Θα έχει την τύχη της Lehman Brothers ;

Το μπλογκ NotQuant, κάνει έναν παραλληλισμό κάθε άλλο παρά υπερβολικό μεταξύ  της Lehman Brothers το 2007-2008 και της Deutsche Bank σήμερα. Σήμερα όπως και τότε, στον κόσμο περνάνε μια αίσθηση απόλυτης αξιοπιστίας και φερεγγυότητας της τράπεζας, αλλά τα σύννεφα που μαζεύονται δεν φαίνεται να καθησυχάζουν όσους έχουν μάθει να είναι πιο προσεκτικοί. Και όπως πάντα, η πραγματική απειλή για την οικονομία προέρχεται από την αλόγιστο και σπάταλο  ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ,και  όχι από το πολύ περιφρονημένο  δημόσιο.

Αν γυρίσουμε για λίγο πίσω και ξαναδούμε την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, θα διαπιστώσουμε ότι η ταχύτητα με την οποία αυτή εξελίχτηκε ήταν εκπληκτική. Εκ των υστέρων βέβαια είδαμε ότι  κάποια  προειδοποιητικά σημάδια είχαν φανεί και από πριν, αλλά η πραγματική έκταση της καταστροφής έγινε γνωστή στο κοινό μόλις την τελευταία στιγμή, πριν γίνει ξεκάθαρο  ότι η Lehman ήταν καταδικασμένη.

  Πριν προχωρήσουμε σε  μια σύγκριση, ας συνοψίσουμε τα γεγονότα του 2007-2008:

Οι μέχρι τότε ενδείξεις  για τη δύσκολη θέση  της Lehmann ήταν ελάχιστες. Όσοι όμως είχαν εσωτερική πληροφόρηση, γνώριζαν τα πάντα: προς τα τέλη του 2007, η Goldman Sachs έριξε στην αγορά ένα τεράστιο ιδιωτικό στοίχημα  κατά της Lehman, γνωστό, στο εσωτερικό της, ως "Big Short" (Το Μεγάλο Σορτάρισμα[1], ένα στοίχημα το οποίο θα της απέφερε κέρδη κατά τη διάρκεια της κρίσης).

Το καλοκαίρι του 2007,στις αγορές, είχε αρχίσει να πέφτει η απόδοση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων υψηλού ρίσκου. Τον Αύγουστο του 2007, η αγορά εμπορικών ομολόγων  ξέμεινε γρήγορα από μετρητά και οι χρηματοδοτικοί πόροι  για κάθε είδους  διασφαλισμένα ομόλογα (Asset-Backed Securities ,ABS) στέρεψαν.

Αλλά μέχρι και τα τέλη  του 2007, οι ενδείξεις ότι η Lehman  χαροπάλευε ήταν λίγες. Ισως η πρώτη δημόσια ένδειξη ότι η κατάσταση είχε πάρει την κατηφόρα για την Lehman να ήταν της 9ης Ιουνίου, 2008, όταν η Fitch υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα  της Lehman  σε AA-  με προοπτική προς τα κάτω (η ειρωνεία της τύχης ήταν, ότι ακριβώς επτά χρόνια αργότερα, η S & P υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Deutsche Bank ).

Με ''προοπτική προς τα κάτω" σημαίνει ότι μια άλλη ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση  ήταν πιθανή. Αυτή, ήταν από τις πιο σημαντικές υποβαθμίσεις στην ιστορία.

Μόλις τρεις μήνες μετά, σε μία και μόνο εβδομάδα, η Lehman θα ανακοινώσει τεράστιες απώλειες και θα κηρύξει πτώχευση.
Τα υπόλοιπα είναι απλή ιστορία
Θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο με την Deutsche Bank;

Κατ 'αρχάς, να πούμε το αυτονόητο: Αν η Deutsche Bank  έχει την τύχη της Lehman, αυτό δεν θα το μάθουμε  μέχρι τα γεγονότα  αρχίσουν να εξελίσσονται με ανεξέλεγκτη και επιταχυνόμενη ταχύτητα . Η φύση όλων των Τραπεζικών  Συστημάτων  Κλασματικών Αποθεμάτων - που εξ ορισμού είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο μιας πτώχευσης, ανά πάσα στιγμή - είναι να αποπνέουν  μια αύρα σταθερότητας μέχρις ότου οι ψευδαισθήσεις  αρχίσουν να διαλύονται.

