Η καλύτερη συμφωνία ever!

Απίστευτη συζήτηση Παππά - Λοβέρδου...

Το θεώρημα των δύο παράλληλων γραμμών που δεν μπορούν να βρουν σημείο επαφής, αποδεικνύει η σύντομη στιχομυθία στη Βουλή του  υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά και του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και υποψηφίου για την προεδρεία του κόμματος, Ανδρέα Λοβέρδο.

Συγκεκριμένα, τη στιγμή που ο κ. Λοβέρδος εξέφραζε σε πηγαδάκι τον προβληματισμό του για τις κινήσεις της κυβέρνησης και το διαφαινόμενο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις, παρενέβη ο υπουργός και είπε: «θα κάνουμε μια συμφωνία που δεν θα μπορείτε ούτε εσείς να μην ψηφίσετε».

Ο κ. Λοβέρδος απάντησε σκωπτικά, λέγοντας ότι περιμένει να την δει και ο κ. Παππάς​ επανήλθε λέγοντας: «θα φέρουμε τη καλύτερη συμφωνία ever!»...

Π.Τ. - newpost.gr 

[--->]

θα κάνουμε μια συμφωνία που δεν θα μπορείτε ούτε εσείς να μην ψηφίσετε

Μια συμφωνία,λοιπόν, στα μέτρα Λοβέρδου θα θεωρείται επιτυχία από τον Παπά του ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτά ο Παπάς καλά θα κάνει να το πει και σε δημόσια εμφάνισή  ενώπιον ακροατηρίου.

Στη βουλή τα σπας και στην επιτροπή λαπάς, για τους ναζιστές

Οι βουλευτές τις αντιπολίτευσης απέρριψαν πρόταση της  Όλγα Γεροβασίλη από τον ΣΥΡΙΖΑ για λήψη  πειθαρχικών μέτρων σε βάρος του βουλευτή της νεοναζιστικής οργάνωσης Χ.Α, Γιάννη Λαγού.
Αφορμή για την πρόταση αποτέλεσε η φραστική επίθεση και οι απειλές που είχε εξαπολύσει ο Λαγός εναντίον της Λιάνας Κανέλλη στους διαδρόμους της βουλής.

Υπενθυμίζεται ότι σύσσωμη η αντιπολίτευση είχε επιτεθεί εναντίον της προέδρου, Ζωής Κωνσταντοπούλου, η οποία θεωρούσε ότι η Διάσκεψη των Προέδρων, όπου κατατέθηκε το αίτημα, δεν ήταν αρμόδια για να εκδώσει ανακοίνωση και παρέπεμψε το θέμα στην επιτροπή δεοντολογίας. .

Τελικά τα κόμματα της αντιπολίτευσης, πλην της Χρυσής Αυγής, αρκέστηκαν να εγκρίνουν ένα «χλιαρό» κείμενο πολιτικής καταδίκης του Γιάννη Λαγού αλλά αρνήθηκαν την πειθαρχική του τιμωρία. 

[--->]

“αν θέλαμε, αύριο το πρωί την κλείναμε”

Η δήλωση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος κ. Τσιρώνη στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ [1] στις 8 Μαΐου ότι η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός παραβιάζει τη συμβασή της με το Δημόσιο και ότι “αν θέλαμε, αύριο το πρωί την κλείναμε” άναψε φωτιές και προκάλεσε εύλογη οργή στους κατοίκους της Χαλκιδικής που αγωνίζονται για τη σωτηρία του τόπου τους.

Από τις πρώτες δηλώσεις του Υπουργού κ. Λαφαζάνη για τις Σκουριές “Είμαστε απολύτως αντίθετοι και θα εξετάσουμε τις επόμενες κινήσεις μας” μέχρι σήμερα, το Υπουργείο άφηνε να εννοηθεί ότι ΘΕΛΕΙ να σταματήσει την καταστροφική “επένδυση” της Ελληνικός Χρυσός, αλλά δεν είχε βρει τη νομική “φόρμουλα” να το κάνει. Ότι δηλαδή υπήρχε η πολιτική βούληση, αλλά του έλειπαν τα νομικά εργαλεία.

Στις 8 Μαΐου το πρωί, ο Αναπληρωτής Υπουργός μας αποκάλυψε ακριβώς το αντίθετο: ότι υπάρχει η νομική βάση αλλά δεν υπάρχει η πολιτική βούληση!

Με το συμπάθιο, αλλά μας αφήνετε άναυδους κύριοι του ΥΠΑΠΕΝ.

Η δήλωση του κ. Τσιρώνη αναφέρεται στην παραβίαση της σύμβασης από την εταιρεία που τεκμηριώσαμε στην έκθεση με τίτλο: “Μια Τεκμηριωμένη Πρόταση για Αναστροφή της Σύμβασης της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ – Η Απάτη της Μεταλλουργίας Flash Smelting – Αντί δημοσίου οφέλους, καταλήστευση δημόσιου πλούτου και φυγάδευση αφορολόγητων κερδών € 13,68 δις” [2] που κατατέθηκε από το “Παρατηρητήριο” στο ΥΠΑΠΕΝ τον περασμένο Φεβρουάριο. 

