ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΜΙΛΓΚΡΑΜ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ

Πίσω στο μακρινό 1961, ο τότε 27χρονος Στάνλει Μίλγκραμ, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Γέιλ, αποφάσισε να μελετήσει την υπακοή του ανθρώπου στην εξουσία!

(Είχαν περάσει λίγα μόνο χρόνια από τα φρικτά εγκλήματα των Ναζί και γινόταν μια προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς των απλών στρατιωτών και αξιωματικών των SS, οι οποίοι είχαν εξολοθρεύσει εκατομμύρια αμάχων.)

Η ευρέως αποδεκτή εξήγηση (πριν από το πείραμα του Μίλγκραμ), ήταν ότι έφταιγε η αυταρχική τευτονική διαπαιδαγώγηση και η καταπιεσμένη (κυρίως σεξουαλικά), παιδική ηλικία των Γερμανών.

Όμως ο Μίλγκραμ ήταν κοινωνικός ψυχολόγος και πίστευε ότι αυτού του είδους η υπακοή - που οδηγεί στο έγκλημα - δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο της προσωπικότητας, αλλά περισσότερο των πιεστικών κοινωνικών συνθηκών.

Το απέδειξε κάνοντας το περίφημο «πείραμά» του.

.........................................................

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ

Τα υποκείμενα του πειράματος ήταν εθελοντές, κυρίως φοιτητές, οι οποίοι καλούνταν έναντι αμοιβής, να συμμετέχουν σε ένα ψυχολογικό πείραμα σχετικό με τη μνήμη.

Χώριζε τους φοιτητές σε ζεύγη και μετά από μια κλήρωση ο ένας έπαιρνε το ρόλο του «μαθητευομένου» και ο άλλος του «δασκάλου».

Ο έκπληκτος «μαθητευόμενος» δενόταν χειροπόδαρα σε μια ηλεκτρική καρέκλα και του περνούσαν ηλεκτρόδια σε όλο το σώμα. Έπειτα του έδιναν να μάθει δέκα ζευγάρια λέξεων.

Ο «δάσκαλος», από την άλλη, καθόταν μπροστά σε μια κονσόλα ηλεκτρικής γεννήτριας. Μπροστά του είχε δέκα κουμπιά με ενδείξεις: "15 βολτ", "30 βολτ", "50 βολτ" κλπ. Το τελευταίο κουμπί έγραφε: «450 βολτ. Προσοχή! Κίνδυνος!»

Πίσω από το «δάσκαλο» στεκόταν ο πειραματιστής, ο υπεύθυνος του πειράματος, που έδινε τις οδηγίες:

«Θα λέτε την πρώτη λέξη από τα ζεύγη στο μαθητευόμενο. Αυτός πρέπει να θυμηθεί την δεύτερη λέξη του ζεύγους. Αν κάνει λάθος θα σηκώσετε τον πρώτο μοχλό και θα υποστεί ένα ηλεκτροσόκ 15 βολτ. Σε κάθε επόμενο λάθος θα σηκώνετε τον αμέσως επόμενο μοχλό», λέει ο πειραματιστής.

Ο «δάσκαλος» αισθάνεται ήδη καλά που δεν του έτυχε στην κλήρωση ο άλλος ρόλος!

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΞΕΚΙΝΑ

Ο «δάσκαλος» λέει τις λέξεις από το μικρόφωνο. Ο «μαθητευόμενος», ήδη τρομαγμένος, απαντάει σωστά, αλλά όχι για πολύ. Μόλις κάνει το πρώτο λάθος ο «δάσκαλος» γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος του λέει να προχωρήσει στο πρώτο ηλεκτροσόκ. Ο «δάσκαλος» υπακούει. Τα 15 βολτ δεν  είναι και πολλά, αλλά ο «μαθητευόμενος» έχει αλλάξει ήδη γνώμη.

Παρ’ όλα αυτά απαντάει σωστά σε άλλη μια ερώτηση, αλλά στο επόμενο λάθος δέχεται 30 βολτ.

«Αφήστε να φύγω», λέει ο «μαθητευόμενος» που δεν μπορεί να λυθεί. «Δε θέλω να συμμετάσχω σε αυτό το πείραμα.»

Ο «δάσκαλος» κοιτάει τον πειραματιστή. Εκείνος του κάνει νόημα να συνεχίσει...

