Η διετία 1992-93
υπήρξε μια περίοδος αντισημιτικών και νεοναζιστικών επιθέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ήταν, επίσης, μια περίοδος έντονων συζητήσεων σχετικά με τις νέες όψεις του
ρατσισμού, ο οποίος πλέον δεν εξηγείται στη βάση μιας (αποκρουστικής)
βιολογικής κατωτερότητας, αλλά αρθρώνεται σύμφωνα με μια "διαφοριστική" λογική, θεμελιωμένη σε μια απολυτοποίηση των πολιτιστικών
και ανθρωπολογικών διαφορών [των διαφόρων λαών], οι οποίες παρουσιάζονται ως αιώνιες,
ασύμβατες μεταξύ τους, ανιστόρητες, κλειστές σε κάθε πιθανή εξέλιξη.
Σήμερα - σε καιρούς
"σύγκρουσης των πολιτισμών", "υπεράσπισης
της Δύσης", "κινδύνου της Ευραραβίας" κλπ.. – κάτι τέτοιο μοιάζει ,κάπως,
με την ανακάλυψη της Αμερικής, εκείνη την εποχή, όμως, δεν ήταν και τόσοι πολλοί
αυτοί που μελετούσαν το τρεμούλιασμα της φλόγας κάτω από την κατσαρόλα.
Ο στόχος αυτών των σημειώσεων ήταν να ανοίξει μια συζήτηση σχετικά με τη διαλεκτική αντισημιτισμού- Σιωνισμού και ρατσισμού-αντιρατσισμού, αλλά κυρίως για τον κίνδυνο αποδοχής της "ισοδυναμίας" τους, μια πρόταση που υπονοείται με σαφήνεια στο δημόσιο διάλογο για το ρατσισμό.
Με άλλα λόγια: είναι αλήθεια ότι ο σύγχρονος πολιτιστικός ρατσισμός λειτουργεί ως ένα είδος "γενικευμένου αντισημιτισμού" (Ε. Μπαλιμπάρ), αλλά δεδομένου ότι αντισημιτισμός και σιωνισμός αντανακλούν ο ένας τον άλλο και αλληλοτροφοδοτούνται, θα πρέπει να αποφεύγουμε μια απάντηση "σιωνιστική" (δηλαδή πλήρως ταυτοτική και αντιδραστική) στο ρατσισμό, μια απάντηση η οποία, όχι μόνο δε μας βοηθά να καταρρίπτουμε τα νεορατσιστικά επιχειρήματα, αλλά ακολουθεί τη δική τους λογική, και μάλιστα από υποδεέστερες θέσεις.
Για να μη παγιδευτούμε, θα πρέπει να εντοπίσουμε το κοινό σημείο μεταξύ αντισημιτισμού και σιωνισμού, και αυτό μπορούμε να το κάνουμε μόνο αν επιστρέψουμε πίσω στις ρίζες του σιωνισμού ως ταυτοτική αντίδραση στην "επώαση" των εβραϊκών κοινοτήτων στην Ανατολική Ευρώπη του δέκατου ένατου αιώνα.
Σήμερα,προτείνω και πάλι αυτές τις σημειώσεις, όπως ακριβώς ήταν τότε,με όλα τα μείον (μαζί με ένα αστειάκι στο τέλος του κειμένου, το οποίο σήμερα μου φαίνεται εντελώς ξένο και παιδαριώδες, αλλά για τον τότε εικοσιδυάχρονο ήταν απόλυτα φυσιολογικό), επειδή νομίζω ότι έχουν και πάλι κάποια περιορισμένη,έστω ,αξία. Δυστυχώς, δεν έχω το πλήρες κείμενο, παρά μόνο ένα μεγάλο απόσπασμα που κυκλοφορούσε στις λίστες του κινήματος της Μπολόνια το Φεβρουάριο του 2002.
(WM1, 23 Αυγούστου, 2006)]
Ο στόχος αυτών των σημειώσεων ήταν να ανοίξει μια συζήτηση σχετικά με τη διαλεκτική αντισημιτισμού- Σιωνισμού και ρατσισμού-αντιρατσισμού, αλλά κυρίως για τον κίνδυνο αποδοχής της "ισοδυναμίας" τους, μια πρόταση που υπονοείται με σαφήνεια στο δημόσιο διάλογο για το ρατσισμό.
Με άλλα λόγια: είναι αλήθεια ότι ο σύγχρονος πολιτιστικός ρατσισμός λειτουργεί ως ένα είδος "γενικευμένου αντισημιτισμού" (Ε. Μπαλιμπάρ), αλλά δεδομένου ότι αντισημιτισμός και σιωνισμός αντανακλούν ο ένας τον άλλο και αλληλοτροφοδοτούνται, θα πρέπει να αποφεύγουμε μια απάντηση "σιωνιστική" (δηλαδή πλήρως ταυτοτική και αντιδραστική) στο ρατσισμό, μια απάντηση η οποία, όχι μόνο δε μας βοηθά να καταρρίπτουμε τα νεορατσιστικά επιχειρήματα, αλλά ακολουθεί τη δική τους λογική, και μάλιστα από υποδεέστερες θέσεις.
