Το πρόβλημα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους την περίοδο 2015-2019.

Όπως πολλές φορές έχω αναφέρει , υπάρχει ένα ιδιαίτερο πρόβλημα με την συζητούμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους, ειδικά την περίοδο 2015-2019. Το σύνολο των χρεολυσίων (και των τόκων φυσικά που αναλογούν σε αυτά) που πρέπει να πληρωθούν την συγκεκριμένη περίοδο, οφείλονται αποκλειστικά στους λεγόμενους επίσημους δανειστές, ΔΝΤ και ΕΚΤ και στους ιδιώτες που δεν εισήλθαν στο PSI του 2012.

Το γεγονός αυτό καθιστά, με τα σημερινά δεδομένα, σχεδόν αδύνατη οποιαδήποτε αναδιάρθρωση (με κάθε μορφή) του ελληνικού δημοσίου χρέους της συγκεκριμένης περιόδου. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα είναι αναγκασμένη να εξυπηρετήσει στο σύνολό τους τις συγκεκριμένες υποχρεώσεις. 

Επομένως οποιαδήποτε συζήτηση για την αναδιάρθρωση του συγκεκριμένου τμήματος του ελληνικού χρέους οδηγείται στις ελληνικές καλένδες. Η όποια αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους θα συμβεί , φαίνεται ότι θα αφορά τα διακρατικά δάνεια (52,9 δις ευρώ) και τα δάνεια του EFSF (142 Δις ευρώ) των οποίων οι αποπληρωμές  αρχίζουν , για τα μεν πρώτα από το 2020 για δε τα δεύτερα από το 2023. 

Σημειώνω ότι από το 2023 αρχίζει και η αποπληρωμή  των ομολόγων των ιδιωτών που «απομειώθηκαν» με το PSI του 2012. Συμπέρασμα: με τις υπάρχουσες συνθήκες οι χρηματοδοτικές υποχρεώσεις της Ελλάδος μέχρι το 2019, δεν φαίνεται να μπορούν να μεταβληθούν. Συνεπώς η Ελλάδα θα πρέπει να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο πρόβλημα. Όσα διαφορετικά λέγονται, ανταποκρίνονται ελάχιστα στην πραγματικότητα.. Βεβαίως θα μπορούσε , εν τω μεταξύ, να μεταβληθεί η πολιτική της ΕΚΤ(κάτι που σήμερα θεωρείται τουλάχιστον απίθανο). Όμως κανείς δεν μπορεί να βασίσει την πολιτική του σε μια προϋπόθεση η οποία έχει απειροελάχιστες έως μηδενικές πιθανότητες να συμβεί.   

Πίνακας

Χρηματοδοτικές υποχρεώσεις 

                        

[--->]

Η υπόθεση ενός “GREXIT”

 του Ζακ Σαπίρ

Μια ενδεχόμενη  έξοδος της Ελλάδας  από την Ευρωζώνη, με τη θέληση της  ή αν το επέβαλλαν οι  περιστάσεις, γίνεται όλο και πιο πιθανή από τις αρχές του επόμενου Ιούλιου. Το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση και το Eurogroup  κατέληξαν σε συμφωνία για τους επόμενους τέσσερις μήνες δεν αλλάζει τίποτα. Το ερώτημα θα προκύψει αναπόφευκτα όταν τεθεί το ζήτημα της ακύρωσης μέρους του χρέους, ή η αναδιάρθρωση του (στην πραγματικότητα, ένα μορατόριουμ  τριάντα περίπου ετών). Ωστόσο,όπως γνωρίζουμε  και τις δύο αυτές υποθέσεις τις έχει απορρίψει η Γερμανία. Επομένως, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε  τις  παραμέτρους του ελληνικού προβλήματος έτσι ώστε να έχουμε  μια ιδέα  τι σημαίνει «Grexit» .

