Αριστερά, ξύπνα: με την κρίση της
παγκοσμιοποίησης, το δόγμα του ελεύθερου εμπορίου είναι πια ξεπερασμένο.
Συνέντευξη του Emiliano Brancaccio του Πανεπιστημίου του Sannio στον Marco Berlinguer
Συνέντευξη του Emiliano Brancaccio του Πανεπιστημίου του Sannio στον Marco Berlinguer
(εφημερίδα Pubblico, 20 Οκτωβρίου 2012)
Η θέση του Emiliano Brancaccio είναι ότι με την κρίση της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, από τα πράγματα, αυξάνονται οι νέες μορφές προστατευτισμού και πολιτικού έλεγχου. Και ότι το δόγμα αυτό περνάει κρίση είναι πλέον άνευ ουσίας. Είναι λοιπόν καιρός η αριστερά να το συνειδητοποιήσει, αν δεν θέλει οι προτάσεις περιορισμού της κυκλοφορίας κεφαλαίων και εμπορευμάτων – που βρίσκουν ολοένα και μεγαλύτερη ανταπόκριση λίγο πολύ παντού, ακόμη και στην Ιταλία – να γίνονται η σημαία δυνάμεων του λαϊκισμού και του εθνικισμού.
Η θέση του Emiliano Brancaccio είναι ότι με την κρίση της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, από τα πράγματα, αυξάνονται οι νέες μορφές προστατευτισμού και πολιτικού έλεγχου. Και ότι το δόγμα αυτό περνάει κρίση είναι πλέον άνευ ουσίας. Είναι λοιπόν καιρός η αριστερά να το συνειδητοποιήσει, αν δεν θέλει οι προτάσεις περιορισμού της κυκλοφορίας κεφαλαίων και εμπορευμάτων – που βρίσκουν ολοένα και μεγαλύτερη ανταπόκριση λίγο πολύ παντού, ακόμη και στην Ιταλία – να γίνονται η σημαία δυνάμεων του λαϊκισμού και του εθνικισμού.
Ο προστατευτισμός ξαναγίνεται της μόδας;
Μεταξύ 2008 και 2012, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταγράψει
534 νέα μέτρα προστατευτισμού. Δεν είναι μόνο η Αργεντινή, αλλά και γίγαντες,
όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες που έχουν εισάγει
περιορισμούς. Η ίδια η Ρωσία άρχισε να εφαρμόζει 80 νέα μέτρα προστατευτισμού, κάτι που λέει πολλά
για το πώς σκοπεύει να διαχειριστεί την πρόσφατη προσχώρηση της στον ΠΟΕ, στον
Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Η μόνη δύναμη που αντιστέκεται ακόμα στον
πειρασμό να ασκήσει ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίων και εμπορευμάτων είναι
ακριβώς η Ευρωπαϊκή Ένωση.Πίσω της βρίσκονται τα συμφέροντα της ισχυρότερης χώρας, της Γερμανίας, η οποία από το ελεύθερο
εμπόριο αντλεί μεγάλα οφέλη. Ωστόσο, όσο εξελίσσεται η κρίση, στην Ευρώπη και
στην Ιταλία μεγαλώνει το κλίμα συναίνεσης για μέτρα ελέγχου του εμπορίου, περιορισμού
των εισαγωγών και αποκατάστασης της εθνικής κυριαρχίας επί του νομίσματος. Αυταπατόμαστε
αν πιστεύουμε ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το κύμα με τη συνήθη κενή ευρωπαϊκή
ρητορική .
Στην πραγματικότητα, οι ενδείξεις προστατευτισμού δεν λείπουν. Ο ίδιος ο Marchionne, ο πρόεδρος των Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, επέκρινε το αδιάκριτο άνοιγμα στις εισαγωγές των προϊόντων αυτοκινητοβιομηχανίας από την Ασία.
Και όχι μόνο: ο Marchionne ζήτησε επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ορίσει τις μειώσεις της παραγωγικής ικανότητας των ευρωπαίων κατασκευαστών αυτοκινήτων, ώστε να μείνουν αμετάβλητα τα μερίδια αγοράς: ένας πραγματικά κοινός ευρωπαϊκός σχεδιασμός του όγκου παραγωγής. Πρόκειται για μια θέση λογική που ωστόσο δημιουργεί μια αντίφαση, δεδομένου ότι την ίδια στιγμή ο Marchionne υποστηρίζει την πλήρη ελευθερία μεταφοράς του κεφαλαίου της Fiat στο εξωτερικό και απαιτεί από τους εργαζόμενους μια συνολική υποταγή στους νόμους της αγοράς. Αυτό είναι ένα ακόμη σύμπτωμα της κρίσης του φιλελευθερισμού και των ιδεολόγων του, που από τη μία προσπαθούν να υποστηρίξουν τα αστήρικτα προκειμένου να δικαιολογήσουν τις μαζικές κρατικές ενισχύσεις στο ιδιωτικό κεφάλαιο, και από την άλλη αξιώνουν να έχουν ελευθερία κινήσεων στη σύγκρουση τους με τους εργαζόμενους.
Στην πραγματικότητα, οι ενδείξεις προστατευτισμού δεν λείπουν. Ο ίδιος ο Marchionne, ο πρόεδρος των Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, επέκρινε το αδιάκριτο άνοιγμα στις εισαγωγές των προϊόντων αυτοκινητοβιομηχανίας από την Ασία.
Και όχι μόνο: ο Marchionne ζήτησε επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ορίσει τις μειώσεις της παραγωγικής ικανότητας των ευρωπαίων κατασκευαστών αυτοκινήτων, ώστε να μείνουν αμετάβλητα τα μερίδια αγοράς: ένας πραγματικά κοινός ευρωπαϊκός σχεδιασμός του όγκου παραγωγής. Πρόκειται για μια θέση λογική που ωστόσο δημιουργεί μια αντίφαση, δεδομένου ότι την ίδια στιγμή ο Marchionne υποστηρίζει την πλήρη ελευθερία μεταφοράς του κεφαλαίου της Fiat στο εξωτερικό και απαιτεί από τους εργαζόμενους μια συνολική υποταγή στους νόμους της αγοράς. Αυτό είναι ένα ακόμη σύμπτωμα της κρίσης του φιλελευθερισμού και των ιδεολόγων του, που από τη μία προσπαθούν να υποστηρίξουν τα αστήρικτα προκειμένου να δικαιολογήσουν τις μαζικές κρατικές ενισχύσεις στο ιδιωτικό κεφάλαιο, και από την άλλη αξιώνουν να έχουν ελευθερία κινήσεων στη σύγκρουση τους με τους εργαζόμενους.