μικρό παιδί μπροστά σε έναν υπολογιστή για να πατήσει το κουμπί "Μεταφορά (Transfer)" στο πληκτρολόγιό του στο Ντίσελντορφ!

Αυτό ασφαλώς και είναι πολύ καλύτερο από το να ψάχνεις  έναν έναν τους Γερμανούς ιδιοκτήτες σπιτιών που θα ήθελαν ένα δάνειο! Όμως το κλειδί σ’ αυτό το εύκολο χρήμα είναι η τράπεζά σου να μπορεί να βγάλει έξω από την Κύπρο τα χρήματα της πριν αρχίσουν τα προβλήματα.

Και το εμπόδιο στην δυνατότητα να ανακτήσετε τα χρήματα είναι ότι οι εν λόγω προθεσμιακές καταθέσεις (εκείνες που πληρώνουν περισσότερο τόκο) είναι μπλοκαρισμένες στην Κύπρο για ένα χρόνο. Έτσι, προκειμένου να αποφύγετε τη χασούρα, θα πρέπει να γνωρίζετε τι θα συμβεί  ένα χρόνο μετά και να σταματήσετε να ανανεώνετε τις προθεσμιακές καταθέσεις ένα χρόνο πριν χρεοκοπήσουν οι κυπριακές τράπεζες. Διαφορετικά μπορεί να έχετε πάρει ένα 4,9%, αλλά θα πρέπει να υποστείτε ένα κούρεμα 30-60% στις ανασφάλιστες καταθέσεις. Και ένα κούρεμα δεν είναι ένας καλός τρόπος για να διασφαλιστεί το ετήσιο μπόνους του τραπεζίτη.

Έτσι, με αυτή την υποθετική στρατηγική στο νου και γνωρίζοντας τους κινδύνους αθέτησης πληρωμών και το χρονοδιάγραμμα των γεγονότων, ρίξτε μια ματιά στο παρακάτω διάγραμμα με τις    "καταθέσεις από πηγές του εξωτερικού " (καταθέσεις σε τράπεζες της  Κύπρου από το εξωτερικό της Κύπρου) και δείτε μόνοι σας πόσο καλά είχε προβλέψει την πιθανή κρίση του τραπεζικού συστήματος ο κάθε αλλοδαπός καταθέτης.


      Μαύρο: Τράπεζες από την Ευρωζώνη (Γερμανικές & Γαλλικές)

Κόκκινο: Κύπριοι πολίτες και επιχειρήσεις

Μπλε: Κυπριακές τράπεζες

Πράσινο: Τράπεζες εκτός Ευρωζώνης

Πορτοκαλί: Ρώσοι ολιγάρχες και Βρετανοί

 
 
Παρατηρώντας το χρονοδιάγραμμα, ακόμα και στο τέλος του 2011, όταν έγινε σφανερό ότι η Ελλάδα  βρισκόταν σε αδυναμία πληρωμής του χρέους της και ο ρυθμιστής τράπεζα όφειλε να γνωρίζει ότι οι τράπεζες στην Κύπρο ήταν καταδικασμένες, το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων  από  την Ευρωζώνη προς την  Κύπρο ήταν πάνω από € 20 δισεκατομμύρια, ένα μεγάλο μέρος των οποίων θα είχε σοβαρές απώλειες, αν το Κυπριακό Μοντέλο εφαρμοζόταν εκείνη τη στιγμή. (Σημειώστε ότι 20 δισεκατομμύρια ευρώ ήταν - εκείνη την περίοδο – ο όγκος των καταθέσεων της  "ρωσικής μαφίας")

Όμως εκείνη τη στιγμή, λόγω της στρατηγικής ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων ήταν πιθανότατα υπό τη μορφή προθεσμιακών καταθέσεων, για να εκμεταλλευτούν τη μέγιστη διαφορά επιτοκίου και έτσι δεν μπορούσαν να τα αποσύρουν. Αυτά τα χρήματα δεν μπορούσαν να διαφύγουν, όχι ακόμα.

Αλλά με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι τραπεζικές καταθέσεις στη ζώνη του ευρώ σταδιακά μειώνονταν μέχρι τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, μια  μείωση της τάξης του 50%. Προφανώς, όταν οι χρόνοι προθεσμίας των προθεσμιακών καταθέσεων έληγαν, τότε τα χρήματα θα επέστρεφαν στην πατρίδα τους.

Και , ξαφνικά, ο Πρόεδρος της Κύπρου πληροφορήθηκε ότι είχε μια εβδομάδα διορία να λύσει τα προβλήματα των κυπριακών τραπεζών, που ήταν σε εκκρεμότητα πάνω από ένα χρόνο.

Εξετάζοντας τις κινήσεις κεφαλαίων πριν από την αδυναμία πληρωμών, είμαστε σε θέση να δώσουμε μια ψήφο σε κάθε συμμετέχοντα, με βάση την εμφανή  ικανότητά  αξιολόγησης του κινδύνου των καταθέσεων τους.

Καθαρός και αδιαμφισβήτητος νικητής: Οι Τράπεζες της Ευρωζώνης .Αυτά τα παιδιά ήταν πραγματικές ιδιοφυΐες. Ήταν οι μόνοι καταθέτες που γνώριζαν ότι έπρεπε να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από την Κύπρο πολύ πριν συμβεί το μοιραίο.

 

Συμμετέχοντες	Βαθμός
Τράπεζες Ευρωζώνης (Γερμανικές & Γαλλικές)	B+/A-: σχεδόν τέλειοι
Κύπριοι πολίτες και επιχειρήσεις	F: πλήρως ανενημέρωτοι
Κυπριακές τράπεζες	C-: ελαφρώς πιο ενημερωμένοι
Τράπεζες εκτός Ευρωζώνης	F: πλήρως ανενημέρωτες
Ρώσοι ολιγάρχες	F: πλήρως ανενημέρωτοι

Θεωρείται αναμενόμενο (και  λίγο  λυπηρό) ότι νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν εγκαταλείπουν εύκολα τις τράπεζές τους, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη ότι παρέμειναν στο πλοίο μέχρι το τέλος.

Αυτό που είναι συναρπαστικό για μένα είναι ότι οι τράπεζες που δεν ήταν στη ζώνη του ευρώ δεν είχαν ιδέα για το τι επρόκειτο να συμβεί, και οι τράπεζες της Κύπρου είχαν μόνο μια ιδέα ασαφή, και αυτή μόνο την τελευταία στιγμή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χρόνος και ο τρόπος της λύσης της τραπεζικής κρίσης της  Κύπρου βρισκόταν στα χέρια της ΕΚΤ, και των γαλλογερμανών πολιτικών, αυτή η απίστευτη ικανότητα των τραπεζών της ευρωζώνης  να αποφύγουν τις απώλειες αποτελεί πραγματικά μια έκπληξη;

Ενα ερώτημα που θα μπορούσε κανείς να υποβάλλει είναι το εξής: εάν οι τράπεζες της Ευρωζώνης γνώριζαν τι επρόκειτο να συμβεί, γιατί να μην αποσύρουν όλα τα χρήματά τους από τις τράπεζες της Κύπρου;

Κατ 'αρχάς, μόνο το ήμισυ των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο συμμετείχε στην διάσωση από τα μέσα (bail-in). Ίσως τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ τραπεζικές καταθέσεις να παραμένουν στην Κύπρο σε άλλες τράπεζες υγιείς. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι μόνο ένα υποσύνολο τραπεζών της ζώνης του ευρώ είχε καλές διασυνδέσεις ώστε να λαμβάνει τέτοιου είδους προνομιακή πληροφόρηση από τα πριν.

Ένα τελευταίο ζήτημα. Αν μέχρι στιγμής έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο τέλεια μπορεί να γνωρίζει, το κλειστό τραπεζικό κλαμπ του πυρήνα της ευρωζώνης, τα προβλήματα των τραπεζών των κρατών μελών της περιφέρειας και πόσο εύκολα μπορεί να αποφεύγει τα κουρέματα των ανασφάλιστων καταθέσεών του , μπορεί να φανεί χρήσιμο να παρακολουθήσουμε τη ροή των καταθέσεων αυτών των τραπεζών της ευρωζώνης από δω και στο εξής.

Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το κλειδί για να δούμε, από που θα μπορούσαν να προκύψουν στο μέλλον προβλήματα για τις τράπεζες, και, ίσως το πιο σημαντικό, ποια θα είναι η χρονική στιγμή αυτών των προβλημάτων ".

 [--->]