Για να μη παγιδευτούμε, θα πρέπει να εντοπίσουμε το κοινό σημείο μεταξύ αντισημιτισμού και σιωνισμού, και αυτό μπορούμε να το κάνουμε μόνο αν επιστρέψουμε πίσω στις ρίζες του σιωνισμού ως ταυτοτική αντίδραση στην "επώαση" των εβραϊκών κοινοτήτων στην Ανατολική Ευρώπη του δέκατου ένατου αιώνα.
Σήμερα,προτείνω και πάλι αυτές τις σημειώσεις, όπως ακριβώς ήταν τότε,με όλα τα μείον (μαζί με ένα αστειάκι στο τέλος του κειμένου, το οποίο σήμερα μου φαίνεται εντελώς ξένο και παιδαριώδες, αλλά για τον τότε εικοσιδυάχρονο ήταν απόλυτα φυσιολογικό), επειδή νομίζω ότι έχουν και πάλι κάποια περιορισμένη,έστω ,αξία. Δυστυχώς, δεν έχω το πλήρες κείμενο, παρά μόνο ένα μεγάλο απόσπασμα που κυκλοφορούσε στις λίστες του κινήματος της Μπολόνια το Φεβρουάριο του 2002.
(WM1, 23 Αυγούστου, 2006)]
*****
"Η
καταστροφή του ρατσιστικού πλέγματος δεν
προϋποθέτει μόνο την εξέγερση των
θυμάτων του, αλλά και τον μετασχηματισμό των ίδιων των ρατσιστών και, κατά συνέπεια, την εσωτερική αποσύνθεση της κοινότητας που θεσπίζει ο ρατσισμός." (Ετιέν
Μπαλιμπάρ)
1. [...] Αυτό που θα'θελα να τονίσω με αυτό το instant-file, είναι ότι αν ο ρατσισμός θεωρηθεί σαν κάτι που επηρεάζει μόνο τα θύματά του, αυτό θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις και επικίνδυνες παρεξηγήσεις.
Για το ανταγωνιστικό κίνημα "ο σκίνχεντ κίνδυνος " - όπως τον ονόμασαν τα μέσα ενημέρωσης και η δημοκρατική γλωσσική κοινότητα - δεν μπορεί να είναι ένα ζήτημα δημόσιας τάξης, αλλά ούτε και αυτοάμυνας : θα πρέπει να αντικρούσουμε τις ρατσιστικές θεωρίες, να εξουδετερώσουμε τις διαπολιτικές συναρθρώσεις τους, να ακυρώσουμε τη λειτουργικότητα τους.
2. Ο πολιτιστικός και διαφοριστικός ρατσισμός δηλώνει ότι "αν η μη αναγώγιμη πολιτιστική διαφορά είναι το πραγματικό “ φυσικό κέντρο” του ανθρώπου, αν είναι η απαραίτητη ατμόσφαιρα της ιστορικής του έκφρασης, τότε η εξάλειψη αυτής της διαφοράς θα τελειώσει αναγκαστικά προκαλώντας αμυντικές αντιδράσεις, “διεθνικές” συγκρούσεις και μια γενική άνοδο της επιθετικότητας. Αυτές οι αντιδράσεις, μας λένε, είναι “φυσικές”, αλλά κι επικίνδυνες. Εδώ βλέπουμε, μέσω μιας εκπληκτικής αντιστροφής, τα δόγματα των διαφοριστικών θεωριών να αυτοπροτείνονται ως βάση για την εξήγηση του ρατσισμού του (και την πρόληψη του) ".(Ε. Μπαλιμπάρ, Φυλή, έθνος, τάξη, οι διφορούμενες ταυτότητες, Εκδόσεις Ο Πολίτης, Αθήνα, 1991).
1. [...] Αυτό που θα'θελα να τονίσω με αυτό το instant-file, είναι ότι αν ο ρατσισμός θεωρηθεί σαν κάτι που επηρεάζει μόνο τα θύματά του, αυτό θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις και επικίνδυνες παρεξηγήσεις.
Για το ανταγωνιστικό κίνημα "ο σκίνχεντ κίνδυνος " - όπως τον ονόμασαν τα μέσα ενημέρωσης και η δημοκρατική γλωσσική κοινότητα - δεν μπορεί να είναι ένα ζήτημα δημόσιας τάξης, αλλά ούτε και αυτοάμυνας : θα πρέπει να αντικρούσουμε τις ρατσιστικές θεωρίες, να εξουδετερώσουμε τις διαπολιτικές συναρθρώσεις τους, να ακυρώσουμε τη λειτουργικότητα τους.
2. Ο πολιτιστικός και διαφοριστικός ρατσισμός δηλώνει ότι "αν η μη αναγώγιμη πολιτιστική διαφορά είναι το πραγματικό “ φυσικό κέντρο” του ανθρώπου, αν είναι η απαραίτητη ατμόσφαιρα της ιστορικής του έκφρασης, τότε η εξάλειψη αυτής της διαφοράς θα τελειώσει αναγκαστικά προκαλώντας αμυντικές αντιδράσεις, “διεθνικές” συγκρούσεις και μια γενική άνοδο της επιθετικότητας. Αυτές οι αντιδράσεις, μας λένε, είναι “φυσικές”, αλλά κι επικίνδυνες. Εδώ βλέπουμε, μέσω μιας εκπληκτικής αντιστροφής, τα δόγματα των διαφοριστικών θεωριών να αυτοπροτείνονται ως βάση για την εξήγηση του ρατσισμού του (και την πρόληψη του) ".(Ε. Μπαλιμπάρ, Φυλή, έθνος, τάξη, οι διφορούμενες ταυτότητες, Εκδόσεις Ο Πολίτης, Αθήνα, 1991).
