Κάτι για τις πυρκαγιές -Μια προσωπική μαρτυρία

 

του Όθωνα Κουμαρέλλα

Τραγικός ο απολογισμός της πύρινης λαίλαπας που κατακαίει την ανατολική Αττική με τους 20 μέχρι τώρα νεκρούς.

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης η Αττική. Ο φερόμενος ως πρωθυπουργός, ως άλλος Πολύδωρας, δηλώνει προβληματισμένος και ομιλεί για ασύμμετρη απειλή.

Μια κοινωνία σε παράλυση και εκφυλισμό χάνει πρώτα το μυαλό της. Δεν μπορεί να σκεφτεί, ούτε να προγραμματίσει στοιχειωδώς. Ζει στην τύχη και από τύχη! Κι εδώ δεν έχουμε καθόλου τύχη!

Υπήρξα αυτόπτης μάρτυς, αν και πολύ τυχερός, λόγω της φοράς του αέρα, της έναρξης της πυρκαγιάς στην καταστροφική επέλασή της στην Ανατολική Αττική.

Τοποθεσία Άνω Διώνη σε ευθεία η απόσταση από το σπίτι μου με το χωριό της Νταού το πολύ 300-400 μέτρα.

Είναι γύρω στις 4 με 4:30’ μεσημέρι Δευτέρας 23 Ιουλίου 2018. Στην κουζίνα για το μεσημεριανό καθυστερημένα. Ξαφνικά ο σκύλος, που ήταν ξαπλωμένος δίπλα, τινάζεται και αρχίζει να γαυγίζει δυνατά. Έξω φυσάει ένας περίεργος δυτικός άνεμος δαιμονισμένα. Δεν μπορώ να υπολογίσω τα μποφώρ, αλλά αν κάποιος έλεγε ότι εκείνη τη στιγμή επικρατούσε θύελλα δεν θα ήταν υπερβολή.

Ανοίγω την πόρτα της κουζίνας προς τη νότια πλευρά του κήπου για να βγει ο σκύλος να γαυγίσει με την ησυχία του και να με αφήσει κι εμένα να συνεχίσω το φαγητό μου, και ακούω τη σειρήνα, ενώ τα σκυλιά της περιοχής να έχουν τρελαθεί στο γαύγισμα. Κοιτάζω τον ουρανό προς νότια νοτιοδυτικά πάνω από την Αθήνα που λίγη ώρα πριν ήταν σκοτεινός και κατακόκκινος από τους καπνούς της μεγάλης πυρκαγιάς της Κινέττας και ήταν καθαρός, λίγα σύννεφα μόνο.


Κάτι συμβαίνει εδώ κοντά, λέω μέσα μου, και βγαίνω μπροστά στο μπαλκόνι του καθιστικού που βλέπει ανατολικά. Και μου κόβονται τα πόδια…

Μόλις 300 μέτρα στη βορειοανατολική πλευρά μπροστά και μόλις 100 μέτρα βορειοδυτικά από τα πρώτα σπίτια του χωριού της Νταού φωτιά! Και ένα μικρό πυροσβεστικό, που συνηθίζει να τριγυρίζει στην περιοχή όντας σε μόνιμη επιφυλακή να έχει βάλει τη σειρήνα και να έρχεται με ταχύτητα από το κάτω μέρος της Διώνης, που προφανώς περιπολούσε.

Η φωτιά δεν ήταν μεγάλη, ζήτημα ήταν να καταλάμβανε μια περιοχή της τάξης των 100 τετραγωνικών μέτρων. Ησύχασα λιγάκι, μολονότι ο αέρας φυσούσε δαιμονισμένα. Λέω μέσα μου ψυχραιμία, δεν χρειάζεται καν να ειδοποιήσεις, η πυροσβεστική είναι ενήμερη και πλησιάζει.

Πράγματι, το πυροσβεστικό όχημα πλησίαζε, όμως χρειάστηκε 3 με 4 λεπτά για να φτάσει στη φωτιά. 3-4 λεπτά αποδείχθηκαν αιώνας. Η φωτιά λόγω των ξερόχορτων και των μικρών πεύκων που αναπτύσσονταν μετά την προηγούμενη πυρκαγιά του 2009 και με τον αέρα να φυσάει δαιμονισμένα, τα 100 μέτρα που κάλυπτε αρχικά σε αυτά τα 3-4 λεπτά κάλυψε στρέμματα ολόκληρα και ήδη έγλυφε στις αυλές των σπιτιών του χωριού. Τι να σου κάνει πια ένα μικρό πυροσβεστικό με δύο άνδρες;;

