Ο Robert Kurz , και η ομάδα στην οποία συμμετείχε
( Krisis ) , υποστηρίζει ότι η όποια πραγματική ανάκαμψη της παγκόσμιας
οικονομίας είναι σήμερα αδύνατη ,αφού δεν υπάρχουν τα πραγματικά περιθώρια πραγματικής
αξιοποίησης του παραγόμενου εμπορεύματος, κάτι που οφείλεται στον εξαιρετικά υψηλό
βαθμό παραγωγικότητας σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρωπότητας,
η οποία επιτεύχθηκε με μια αστεία μικρή ποσότητα εργασίας σε σχέση με τις συνήθεις παραμέτρους.
Η "ανάκαμψη της οικονομίας" που κάθε φορά αναγγέλλεται, σύμφωνα
με τον Kurz, δεν είναι παρά μια φούσκα που αργά ή γρήγορα θα σκάσει, αφού εξαρτάται
από τις ενέσεις ρευστότητας από το κράτος χωρίς να υπάρχει κανένα πραγματικό
αντίκρισμα σε αξία (εντυπωσιακά παραδείγματα αυτού του μηχανισμού ήταν οι ξέφρενες ενέσεις ρευστότητας από το κράτος προκειμένου να σταματήσει
την κρίση του 2008 ) , ή τους "διεστραμμένους" και αυτοαναφορικούς
μηχανισμούς του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η Γερμανία, η οποία στην Ευρώπη θεωρείται
κάτι σαν ατμομηχανή της ανάκαμψης , δεν ξεφεύγει από αυτά τα πρότυπα , και η
τρέχουσα " άνθηση " της οικονομίας της θα καταλήξει, σύντομα,ίσως, σε ένα ακόμη φιάσκο,σε μία ακόμη φούσκα .
ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΞΙΑ
του Robert Kurz *
Η Γερμανία τελευταία συγκεντρώνει το θαυμασμό όλων για την οικονομική ανάκαμψη
της . Η οικονομία της ανθεί , η αγορά εργασίας της βιώνει μια έκρηξη . Αλλά τα
φαινόμενα μπορεί και να απατούν . Η έντονη ανάπτυξη σε σχέση με άλλες δυτικές
χώρες δεν είναι παρά η άλλη όψη του μεγάλου κραχ του 2009 . Φέτος , η Γερμανία σημείωσε
αρνητικό ρεκόρ μεταξύ των βιομηχανοποιημένων κρατών γύρω στο -5 % (http://www.sueddeutsche. de/wirtschaft/rezessionsjahr-der-ganz-grosse-absturz-1.63535 ) . Οι ακραίες
διακυμάνσεις πρώτα προς τα κάτω και , στη συνέχεια, προς τα πάνω το μόνο που δείχνουν
είναι ότι η γερμανική οικονομία είναι μια οικονομία που εξαρτάται περισσότερο
από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο από τις εξαγωγές .
Η νέα κορυφαία στιγμή αφορά κυρίως στην αυτοκινητοβιομηχανία και την κατασκευή μηχανημάτων. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων προμηθεύουν με πολυτελή αυτοκίνητα κυρίως την Κίνα και τις ΗΠΑ , ενώ οι πωλήσεις στην Ευρώπη είναι στάσιμες. Η αυτοκινητοβιομηχανία ακολουθεί με αυξητικούς ρυθμούς το κύμα των επενδύσεων στην Κίνα, κάτι που φρέναρε την κρίση. Αλλά και οι δύο αυτές εξωτερικές κινητήριες δυνάμεις ανάπτυξης παραμένουν ζωντανές χάρη στα μεγάλα προγράμματα κρατικών ενισχύσεων και ένα νόμισμα που κρατιέται φθηνό με τεχνητό τρόπο. Μόλις η αύξηση του πληθωρισμού αναγκάσειι τις κεντρικές τράπεζες Κίνας και ΗΠΑ να αυξήσουν αρκετά τα επιτόκια, τότε η ανάπτυξη μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα θα μπορούσε να γίνει καπνός. Και τότε οι τόσο πολυδιαφημισμένες θέσεις που είχαν κατακτηθεί στον τομέα των εξαγωγών θα αποδειχθούν ότι είναι " φούσκα ", που κάποια στιγμή θα σκάσει επειδή η αγοραστική δύναμη των εξαγωγών δεν στηρίζεται σε πραγματική δημιουργία αξίας. Η κρατική μηχανή χρήματος είναι μη λειτουργική, όπως ήταν προηγουμένως η χρηματοοικονομική.