Ο  δημοσιονομικός παράγοντας
Η πρώτη παράμετρος είναι  ο δημοσιονομικός παράγοντας. Λένε  ότι η Ελλάδα ζούσε  «πέρα από τις δυνατότητές της» και ότι πρέπει να «πληρώσει» τα λάθη του παρελθόντος της. Στην πραγματικότητα, αν κοιτάξει κανείς τα κρατικά έσοδα, θα δει  ότι, η κατάσταση στην Ελλάδα το 1995, δεν διέφερε  από  αυτή της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, και ότι μεταξύ 1995 και 2000  έκανε μια σημαντική προσπάθεια να φθάσει το επίπεδο της Ολλανδίας.

                Διάγραμμα 1     Τα δημόσια έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ

 

  ΠΗΓΗ: ΔΝΤ

 

Η προσπάθεια αυτή επιβραδύνθηκε από το 2000 έως και το 2004, αλλά άρχισε και πάλι αργότερα και σήμερα τα δημόσια έσοδα  της Ελλάδας  βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο (ως ποσοστό του ΑΕΠ),με αυτό της Γερμανίας, και σε ελαφρώς υψηλότερο επίπεδο από αυτό της Πορτογαλίας και της Ολλανδίας, και σαφώς ανώτερο  από  της Ισπανίας. Φυσικά, παραμένει κάτω από το επίπεδο  χωρών όπως η Ιταλία και η Φινλανδία. Αλλά τίποτα δεν επιτρέπει σε κάποιον να ισχυριστεί  ότι η δημοσιονομική προσπάθεια των Ελλήνων δεν ήταν σημαντική, ακόμη και αν  ήταν άσχημα κατανεμημένη, και  αναλογικά το πιο φτωχό τμήμα του πληθυσμού πληρώνει τα περισσότερα.
Από την άλλη , οι δημόσιες δαπάνες  ήταν πάντα σε πολύ υψηλά επίπεδα, έως και υπερβολικά. Αυτό κατά ένα μέρος λόγω  των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, αλλά όχι μόνο σ’ αυτούς.

              Διάγραμμα 2          Εσοδα και δημόσιες δπάνες (ως % του ΑΕΠ)

 

 ΠΗΓΗ : ΔΝΤ

Οι δημόσιες δαπάνες μοιάζουν να εκτοξεύονται  μεταξύ 2007 και 2009, υπό την επίδραση τριών παραγόντων: από τη μία , τα μέτρα κατά της κρίσης του 2008, αλλά επίσης (και κυρίως) τη γενναιοδωρία της (συντηρητικής) κυβέρνησης με στόχο τη νίκη της στις εκλογές του 2009 (η οποία αποδείχθηκε μια πολιτική αποτυχία) και από την άλλη πλευρά, η άνοδος των επιτοκίων, που αρχίζουν να δημιουργούν ένα «φαινόμενο Ponzi » του χρέους.Ενόσο η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται και η ονομαστική ανάπτυξη (αύξηση του ΑΕΠ επί το ποσοστό του πληθωρισμού) μειώνεται, η άνοδος των επιτοκίων, σε ένα ήδη υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους, καθιστά το βάρος των επιτοκίων  δυσβάστακτο. Στην πραγματικότητα, αυτός  ο μηχανισμός  Ponzi (ονομάζεται έτσι επειδή προκαλεί οικονομικές πυραμίδες όπου τα κέρδη  των αρχικών καταθετών  τα καταβάλλουν οι νέοι καταθέτες) εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την μόνιμη  αύξηση του δημόσιου χρέους από το 2009, και σε μεγάλο βαθμό τις  υπερβολικές  δημόσιες δαπάνες.

Είναι γνωστό  ότι η Ελλάδα κατάφερε να έχει ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα (δηλαδή, χωρίς την επιστροφή του χρέους). Αυτό σημαίνει ότι αν η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών, εκτιμώντας ότι οι τόκοι που έχει πληρώσει  από το 2009 έχουν σβήσει ένα μεγάλο μέρος του χρέους, θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει τις δημόσιες δαπάνες της με δικούς της πόρους.

Με άλλα λόγια, αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, και εγκαταλείψει το ευρώ, δεν θα χρειάζεται πλέον να δανείζεται  για να κλείσει  ο  προϋπολογισμός. Αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να έχουμε κατά νου, όταν μιλάμε για ένα  πιθανό Grexit. Η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας  δεν θα χρειαστεί  να νομισματοποιήσει  μεγάλο μέρος του χρέους, κάτι  που αποκλείει τον κίνδυνο του υπερπληθωρισμού που συχνά προβάλλουν όσοι διαφωνούν με το Grexit.

Καταθέσεις και επενδύσεις

Όμως, κάποιος θα αντιτείνει, ότι  η Ελλάδα πρέπει να δανειστεί για να επενδύσει. Ότι δεν μπορεί να αποκοπεί από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, κάτι που  θα μπορούσε να συμβεί στην περίπτωση μιας εξόδου από την Ευρωζώνη. Στην πράξη όμως, η κατάρρευση των επενδύσεων υπήρξε τέτοια ώστε, από το 2013, οι καταθέσεις  να είναι  περισσότερες από τις  επενδύσεις.

              Διάγραμμα 3            Επενδύσεις και καταθέσεις στην Ελλάδα

 

  ΠΗΓΗ : ΔΝΤ

 

Αν κάποιος ξεκινήσει  με την ιδέα ότι τα  έσοδα του προϋπολογισμού θα είναι ίσα με τα έξοδα (και ότι δεν θα υπάρχει ανάγκη δανεισμού για να καλυφθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού)  το ζήτημα αυτό όπως πολύ καλά φαίνεται από  το Διάγραμμα 3, έχει ιδιαίτερη σημασία. Μέχρι το 1994, η διαφορά μεταξύ  επενδύσεων και  καταθέσεων ήταν μικρή. Από  το 1999 συμβαίνει ακριβώς το  αντίθετο , η διαφορά αρχίζει να μεγαλώνει, βασικά λόγω των επενδύσεων στα πλαίσια της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, και συνεχίζει να αυξάνεται και στη  συνέχεια. Το 2009, η ροή των καταθέσεων είναι μόνο 15 δισεκατομμύρια ευρώ, όταν οι επενδύσεις φθάνουν τα 37,5 δισ. Σήμερα, έχουμε επιστρέψει σε μια κατάσταση όπου η Ελλάδα εξάγει τις καταθέσεις της. Αυτό έχει να κάνει  με την βίαιη συρρίκνωση των επενδύσεων, αλλά αυτό σημαίνει ΕΠΙΣΗΣ ότι η Ελλάδα μπορεί να ζήσει με επιτυχία  «σε ένα κλειστό κύκλωμα» από οικονομική άποψη. Αυτός ο παράγοντας είναι πολύ σημαντικός ,αν κάποιος προσπαθήσει  να αξιολογήσει το ενδεχόμενο ενός Grexit.

Το ζήτημα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Στο σημείο αυτό να θυμίσουμε ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει να κάνει με τις εισαγωγές και τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Βλέπουμε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ένα μικρό έλλειμμα, η χώρα εξάγει  γύρω στο 20-25% του ΑΕΠ της. Από την άλλη , στη συνέχεια, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ακολουθεί μια τεράστια  ελεύθερη πτώση, ιδιαίτερα μεταξύ του 2004 και του 2007, δηλαδή, με συντηρητική κυβέρνηση. Αυτή η κατάσταση μπορεί να εξηγηθεί  από την πτώση των ελληνικών εξαγωγών, λόγω της αύξησης της τιμής του ευρώ. Η Ελλάδα εξάγει πάνω από το 60% των εξαγωγών της εκτός Ευρωζώνης. Η άνοδος του ευρώ όπως μπορούμε να δούμε στραγγαλίζει τις εξαγωγικές βιομηχανίες και τις υπηρεσίες. Η Ελλάδα το 2013-2014 επιστρέφει  σε μια ισορροπία, αλλά με κόστος τη δραματική συρρίκνωση των εισαγωγών.

