Λεφτά να φαν' κι οι κότες

Περί ποσοτικής χαλάρωσης ο λόγος και τις αυταπάτες που σπέρνει συνειδητά το Μαξίμου

Η ΕΚΤ και η ποσοτική χαλάρωση.

 του Κώστα Μελά

 Η ΕΚΤ περιόρισε τις αγορές πορτογαλικών και ιρλανδικών ομολόγων, τον περασμένο μήνα, λόγω των ανησυχιών για υπέρβαση των ορίων αγοράς που έχει, μια κίνηση που θα μπορούσε να σημαίνει ότι αυτές οι χώρες, καθώς και άλλες στο εγγύς μέλλον, θα ωφεληθούν λιγότερο από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Όπως γίνεται αντιληπτό , αυτό σημαίνει ότι μόλις μπει η Ελλάδα στο QE, η ΕΚΤ θα αγοράσει... ψίχουλα, αφού ήδη κατέχει σημαντικό ποσοστό ελληνικών ομολόγων μέσω των πακέτων διάσωσης.

Με σχεδόν ένα χρόνο να έχει απομείνει πριν το τέλος του QE, η ΕΚΤ έχει ήδη πλησιάσει το όριο που η ίδια έχει επιβάλει -της κατοχής του ενός τρίτου του χρέους των χωρών- λόγω των μεγάλων  ποσοτήτων ομολόγων που αγόρασε στο πλαίσιο των προηγούμενων μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης.

Αυτό προέκυψε όταν η ΕΚΤ αύξησε τις μηνιαίες αγορές στοιχείων ενεργητικού σε 80 δισ. ευρώ τον Απρίλιο από τα 60 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι μέχρι στιγμής οι αγορές έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 50% στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, αλλά μόνο κατά 16% στην Πορτογαλία και 33% στην Ιρλανδία.

Πηγές από την ΕΚΤ σημειώνουν  ότι η κεντρική τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες που πραγματοποιούν αγορές ομολόγων αγόρασαν "υπερεθνικά" ομόλογα για να μην χρειαστεί να περιορίσουν τις αγορές πορτογαλικών και ιρλανδικών ομολόγων δραστικά, ή και να τις σταματήσουν εντελώς για να μην ξεπεραστεί το όριο.

Οι περικοπές αγορών σημαίνουν ότι οι αγορές κρατικού χρέους της ΕΚΤ θα αποκλίνουν ελαφρώς από το ποσοστό συμμετοχής των χωρών στην κεντρικής τράπεζας, που ονομάζεται capital key, μηδενίζοντας έτσι τον θετικό αντίκτυπο σε Πορτογαλία και Ιρλανδία.

Η ΕΚΤ αρνήθηκε να σχολιάσει, ενώ η Τράπεζα της Ιρλανδίας ανακοίνωσε ότι "αγοράζει ένα περιορισμένο ποσό υπερεθνικών ομολόγων για λογαριασμό του Ευρωσυστήματος, μαζί με μια σειρά από άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες". Η Τράπεζα της Πορτογαλίας δεν έκανε κάποιο σχόλιο.

Οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης μπορούν να συμπληρώνουν τις αγορές κρατικών ομολόγων του QE με το χρέος των αναπτυξιακών τραπεζών ή το ταμείο διάσωσης του μπλοκ, για να διατηρήσουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων κατ 'αναλογία με τη συμμετοχή τους στην ΕΚΤ τους. Αυτά τα λεγόμενα "υπερεθνικά" ομόλογα μπορεί να είναι από τράπεζες που δεν έχουν σχέση με τη συγκεκριμένη χώρα.

Ενώ το QE έχει ωθήσει το κόστος δανεισμού στη ζώνη του ευρώ σε χαμηλά επίπεδα - ρεκόρ σε πολλές χώρες, ορισμένοι επενδυτές λένε ότι οι άνισες αγορές κρατικού χρέους θα μπορούσαν να σημαίνουν ότι ευάλωτες χώρες, όπως η Πορτογαλία, δεν επωφελούνται τόσο όσο η μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ, η Γερμανία, κλιμακώνοντας έτσι την πολιτική ένταση στην περιοχή.

Αν η ΕΚΤ στοχεύσει σε αγορές ομολόγων από συγκεκριμένες χώρες εις βάρος άλλων χωρών, τότε θα υπάρχει μία πραγματικά άνιση εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής. Αυτό είναι προφανές. 

Πηγές αναφέρουν ότι η ΕΚΤ είναι πρόθυμη να κρατήσει την Πορτογαλία και την Ιρλανδία στο πρόγραμμα μέχρι το τέλος του QE, τον Μάρτιο του 2017, αλλά το μέγεθος των αγορών θα μπορούσε να εξακολουθεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά την πάροδο του χρόνου, ενώ η ΕΚΤ θα αξιολογεί τα όρια κάθε έξι μήνες.

Από το πρόγραμμα SMP, το οποίο ξεκίνησε το 2010 για την αντιμετώπιση της κλιμάκωσης της κρίσης χρέους, η ΕΚΤ κατέχει 9,7 δισ. ευρώ ιρλανδικά ομόλογα στις αρχές του 2016, ενώ η κατοχή της σε πορτογαλικά ομόλογα ανέρχεται σε 12,4 δισ. ευρώ. Από την αρχή της ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ έχει αγοράσει 11 δισ. ευρώ χρέους της Ιρλανδίας και 16,2 δισ. πορτογαλικά ομόλογα.

Τα όρια εκδόσεων της ΕΚΤ δείχνουν επίσης ότι αν η Ελλάδα συμμετέχει στο πρόγραμμα QE, οι αγορές της ΕΚΤ θα περιοριστούν σημαντικά, καθώς η τράπεζα είναι ήδη ένας από τους μεγαλύτερους κατόχους ελληνικού χρέους.

Η ΕΚΤ έχει ήδη σταματήσει τις αγορές στην Κύπρο, επειδή η χώρα δεν έχει την κατάλληλα αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας και διατηρεί περιορισμένες αγορές σε αρκετές χώρες, όπως η Εσθονία, για λόγους ρευστότητας.

 [--->]

[...]  Παρά το ότι η ρευστότητα την οποία διοχέτευσε στην αγορά δεν έφτασε στην πραγματική οικονομία με την μορφή πιστώσεων που γίνονται επενδύσεις ή κατανάλωση αλλά παρέμεινε εγκλωβισμένη στην προσπάθεια απομόχλευσης των τραπεζών, τις πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές περιουσιακών στοιχείων (όπως μετοχές και ακίνητα με χαρακτηριστικότερη την αγορά της Μ. Βρετανίας) και φυσικά τα κερδοσκοπικά νομισματικά παιχνίδια.