του Enrico Vigna
Ενώ η Γαλλία, η ΕΕ, οι ΗΠΑ και η υποστηριζόμενη από τη Δύση Δυτικοαφρικανική
Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ECOWAS) απειλούν με στρατιωτική επέμβαση εάν
δεν αποκατασταθεί ο ανατραπείς πρόεδρος Μπαζούμ, κάθε μέρα χιλιάδες πολίτες
βγαίνουν στους δρόμους οργανωμένοι από το Κίνημα M62, το οποίο αγωνίζεται εδώ
και χρόνια κατά της γαλλικής παρουσίας για την πραγματική ανεξαρτησία της
χώρας. Χιλιάδες άνθρωποι κινητοποιούνται στους δρόμους για να υποστηρίξουν το
Εθνικό Συμβούλιο για τη Σωτηρία της Πατρίδας, την ομάδα των αξιωματικών που
έχουν αναλάβει τα ηνία της χώρας, με συνθήματα κατά του πρώην αποικιοκράτη
τους: "Κάτω η Γαλλία", "Έξω οι ξένες βάσεις", "Για μια
νέα τάξη", "Ο Νίγηρας στους Νιγηριανούς".
Από τις εκλογές του Απριλίου 2021 που ακολούθησαν τη νίκη του,
ο Μπαζούμ -με την υποστήριξη της Γαλλίας- είχε θεσπίσει αποκλεισμούς του
διαδικτύου και των μέσων ενημέρωσης και επιθέσεις στα λαϊκά κινήματα. Οι
δυνάμεις ασφαλείας κατέστειλαν διαδηλώσεις και συνέλαβαν εκατοντάδες αντιπάλους
του.
Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, σε μαζικές διαδηλώσεις,
διαδηλωτές προσπάθησαν να σταματήσουν τη διέλευση μιας γαλλικής στρατιωτικής
αυτοκινητοπομπής από τη χώρα. Γάλλοι στρατιώτες και χωροφύλακες του Νίγηρα που
συνόδευαν τη φάλαγγα πυροβόλησαν, σκοτώνοντας 2 Νιγηριανούς και τραυματίζοντας
18.
Ανακοινώνοντας την απόσυρση 2.400 στρατιωτών από το Μάλι τον
Φεβρουάριο του 2022, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δήλωσε τότε ότι η
"καρδιά" των γαλλικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Σαχέλ "δεν
θα βρίσκεται πλέον στο Μάλι αλλά στον Νίγηρα".
Αδιαφορώντας για το λαϊκό αντι-γαλλικό συναίσθημα στον Νίγηρα
και σε άλλες πρώην αποικίες της Δυτικής Αφρικής, ο "δημοκρατικός"
Μπαζούμ, που διαφημίζεται από το BBC ως "βασικός σύμμαχος της Δύσης",
καλωσόρισε αμέσως τα γαλλικά στρατεύματα που εκδιώχθηκαν από το Μάλι στον
Νίγηρα.
"...Είναι απαράδεκτο και ανυπόφορο να δεχτούμε αυτή την
αναδιάταξη στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφός μας", είχε δηλώσει ο Maïkol
Zodi, εκ των ηγετών του κινήματος διαμαρτυρίας που ζητούσε την αποχώρηση των
γαλλικών στρατευμάτων, προειδοποιώντας ότι "θα τους αντιμετωπίσουμε σαν δύναμη
κατοχής".
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Νίγηρας είναι ο τρίτος μεγαλύτερος
προμηθευτής ουρανίου της Γαλλίας και ο έβδομος μεγαλύτερος στον κόσμο.
Η κρίση στον Νίγηρα κλιμακώθηκε ξαφνικά όταν η στρατιωτική
χούντα απαγόρευσε την εξαγωγή ουρανίου στη Γαλλία. Το μέταλλο είναι ζωτικής
σημασίας για το Παρίσι, καθώς χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία πυρηνικών εργοστασίων,
τα οποία παράγουν περίπου το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, και τη ναυτιλιακή και την εξοπλιστική βιομηχανία.
Επιπλέον, η ίδια η ΕΕ εισάγει το 24% του ουρανίου από την
αφρικανική χώρα.