Παρά τον πυρετό της ανάπτυξης, η βάση της βιομηχανικής απασχόλησης στο τομέα των εξαγωγών της Γερμανίας, συρρικνώνεται . Στον ιδεολογικό σοβινισμό που συνδέεται με τις εξαγωγές στην πραγματικότητα αντιστοιχεί μια μικρή "εργατική αριστοκρατία" , ενώ στη σκιά των κερδών και των εσόδων του εξωτερικού εμπορίου η εσωτερική επισφαλής απασχόληση αυξάνεται κατακόρυφα . Η μείωση της ανεργίας , που την διαφήμισαν με τόση υπερηφάνεια ,δεν αφορά παρά λίγα μόνο τμήματα του τομέα των εξαγωγών που δίνουν λίγες εγγυημένες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας είναι θέσεις προσωρινής απασχόλησης και κακοπληρωμένες . Συγκεκριμένα ,αυξηθηκαν ιδιαίτερα οι θέσεις εργασίας των 400 ευρώ , οι οποίες το 2010 εκτινάχτηκαν στις 7.300.000 . Ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός "κανονικών" θέσεων εργασίας χανεται από τέτοιες θέσεις εργασίας, που αμοιβονται γύρω στο μισό του κατώτατου μισθού . Και σχεδόν τα δύο τρίτα από αυτούς τους "μίνι - εργαζόμενους" είναι γυναίκες . Με τους νόμους της οικονομίας, η σημερινή οικονομική συγκυρία θα πρεπε κανονικά να αυξάνει, σε γενικές γραμμές, την τιμή της εργατικής δύναμης. Οτι, η υποτίμηση της εργασίας, αντίθετα, αυξάνεται δραματικά δεν είναι παρά ένα σημάδι της ανούσιας, σχεδόν, πραγματικής "ανάκαμψης".
Στην πράξη, πάντως , ένα μεγάλο μέρος της επισφαλούς απασχόλησης συναντάται σε τομείς καπιταλιστικά αντιπαραγωγικούς. Ενώ, θα πρεπε να τροφοδοτείται από την πραγματική παραγωγή υπεραξίας, η οποία, όμως προσομοιώνεται, με τη δημιουργία χρήματος από το κράτος . Η έκρηξη των εξαγωγών, που τρέφεται τεχνητά από αυτή τη διαδικασία, στις μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες , και ειδικά στη Γερμανία, είναι ένα γεγονός μειοψηφικό. Με το φτηνό χρήμα οι επενδύσεις αυξάνονται μόνο σε αυτούς τους τομείς , οι οποίες , ωστόσο, παραμένουν μακριά από τη βιομηχανία, την παραγωγή και τις υπηρεσίες . Αντίθετα, το πλεονάζον χρήμα κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό , ως συνήθως , από τις κεντρικές τράπεζες στις χρηματοοικονομικές δομές . Η άλλη όψη της "εργασίας χωρίς αξία" είναι μια νέα φούσκα στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές, οι οποίες υπό αυτές τις συνθήκες δεν αποτελούν πλέον κανένα πραγματικό δείκτη πραγματικής ανάπτυξης της οικονομίας , αλλά είναι αυτοαναφορικά και το μόνο που παρέχουν είναι ψευδαισθήσεις .Ετσι μαζί με τον πληθωρισμό και την κρίση του χρέους , δρομολογηται και το επόμενο οικονομικό σοκ των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Η νέα κορυφαία στιγμή αφορά κυρίως στην αυτοκινητοβιομηχανία και την κατασκευή μηχανημάτων. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων προμηθεύουν με πολυτελή αυτοκίνητα κυρίως την Κίνα και τις ΗΠΑ , ενώ οι πωλήσεις στην Ευρώπη είναι στάσιμες. Η αυτοκινητοβιομηχανία ακολουθεί με αυξητικούς ρυθμούς το κύμα των επενδύσεων στην Κίνα, κάτι που φρέναρε την κρίση. Αλλά και οι δύο αυτές εξωτερικές κινητήριες δυνάμεις ανάπτυξης παραμένουν ζωντανές χάρη στα μεγάλα προγράμματα κρατικών ενισχύσεων και ένα νόμισμα που κρατιέται φθηνό με τεχνητό τρόπο. Μόλις η αύξηση του πληθωρισμού αναγκάσειι τις κεντρικές τράπεζες Κίνας και ΗΠΑ να αυξήσουν αρκετά τα επιτόκια, τότε η ανάπτυξη μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα θα μπορούσε να γίνει καπνός. Και τότε οι τόσο πολυδιαφημισμένες θέσεις που είχαν κατακτηθεί στον τομέα των εξαγωγών θα αποδειχθούν ότι είναι " φούσκα ", που κάποια στιγμή θα σκάσει επειδή η αγοραστική δύναμη των εξαγωγών δεν στηρίζεται σε πραγματική δημιουργία αξίας. Η κρατική μηχανή χρήματος είναι μη λειτουργική, όπως ήταν προηγουμένως η χρηματοοικονομική.