Ο διαφοριστικός ρατσισμός αυτοπαρουσιάζεται ως "μη-ρατσιστής" ("δεν είμαι ρατσιστής, αλλά ... "), προσομοιώνει μια “ορθολογική” κατανόηση της φύσης και του ανθρώπινου πολιτισμού, ισχυρίζεται ότι η “αφηρημένη” αλληλεγγύη δεν μπορεί να δώσει μια λύση στο πρόβλημα των μεταναστών, μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης η οποία, αν αφεθεί στην τύχη της, δεν μπορεί παρά να προκαλέσει κοινωνική αποσύνθεση, ρατσισμό και μισαλλοδοξία. Εξ αντιστροφής, επομένως, κατηγορεί τους αντιρατσιστές ως τους "πραγματικούς ρατσιστές".
Για τον Ετιέν
Μπαλιμπάρ, ο διαφοριστικός ρατσισμός είναι ένα είδος "γενικευμένου
αντισημιτισμού." Στην πραγματικότητα, ο Εβραίος θεωρείτο πάντα ως παράγοντας αποσύνθεσης, ο Άλλος που στέκεται
εμπόδιο στο σχηματισμό των εθνικών κοινοτήτων,
ο "εσωτερικός ξένος", πολιτιστικά
διαφορετικός και μη αναγώγιμος. Ο αντισημιτισμός υπήρξε πάντα ένας πολιτιστικός
ρατσισμός, "κατ’ εξοχήν διαφοριστικός".
Στις παραγράφους που ακολουθούν θα προσπαθήσω να εξηγήσω με ποιο τρόπο στον γενικευμένο αντισημιτισμό μπορεί σήμερα να εναντιωθεί - και με απόλυτα καλή πίστη – ένας γενικευμένος σιωνισμός, μια υπεράσπιση μέχρις εσχάτων της Ταυτότητας, της Μνήμης και του Πολιτισμού που επαναδιατυπώνει, αντεστραμμένες, τις γενικεύσεις του ρατσιστικού λόγου. Αν υποτιμήσουμε τη δύναμη του Μύθου σημαίνει ότι θα βρεθούμε άοπλοι όταν αυτός κάνει και πάλι την εμφάνιση του.
3. Σύμφωνα με τον Eric J. Hobsbawm "δεν υπάρχει οποιαδήποτε ιστορική συνέχεια ανάμεσα στον εβραϊκό πρωτοεθνικισμό και τον μετέπειτα σιωνισμό "
[Ως "πρωτοεθνικιστικούς δεσμούς " ο Hobsbawm. εννοεί εκείνα τα "αισθήματα συλλογικής ένταξης –η βάση της οποίας μπορεί να είναι η γλώσσα ή η θρησκεία ή η πολιτική συνέχεια της κοινότητας – τα οποία υπάρχουν πριν και ανεξάρτητα από την ενεργοποίηση και την εκπροσώπησή τους σ’ εκείνη τη "μακροπολιτική κλίμακα που είναι κατάλληλη για τα κράτη και τα σύγχρονα έθνη " (1)].
Στις παραγράφους που ακολουθούν θα προσπαθήσω να εξηγήσω με ποιο τρόπο στον γενικευμένο αντισημιτισμό μπορεί σήμερα να εναντιωθεί - και με απόλυτα καλή πίστη – ένας γενικευμένος σιωνισμός, μια υπεράσπιση μέχρις εσχάτων της Ταυτότητας, της Μνήμης και του Πολιτισμού που επαναδιατυπώνει, αντεστραμμένες, τις γενικεύσεις του ρατσιστικού λόγου. Αν υποτιμήσουμε τη δύναμη του Μύθου σημαίνει ότι θα βρεθούμε άοπλοι όταν αυτός κάνει και πάλι την εμφάνιση του.
3. Σύμφωνα με τον Eric J. Hobsbawm "δεν υπάρχει οποιαδήποτε ιστορική συνέχεια ανάμεσα στον εβραϊκό πρωτοεθνικισμό και τον μετέπειτα σιωνισμό "
[Ως "πρωτοεθνικιστικούς δεσμούς " ο Hobsbawm. εννοεί εκείνα τα "αισθήματα συλλογικής ένταξης –η βάση της οποίας μπορεί να είναι η γλώσσα ή η θρησκεία ή η πολιτική συνέχεια της κοινότητας – τα οποία υπάρχουν πριν και ανεξάρτητα από την ενεργοποίηση και την εκπροσώπησή τους σ’ εκείνη τη "μακροπολιτική κλίμακα που είναι κατάλληλη για τα κράτη και τα σύγχρονα έθνη " (1)].