Ο Νίγηρας, ο οποίος διαθέτει τα υψηλότερης ποιότητας
μεταλλεύματα ουρανίου, παρήγαγε πέρυσι 2.020 τόνους, περίπου το 5% της
παγκόσμιας παραγωγής, και διαθέτει συνολικά αποθέματα 311.110 τόνων, σύμφωνα με
την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση (WNA),
Η Γαλλία χρειάζεται περίπου 7.800 τόνους ουρανίου κατά μέσο
όρο ετησίως, για τη λειτουργία 56 αντιδραστήρων σε 18 πυρηνικούς σταθμούς
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Παρίσι
εισάγει ουράνιο από την πρώην αποικία του εδώ και 50 χρόνια και για τον οποίο
το κατέχει πάντα.
Ο Νίγηρας είναι επίσης ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής
ουρανίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στις 4 Ιουλίου 2022, ένας συνασπισμός περίπου 20 ενώσεων,
πολλών συνδικάτων διαφόρων κατηγοριών και λαϊκών επιτροπών δημιούργησε την M62,
η οποία συγκεντρώνει τις σημαντικότερες ομάδες που αγωνίζονται κατά της ξένης
στρατιωτικής παρουσίας.
Το κίνημα αυτό συμμετέχει εδώ και χρόνια στην προσπάθεια να
εκδιωχθούν οι ξένοι στρατιώτες από τον Νίγηρα και πλέον έχει γίνει
πρωταγωνιστής στις λαϊκές διαδηλώσεις.
Ο Abdourhamane Ide είναι μέλος του γενικού συμβουλίου και μία
από τις ψυχές των διαδηλώσεων που στη Νιαμέι και άλλες πόλεις. Να τι δήλωσε
πρόσφατα εκ μέρους του Κινήματος: ''...Το δικό μας είναι ένα κίνημα που έχει
τις ρίζες του σε όλη τη χώρα και
προσπαθούμε να εκπροσωπήσουμε τις διαφορετικές ψυχές της κοινωνίας του Νίγηρα.
Εδώ και χρόνια αγωνιζόμαστε σκληρά για να διώξουμε
όλους τους ξένους στρατούς από τη χώρα μας, δεν χρειαζόμαστε ξένες νταντάδες, ο
στρατός του Νίγηρα μπορεί πολύ καλά να υπερασπιστεί το λαό του...
Οι Γάλλοι δεν είναι εδώ για να μας βοηθήσουν, παρά
μόνο για να μας εκμεταλλευτούν. Υποστηρίζουμε ολόψυχα το πραξικόπημα των
στρατιωτών μας που πήραν πίσω την αξιοπρέπεια που τους είχαν πάρει τα ξένα
στρατεύματα.
Ο πρώην πρόεδρος Μπαζούμ ήταν στην υπηρεσία του
Παρισιού και της Ουάσιγκτον και δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του λαού του
Νίγηρα, παρά μόνο τα συμφέροντα των ξένων που έρχονται εδώ για να κλέψουν το
ουράνιό μας...
Θέλουμε να συνεργαστούμε με το Μάλι και την
Μπουρκίνα Φάσο, τους γείτονές μας, που έχουν βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής
τους από τότε που έδιωξαν τους Γάλλους και να συνεργαστούμε με τους Ρώσους.
Το Παρίσι προσποιείται μόνο ότι καταπολεμά τον
τζιχαντισμό, χρησιμοποιώντας τον ως δικαιολογία για να έχει στρατιωτικές βάσεις
εδώ και να εκμεταλλεύεται τον πλούτο μας. Με τη Μόσχα μπορούμε να εργαστούμε
διαφορετικά, η εποχή των Γάλλων στην Αφρική έχει τελειώσει...".
Μια ισχυρή και αποφασιστική στάση που βλέπει τη Ρωσία ως τον
καλύτερο εταίρο για τον Νίγηρα.
Ο κύριος στόχος του πολιτικού προγράμματος του M62 και όλων
των διαδηλωτών είναι η μητριά Γαλλία, η οποία, αν χάσει και τον Νίγηρα και το
ουράνιο της, θα υποστεί σχεδόν τη χαριστική βολή της ετοιμοθάνατης
αυτοκρατορίας της στην Αφρική.
Συντονιστής του κινήματος M62 είναι ο Abdoulaye Seydou, ένας
από τους πιο γνωστούς αγωνιστές στη
χώρα, ο οποίος έχει καταγγείλει ότι τα γαλλικά στρατεύματα, που αναπτύχθηκαν
στο πλαίσιο της επιχείρησης Barkhane, έχουν "σκοτώσει περισσότερους
αμάχους από τρομοκράτες".