Κατάλαβα ότι τα πράγματα θα γινόντουσαν πολύ δύσκολα. Όντως το πρώτο σπίτι πήρε φωτιά. Σειρήνες άρχισαν να ακούγονται από παντού, άλλα πυροσβεστικά, υδροφόρες και η αστυνομία επί ποδός, να τρέχουν δεξιά και αριστερά και οι κάτοικοι επίσης. Σε μισή ώρα από την έναρξη της πυρκαγιάς, πραγματικά μεγάλη η κινητοποίηση. Όμως ο αέρας και η φωτιά αποδείχτηκαν πολύ πιο ισχυρές από την ανθρώπινη κινητοποίηση. Πολύ περισσότερο όταν αποδείχτηκε στην πράξη, ότι δεν υπήρχε στοιχειώδες σχέδιο για να αντιμετωπιστεί μια τέτοια φωτιά κάτω από τέτοιες συνθήκες, που εξ άλλου στην περιοχή δεν είναι και τόσο σπάνιες. Κάθε άλλο!

Αφού διέσχισε το χωριό έκαψε ό,τι βρήκε και ένα (ίσως κι άλλα, προς το παρόν δεν γνωρίζω) σπίτι, «μπρουμούτιασε» στα ρέματα και πέρασε στο μοναστήρι του Παντοκράτορα καίγοντας υπεραιωνόβια πλατάνια και πανύψηλα πεύκα. Κρανίου τόπος.

Εκεί η φωτιά χωρίστηκε σε δύο μεγάλα μέτωπα, το ένα προς ανατολικά-βορειοανατολικά προς τον Βουτσά και από εκεί στο Μάτι και το άλλο μέσα από τη ρεματιά προς Καλλιτεχνιούπολη και τη Ραφήνα. Μικρότερες εστίες ξεπηδούσαν σχεδόν παντού κι όλη η δική μου γειτονιά στο πόδι να παρακαλάει να μη γυρίσει ο αέρας και γίνουμε κι εμείς παρανάλωμα.

Μία ώρα αγωνίας και κάθε επίγεια προσπάθεια να αναχαιτιστεί η πυρκαγιά απεδείχθη μάταιη. Και τότε μια ολόκληρη ώρα μετά, ίσως και λίγο παραπάνω, εμφανίστηκε το ελικόπτερο. Αναπτερώθηκαν οι ελπίδες, ότι θα ανακοπεί η βία της φλόγας. Αλλά ήταν μόνο ένα! Έκανε μια αρκετά εύστοχη ρίψη νερού και έφυγε να πάει να γεμίσει. Ακόμα και στο σημείο που έπεσε το νερό, η φωτιά αντί για να καταλαγιάσει, αυτή δυνάμωσε. Υπολόγισα ότι το ελικόπτερο χρειάστηκε περίπου 8 λεπτά να πάει να γεμίσει και να επιστρέψει για να ξαναρίξει. Οκτώ ολόκληρα λεπτά χρόνος χαμένος γι’ εμάς, πολύτιμος για τη φωτιά και το δικό της καταστροφικό έργο. Αυτό επαναλήφθηκε τρεις με τέσσερις φορές, ενώ η φωτιά μαινόμενη ανεξέλεγκτα είχε απλωθεί σε μέτωπα τουλάχιστον 4-5 χιλιομέτρων κατακαίοντας δάσος, σπίτια και ό,τι άλλο μπορούσε να καεί. Όσο φιλότιμος κι αν ήταν ο πιλότος, φαινόταν, ότι ματαιοπονούσε!

Και μετά ήλθαν τα αεροπλάνα. Τρία τον αριθμό. Μάλλον όμως ήταν πολύ αργά. Η φωτιά έκαιγε σε πολλά μέτωπα από τους λόφους βορειοανατολικά της Νταού, κάηκε και το νεκροταφείο, μέχρι κάτω τη διασταύρωση της Ραφήνας και την Αγία Βαρβάρα, μέχρι το Μάτι με τον Βουτσά ήδη παρανάλωμα.

Ολική καταστροφή, που δεν λέει να τελειώσει. Είναι τρεις τη νύχτα προς Τρίτη και η πυρκαγιά μαίνεται στα βορειοανατολικά. Τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα στις 9 σταμάτησαν τις ρίψεις αναγκαστικά. Τα πεζοπόρα τμήματα αποκαμωμένα τι θα μπορούσαν να κάνουν μέσα στη νυχτιά;

Βλέπω τις φλόγες να έρχονται σιγά-σιγά, αφού κι ο αέρας πια γυρνάει προς τα εδώ. Και σκέπτομαι.