Τα βολτ αυξάνονται και τώρα πια ο πόνος είναι εμφανής στο πρόσωπο του «μαθητευόμενου», που εκλιπαρεί να τον αφήσουν ελεύθερο.

Στα 200 βολτ τραντάζεται ολόκληρος.

Ο «δάσκαλος» πριν από κάθε ηλεκτροσόκ γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος, με σταθερή φωνή, του λέει ότι το πείραμα πρέπει να συνεχιστεί. Ο «δάσκαλος» συνεχίζει να βασανίζει έναν άγνωστο, έναν απλό φοιτητή που κλαίει, ζητάει τη βοήθεια του Θεού και παρακαλεί να τον λυπηθούν.

Δεν μπορεί πια να απαντήσει στις ερωτήσεις, έχει αποδιοργανωθεί πλήρως, αλλά ο πειραματιστής λέει στο «δάσκαλο»:

«Τη σιωπή την εκλαμβάνουμε ως αποτυχημένη απάντηση και συνεχίζουμε με την τιμωρία.»

Στα 345 βολτ ο «μαθητευόμενος» τραντάζεται ολόκληρος, ουρλιάζει και χάνει τις αισθήσεις του.

Ο «δάσκαλος», ιδρωμένος και με τα χέρια του να τρέμουν, κοιτάει τον πειραματιστή.

«Μην ανησυχείτε», λέει εκείνος, «το πείραμα είναι απολύτως ελεγχόμενο... Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.»

«Μα είναι λιπόθυμος», λέει ο «δάσκαλος».

«Δεν έχει καμιά σημασία. Το πείραμα πρέπει να ολοκληρωθεί. Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.»

..........................................................

Η ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ "ΚΑΛΟΣΥΝΗΣ" ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Πόσοι από τους εθελοντές έφτασαν ως τον τελευταίο μοχλό, τον πιθανότατα θανατηφόρο;

Πριν ξεκινήσει το πείραμα του, ο Μίλγκραμ είχε κάνει μια «δημοσκόπηση» ανάμεσα στους ψυχιάτρους και στους ψυχολόγους, ρωτώντας τους τι ποσοστό των εθελοντών νομίζουν ότι θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό.

Σχεδόν όλοι οι ψυχοβγάλτες (ψυχίατροι και ψυχολόγοι) απάντησαν ότι ΚΑΝΕΙΣ δε θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό, εκτός ΙΣΩΣ από κάποια άτομα με κρυπτοσαδιστικές τάσεις, καθαρά παθολογικές.

Δυστυχώς έκαναν λάθος όλοι!

Μόλις το 5% των «δασκάλων» αρνήθηκαν εξ’ αρχής να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο πείραμα και αποχώρησαν, (συνήθως βρίζοντας τον πειραματιστή).

Το υπόλοιπο 95% προχώρησε πολύ το πείραμα, πάνω από τα 150 βολτ.

Το 65% τελικά έφτασε μέχρι τον τελευταίο μοχλό, δηλαδή τα πιθανότατα θανατηφόρα 450 βολτ!

________________________________________

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΚΟΜΒΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ

Ο «μαθητευόμενος» δεν ήταν φοιτητής, αλλά ηθοποιός, που είχε προσληφθεί από το Μίλγκραμ για αυτόν ακριβώς το «ρόλο»!

Φυσικά, δεν υπήρχε ηλεκτροσόκ, ούτε καθόλου ηλεκτρισμός. Ο ηθοποιός υποκρινόταν ότι σπαρταράει...

Το πραγματικό "πειραματόζωο" ήταν ο «δάσκαλος»!

Αυτού την συμπεριφορά ήθελε να μελετήσει....

Όμως τα αποτελέσματα ήταν δυστυχώς αληθινά! Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων θα υπακούσει και θα βασανίσει (ίσως και θα σκοτώσει) έναν άγνωστο του, που δεν του έχει κάνει κακό, αρκεί να δέχεται εντολές από κάποιον με κύρος (στην προκειμένη περίπτωση επιστημονικό) και ταυτόχρονα να αισθάνεται ότι δεν τον βαρύνει η ευθύνη για ό,τι συμβεί, αφού εκείνος «απλά ακολουθούσε τις διαταγές»!

...........................................................................

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ

Φυσικά οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούν όταν μάθουν για αυτό το πείραμα:

«Εγώ αποκλείεται να έφτανα ως τον τελευταίο μοχλό.»

Ναι; Το πιστεύεται ακλόνητα αυτό;

Για δείτε λίγο, τι συμβαίνει στην κοινωνία μας, κάθε μέρα:

- Ο υπάλληλος της ΔΕΗ που δέχεται να κόψει το ρεύμα από έναν άνεργο ή άπορο, ξέροντας ότι έτσι τον ταπεινώνει, τον υποβάλει σε ένα διαρκές βασανιστήριο και πιθανότατα θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του, ανήκει στο 65% του τελευταίου μοχλού!

Και δεν είναι καθόλου κρυπτο-σαδιστής. Απλά σκέφτεται ότι  "ακολουθάει τις εντολές που του έδωσαν" και έτσι έχει ήσυχη την συνείδησή του!.

- Ο αστυνομικός ο οποίος ραντίζει με χημικά τους διαδηλωτές, δεν είναι κρυπτο-σαδιστής. Απλώς "κάνει τη δουλειά του" και "εκτελεί διαταγές", οπότε είναι αποενοχοποιημένος!

(Ειδικά για αυτήν την κατηγορία εργαζομένων, ίσως πολλοί να διαφωνήσουν...)

- Ο υπάλληλος της εφορίας ή της τράπεζας που υπογράφει την κατάσχεση κάποιου σπιτιού για 1.000 ευρώ χρέος, θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό στο πείραμα.

Γιατί... "υπακούει σε εντολές άνωθεν".

- Ο πολιτικός που υπογράφει το μνημόνιο, το οποίο οδηγεί ένα ολόκληρο έθνος στην εξαθλίωση του νεοφιλελευθερισμού, θα έφτανε μέχρι τον τελευταίο μοχλό. Και αυτός "υπακούει σε εντολές", πολύ πιο ισχυρές από εκείνες του πειραματιστή με την άσπρη φόρμα.

________________________________________

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ

Αν όμως δούμε το πείραμα του Μίλγκραμ από την ανθρωπιστική-ηθική του πλευρά (από την πλευρά που το είδε το 5% που αρνήθηκε να υπακούσει) θα καταλάβουμε ότι ΚΑΝΕΝΑΣ

 από όσους "εκτελούν εντολές" δεν είναι άμοιρος ευθυνών.

Αν σε διατάζουν να κάνεις κάτι που προκαλεί κακό στον άλλον, στο συμπολίτη σου, σε έναν μετανάστη, σε έναν άνθρωπο, ΟΦΕΙΛΕΙΣ να αρνηθείς να υπακούσεις!

Ακόμα κι αν χάσεις το μπόνους παραγωγικότητας, την προαγωγή σου, την επανεκλογή σου ή ακόμη και την δουλειά σου.

Μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να αρνηθούμε να υπακούσουμε στις «μικρές» και καθημερινές εντολές βίας (με τις οποίες οι περισσότεροι ασυνείδητα συμμορφωνόμαστε), μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε μια γενικευμένη και μέχρι τέλους πολιτική, κοινωνική, καταναλωτική ανυπακοή, μόνο όταν μάθουμε να συμπεριφερόμαστε ως αυτεξούσιοι άνθρωποι και όχι ως "ανεύθυνοι" υπάλληλοι, μόνο τότε θα μπορέσουμε να γκρεμίσουμε τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού που μας θέλει υπάνθρωπους, υπάκουους και υπόδουλους.

Που μας θέλει να τρωγόμαστε μεταξύ μας, ώστε να βγαίνει "λάδι" το ανήθικο σύστημα που υπηρετούν όσοι "δίνουν τις εντολές".

_____________________________________

ΜΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Τα υποκείμενα του πειράματος του Μίλγκραμ, οι εθελοντές φοιτητές, έμαθαν τελικά από εκείνον, ποιος ήταν ο αληθινός στόχος του πειράματος.

Έμαθαν ότι ο «μαθητευόμενος» ήταν ηθοποιός και ότι δεν είχε ποτέ υποστεί ηλεκτροσόκ. Ο Μίλγκραμ τους το αποκάλυψε αυτό για να τους ανακουφίσει από τις τύψεις, αλλά πέτυχε το ακριβώς αντίθετο!

Αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά το 65% που είχε φτάσει ως τον τελευταίο μοχλό, πέρασαν την υπόλοιπη ζωή τους κυνηγημένοι από τις Ερινύες της πράξης τους.

Γιατί συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν τόσο "αθώοι" και τόσο "καλοί" όσο οι ίδιοι (και οι δικοί τους) ήθελαν να πιστεύουν για τον εαυτό τους...

ΕΣΥ που νομίζεις ότι ανήκεις;

- Στο 65% που θα σήκωνε και τον τελευταίο μοχλό;

- Στο 30% που θα σήκωνε τους περισσότερους, αλλά θα δίσταζε στον τελευταίο;

- Στο 5% που αρνήθηκε να σηκώσει ούτε ένα μοχλό και φεύγοντας γαμωσταύρισε και τον "προϊστάμενό" του;

Ξέρω, ΟΛΟΙ ανήκετε στο 5%...

Αλλά τότε, ποιοί Ελληνες δυναστεύουν καθημερινά τους υπόλοιπους Ελληνες, (ιδιαίτερα όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση) και δικαιολογούνται ότι απλώς "εκτελούν εντολές";

[----->]

Κράτος Δικαίου

 

Το ότι ένας από τους συλληφθέντες στην Πάτρα είναι γιος ανθρώπου, που καταδικάσθηκε ως μέλος της 17Ν παίζει κανένα ρόλο για τα αδικήματα, που πιθανόν διέπραξε (αν διέπραξε) ο νεαρός;

Καμία διάταξη δεν προβλέπει κάτι τέτοιο.

Αλλά κατ'αυτόν τον τρόπο και με τις διαρροές αυτές, που μόνον από τους κόλπους της Αστυνομίας μπορούσαν να προέλθουν, δημιουργείται ένα άτυπο, πλην όμως καθόλα υπαρκτό, τεκμήριο ενοχής εις βάρος του ατόμου αυτού, που "παίρνει η μπάλα" και όλους τους υπόλοιπους..

Και άντε να το ανατρέψει κανείς αυτό το τεκμήριο, αφού κυρίαρχη θα είναι η αντίληψη

"το μήλο κάτω από την μηλιά θα πέσει".

Και τι να πει κανείς για τον πατέρα, που δικάστηκε, καταδικάστηκε, εξέτισε την ποινή του, αφέθηκε, όπως προβλέπεται ελεύθερος και τώρα βλέπει τη ζωή του να κρέμεται στα μανταλάκια και το παιδί του βορά στα κανάλια και στις φασιστοσυνάξεις, όχι για τις πιθανές δικές του παραβατικές συμπεριφορές, αλλά με το "στίγμα", ότι είναι ο γιος του Στέλιου.

Γελάω, όταν μιλάμε για Κράτος Δικαίου

[----->]

Τηλεσκουπίδια και νευροπλαστικότητα

 

«Με τόσα τηλεσκουπίδια στην πόρτα μου, πώς να ανοίξω να μπει λίγο φως;» έγραφα πριν χρόνια. Δεν ήξερα ότι ακόμα δεν μπορώ ν’ ανοίξω την πόρτα... 

Εδώ και πολλά χρόνια οι ειδικοί έχουν επισημάνει ότι η τηλεόραση είναι ένα μέσο ισχυρό, βίαιο, διεισδυτικό. Τη στιγμή της εκπομπής, ο δέκτης - τηλεθεατής απομονώνεται από το περιβάλλον, και δέχεται τα εκπεμπόμενα μηνύματα δίχως τη δυνατότητα να αντιδράσει ή να διενεργήσει διάλογο με τον πομπό. Εισπράττοντας το τηλεοπτικό μήνυμα, ο τηλεθεατής δέχεται στην ουσία πολλαπλά ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα, δέχεται ένα «μασάζ εγκεφάλου», το οποίο τον καθιστά ευάλωτο δέκτη και συνεπώς άκρως χειραγωγήσιμο. Οι ειδικοί λένε ακόμα, ότι την ώρα της εκπομπής το τηλεοπτικό μήνυμα διεισδύει σε βάθος στο υποσυνείδητο του δέκτη - τηλεθεατή και τον μετατρέπει σε σφουγγάρι που ρουφάει. Η ισχύς και η διάρκεια του μηνύματος είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της διαδικασία. 

 

 

Μία άλλη σημαντική παράμετρος είναι η ευαισθητοποίηση του τηλεθεατή. Με το συναίσθημα σε έξαρση αμβλύνεται η κριτική σκέψη και ο τηλεθεατής γίνεται εύκολη λεία χειραγώγησης. Η ευαισθητοποίηση μπορεί να προέλθει από τον ήχο (μουσική, ανθρώπινες φωνές, ψίθυροι, κραυγές, ήχος περιβάλλοντος κ.λπ.) και από την εικόνα (εικόνες ειδυλλιακές, σκληρές, απάνθρωπες, βίαιες, τρυφερές κ.λπ.), πολύ περισσότερο, με τον συνδυασμό ήχου και εικόνας. 

 

Η διττή αυτή πρόσληψη των αισθήσεων (ακοή και όραση), ισχυροποιεί δραματικά το μήνυμα. 

 

Χαρακτηριστικό είναι το πείραμα που έγινε σε κινηματογράφο, με την προβολή διάρκειας μόλις 1/24ου του δευτερολέπτου διαφημιστικού μηνύματος αναψυκτικού, το οποίο ενώ είδε, εντούτοις δεν κατέγραψε συνειδητά κανείς. Το μήνυμα εισέβαλε στο υποσυνείδητο και καθόρισε την καταναλωτική συμπεριφορά των δεκτών, εξ ου και ο όρος γκρίζα διαφήμιση. Στο διάλειμμα της κινηματογραφικής προβολής οι περισσότεροι θεατές έσπευσαν στο μπαρ ζητώντας να αγοράσουν το αναψυκτικό που προβλήθηκε, παρότι κανείς δεν είχε συνείδηση ότι είχε δει το διαφημιστικό μήνυμα.  

 

 

Οι τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές αποτελούν σαφώς μονόδρομο πληροφόρησης και όχι διαδικασία επικοινωνίας. Σε αυτές προστέθηκαν και τα λεγόμενα διαδραστικά μέσα επικοινωνίας του διαδικτύου, τα οποία, ελλείψει ποιοτικών κριτηρίων επεκτείνουν την καταλυτική επέμβασή τους στους εγκεφάλους των χρηστών. Και λέω εγκεφάλους, σκεπτόμενος την λεγόμενη νευροπλαστικότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου. Κατά τους επιστήμονες, είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται και να δημιουργεί νέες συνάψεις, επηρεαζόμενος από τις εμπειρίες της ζωής, από ό,τι προσλαμβάνει στην καθημερινότητά του, προσαρμοζόμενος στο εξωτερικό περιβάλλον. Αυτή η διεργασία, η συναπτική διαλογή (synaptic pruning) κάνει τον άνθρωπο να αποκτά συνήθειες ως αποτέλεσμα πραγμάτων και καταστάσεων που επαναλαμβάνονται στη ζωή του. Και η επανάληψη, η συνήθεια, εξοικειώνει τους δέκτες των ηλεκτρονικών μηνυμάτων με μια πλασματική πραγματικότητα, η οποία συγχέεται συχνά με την πραγματικότητα, θολώνει την αλήθεια, αποπροσανατολίζει δίχως γυρισμό. 

 

 

Εύλογες οι διερωτήσεις: Πώς έχουν διαμορφώσει τον εγκέφαλο δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη τα λεγόμενα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο; Πόσο έχουν μεταλλαχθεί αισθητικά πρότυπα, αξίες ζωής, πολιτισμός; Σε τι βαθμό έχουν επιδράσει στην ψυχολογία μας, τη συμπεριφορά, τη ζωή μας; Ποια πρότυπα ζωής παράγουν; Τι είδους είδωλα αναπαράγουν (πολιτικά, πολιτιστικά, αθλητικά, οικονομικά κ.ά.) τα οποία εξουσιάζουν, αποφασίζουν, διαμορφώνουν την Κοινή Γνώμη;  

 

Και μόνον η ανάδειξη ανθρώπων ως ειδώλων είναι μια μορφή άσκησης εξουσίας. Ως είδωλα νοούνται οι άνθρωποι τους οποίους το κοινωνικό σύνολο ή μέρος του αποδέχεται ως ξεχωριστές, ιδιαίτερες μονάδες μέσα από την προβολή των Μέσων Ενημέρωσης. Τα είδωλα εμφανίζονται ως άνθρωποι οι οποίοι αποστασιοποιούνται από τη μάζα, γίνονται απόμακροι, επειδή τα Μέσα τους προβάλλουν ως κάτι ξεχωριστό σε σχέση με τον κόσμο. Η επαναλαμβανόμενη προβολή προσδίδει στα είδωλα δύναμη επιρροής. Οι άνθρωποι - είδωλα από διάφορους χώρους (πολιτική, επιστήμη, τέχνη, αθλητισμό) είναι εκείνοι στους οποίους παρέχεται η δυνατότητα να εκφράζουν δημόσια την άποψη τους και συνθέτουν άτυπα μια ομάδα ισχύος και επιρροής, η οποία διαμορφώνει την Κοινή Γνώμη και τελικά την ίδια μας τη ζωή μέσα στο κοινωνικό της περίγυρο. 

 

 

Τι βλέπουμε, όμως, να προβάλλεται στις οθόνες τηλεόρασης και υπολογιστών; Τηλεσκουπίδια, με τις εξαιρέσεις ελάχιστες. Πλήθος οι τηλεοπτικές εκπομπές με κουτσομπολιά και άχρηστες πληροφορίες, με καλεσμένους ανύπαρκτους ανθρώπους, που γίνονται βορά των λεγομένων life style εκπομπών στον βωμό της ενός λεπτού δημοσιότητας. Και αδηφάγοι τηλεθεατές, άνθρωποι που -προφανώς- δεν έχουν ενδιαφέροντα γεγονότα στην προσωπική τους ζωή, ζουν μέσα από τα γεγονότα της ζωής των άλλων. Και το επίπεδο πομπών και δεκτών πέφτει στο χαμηλότερο επίπεδο. Η έννοια αυτού που παλαιότερα ονομάζαμε κουτσομπολιό έχει μεταλλαχθεί σε πληροφόρηση. Η καταπάτηση κάθε δεοντολογίας, καθεστώς. Η τεράστια ανοχή μας, δεν αποτελεί πλέον ενοχή. Και απερίσπαστοι οι εξουσιάζοντες δρουν επί της ουσίας ανεξέλεγκτοι και ίσως επιχαίρουν με τον αποπροσανατολισμό στα όρια της μαζικής αποβλάκωσης των τηλεθεατών, που άκριτα -όπως δείχνουν οι μετρήσεις τηλεθέασης- καταπίνουν τηλεσκουπίδια. 

 

 

Έφτασαν να ιεραρχούν τις ειδήσεις με πρωτόγνωρο τρόπο βάζοντας τις σημαντικές ως ουρά των δελτίων ειδήσεων και τις υποδεέστερες ως πρώτες. Έφτασαν να βάζουν μουσικές στα δελτία ειδήσεων -εν είδει θρίλερ- εκφοβίζοντας τους τηλεθεατές, επιδρώντας στο θυμικό και όχι στη λογική τους, αποδυναμώνοντας την κριτική τους σκέψη. Άνθρωποι με έργο και προσωπικότητα (επιστήμονες, καλλιτέχνες, λογοτέχνες κ.ά,) εξαφανίστηκαν από τους δέκτες μας και προτάσσονται ανύπαρκτοι άνθρωποι της υποκουλτούρας. Ειδήσεις αποτελούν μόνον τα τραγικά γεγονότα, όχι οι επιτυχίες νέων ανθρώπων, τα δημιουργικά πρότυπα, τα ελπιδοφόρα επιτεύγματα, τα έργα πολιτισμού, που θα έφερναν χαρά και ελπίδα στους ανθρώπους. Έτσι, καλλιεργούνται αισθήματα φόβου, ανασφάλειας και αόρατης απειλής. Αισθήματα, τα οποία από υπάρξεως ανθρώπου αποτελούσαν τα καλύτερα όπλα για τη χειραγώγηση των μαζών. 

Είναι προφανές, ότι ο δημοσιογράφος επεμβαίνει στην παραγωγή - αναπαραγωγή ειδώλων, αισθητικών προτύπων, αξιών ζωής, γλώσσας και σε ό,τι συνθέτει τον πολιτισμό μας. Οι δημοσιογράφοι της τηλεόρασης έχουν επίγνωση της σοβαρότητας, του βάρους του τηλεοπτικού μηνύματος; Έχουν συναίσθηση ότι αναπαράγουν είδωλα, ότι ενυπάρχουν σε αυτό το ίδιο το Μέσο, συχνά ταυτιζόμενοι απόλυτα με το μήνυμα του Μέσου; 

 

 

Ελπίζω, ειδικοί επιστήμονες να διερευνήσουν ποια είναι πλέον η διαμόρφωση του εγκεφάλου του σύγχρονου ανθρώπου μέσα από όλες αυτές τις -καθόλου τυχαίες- επιρροές και να με διαψεύσουν. Όμως, μόνον με την ελπίδα, δίχως εγρήγορση και δράση, άλλαξε ποτέ κάτι σ’ αυτόν τον κόσμο; 

 

[---->]