Φορώντας ένα μπλουζάκι με την εικόνα του Αφρικανού
στρατιωτικού ηγέτη και μαρξιστή επαναστάτη,Τομά Σανκαρά, στη διαδήλωση, υπό την
ηγεσία της M62 τον Σεπτέμβριο του 2022, δήλωσε στο AFP ότι "κυριαρχούν
τα αντιγαλλικά συνθήματα επειδή απαιτούμε την άμεση αποχώρηση της δύναμης
Barkhane στον Νίγηρα, η οποία ακυρώνει την κυριαρχία μας και αποσταθεροποιεί το
Σαχέλ".
Στις 23 Ιανουαρίου 2023, ο Μπαζούμ συνέλαβε τον Seydou, μια
αυθαίρετη κράτηση που συνδέεται άμεσα με το πολιτικό του έργο και την έντονα
πατριωτική του στάση. Τον Απρίλιο καταδικάστηκε σε εννέα μήνες φυλάκιση για
"διασπορά ειδήσεων που ενδέχεται να διαταράξουν τη δημόσια τάξη και
συνέργεια σε εμπρησμό". Αυτές τις ημέρες αφέθηκε ελεύθερος από τις νέες
αρχές.
Κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος του Ιουλίου, η ομάδα
διαδήλωσε υπέρ του πραξικοπήματος. Κατόπιν αιτήματος του Ομάρ Τσιάνι, χιλιάδες
πολίτες της χώρας συγκεντρώθηκαν στην Place de la Concertation στη Νιαμέι,
μπροστά από την Εθνοσυνέλευση, και πραγματοποίησαν πορεία προς τη γαλλική
πρεσβεία με σημαίες του Νίγηρα και της Ρωσίας και συνθήματα όπως "Κάτω
η Γαλλία, έξω ο Μπαρκάνε, δεν μας νοιάζει η ECOWAS, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η
Αφρικανική Ένωση!". ", "Συλλάβετε τους πρώην
αξιωματούχους για να πάρουμε πίσω τα κλεμμένα εκατομμύρια", "Ζήτω
η Ρωσία" και "Κάτω η Γαλλία, ζήτω ο Πούτιν!".
Οι διαδηλωτές ζήτησαν επίσης την άμεση παρέμβαση της ρωσικής
παραστρατιωτικής ομάδας Wagner.
Στη διάρκεια της πορείας έκλεισαν οι είσοδοι της γαλλικής και
της αμερικανικής πρεσβείας. Οι τοίχοι και οι πύλες της γαλλικής πρεσβείας
πυρπολήθηκαν και υπέστησαν ζημιές, ενώ στρατιώτες του Νίγηρα και ο στρατηγός
Salifou Modi εθεάθησαν να προτρέπουν το πλήθος να διαλυθεί ειρηνικά.
Απειλώντας με στρατιωτική επέμβαση, η Γαλλία και οι Ηνωμένες
Πολιτείες, με τον Μακρόν και τον Μπλίνκεν, μέσω της Οικονομικής Κοινότητας
Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS), ζήτησαν από τον πρόεδρο του Τσαντ, Mahamat
Idriss Déby, να αναλάβει δράση για "...να βοηθήσει στο
σχεδιασμό/καθοδήγηση μιας πιθανής δύναμης επέμβασης στον Νίγηρα, καθώς είναι η
πιο επιχειρησιακή".
Απλώς για λόγους σαφήνειας, πρέπει να αναφερθεί ότι ο
στρατηγός Deby ανέβηκε στην εξουσία με πραξικόπημα, αφού ο πατέρας του και
πρώην πρόεδρος Idriss Deby πέθανε σε μάχη των ενόπλων δυνάμεών του με μια ομάδα
ανταρτών στο βόρειο Τσαντ τον Απρίλιο του 2021.
Αλλά σε αντίθεση με την περίπτωση του Μάλι, της Μπουρκίνα Φάσο
ή του Νίγηρα, όπου τα πραξικοπήματα τα καλοδέχτηκε ο λαός με μαζικές λαϊκές
διαδηλώσεις, ο πραξικοπηματίας του Τσαντ αντιμετώπισε μαζικές διαδηλώσεις,
συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης διαδήλωσης στις 20 Οκτωβρίου 2022, η οποία κατεστάλη
βίαια.
Το ForeignPolicy τη χαρακτήρισε ως "μία από τις
χειρότερες καταστολές στην ιστορία της χώρας". Εκατοντάδες
φυλακίστηκαν και οργανώσεις πολιτών και τοπικά πολιτικά κόμματα υποστήριξαν ότι
σκοτώθηκαν έως και 200 άτομα...