Παρά τον πυρετό της ανάπτυξης, η βάση της βιομηχανικής απασχόλησης στο τομέα των εξαγωγών της Γερμανίας, συρρικνώνεται . Στον ιδεολογικό σοβινισμό που συνδέεται με τις εξαγωγές στην πραγματικότητα αντιστοιχεί μια μικρή "εργατική αριστοκρατία" , ενώ στη σκιά των κερδών και των εσόδων του εξωτερικού εμπορίου η εσωτερική επισφαλής απασχόληση αυξάνεται κατακόρυφα . Η μείωση της ανεργίας , που την διαφήμισαν με τόση υπερηφάνεια ,δεν αφορά παρά λίγα μόνο τμήματα του τομέα των εξαγωγών που δίνουν λίγες εγγυημένες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας είναι θέσεις προσωρινής απασχόλησης και κακοπληρωμένες . Συγκεκριμένα ,αυξηθηκαν ιδιαίτερα οι θέσεις εργασίας των 400 ευρώ , οι οποίες το 2010 εκτινάχτηκαν στις 7.300.000 . Ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός "κανονικών" θέσεων εργασίας χανεται από τέτοιες θέσεις εργασίας, που αμοιβονται γύρω στο μισό του κατώτατου μισθού . Και σχεδόν τα δύο τρίτα από αυτούς τους "μίνι - εργαζόμενους" είναι γυναίκες . Με τους νόμους της οικονομίας, η σημερινή οικονομική συγκυρία θα πρεπε κανονικά να αυξάνει, σε γενικές γραμμές, την τιμή της εργατικής δύναμης. Οτι, η υποτίμηση της εργασίας, αντίθετα, αυξάνεται δραματικά δεν είναι παρά ένα σημάδι της ανούσιας, σχεδόν, πραγματικής "ανάκαμψης".
Στην πράξη, πάντως , ένα μεγάλο μέρος της επισφαλούς απασχόλησης συναντάται σε τομείς καπιταλιστικά αντιπαραγωγικούς. Ενώ, θα πρεπε να τροφοδοτείται από την πραγματική παραγωγή υπεραξίας, η οποία, όμως προσομοιώνεται, με τη δημιουργία χρήματος από το κράτος . Η έκρηξη των εξαγωγών, που τρέφεται τεχνητά από αυτή τη διαδικασία, στις μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες , και ειδικά στη Γερμανία, είναι ένα γεγονός μειοψηφικό. Με το φτηνό χρήμα οι επενδύσεις αυξάνονται μόνο σε αυτούς τους τομείς , οι οποίες , ωστόσο, παραμένουν μακριά από τη βιομηχανία, την παραγωγή και τις υπηρεσίες . Αντίθετα, το πλεονάζον χρήμα κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό , ως συνήθως , από τις κεντρικές τράπεζες στις χρηματοοικονομικές δομές . Η άλλη όψη της "εργασίας χωρίς αξία" είναι μια νέα φούσκα στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές, οι οποίες υπό αυτές τις συνθήκες δεν αποτελούν πλέον κανένα πραγματικό δείκτη πραγματικής ανάπτυξης της οικονομίας , αλλά είναι αυτοαναφορικά και το μόνο που παρέχουν είναι ψευδαισθήσεις .Ετσι μαζί με τον πληθωρισμό και την κρίση του χρέους , δρομολογηται και το επόμενο οικονομικό σοκ των χρηματοπιστωτικών αγορών.
* Δημοσιεύτηκε στην
εφημερίδα Neuen Deutschland στις 02.05.2011