Μια σύνοψη όσων έχουν συμβεί στην Deutsche Bank  τους τελευταίους 15 μήνες:Τον Απρίλιο του 2014, η Deutsche Bank αναγκάζεται να αυξήσει τα κεφάλαια της  "Tier 1" για να στήριξη την  κεφαλαιακή της διάρθρωση. Γιατί;
Ένα μήνα αργότερα, το Μάιο του  2014, ο αγώνας της DB  για αύξηση της ρευστότητα της συνεχίστηκε και η τράπεζα ανακοίνωσε την πώληση  μετοχών αξίας  8 δις ευρώ - με έκπτωση 30% επί της ονομαστικής τους αξίας. Για ποιο λόγο; Η κίνηση αυτή έχει προβληματίσει τα οικονομικά μέσα ενημέρωσης. Η φαινομενική ήρεμη εικόνα της Deutsche Bank δεν φαίνεται να αντικατοπτρίζει τις αγωνιώδεις προσπάθειες της να αναζητήσει ρευστότητα. Κάτι σοβαρό κρύβεται  πίσω από τις κουρτίνες.

Το Μάρτιο του 2015 αποτυχάνει στα τραπεζικά τεστ αντοχής, με την αυστηρή προειδοποίηση να καλύψει τα κεφαλαιακά κενά της.
 Τον Απρίλιο toy 2015, η Deutsche Bank επιβεβαιώνει ότι έχει ήδη καταλήξει σε συμφωνία με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, όσον αφορά την  χειραγώγηση του  LIBOR από μεριάς της. Η τράπεζα τιμωρείται με την υποχρέωση καταβολής μιας τεράστιας αποζημίωσης 2,1 δις στο Υπουργείο Δικαιοσύνης  των ΗΠΑ (ένα μικρό κλάσμα από τα κέρδη της από το εν λόγω έγκλημα).
  Τον Μάιο, ένας από τους διευθύνοντες  σύμβουλους της Deutsche Bank, ο Anshu Jain, ζήτησε και έλαβε αυξημένεςαρμοδιότητες  από το ΔΣ - κάτι που συνηθίζεται μόνο σε περιόδους κρίσης, όπου απαιτείται αυξημένη εκτελεστική εξουσία. Πιστεύουμε ότι η κίνηση αυτή οφείλεται σε μια κρίση. Σε περιόδους κρίσης, οι αρμοδιότητες του διαχειριστή πολλές φορές αυξάνονται.
 

Στις  5 Ιουνίου η Ελλάδα δεν πλήρωσε το ΔΝΤ, με τον κίνδυνο της αθέτησης πληρωμής των υποχρεώσεων της να αυξάνεται κατακόρυφα - γεγονός που θα είχε τεράστιες επιπτώσεις  στη γερμανική τράπεζα, λόγω των παραγώγων.
 

 Το αμέσως επόμενο Σαββατοκύριακο (6/7 Ιουνίου του 2015), μετά το ελληνικό συμβάν, ανακοινώθηκε απρόσμενα η αποχώρηση των δύο διευθυνόντων συμβούλων από την Deutsche Bank - αν και μόλις ένα μήνα πριν τους είχαν παραχωρηθεί αυξημένες αρμοδιότητες.  Ο  Anshu Jain θα αποχωρήσει πρώτος, στο τέλος του Ιουνίου. Ο Jürgen Fitschen θα φύγει τον επόμενο Μάιο.
 

Στις 9 Ιουνίου η S&P, η οποία στις 11 Ιουνίου υποβάθμισε την Ελλάδα και στις 12 τις ελληνικές τράπεζες, όπως συνήθως συμβαίνει, μείωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Deutsche Bank σε ΒΒΒ+ (τρείς βαθμίδες πριν από τα σκουπίδια). Η βαθμίδα αυτή είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη της Lehman Brothers, τρεις μήνες πριν από τη χρεοκοπία της.

Πόσο άσχημα είναι τα πράγματα; Δεν γνωρίζουμε γιατί δεν μας επιτρέπεται να το κάνουμε. Αυτό όμως δεν χαρακτηρίζει  μια υγιή κοινωνία.

Πόσο εκτεθειμένη είναι η Deutsche Bank;
Το πρόβλημα με την Deutsche Bank είναι ότι τα κέρδη της δεν προέρχονται κυρίως από τις συμβατικές τραπεζικές δραστηριότητές της . Για να διατηρήσει τα περιθώρια κέρδους, η Deutsche Bank στράφηκε κυρίως σε πιο ριψοκίνδυνες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων απ’ότι οι ανταγωνιστές της.