Αλλά δεδομένου ότι ο Deby δεν ζήτησε την απόσυρση των γαλλικών
στρατευμάτων, παραμένει στη λίστα των "καλών" για τους
δυτικούς υποστηρικτές του.
Ο εκπρόσωπος των νέων αρχών, Abdramane, δήλωσε ότι ο στόχος
είναι "να εγκριθεί ένα σχέδιο επίθεσης εναντίον του Νίγηρα μέσω μιας
επικείμενης στρατιωτικής επέμβασης σε συνεργασία με ορισμένες δυτικές χώρες.
Θέλουμε να υπενθυμίσουμε στην ECOWAS ή σε οποιονδήποτε άλλο τυχοδιώκτη για άλλη
μια φορά τη σταθερή μας αποφασιστικότητα να υπερασπιστούμε την πατρίδα μας με
κάθε μέσο...".
Ο γνωστός δημοσιογράφος της καμερουνέζικης τηλεόρασης
Gilles-Claude Mbong Etoundi, σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα Le
Parisienne, εξήγησε το πρόγραμμα της στρατιωτικής χούντας ως εξής: "... Ο
στρατός πραγματοποίησε το πραξικόπημά του, αλλά ταυτόχρονα ο στρατός
οργανώνεται και συντονίζεται με πλήθος ομάδων της κοινωνίας των πολιτών και
πατριωτών πολιτικών,σύμμαχους του στρατού. Αυτές οι ομάδες, που συγκεντρώνονται
κάτω από την ομπρέλα του κινήματος Μ62, δίνουν δύναμη και λαϊκή υποστήριξη
στους στρατιωτικούε που ανέτρεψαν τον. πρών πρόεδρο Μποζούμ..".
Μεταξύ αυτών και το Παναφρικανικό Κόμμα του Νίγηρα, το οποίο
έχει συνταχθεί με τη θέση του M62. Για τον Abdourahamane Oumarou, πρόεδρο του
κόμματος, είναι ζήτημα προτεραιότητας η κυριαρχία και η ανεξαρτησία.
Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti την 1η
Αυγούστου, ο Oumarou δήλωσε ότι: "...ο Νίγηρας βλέπει τη Ρωσία ως έναν
σοβαρό και αξιόπιστο εταίρο που μπορεί να αντικαταστήσει αυτούς που ήταν πάντα
εκεί και οι οποίοι μόνο εκμεταλλεύονταν τον λαό του Νίγηρα. Μαζί της μπορούν να
υλοποιηθούν αμοιβαία επωφελή κοινά έργα και να αξιοποιηθούν τα κοιτάσματα
ουρανίου και πετρελαίου στη χώρα.....
Έχουμε ουράνιο, πετρέλαιο και πολλά άλλα στη χώρα
μας, αλλά πρέπει να δούμε πώς θα δουλέψουμε και πώς θα τα αναπτύξουμε και θα τα
μοιραστούμε, γιατί μέχρι τώρα οι συναλλαγές με τις δυτικές χώρες και ιδιαίτερα
τη Γαλλία δεν ήταν καρποφόρες για τη χώρα, οπότε η Αφρική πρέπει τώρα να
συνεργαστεί με τη Ρωσία, γιατί η Ρωσία είναι σοβαρή και θα μας βοηθήσει να
μοιραστούμε ό,τι κάνουμε μαζί...
Η ενίσχυση των σχέσεων θα ωφελήσει όχι μόνο τους
λαούς της Αφρικής, αλλά και τους Ρώσους πολίτες. Οι Ρώσοι δεν έχουν πολλές
δουλειές στη χώρα μου, αλλά ελπίζω και πιστεύω ότι αυτό θα πρέπει να γίνει. Και
νομίζω ότι θα χρησιμεύσει για την ενίσχυση της αμοιβαία επωφελούς παρουσίας
τους στην Αφρική", δήλωσε ο παναφρικανός ηγέτης από τον
Νίγηρα.
Ο Abdourahamane Oumarou πιστεύει ότι "...Εμείς, ως ένα
παναφρικανικό κόμμα που υποστηρίζει την κυριαρχία κάθε χώρας και κάθε λαού,
είμαστε σταθερά αντίθετοι στην παρουσία των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων της
επιχείρησης Barkhane στον Νίγηρα. Και καλούμε το λαό του Νίγηρα να ορθώσει το
ανάστημά του ως ένας άνθρωπος για να το σταματήσει. Θα συνεχίσουμε να
καταγγέλλουμε και να διαδηλώνουμε για να ανακτήσουμε την κυριαρχία
μας...".