                  Διάγραμμα 4               Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 

 

 Πηγή: ΔΝΤ

Από εδώ συμπεραίνουμε ότι μια υποτίμηση κατά 20% έως 30% του νομίσματος, μετά την έξοδο από το ευρώ, θα έχει πολύ θετικές επιπτώσεις στην οικονομία [1]. Η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι σημαντική. Η Ελλάδα θα μπορούσε, επομένως, να αυξήσει τις εισαγωγές της (ιδιαίτερα σε κεφαλαιουχικά αγαθά), χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ισορροπία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.


Αυτό επιβεβαιώνει μια διαισθητική ανάλυση.Η  Ελλάδα ΣΗΜΕΡΑ είναι πολύ πιο έτοιμη για  έξοδο από το ευρώ από ό, τι ήταν το 2009 ή το 2010. Μια τέτοια έξοδος που θα συνοδεύεται από μια παύση πληρωμών για το χρέος και μια υποτίμηση του νομίσματος κατά 20% έως 30% θα είχε ως αποτέλεσμα την γλήγορη και βαθιά ενεργοποίηση της ελληνικής οικονομίας και είναι βέβαιο ότι θα οδηγούσε σε σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας που θα επέτρεπε, αρχής γενομένης από το 2016, σημαντικές αυξήσεις σε μισθούς, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

-----------------------------

[1] Artus Π, «Dévaluer en cas de besoin avait beaucoup d'avantages», NATIXIS, Flash-Οικονομίας, σημειώστε n ° 365/2012, 29 Μαίου 2012,

 [--->]

 

«Η παρέα του Podemos και οι Έλληνες μας καταστρέφουν»

Μετά το Eurogroup, Ραχόι, ΜΜΕ, Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά έχουν... ξεσαλώσει
Άρχισαν τα όργανα στην Ισπανία... Μετά την έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup της Παρασκευής, ο Ραχόι και η συμμορία του σηκώνουν τα μανίκια για να τσακίσουν το Podemos.
 
Προηγήθηκε βέβαια μια πρωτοφανής εκστρατεία λασπολογίας κατά των Ελλήνων από τον κολλητό του Α. Σαμαρά και πιστό στρατιωτάκι της Άνγκελα Μέρκελ, κατά την οποία βασικός στόχος ήταν να στρέψουν τον ισπανικό λαό κατά του ελληνικού, προβάλλοντας επιχειρήματα όπως «θέλουν να σας φάνε τα λεφτά», «εάν δεν τους δανείζαμε χρήματα τώρα θα είχατε υψηλότερες συντάξεις και επιδόματα ανεργίας», «ενώ εσείς υποφέρετε και θυσιαζόσαστε, αυτοί θέλουν να συνεχίσουν να την περνάνε ζάχαρη» και προπαντός «μην ξεχνάτε ποιανού ‘‘φίλοι’’ είναι αυτοί οι τύποι στην Ελλάδα, που περιφρονούν τα χρέη τους, είναι η παρέα του Πάμπλο Ιγκλέσιας», αυτού του ανεκδιήγητου ντε, που έχει το θράσος να παραμένει πρώτος στις δημοσκοπήσεις.

Η πρόγνωσή σας ασφαλής: Θα πέσει η πόλις

Του Γιώργου Ανανδρανιστάκη

Έχω μια απορία. Αφού η συμφωνία του Φεβρουαρίου είναι κακή, είναι θηλιά στον λαιμό, είναι άλμα στο κενό χωρίς αλεξίπτωτο, γιατί προκαλεί τόσες αντιδράσεις στη σκληρή γερμανική Δεξιά; Γιατί φωνάζουν ότι έγιναν παραχωρήσεις στην Ελλάδα, γιατί τους έκανε ο Σόιμπλε μασάζ επί μία εβδομάδα, προκειμένου να ψηφίσουν ναι, γιατί βγήκε η "Bild" και ζήτησε να κοπεί το οξυγόνο στους Έλληνες; 
Τι νόημα έχει το αίτημα αυτό, αν δεν υπάρχει, ούτως ή άλλως, οξυγόνο; Παρεμπιπτόντως, η αθλιότητα της "Bild" προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση της Ένωσης Γερμανών Δημοσιογράφων και την ακόμη σφοδρότερη του "Spiegel", αποκαλύπτοντας ότι οι ρωγμές στο μιντιακό και στο πολιτικό σύστημα της Γερμανίας είναι μεγάλες. Αρκεί να έχεις μάτια να τις δεις και ευελιξία για να μπεις μέσα και να τις διευρύνεις.
 

Και τώρα τι; Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης

Ευτύχης Μπιτσάκης*

Αυτές τις ημέρες κορυφώνεται το δράμα που παίζεται σε βάρος της χώρας μας, «στιγμή» (με την εγελιανή έννοια του όρου) που θα απαντήσει στο ερώτημα: υποτέλεια ή εθνική ανεξαρτησία και προοδευτική πορεία με στρατηγικό στόχο τον σοσιαλισμό.

Ουσιαστικά είμαστε μια χρεοκοπημένη χώρα. Πώς φτάσαμε λοιπόν εδώ; Η απάντηση είναι απλή και σαφής: Οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις υπέταξαν το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας και της κοινωνικής προόδου στο ταξικό συμφέρον της κυρίαρχης τάξης. Οι μετέπειτα αγώνες της Αριστεράς συνδύαζαν διαλεκτικά (ή έπρεπε να συνδυάζουν) το πατριωτικό (εθνική ανεξαρτησία) με το ταξικό (κοινωνική απελευθέρωση, σοσιαλισμός).

Σήμερα, εποχή της γενικής κρίσης του καπιταλισμού, το κεφάλαιο (με κυρίαρχο το χρηματιστικό), με την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, δεν επιχειρεί απλώς να μεταφέρει τα αποτελέσματα της κρίσης σε βάρος της εργατικής τάξης και των υποτελών στρωμάτων. Επιδιώκει να καταστρέψει όσα κέρδισαν οι λαοί την περίοδο του αιματοβαμμένου καπιταλισμού (πληρωμή της εργατικής δύναμης, κράτος πρόνοιας, προοδευτική παιδεία κ.λπ.).

Με τον οικονομικό πόλεμο, ο επί του παρόντος νικηφόρος καπιταλισμός επιδιώκει να συνθλίψει τις κοινωνικές αντιστάσεις και ταυτόχρονα να σαρώσει τα κινήματα εθνικής ανεξαρτησίας. Η χώρα μας επιλέχθηκε ως πειραματόζωο για την εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης θεωρίας και πράξης. Γιατί; Επειδή λόγω ειδικών συνθηκών, αλλά και επειδή η εγχώρια κυρίαρχη τάξη, υποτελειακή από παράδοση, θα δεχόταν πιο εύκολα αυτόν τον εθνοκτόνο ρόλο.

Η τραγική ανθρώπινη περιπέτεια θα λυθεί ή με την καταστροφή της ανθρωπότητας ή με τη νίκη των δυνάμεων του σοσιαλισμού (καταστροφή του ενός πόλου της αντίθεσης ή και των δύο, κατά τη μαρξιστική αντίληψη της ιστορίας). Η «νομοτέλεια» ισχύει και για τη χώρα μας.

Ποιος θα έπρεπε λοιπόν να είναι ο στρατηγικός στόχος της δικής μας Αριστεράς; Ενας και μοναδικός: ο σοσιαλισμός. Αλλά: η κατάσταση της χώρας μας είναι καταστροφική. Υπάρχει όμως επαναστατική κατάσταση, προϋπόθεση για τη νίκη των δυνάμεων του σοσιαλισμού; Η απάντηση είναι δεδομένη και αρνητική. Το τι θα μπορούσε να γίνει με την όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και του καθεστώτος της υποτέλειας συνολικά είναι κάτι που δεν μπορούμε να το προβλέψουμε.

Συνεπώς: Με δεδομένες τις δικές μας συνθήκες, ο λαός της Αριστεράς ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα για πρώτη φορά στη χώρα μας έχουμε κυβέρνηση της Αριστεράς. Πώς έγινε το «θαύμα»; Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρινόταν στις ελπίδες των αριστερών: ήταν ένα πρόγραμμα «επαναστατικού» ρεφορμισμού. Αυτό που απαιτούσε η συγκεκριμένη «στιγμή».

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα πρόγραμμα σωτηρίας του ελληνικού λαού και οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας στο πλαίσιο της Ε.Ε., με στρατηγικό στόχο τον σοσιαλισμό (ο στρατηγικός στόχος σημειωνόταν στο τέλος του προγράμματος, χωρίς συγκεκριμενοποίηση και -συνεπώς- χωρίς να πείθει).

Ποιοι ήταν λοιπόν οι βασικοί στόχοι του προγράμματος; «Θάψιμο» του μνημονίου. Επαναδιαπραγμάτευση και κούρεμα του χρέους. Οχι εκποίηση της κρατικής περιουσίας και γενικότερα του πλούτου της χώρας. Δίκαιο φορολογικό σύστημα με κύριο στόχο το μεγάλο κεφάλαιο. Επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων. Κατώτερος μισθός 751 ευρώ. Βελτίωση μισθών και συντάξεων. Επαναπρόσληψη των απολυμένων και αυτών που βρίσκονται σε καθεστώς ομηρίας (αξιολόγηση). Προοδευτική αναμόρφωση της παιδείας. Κατάργηση των «Συμβουλίων» στα ΑΕΙ και αποκατάσταση της νομιμότητας. Ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και κατάργηση της υποταγής της έρευνας και της παιδείας στα συμφέροντα του κεφαλαίου. Επαναφορά της νομιμότητας και ανασυγκρότηση της ΕΡΤ, αρχίζοντας από μηδενική βάση. Αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας.

Σημείωσα τα κυριότερα σημεία του προεκλογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Το πρόγραμμα αυτό δεν υπερέβαινε τα όρια του καπιταλισμού. Δεν ήταν πρόγραμμα ρήξης με την Ε.Ε. Ηταν όμως, εάν εφαρμοζόταν, ένα πρόγραμμα σωτηρίας του ελληνικού λαού, που θα δημιουργούσε, ενδεχομένως, δυνατότητες για μια ριζοσπαστική-«επαναστατική» πορεία.

Συνολικά, το πρόγραμμα αυτό συνδύαζε διαλεκτικά το κοινωνικό με το πατριωτικό στοιχείο. Δεν επαγγελλόταν μια ανέφικτη (επί του παρόντος) επανάσταση. Ανταποκρινόταν όμως στις ανάγκες και στις δυνατότητες της «συγκεκριμένης κατάστασης» και ψηφίστηκε από τον λαό της Αριστεράς. Το πρόγραμμα καταπολεμήθηκε από τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς. Εδώ θυμόμαστε τον Μπρεχτ: Δεν μας αρέσει η απόφαση του λαού; Να αλλάξουμε λοιπόν λαό!

Θα ήταν μήπως αποδεκτό αυτό το θετικά ρεφορμιστικό πρόγραμμα από τους λύκους της Ε.Ε., υπαλλήλους και αφεντικά; Η σύγκρουση θα ήταν δυνατόν να αποφευχθεί; Μια θετική απάντηση θα προϋπέθετε αφέλεια: υποτίμηση της αναλγησίας του κεφαλαίου και των υπηρετών του. Γιατί κυρίως οι Γερμανοί αντέδρασαν με αυτή την απάνθρωπη σκληρότητα; Το βασικό, κατά τη γνώμη μου, δεν ήταν το πρόβλημα του χρέους. Οι Γερμανοί και οι υπόλοιποι είχαν στόχο να συντρίψουν τη δυνατότητα μιας αριστερής κυβέρνησης στην Ευρώπη. Να σβήσουν το αχνό φως που φαινόταν να ανατέλλει στον ορίζοντα της ηπείρου και να επιβεβαιώσουν το δόγμα της αιωνιότητας του καπιταλισμού και του μονόδρομου.

Ημέρες διαβουλεύσεων, σκληρών μαχών, αναλγησίας των τοκογλύφων, αποκάλυψη της μικρότητας των υπαλλήλων του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Κατάληξη σε μια απόφαση που εγκρίθηκε από το Γιούρογκρουπ. Αλλά οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν και ίδωμεν. Σημειώνω τα βασικά σημεία της ελληνικής πρότασης.

Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Μείωση του ΦΠΑ. Δίκαιο φορολογικό σύστημα και -συνεπώς- φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου. Εκσυγχρονισμός της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης. Ελεγχος των δημόσιων δαπανών. Μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης. Σύγχρονη δημόσια διοίκηση και καταπολέμηση της διαφθοράς. Καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων και προϊόντων καπνού. Μείωση του αριθμού των υπουργείων από 16 σε 10. Στον καθαυτό οικονομικό τομέα, εφαρμογή του μέτρου των δόσεων και αντιμετώπιση των τραπεζικών και μη εξυπηρετούμενων δανείων κ.λπ. Πολιτική για την προώθηση της ανάπτυξης κ.λπ. Ολα αυτά θα μπορούσε να τα κάνει και μια μη υποτελής αστική κυβέρνηση.

Ομως και σε αντίθεση με παλιότερες δεσμεύσεις: Δεν θα καταργηθούν οι ιδιωτικοποιήσεις που έχουν ολοκληρωθεί. Επανεξέταση ιδιωτικοποιήσεων που δεν έχουν προκηρυχθεί. Ενοποίηση οργανισμών, υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών της Ε.Ε. Θα εκποιηθεί λοιπόν κρατική και μη περιουσία; Ο αρμόδιος υπουργός το αρνείται. Ενοποίηση του ΤΑΙΠΕΔ με οργανισμούς αντί για κατάργηση (αν «δεν πουλάμε», τι χρειάζεται το ΤΑΙΠΕΔ;).

Επιμήκυνση της δανειακής σύμβασης. Στην περίοδο αυτή θα ισχύει το σημερινό μνημόνιο; Επιτυχία ήταν η μείωση του λεγόμενου «πρωτογενούς πλεονάσματος», αυτής της απάτης σε βάρος των λαϊκών αναγκών. Ως προς την εργασία: Αξιοποίηση βέλτιστων πρακτικών της Ε.Ε. σε όλο το εύρος της νομοθεσίας (βέλτιστες πρακτικές!) Σχέδιο προσωρινής απασχόλησης για τους ανέργους.

Εξυπνη προσέγγιση στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας (έξυπνη αντί αποκατάσταση!) με ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και δικαιοσύνης (ευελιξία και δικαιοσύνη: ασύμβατες έννοιες). Ως προς την ανθρωπιστική κρίση: ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Κουπόνια τροφίμων (επιστρέφουμε στο 1941!). Και επίσης: εξασφάλιση ότι η μάχη κατά της ανθρωπιστικής κρίσης δεν θα έχει αρνητικό δημοσιονομικό αντίκτυπο (σολομώντεια λύση: και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ολόκληρη).

Δόθηκε μια σκληρή μάχη. Ο πόλεμος δεν τελείωσε. Να βοηθήσουμε το λαϊκό κίνημα για να μας βοηθήσει. Και ας μη βιαζόμαστε να καταδικάζουμε! Ας πιέζουμε προς ριζοσπαστικές λύσεις και ας είμαστε αντικειμενικοί όταν κρίνουμε. Και να ξέρουμε ότι το ρεφορμιστικό πρόγραμμα χρειάζεται χρήμα και το χρήμα το έχει ο εχθρός. Κριτική, ναι! Αλλά σοβαρή, επιστημονική και δημιουργική. Αν πέσει η κυβέρνηση, θα ξανάρθουν οι καταστροφείς της Ελλάδας. Και από κοντά, το φίδι της Χρυσής Αυγής. Εγινε ένα λειψό βήμα. Ας βοηθήσουμε το επόμενο.

*Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου 
[--->]