Η Deutsche Bank κατέχει πάνω από $ 75 τρισεκατομμύρια δολάρια σε παράγωγα στοιχήματα - ένα ποσό είκοσι φορές μεγαλύτερο από το γερμανικό ΑΕΠ. Η έκθεση της τράπεζας σε παράγωγα είναι μεγαλύτερη ακόμα και από την JP Morgan - κατά 5.000.000 εκατομμύρια δολάρια.

Με τέτοια έκθεση, ακόμα και σχετικά μικρές διακυμάνσεις μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες απώλειες. Να επαναλάβουμε ότι η Ελλάδα μόλις καθυστέρησε να πληρώσει μια δόση στο ΔΝΤ - και αυτό δεν είναι διόλου απίθανο να συμβεί  και με άλλους.

 [--->]

Παράταση εκβιασμών

Κραυγαλέα καλλιέργεια πανικού και νέα τελεσίγραφα από τους δανειστές. Με ρήτρα «αυτόματης λιτότητας» επιχειρεί να καλύψει τη «μικρή απόσταση» η κυβέρνηση

Του Γιάννη  Κιμπουρόπουλου

Θίασος προβοκατόρων

[…] Η προβοκατόρικη συμπεριφορά των «θεσμών» ξεπέρασε κάθε όριο και στο πεδίο των συμβολισμών. Το γραφείο της Ευρωπαϊκής  Ένωσης στην Αθήνα εμφανίστηκε ως … χορηγός επικοινωνίας της κινητοποίησης του μνημονιακού μπλοκ στο Σύνταγμα υπό το σύνθημα «Μένουμε Ευρώπη», την Πέμπτη, προπαγανδίζοντας και προβάλλοντάς την. Αλλά, αν αυτό είναι το γραφικό στοιχείο της υπόθεσης, η αμετροέπεια των θεσμικών εκπροσώπων έδωσε ρέστα. 

Ο επικεφαλής του Eurogroup δήλωσε ότι η «η Συμφωνία απαιτεί δύσκολα διαρθρωτικά μέτρα, αλλά και πολιτικούς που να είναι έτοιμοι να λένε την αλήθεια στο λαό τους». Σε ανάλογο ύφος η Λαγκάρντ επεσήμανε την  «άμεση ανάγκη να διαμορφώσουμε διάλογο με ενήλικες στην αίθουσα (σ.σ. του Eurogroup)».

Ως εκ τούτου, όσοι απορούν για την παρατεταμένη, παράδοξη σιωπή του Β.Σόιμπλε, θα αντιλαμβάνονται τώρα ότι δεν  έχει λόγους να μιλάει, όταν έχει εξασφαλίσει τόσους αντικαταστάτες και στο Eurogroup,και στην Κομισιόν, και στην ΕΚΤ, και στο ΔΝΤ.

Η κυβέρνηση αντέδρασε αμήχανα στο απροκάλυπτο σκηνικό εκβιασμού. Ενώ η πρόεδρος της Βουλής επέστρεψε ως απαράδεκτη την έκθεση της ΤτΕ, «κύκλοι» του Μαξίμου κατήγγειλαν σχέδιο «άσκοπης, τεχνητής φυγής κεφαλαίων», με την υποσημείωση ότι «αυτές οι τακτικές είναι βούτυρο στο ψωμί των δανειστών». 

Άστοχο σχόλιο, αφού το μίνι  bank run  ενορχηστρώθηκε απροσχημάτιστα από κορυφαίους, επώνυμους εκπροσώπους των ίδιων των δανειστών. Και η ενορχήστρωση θύμισε έντονα την περίπτωση της Κύπρου,αλλά και της Ιρλανδίας, σύμφωνα με τις πρόσφατες καταγγελίες πρώην στελέχους του υπουργείου Οικονομικών της χώρας για τις συνθήκες υπό τις οποίες υποχρεώθηκε σε δανεισμό και Μνημόνιο.

Μπαλαντέρ το ΔΝΤ

Τούτων δοθέντων, το «καλύτερο» κακό σενάριο που προωθούν οι δανειστές για την έκτακτη σύνοδο τη Δευτέρα είναι αυτό της παράτασης της ισχύουσας συμφωνίας και διαπραγμάτευσης μέχρι το τέλος του χρόνου. 

Προβλήθηκε από την εφημερίδα Die Zeit ως εναλλακτική πρόταση της γερμανικής κυβέρνησης, αναπαράχθηκε από διεθνή ΜΜΕ,ως εναλλακτική λύση της Κομισιόν, με την παραλλαγή της μη συμμετοχής του ΔΝΤ στην παράταση, και φαίνεται να υιοθετείται και από την κυβέρνηση ως ενδιάμεση λύση εκτόνωσης της κρίσης.

Αν επιβεβαιωθεί  η δεύτερη εκδοχή παράτασης, άνευ ΔΝΤ ,αυτό μπορεί να σημαίνει δύο τινά : ή το Ταμείο αποχωρεί από το ελληνικό πρόγραμμα και το δάνειο του υποκαθίσταται από νέο δάνειο του ESM ή το ΔΝΤ μένει σε ρόλο πολιορκητικοί κριού επιβολής «μεταρρυθμίσεων», μέσω των δικών του κύκλων αξιολόγησης του προγράμματος και χωρίς υποχρέωση εκταμιεύσεων. 

Και στις δύο εκδοχές, πάντως, η ουσιαστική διευθέτηση του χρέους μένει εκκρεμής, μέχρι το τέλος της νέας παράτασης, με ενδιάμεση λύση μια δήλωση επιβεβαίωσης της δέσμευσης του 2012 περί εξασφάλισης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, εφόσον παραστεί ανάγκη. Η έκθεση του ESM που χαρακτηρίζει «βιώσιμο» το ελληνικό χρέος προϊδεάζει  για τις προθέσεις των δανειστών  να το διατηρήσουν  ως εργαλείο διαρκούς εκβιασμού.

Διπλή παγίδα

Το σενάριο νέας παράτασης της συμφωνίας μπορεί να προκύψει είτε στη σύνοδο της Δευτέρας είτε σε αυτή της Πέμπτης και Παρασκευής, με τη βαριά ατζέντα της μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης. 

Σε κάθε περίπτωση, κατά τους δανειστές και ιδιαίτερα το Βερολίνο προϋποθέτει «συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο» που θα προκύψει τα επόμενα 24ωρα και θα διαπιστωθεί στο έκτακτο Eurogroup,λίγο πριν από τη Σύνοδο της Δευτέρας.

Η κυβέρνηση μιλάει για «μικρή απόσταση» που τη χωρίζει από τους  δανειστές, οι δανειστές απαιτούν σύγκλιση σε τρία συγκεκριμένα πεδία: δημοσιονομικό, ασφαλιστικό, εργασιακό. 

Ηδη,πάντως, η κυβέρνηση έχει διανύσει μεγάλο μέρος αυτής της «μικρής απόστασης» με τη νέα πρόταση που κατέθεσε στο τελευταίο Eurogroup για «ρήτρα αυτόματων,οριζόντιων περικοπών στις δαπάνες του προυπολογισμού όποτε διαπιστώνονται δημοσιονομικές αποκλίσεις»,και μάλιστα στη βάση εβδομαδιαίων ελέγχων.

Πρόκειται για την πιο προχωρημένη μέχρι σήμερα,υιοθέτηση λιτότητας από την κυβέρνηση,με μόνη τη διαφορά ότι κρατά το «προνόμιο» να επιλέγει το ιδιαίτερο μείγμα αναδιανομής της. Με δεδομένη δε και τη δέσμευση στην παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος,έστω και στο 1%, η κυβερνητική συνταγή μπορεί να καταλήξει σε διπλή παγίδα πρόσθετης λιτότητας και νέας ύφεσης. 

Μη  λησμονάμε  τα ομολογημένα «λάθη» του ΔΝΤ με τους πολλαπλασιαστές σε υπερχρεωμένες και σε μεγάλη ύφεση χώρες : μια μονάδα πλεονάσματος απαιτεί αρκετά παραπάνω από μια μονάδα περικοπών (λιτότητας) και μια μονάδα λιτότητας επ’ ουδενί οδηγεί σε μόλις μισή μονάδα ύφεσης.

 Με αποπληθωρισμό -2%,μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση 1,5% και 2% και 3%,όπως απέδειξε η τραγική πενταετία των μνημονίων. Ατέρμων φαύλος κύκλος […]

από το άρθρο του Γ. Κιμπουρόπουλο που δημοσιέυτηκε στο δρόμο ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, στο φύλλο του Σαββάτου 20/6/2015