Ο Israel Shahak, όμως, στο δοκίμιο με τίτλο "Ο
σιωνισμός ως υπότροπο κίνημα", που περιλαμβάνεται στο βιβλίο "Anti Zionism: analytical reflections"
(Amana, 1989) , υποστηρίζει το ακριβώς αντίθετο:
"Ο σιωνισμός [...] είναι μια αντίδραση ενάντια στις προοδευτικές αλλαγές
στη ζωή των Εβραίων που αρχίζουν εκατό ή διακόσια χρόνια πριν από την εμφάνιση του ίδιου του σιωνισμού [...] προσπαθεί να
γυρίσει πίσω το ρολόι σε μια προσπάθεια να ξαναζωντανέψει το παρελθόν ". Ο
Shahak ξεκινά την επισκόπηση του από την κατάσταση των Εβραίων στην Πολωνία μέχρι
το 1774 (το έτος προσάρτησης της στη Ρωσική Αυτοκρατορία), και περιγράφει τον
πλήρη πολιτιστικό διαχωρισμό τους: την αποκλειστική χρήση των Yiddish και την πλήρη άγνοια της πολωνικής
γλώσσας, τον αυστηρό έλεγχο της κοινότητας από τους ραβίνους, που εμπόδιζαν - συχνά με βίαιη
καταστολή – την όποια χειραφέτηση από αποκρυφιστικές προκαταλήψεις και τον ακραίο
σοβινισμό (2) ,την ανυπαρξία
εβραϊκού πολιτισμού εκτός από τις παραινέσεις του Ταλμούδ: ούτε ιστοριογραφία, ούτε μαθηματικά, ούτε εκμάθηση ξένων γλωσσών.
Στη συνέχεια, είχαμε
σημαντικές κοινωνικοπολιτικές αλλαγές: στη διάρκεια της ναπολεόντειας
παρένθεσης έγινε προσπάθεια να αποδυναμωθεί η εξουσία των "ενδιάμεσων
αρχών", όπως το ραβινάτο, με την ατομική φορολόγηση (μέχρι τότε τα
χρήματα από το φόρο της κοινότητας τα μάζευε ο ραβίνος,ο οποίος ήταν ο μεσολαβητής για τους φόρους και τη διοίκηση) και με τη
δημιουργία μιας κεντρικής Αστυνομίας - ανύπαρκτη μέχρι τότε στην Πολωνία - η
οποία, παραδόξως, "προστάτευε" τον Εβραϊκό λαό από παρεμβάσεις, διώξεις
ή θρησκευτικές βεντέτες. "Οι Εβραίοι, ακόμα και υπό την Τσαρική
Αυτοκρατορία, απολάμβαναν πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια, ως μεμονωμένοι υπήκοοι του κράτους,
παρά στο παρελθόν. Δεν επιτρεπόταν για παράδειγμα να διώκονται όσοι κάπνιζαν
το Sabaoth ή έτρωγαν κατά το
Yom Kippur. Στην εβραϊκή και τη Yiddish λογοτεχνία γίνεται ρητή αναφορά ότι κάποιοι επιδίδονταν σε παρόμοιες απολαύσεις
για πρώτη φορά, χωρίς να πρέπει να υποστούν κυρώσεις " (Shahak,ό.π.).
Καθοριστικός παράγοντας ήταν o εβραϊκός Διαφωτισμός ("Haskala"),
ο οποίος κήρυσσε την εκκοσμίκευση των Εβραίων και τη συμμετοχή τους στην
πολιτική. Ξεκίνησε έτσι μια διαδικασία - σίγουρα αποσπασματική, περιορισμένη -
χειραφέτησης. "Παραμένει μια τάση, ας πούμε ρομαντική, λύπη
για την απώλεια παλαιών βεβαιοτήτων, πρωτόγονης απλότητας που ενισχύεται συχνά από τη νοσταλγία για ένα
παρελθόν ειδυλλιακό όσο και παραπλανητικό, αποτέλεσμα καθαρής πλαστογραφίας. Η
αδυναμία να αφομοιώσουν γρήγορα τα καθήκοντα και τα αντίστοιχα δικαιώματα μιας πλήρους ιθαγένειας περιέπλεκε την όλη
διαδικασία μετασχηματισμού, και οι προσδοκίες τύφλωναν συχνά τα άτομα. Υπήρχαν,και αυτοί που υπέφεραν από το φόβο που συνοδεύει πάντα τις βαθιές
κοινωνικές αλλαγές [...] ο σιωνισμός γεννήθηκε από ένα μείγμα όλων αυτών των
παραγόντων, που στη συνέχεια έγιναν τα ποιοτικά και μόνιμα χαρακτηριστικά του
"(Shahak, ό.π.).
3 / b. Ο ιστορικός Jonathan Frankel, στο μνημειώδες έργο του, Prophecy and Politics: socialism,nationalism and the Russian Jews, 1862-1917 (1981), περιγράφει την σφοδρή σύγκρουση μεταξύ σιωνιστικού εθνικισμού και "κοσμοπολιτισμού" των εβραίων Σοσιαλιστών, με όλες τις αγωνιώδεις αντιφάσεις της, τη δύσκολη αναζήτηση μιας ισορροπίας μεταξύ οικουμενικότητας και επιβεβαίωσης της ταυτότητας,τις άπειρες αποχρώσεις μεταξύ "σιωνιστών γενικώς (που δεν ανήκαν σε κανένα ρεύμα)" σιωνιστών σοσιαλεπαναστατών, λιγότερο ή περισσότερο "τεριτοριαλιστών" (3) , σιωνιστών μαρξιστών, μαρξιστών "τεριτοριαλιστών", Εβραίων μαρξιστών αντισιωνιστών, Εβραίων αναρχικών διεθνιστών , κλπ.
3 / b. Ο ιστορικός Jonathan Frankel, στο μνημειώδες έργο του, Prophecy and Politics: socialism,nationalism and the Russian Jews, 1862-1917 (1981), περιγράφει την σφοδρή σύγκρουση μεταξύ σιωνιστικού εθνικισμού και "κοσμοπολιτισμού" των εβραίων Σοσιαλιστών, με όλες τις αγωνιώδεις αντιφάσεις της, τη δύσκολη αναζήτηση μιας ισορροπίας μεταξύ οικουμενικότητας και επιβεβαίωσης της ταυτότητας,τις άπειρες αποχρώσεις μεταξύ "σιωνιστών γενικώς (που δεν ανήκαν σε κανένα ρεύμα)" σιωνιστών σοσιαλεπαναστατών, λιγότερο ή περισσότερο "τεριτοριαλιστών" (3) , σιωνιστών μαρξιστών, μαρξιστών "τεριτοριαλιστών", Εβραίων μαρξιστών αντισιωνιστών, Εβραίων αναρχικών διεθνιστών , κλπ.
Προσωπικότητες όπως ο σοσιαλεπαναστάτης
- και μετά τον Οκτώβρη, φιλομπολσεβίκος - Chaim Zhitlovsky ή ο μαρξιστής "palestinets"(παλαιστινοκεντριστής)
(3) Ber Borochov μια ζωή πηδούσαν από
τη μία θέση στην άλλη προσπαθώντας να συμβιβάσουν τα άκρα. Μία οργάνωση όπως η αντισιωνιστική Bund ("Ενωση [bund] των
Εβραίων εργατών της Λιθουανίας, της Πολωνίας και της Ρωσίας"), η οποία είχε
βρει μια αβέβαιη ισορροπία μεταξύ προλεταριακής επανάστασης και εβραϊκών
αιτημάτων, χτυπήθηκε βίαια από τους σιωνιστές, συκοφαντήθηκε αρχικά από τον
Πλεχάνοφ και στη συνέχεια από το Λένιν, αποβλήθηκε και στη συνέχεια έγινε και
πάλι δεκτή στο POSDR(Ρωσικό Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα των
Εργαζομένων). Ένας πραγματικός Γολγοθάς.
Ο Frankel μας μεταφέρει
,στη συνέχεια ,στο κλίμα των πρώτων οικισμών στην Παλαιστίνη, την γρήγορη
περιθωριοποίηση της άκρας αριστεράς - προς όφελος της οργανικής σχέσης με τους Εβραίους
διεθνείς χρηματοδότες - τις εσωτερικές αντιφάσεις και τις ιδεολογικές
αγκυλώσεις της τελευταίας, που ταλαντευόταν ανάμεσα σε λύσεις συνεργατισμού σαφώς
ουτοπικές και τη δημιουργία μιας "σύγχρονης" και "προλεταριακής"
σχέσης μισθών, διχασμένη μεταξύ αλληλεγγύης των εργαζομένων και αντίθεσης
στην πρόσληψη αραβικής εργατικής δύναμης.
Από την αρχή κι όλας, ο σιωνιστικός εθνικισμός μετατρέπει το δικαίωμα στη διαφορά και στην αυτοχειραφέτηση σε απόλυτη αξίωση ετερότητας και αρχίζει να ακολουθεί αντίστροφα το δρόμο του Διαφωτισμού (Haskala) : από την ορθοδοξία προς την εκκοσμίκευση, προς τον ηθικό ολοκληρωτισμό, μέχρι τον έκδηλο ρατσισμό του σημερινού κρατικού σιωνισμού. Αλλά κυρίως,και αυτό δεν μπορεί παρά να αγγίξει και να ανησυχήσει κάθε ανατρεπτικό στοιχείο, έκαψε τους νευρώνες και ξόδεψε τη ζωτική ενέργεια τουλάχιστον τριών γενεών συντρόφων Εβραίων, για να απαλλαγεί στη συνέχεια από αυτούς ,μια ανατριχιαστική νύχτα των μεγάλων μαχαιριών. Πώς και γιατί μπόρεσαν να γίνουν όλα αυτά;
3 / c. Αλλά, ας επιστρέψουμε στους συλλογισμούς του Shahak: Ο σιωνισμός δεν βασίζεται μόνο στην υπεροχή του εβραϊκού λαού που συνάγεται από το Ταλμούδ και που οδηγεί "μόνο" στη περιφρόνηση των Αράβων και των μη Εβραίων. Όχι, ο σιωνισμός πηγαίνει ακόμα παραπέρα:αποφαίνεται ότι μόνο ο Εβραίος κάτοικος του Ισραήλ είναι "κανονικός" Εβραίος, Εβραίος ολοκληρωμένος. Ο Εβραίος "στην εξορία", ο Εβραίος της Διασποράς, εμφανίζεται πάντα ως νευρωτικός και δυστυχισμένος, επειδή είναι μειονότητα σε μια μη εβραϊκή κοινωνία. Όλο το σιωνιστικό κίνημα, από τη στρατιωτικό-θρησκευτική δεξιά μέχρι την πάλαι ποτέ επαναστατική αριστερά, στηρίχτηκε- με διαφορετικές ερμηνείες – σ’ αυτό το αξίωμα.
Από την αρχή κι όλας, ο σιωνιστικός εθνικισμός μετατρέπει το δικαίωμα στη διαφορά και στην αυτοχειραφέτηση σε απόλυτη αξίωση ετερότητας και αρχίζει να ακολουθεί αντίστροφα το δρόμο του Διαφωτισμού (Haskala) : από την ορθοδοξία προς την εκκοσμίκευση, προς τον ηθικό ολοκληρωτισμό, μέχρι τον έκδηλο ρατσισμό του σημερινού κρατικού σιωνισμού. Αλλά κυρίως,και αυτό δεν μπορεί παρά να αγγίξει και να ανησυχήσει κάθε ανατρεπτικό στοιχείο, έκαψε τους νευρώνες και ξόδεψε τη ζωτική ενέργεια τουλάχιστον τριών γενεών συντρόφων Εβραίων, για να απαλλαγεί στη συνέχεια από αυτούς ,μια ανατριχιαστική νύχτα των μεγάλων μαχαιριών. Πώς και γιατί μπόρεσαν να γίνουν όλα αυτά;
3 / c. Αλλά, ας επιστρέψουμε στους συλλογισμούς του Shahak: Ο σιωνισμός δεν βασίζεται μόνο στην υπεροχή του εβραϊκού λαού που συνάγεται από το Ταλμούδ και που οδηγεί "μόνο" στη περιφρόνηση των Αράβων και των μη Εβραίων. Όχι, ο σιωνισμός πηγαίνει ακόμα παραπέρα:αποφαίνεται ότι μόνο ο Εβραίος κάτοικος του Ισραήλ είναι "κανονικός" Εβραίος, Εβραίος ολοκληρωμένος. Ο Εβραίος "στην εξορία", ο Εβραίος της Διασποράς, εμφανίζεται πάντα ως νευρωτικός και δυστυχισμένος, επειδή είναι μειονότητα σε μια μη εβραϊκή κοινωνία. Όλο το σιωνιστικό κίνημα, από τη στρατιωτικό-θρησκευτική δεξιά μέχρι την πάλαι ποτέ επαναστατική αριστερά, στηρίχτηκε- με διαφορετικές ερμηνείες – σ’ αυτό το αξίωμα.
Ο Γιτζάκ Ράμπιν, χρόνια
πριν, αποκάλεσε "αποτυχημένους" εκείνους τους Εβραίους οι οποίοι, μετά από τόση ορθοδοξία και φονταμενταλισμό αισθάνθηκαν άρρωστοι, και αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το
Ισραήλ, και να επιστρέψουν "στην εξορία". Η εφημερίδα, στην εβραϊκή γλώσσα, Yisrael Shelanu (Το Ισραήλ μας), που
κυκλοφορεί στις ΗΠΑ και απευθύνεται στους Εβραίους μετανάστες από το Ισραήλ,
δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να μέμφεται τους αναγνώστες της ως “αμαρτωλούς” που ζουν σαν ”ζώα”, επειδή ζουν μακριά από το Ισραήλ "(Shahak, ό.π..).
Δεκαετίες νωρίτερα, ο Ben Gurion χαρακτήριζε
”ανθρώπινη σκόνη” τους Εβραίους που έδειχναν απρόθυμοι να εγκατασταθούν στην
Παλαιστίνη.Με λίγα λόγια, μόνο μια κοινωνία απόλυτα και ξεκάθαρα εβραϊκή μπορεί να κάνει έναν Εβραίο πραγματικό Εβραίο: το παρελθόν - επαναδιατυπωμένο με τη μορφή μύθου –από τον οποίο εμπνέεται η ιδεολογία του ισραηλινού κράτους
είναι, επομένως, ο εβραϊκός πολιτιστικός διαχωρισμός, όπως στην φεουδαρχική
Πολωνία, με όλα τα προβλήματα μιας μεγάλης δύναμης, το όνειρο του Μεγάλου Ισραήλ, δηλαδή η απόλυτη ηγεμονία πάνω στη Μέση
Ανατολή.
Ας καταλήξουμε λοιπόν σε ένα πρώτο συμπέρασμα: με
το Διαφωτισμό ( Haskala), με την "αποσυμπίεση" δια χειρός Ναπολέοντα, με
την προσάρτηση στη ρωσική αυτοκρατορία, οι Εβραίοι όλων των τάξεων σπρώχτηκαν έξω
από μικρόκοσμό τους. Περισσότερο "ελεύθεροι", αλλά και χωρίς βεβαιότητες για την ιστορία τους, την
ταυτότητά τους, το ρόλο τους στον κόσμο. Εκτεθειμένοι χωρίς διαμεσολαβήσεις στα πογκρόμ,ως υπήκοοι ή ως μεμονωμένοι πολίτες, με
συγκεκριμένες ευθύνες για τη ζωή
τους. Απέναντι στον αντισημιτισμό – τον υποκινούμενο από την τσαρική
απολυταρχία - των χριστιανικών λαών, από τους οποίους δεν τους "υπεράσπιζε"
πλέον κάποιο άκαμπτο πολιτιστικό τείχος,οι Εβραίοι αντέδρασαν με διαφορετικούς τρόπους.
Η προσχώρηση στο σοσιαλιστικό διεθνισμό υπήρξε μια επίπονη προσπάθεια υπέρβασης, χωρίς να απεμπολείται, το "εβραϊκό εθνικό ζήτημα". Αλλά ο σιωνισμός, με τη συνεχή επίκληση του Μύθου - "την πολιτική δημόσιας υγείας που συντηρήθηκε παραπάνω από όσο χρειαζόταν "(R. Vaneigem) – συνένωσε το σώμα και το μυαλό των ανθρώπων με αποτέλεσμα να έχουμε έναν αντισημιτισμό στο αρνητικό του: "Τα θύματα κατασκευάζουν τη δική τους εικόνα για το φαινόμενο και αυτή ήταν σε τελευταία ανάλυση η μέθοδος που χρησιμοποίησε ο σιωνισμός.Ο ισχυρισμός των αντισημιτών ότι οι Εβραίοι ήταν ξένοι "εκ φύσεως", και από πάντα [...] ήταν ένας ισχυρισμός που οι σιωνιστές τον έκαναν αποδεκτό. Η ιδεολογική απάντηση του σιωνισμού ήταν ότι οι κατηγορίες που προσάπτουν οι αντισημίτες στους Εβραίους ήταν βάσιμες για το λόγο ότι οι Εβραίοι που ζούσαν στην Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, έπαυαν να είναι “κανονικοί” άνθρωποι (δεν ακολουθούσαν τους νόμους και τους φυσικούς κανόνες) και μπορούσαν να γίνουν “κανονικοί“ μόνο αν ζούσαν σε μια κοινωνία εβραϊκή [.. .] Τόσο οι αντισημίτες όσο και ο σιωνισμός θεωρούν δεδομένο ότι ο αντισημιτισμός δεν μπορεί να ξεριζωθεί. Και οι δύο τους υποστηρίζουν ότι η παρουσία των Εβραίων ως μειονότητα σε οποιαδήποτε κοινωνία είναι αναπόφευκτα η αιτία του αντισημιτισμού"(Shahak, ό.π.)
4. Αναπόφευκτη λοιπόν, η επίκληση αναλύσεων περί διαφοριστικού ρατσισμού, ένα μεταρατσισμό που προσποιείται ότι εξηγεί "ορθολογικά" το ρατσισμό "πρώτης τάξεως", με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ο σιωνιστικός ρατσισμός προσποιείται ότι εξηγεί τον αντισημιτισμό.
Σε οποιαδήποτε στιγμή της τρέχουσας ιστορικής συγκυρίας, η καταπολέμηση του ρατσισμού - η αντίθεση στο σημερινό γενικευμένο αντισημιτισμό - μπορεί να επαναδιατυπωθεί και να πάρει χαρακτηριστικά μύθου, να γίνει ψευδοάρνηση του θεάματος, να μετασχηματιστεί στο αντίθετο του – σε ένα γενικευμένο σιωνισμό. Γι 'αυτό και είναι επικίνδυνος ένας αγώνας κατά του ρατσισμού, που βασίζεται κυρίως στην αντίδραση των άμεσων θυμάτων του: η ταυτοτική αδιαλλαξία προβάλει πίσω από τη γωνία, ο μεταρατσισμός βρίσκεται μόλις ένα βήμα μπροστά μας. Ας ρίξουμε καλύτερα μια ματιά στην ιστορία των Μαύρων μουσουλμάνων του Elijah Muhammad, ή στο "Back to Africa" του Marcus Garvey (την αφροαμερικάνικη εκδοχή του σιωνισμού), ή στην αντιαραβική και ακραία σοβινιστική αμερικάνικη Jewish Defense League.
Ελάχιστα επομένως ωφελούν οι συγκινητικές λαμπαδηδρομίες, το χάρτινο αστέρι του Δαβίδ στο πέτο, η αναδημοσίευση του "Ημερολόγιου της Άννας Φρανκ" [4] : οι ρατσισμοί έχουν ήδη αλλάξει θέση, είναι εξ ορισμού αλλού, είναι ρατσισμοί δεύτερης θέσης όπου η αντιπαράθεση με το ρατσισμό δεν μπορεί και δεν πρέπει να διεξάγεται στο σαθρό έδαφος της ηθικής.
Ο αποτελεσματικός αντιρατσισμός κινείται στο έδαφος του αγώνα κατά του κεφαλαίου [...], σε μια επιχείρηση αποδόμησης των
κυρίαρχων κωδίκων. Και βασικά, θα πρέπει να συνειδητοποιήσει και να κάνει τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι το θύμα του ρατσισμού είναι στο σύνολό του το Είδος, είναι τα σώματά μας, που όλο και περισσότερο παγιδεύονται σε δίκτυα πειθάρχησης, αλυσοδεμένα σε σάκους ή σε ερμητικά
κλειστές στολές δυτών, αναμένοντας τον ερχομό ενός νέου ανατρεπτικού χουντινισμού.
R.B., Μπολόνια, Δεκέμβρης 1992
R.B., Μπολόνια, Δεκέμβρης 1992
Σημειώσεις
1. Eric J. Hobsbawm, Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα,Αθήνα,Καρδαμίτσας,1994
2. "Η Ιστορία αναφέρει πολλές περιπτώσεις Εβραίων αιρετικών που προσπάθησαν να χειραφετηθούν από τους περιοριστικούς κανόνες της ορθόδοξης συμπεριφοράς. Οι ηγέτες της κοινότητας θεώρησαν αναγκαίο να τους κλείσουν το στόμα και κατά κάποιο τρόπο επηρέασαν την αλλαγή αυτών των συνηθειών με το μαστίγωμα, τη διαπόμπευση και άλλες ταπεινωτικές τιμωρίες. Στην Πολωνία, στο δέκατο όγδοο αιώνα, οι ποινές αυτές θεωρούνταν απαραίτητες και συχνά επιβάλλονταν στις συναγωγές.
1. Eric J. Hobsbawm, Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα,Αθήνα,Καρδαμίτσας,1994
2. "Η Ιστορία αναφέρει πολλές περιπτώσεις Εβραίων αιρετικών που προσπάθησαν να χειραφετηθούν από τους περιοριστικούς κανόνες της ορθόδοξης συμπεριφοράς. Οι ηγέτες της κοινότητας θεώρησαν αναγκαίο να τους κλείσουν το στόμα και κατά κάποιο τρόπο επηρέασαν την αλλαγή αυτών των συνηθειών με το μαστίγωμα, τη διαπόμπευση και άλλες ταπεινωτικές τιμωρίες. Στην Πολωνία, στο δέκατο όγδοο αιώνα, οι ποινές αυτές θεωρούνταν απαραίτητες και συχνά επιβάλλονταν στις συναγωγές.
Τα μέλη του εκκλησιάσματος
ενθαρρύνονταν να φτύνουν τον ένοχο μετά τις προσευχές. Με τη γέννηση του σιωνισμού
έγινε μια καταγραφή των εν λόγω ποινών από τους θρησκευόμενους σιωνιστές, για να
τις χρησιμοποιήσουν σαν πρότυπο στο αρχικό εβραϊκό δίκαιο [...] Ο Ραβίνος
Shlomo Luria, σην Πολωνία το δέκατο έκτο
αιώνα, αναρωτιόταν για το αν ήταν θεμιτό να ακρωτηριάζεται ένας εβραίος που
διέπραττε αυτά τα ατοπήματα. Θεωρούσε σωστό να κόβονται τα χέρια, τα πόδια ή η
γλώσσα ή το τύφλωμα [...] Συμφωνούσε με τη θανατική ποινή, επειδή υποστήριζε
ότι ο σοφός δάσκαλός του κάποτε είχε διατάξει τον ακρωτηριασμό ενός Εβραίου που
είχε διαπράξει κάποιο αδίκημα και ο ακρωτηριασμένος αργότερα ασπάστηκε τον
Χριστιανισμό, παντρεύτηκε και έκανε παιδιά, και από τότε όλη η οικογένειά του μίσησε
βαθιά τους Εβραίους "(Shahak, ό.π.)
3. Στον αρχικά χαοτική σιωνιστική παράταξη, "τεριτοριαλιστής" ήταν αυτός που πίστευε ότι ο εβραϊκός αποικισμός δεν θα έπρεπε να γίνει αναγκαστικά στην Παλαιστίνη (που την θεωρούσαν ακατάλληλη σαν τόπο για διάφορους γεωπολιτικούς λόγους), και πρότεινε εναλλακτικούς προορισμούς όπως την Ουγκάντα, τη Μαδαγασκάρη, ακόμη και τη Νέα Ζηλανδία . Στην άποψη αυτή αντιδρούσαν οι" palestinets", οι υπέρμαχοι της επιστροφής στη γη της επαγγελίας. Βλέπε J.Frankel.
4. Σ'αυτό το αστείο αναφερόμουν στην εισαγωγή. [Σημ. 2006]
3. Στον αρχικά χαοτική σιωνιστική παράταξη, "τεριτοριαλιστής" ήταν αυτός που πίστευε ότι ο εβραϊκός αποικισμός δεν θα έπρεπε να γίνει αναγκαστικά στην Παλαιστίνη (που την θεωρούσαν ακατάλληλη σαν τόπο για διάφορους γεωπολιτικούς λόγους), και πρότεινε εναλλακτικούς προορισμούς όπως την Ουγκάντα, τη Μαδαγασκάρη, ακόμη και τη Νέα Ζηλανδία . Στην άποψη αυτή αντιδρούσαν οι" palestinets", οι υπέρμαχοι της επιστροφής στη γη της επαγγελίας. Βλέπε J.Frankel.
4. Σ'αυτό το αστείο αναφερόμουν στην εισαγωγή. [Σημ. 2006]