Ίσως κάποια στιγμή μέχρι το πρωί να είμαι κι εγώ ένας από αυτούς που θα εγκαταλείψουν το σπιτικό τους στη μανία της φλόγας, να τρέξω μακρυά για να σωθώ.

Και γιατί όλα αυτά;

Γιατί η πατρίδα έχει εγκαταλειφθεί. Στο έλεος της τύχης της.

Δεν υπάρχει σχεδιασμός, δεν υπάρχουν τα μέσα και ο κατάλληλος εξοπλισμός.

Γνωστό από την αρχαιότητα είναι ότι έχουμε ξηροθερμικά καλοκαίρια και συνθήκες που ευνοούν τις πυρκαγιές, πέραν του ανθρώπινου παράγοντα, που πότε από εγκληματική αμέλεια, πότε από σκοπιμότητα προκαλεί καταστροφές. Μυαλό δεν βάζουμε όμως. Όλα στο άρπα κόλλα και να μεταφέρουμε αλλού τις ευθύνες, μακρυά από εμάς τους ίδιους.

Τόσο δύσκολο ήταν μετά από τόση εμπειρία η χώρα μας να διαθέτει αξιόλογο δυναμικό, τόσο επίγειων, όσο και εναερίων μέσων κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών, καθώς και ορθολογικό σχεδιασμό, έτσι ώστε να μην κάνουν τα αεροπλάνα δύο ώρες για να έλθουν και αφού η καταστροφή είχε πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις;

Τόσο δύσκολο είναι να υπάρχει συντονισμός;

Διότι εάν υπήρχε και τα εναέρια μέσα κατάσβεσης ερχόντουσαν όχι από την πρώτη στιγμή, αλλά έστω στα ¾ της ώρας αφ’ ότου ξέσπασε η φωτιά. Κι εάν δεν ήταν αρχικά μόνο ένα ελικόπτερο για να προστεθούν αργότερα μετά από ώρες τρία αεροπλάνα και άλλο ένα ελικόπτερο επίσης, αλλά δυό-τρία ακόμη, η ζημιά θα είχε περιοριστεί και η φωτιά θα είχε ελεγχθεί, νωρίς χωρίς να χαθούν ζωές (μαθαίνω τώρα τρεις τα ξημερώματα ότι οι νεκροί έφτασαν τους 20!) και αμέτρητες περιουσίες.

Διότι η μάχη με τη φωτιά είναι μια μάχη με το χρόνο. Αν χάσεις χρόνο, ψάξε μετά να βρεις ποιος φταίει.

Και για να μην χάσεις χρόνο πρέπει να έχεις σχέδιο. Λειτουργικό σε κάθε περίσταση. Και για να έχεις σχέδιο λειτουργικό σε κάθε περίσταση, πρέπει να έχεις και κατάλληλο έμψυχο δυναμικό ποσοτικά και ποιοτικά, αλλά και τα μέσα, δηλαδή τον κατάλληλο εξοπλισμό. Λίγοι οι πυροσβέστες, λίγα και τα μέσα στη διάθεσή τους.

Αυτό φάνηκε καθαρά από την πρώτη στιγμή και είναι η αιτία που πήρε τόσο δραματικές διαστάσεις η φωτιά στην Ανατολική Αττική. Αλλά μετά θα φταίνε οι εμπρηστές, ο «στρατηγός άνεμος», μπορεί και οι… ταβλαδόροι πυροσβέστες, αλλά όχι οι πολιτικοί που περί άλλων τυρβάζουν, έχοντας αφήσει χώρα και λαό σε πλήρη εγκατάλειψη.

Μου ‘ρχεται να ξεράσω! Πυρκαγιές είχαμε, έχουμε και θα έχουμε. Ασύμμετρη, όμως, απειλή είναι ο εαυτός μας τελικά, που αφήνει τον κάθε λιμοκοντόρο Τσίπρα, ή Κούλη, να αποφασίζουν γι’ εμάς χωρίς εμάς!
Αυτοί είναι οι εμπρηστές κι εμείς άξιοι της τύχης μας, που καθόμαστε και τους κοιτάμε, αν δεν τους χειροκροτούμε κιόλας!






Δεν υπάρχουν σχόλια: