Η πείνα 

Να την η πείνα. Ζώο 

όλο από μάτι και κυνόδοντα. 

Τίποτα δεν την ξεγελά μήτε την ξεστρατίζει. 

Δεν τη χορταίνει το τραπέζι. 

Μήτε που αρκείται σ' ένα γεύμα 

ή σ' ένα δείπνο. 

Πάντοτες προμηνάει το αίμα. 

Βρυχιέται σα λιοντάρι, σφίγγει σαν το βόα, 

σκέφτεται σαν άνθρωπος. 

Το είδος που βρίσκεται δω πέρα 

πιάστηκε στις Ινδίες (στα προάστια της Βομβάης) 

μα βρίσκεται λίγο ως πολύ σε αγρία κατάσταση 

και σ' άλλες περιοχές πολυάριθμες. 

Το νου σας, μην πλησιάζετε. 

Νικολάς Γκιγιέν

Η αριστερά χρειάζεται μια στρατηγική εξόδου από το ευρώ

 Ο σχολιασμός μου για τις εκλογές στην Ελλάδα, με τίτλο Ο ΣΥΡΙΖΑ πληρώνει την αμφισημία του, προκάλεσε έντονη συζήτηση στο διαδίκτυο.Στην ενδιαφέρουσα συζήτηση συμμετείχαν και μέλη της ιταλικής αριστεράς. Μεταφέρω παρακάτω μια συνέντευξη μου στον Τonino Bucci, στην οποία, μεταξύ άλλων, επαναλαμβάνω και αναπτύσσω τις απόψεις μου για τις  ελληνικό εκλογές.

Emiliano Brancaccio: " Η αριστερά χρειάζεται μια στρατηγική εξόδου από το ευρώ"

του Tonino Bucci


Υποτίθεται ότι θα ήταν μια μεγάλη δοκιμασία για το ευρώ. Αντί γιαυτό, οι ελληνικές εκλογές, πριν καν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψήφων, πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Σαν να μην είχε συμβεί τίποτα,από την επομένη άρχισαν και πάλι οι επιθέσεις των κερδοσκόπων στα ισπανικά κρατικά ομόλογα. Ακόμη και το ότι στην  Ελλάδα κέρδισε ένα κόμμα προγραμματικά υπέρ της λιτότητας, δεν κατάφερε να ηρεμήσει τις  χρηματοπιστωτικές αγορές. Από όσα έγιναν θα πρέπει να βγάλουμε δύο συμπεράσματα: το πρώτο είναι ότι οι παράγοντες που προκαλούν την κρίσης του ευρώ δεν είναι τα κινήματα διαμαρτυρίας ή της ριζοσπαστικής αριστεράς, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ.

 Η κρίση οφείλεται στην αστάθεια του συστήματος και στις εσωτερικές αντιφάσεις του υπάρχοντος  νομισματικού συστήματος. Δεύτερον, η νίκη των πολιτικών δυνάμεων που επιθυμούν τη συνέχιση των προγραμμάτων  λιτότητας, δεν βοηθά καθόλου στην επίλυση αυτής της κρίσης, η οποία μάλιστα αναπαράγεται στη ζώνη του ευρώ έχοντας μια δικιά της δυναμική. Από εδώ, μέχρι το σενάριο της πιθανής κατάρρευσης – ας πούμε, από δικούς του  λόγους– του ενιαίου νομίσματος, η απόσταση είναι μικρή. Με άλλα λόγια, η πιθανότητα να καταρρεύσει όλο το οικοδόμημα του νομίσματος  από μόνο του μέσα σε λίγους μήνες είναι μια υπόθεση αληθοφανής. 

Σε μια τέτοια περίπτωση τι θα συνέβαινε; Ποιες δυνάμεις και προς το συμφέρον τίνος θα διαχειριζόντουσαν ενδεχομένως την έξοδο από το ευρώ; Ο οικονομολόγος Εμιλιάνο  Μπρανκάτσιο, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα των ελληνικών εκλογών, δημοσίευσε  στην  ιστοσελίδα  του μια θέση που ανακατεύει τα χαρτιά στο τραπέζι. "Αν το σκεφτούμε καλύτερα - γράφει ο οικονομολόγος - δεν είναι σίγουρο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές λόγω του ριζοσπαστισμού του." 

Ο Σύριζα πληρώνει την αμφισημία του

του Emiliano Brancaccio

Ο Σύριζα, το μεγαλύτερο κόμμα της αριστεράς, έχασε τις εκλογές στην Ελλάδα. Έτσι λοιπόν χάθηκε η πρώτη, πραγματική ευκαιρία να δοθεί ένα ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα ενάντια στη μη βιώσιμη κατάσταση της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης. Αυτό θα έχει ως συνέπεια, εκτός κι αν υπάρξουν εκπλήξεις, η αγωνία του ενιαίου νομίσματος να παραταθεί και, μαζί της, τα βάσανα των περιφερειακών κρατών και των κοινωνικών ομάδων που έχουν πληγεί περισσότερο από την οικονομική κρίση.  

Γιατί έχασε ο Σύριζα; Η εξήγηση που κυριαρχεί είναι ότι το κόμμα εμφανίστηκε στις εκλογές με ένα πολύ «ριζοσπαστικό» πρόγραμμα. Αυτό το πρόγραμμα, ως γνωστόν, βασιζόταν στην πρόθεση ακύρωσης του Μνημονίου που έχει επιβληθεί από την Κομισιόν,την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, και την επαναδιαπραγματευση όλων των όρων χρηματοδότησης του ελληνικού χρέους. 

Αν το καλοσκεφτούμε, όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Σύριζα πλήρωσε τη «ριζοσπαστικότητά» του.

Είναι πιθανόν ο Σύριζα να έχασε για ένα πολύ διαφορετικό λόγο, ότι δηλαδή την στιγμή που πρόβαλε το αίτημα για επαναδιαπραγμάτευση  των όρων του δανεισμού από το εξωτερικό, ταυτόχρονα ανακοίνωνε και την πρόθεσή του να παραμείνει στο ευρώ. Αυτή τη θέση, ως γνωστόν,τη διατύπωσε ο ηγέτης του Σύριζα, Αλέξης Τσίπρας, στην επιστολή του με τίτλο  I will keep Greece in the eurozone, η οποία δημοσιεύθηκε στους  Financial Times στις  12 Ιουνίου.

Το πρόβλημα με τη θέση του Τσίπρα είναι πως είναι εξαιρετικά αντιφατική και έκανε φανερή την αδυναμία της ηγετικής ομάδας του Σύριζα να αντιμετωπίσει ξεκάθαρα τις πιθανές συνέπειες από μια αποτυχία του αιτήματος για επαναδιαπραγμάτευση του χρέους. 

Αραγε πως θα αντιδρούσε ο Τσίπρας αν η Γερμανία και οι ευρωπαϊκές αρχές  πρότειναν μόνο κάποιες μικρές αλλαγές στη συμφωνία και αρνιόντουσαν να προχωρήσουν σε μια ριζική αναδιαπραγμάτευση του χρέους; 

Ο ηγέτης του Σύριζα όλες αυτές τις μέρες απέφυγε να τοποθετηθεί επί του προβλήματος. Δηλαδή  απέφυγε να παραδεχτεί ότι, τότε, θα ήταν αναγκασμένος να αντιμετωπίσει την κρίση εγκαταλείποντας το ενιαίο νόμισμα και να θέσει υπό αμφισβήτηση, αν χρειαζόταν, ακόμα και την Κοινή Αγορά κεφαλαίων και αγαθών.Πολλοί έλληνες ψηφοφόροι μπορεί να αντιλήφθηκαν αυτή την αμφισημία, αυτή την ανικανότητα του Σύριζα να σχεδιάσει ένα λογικό και πολιτικά πειστικό σχέδιο για τις επόμενες κινήσεις. 

Η μικρή ποσοστιαία διαφορά  από το αντίπαλο κόμμα, τη ΝΔ, θα μπορούσε να εξηγηθεί με αυτούς τους όρους, αντί να εμμένουμε στην υπόθεση της υπερβολικής ριζοσπαστικότητας, υπόθεση που σίγουρα θα κυριαρχήσει στα σχόλια των επόμενων ημερών.

Η αμφισημία, βέβαια, δεν είναι πρόβλημα μόνο του Σύριζα. Η ίδια η έκκληση υποστήριξής του, την οποία συνυπέγραψαν οι Ετιέν Μπαλιμπάρ και Ροσάνα Ροσάντα,  είχε στοιχεία σύγχυσης και ασάφειας. Με όρους, σε πολλά σημεία ανάλογους, ακόμα και τα κινήματα «κατά του χρέους» στις εκκλήσεις τους απέφυγαν, μέχρι σήμερα, να αποσαφηνίσουν, ότι μια υποθετική, μη κοινά αποδεκτή, απόρριψη του χρέους θα έθετε αμέσως το πρόβλημα της κάλυψης του εξωτερικού ελλείμματος και επομένως θα έκανε υποχρεωτική την έξοδο από το ευρώ και\ή τον περιορισμό της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων και αγαθών.

Για να μην αναφερθούμε στα αριστερά κόμματα στην Ευρώπη, τα οποία δείχνουν σε πάρα πολλές περιπτώσεις πρόθυμα να θυσιάσουν τους ψηφοφόρους τους στο βωμό μιας άνευ όρων πίστης στο ευρώ και στην Κοινή Αγορά και τα οποία, επομένως,δε μπορούν να κάνουν τίποτε καλύτερο από το να διατυπώνουν γενικόλογες εκκλήσεις υπέρ της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Όπως φαίνεται, λοιπόν, βρισκόμαστε μπροστά σε άλλη μια παραλλαγή του φαινομένου της «αριστερής υπεράσπισης της ελεύθερης αγοράς» το οποίο μεταφέρεται εδώ και καμιά τριανταριά χρόνια από τους λιγότερο ή περισσότερο στενούς απόγονους του εργατικού κινήματος και που έχουμε προσπαθήσει να εξετάσουμε κριτικά στο βιβλίο  Η λιτότητα είναι της δεξιάς. Και καταστρέφει την Ευρώπη.

Ούτως ή άλλως, ανεξάρτητα από την απόφαση των ελλήνων ψηφοφόρων,η σημερινή Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση, από τεχνική άποψη παραμένει μη βιώσιμη.

Το χάσμα μεταξύ επιτοκίων δανεισμού και ρυθμών αύξησης του εισοδήματος θα επανέλθει γλήγορα στην επικαιρότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, και δεν θα μπορέσει ασφαλώς να γεφυρωθεί με μικροδιορθώσεις των συμφωνιών δανεισμού ή με ευρωπαϊκές τραπεζικές εγγυήσεις.

 

Επιπλέον χωρίς ιδιαίτερες αλλαγές στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, η τελική κερδοσκοπική επίθεση κατά της ζώνης του ευρώ μπορεί, προς το παρόν, να αναβλήθηκε, αλλά δεν αντιμετωπίζεται. Το ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι λοιπόν ένα: με την αριστερά σε παράλυση, ποιος θα διαχειριστεί μια υποθετική κατάρρευση του ενιαίου νομίσματος; 

[--->]

Το κείμενο, στα αγγλικά

Τα τέσσερα ευρω-ψέματα

Τέσσερις ιταλοί οικονομολόγοι καταρρίπτουν  τα τέσσερα  πιο σημαντικά στερεότυπα που κυριαρχούσαν  στις σελίδες των εφημερίδων τις ημέρες πριν τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών στις 28 και 29 Ιουνίου. Τα οικονομικά επιχειρήματα επαναλαμβάνονται ως Μάντρας, αν και ψευδή, από θεωρητική και εμπειρική άποψη. Τέσσερις οικονομολόγοι "κριτικοί",  εξηγούν τους λόγους που οι βασικές αρχές της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, δεν είναι η λύση αλλά το πρόβλημα.

 1.Για να σωθεί το ευρώ θα πρέπει να προχωρήσουμε στην πολιτική ένωση της Ευρώπης με βάση τη λιτότητα; ΟΧΙ

Ασφαλώς όχι, αν ως πολιτική ένωση της Ευρώπης εννοούμε αυτό που επανειλημμένα έχει τονίσει η Άνγκελα Μέρκελ. Η Ευρώπη της  Μέρκελ δημιουργεί σοβαρά προβλήματα αφού απαλλοτριώνεται οριστικά το δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών να αποφασίζουν σε θέματα προϋπολογισμού, που θα τα διαχειρίζονται οι Βρυξέλλες. Σε αντάλλαγμα, η Γερμανία προτείνει ένα " ταμείο σωτηρίας" στο οποίο οι χώρες θα αμοιβαιοποιήσουν το μέρος του χρέους τους που υπερβαίνει το 60 τοις εκατό του ΑΕΠ τους, με την υπόσχεση να το επιστρέψουν σε είκοσι χρόνια. 

Τίποτα περισσότερο δηλαδή,από μια ενισχυμένη εκδοχή του λεγόμενου Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας (fiscal compact) που ήδη έχει επιβάλει το Βερολίνο: δύο δεκαετίες εξασφαλισμένης λιτότητας σε μια Ευρώπη διαιρεμένη σε πλούσιους και φτωχούς. Πρόκειται για μια προοπτική απαράδεκτη και καταστροφική. Περισσότερη Ευρώπη, ωστόσο, θα βοηθούσε αν ο στόχος ήταν να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη των πλέον υποβαθμισμένων  περιοχών της. 

Οποιαδήποτε λύση θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που βρίσκεται πίσω από την κρίση : το ενιαίο νόμισμα έχει βαθύνει το χάσμα ανταγωνιστικότητας μεταξύ ασθενέστερων και ισχυρών ευρωπαϊκών οικονομιών. Αυτό έχει προκαλέσει  μια δεκαετία στασιμότητας και στη συνέχεια κρίση στην Ιταλία, ενώ η Ισπανία έκρυβε το πρόβλημα πίσω από μία χάρτινη ανάπτυξη, ή ακόμα καλύτερα από τούβλα, η οποία χρηματοδοτήθηκε  με  τις εισροές γερμανικών κεφαλαίων και τώρα είναι βουτηγμένη μέχρι το λαιμό στο χρέος.