Η πρότασή μας βασίζεται σε πλήθος αποδεικτικών στοιχείων ότι η μεταλλουργική μέθοδος flash smelting (“ακαριαία τήξη” και όχι “ταχεία πήξη”, κ. Υπουργέ) είναι ακατάλληλη για τον τύπο των μεταλλευμάτων της Χαλκιδικής και ότι η εταιρεία εξαπάτησε τη Διοίκηση προκειμένου να λάβει την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) το 2011. 

Η εφαρμογή αυτής της συγκεκριμένης μεθόδου – και καμίας άλλης – τέθηκε στην ΑΕΠΟ ως “απαραίτητη προϋπόθεση” για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων Ολυμπιάδας και Σκουριών.  

Χωρίς αυτήν ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ, διότι δεν είναι δυνατή η υλοποίηση του στόχου της σύμβασης που είναι η καθετοποίηση της παραγωγής των μεταλλείων μέσω της μεταλλουργικής επεξεργασίας.

Έτσι παραβιάζεται και η ΑΕΠΟ και η σύμβαση και ο κυρωτικός της νόμος.

Δεν περιμένουμε βέβαια από το Υπουργείο να υιοθετήσει άκριτα την πρότασή μας και να προβεί σε καταγγελία της σύμβασης με την εταιρεία χωρίς να εξετάσει διεξοδικά τα στοιχεία που κατατέθηκαν, ούτε και το επιθυμούμε. Ίσα ίσα, ελπίζουμε ότι το Υπουργείο θα αναζητήσει και άλλες αποδείξεις και θα έρθει σε επαφή και με την ίδια την κάτοχο της τεχνολογίας flash smelting Outotec χωρίς τη μεσολάβηση της Ελληνικός Χρυσός, για να διαπιστώσει τελικά από μόνο του ότι αυτό που εγκρίθηκε το 2011 είναι μια …state of the art απάτη [3]. 

Στόχος μας είναι να προστατευθεί το περιβάλλον της Χαλκιδικής και το δημόσιο συμφέρον με καλά τεκμηριωμένες κινήσεις που δεν θα εκθέσουν το Δημόσιο σε αγωγές αποζημιώσεων από την εταιρεία.

Εάν όμως το Υπουργείο έχει κάνει τον δικό του έλεγχο και έχει πειστεί ότι η εταιρεία παραβιάζει τη σύμβαση όπως δήλωσε προχθές ο κ. Τσιρώνης, τότε για ποιο λόγο δεν εφαρμόζεται ο νόμος;

Οι κύριοι Λαφαζάνης και Τσιρώνης τονίζουν σε κάθε ευκαιρία ότι στο θέμα της Χαλκιδικής θα κινηθούν με άξονες τη νομιμότητα και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.

Και οι δυο γνωρίζουν καλά ότι λυδία λίθος και για τη νομιμότητα της “επένδυσης” και για το δημόσιο συμφέρον είναι η μεταλλουργία. Τώρα που το παραμύθι καταρρέει, το Υπουργείο σκέφτεται να ανεχτεί μια παράνομη “επένδυση”;

Ασάφεια, ολιγωρία και παιχνίδια εν ου παικτοίς από το ΥΠΑΠΕΝ

Τι έχει καταφέρει μέχρι σήμερα το ΥΠΑΠΕΝ με την πολιτική του στο θέμα των Σκουριών;

Εδώ και πάνω από δύο μήνες εξετάζεται η νομιμότητα της “επένδυσης”, σε εντελώς λανθασμένη κατά τη γνώμη μας βάση. 

Αναζητούνται παρανομίες σε επιμέρους άδειες και εγκρίσεις (πρωτόκολλα υλοτομίας, θεωρήσεις μελετών κλπ), ενώ αυτή που είναι σαθρή είναι η κεντρική έγκριση, η ΑΕΠΟ. Η “επένδυση” είναι σα μια οικοδομή που δεν έχει θεμέλια, όμως το ΥΠΑΠΕΝ ψάχνει για παρανομίες στα μπαλκόνια και στην ταράτσα. Το τελικό σχέδιο, αν υπάρχει, δεν διαφαίνεται.

Εδώ και πάνω από δύο μήνες, οι ασάφειες και οι παλινωδίες του ΥΠΑΠΕΝ επί του συγκεκριμένου θέματος δίνουν τροφή στα μέσα ενημέρωσης για αντικυβερνητικούς μύδρους και αφορμές στην εταιρεία και τα σωματεία για προσφυγές στο Συμβούλιο Επικρατείας.

 Η εταιρεία έχει αφεθεί να “κάνει παιχνίδι” στο ευνοϊκό για εκείνην πεδίο της δήθεν νομιμότητας που δημιούργησε η ΑΕΠΟ, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει αμφισβητηθεί από το Υπουργείο. Στην επικοινωνιακή της επίθεση που είναι σε πλήρη εξέλιξη, η Ελληνικός Χρυσός που έχει παραπλανήσει το Δημόσιο προκειμένου να πάρει την ΑΕΠΟ εμφανίζεται σα μια νομοταγής εταιρεία που διώκεται χωρίς λόγο από τον “ακραίο αριστερό” που έχει καταλάβει το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Με την εταιρεία να υποδαυλίζει τo διχασμό, στη Χαλκιδική φτάσαμε σε πρωτοφανείς, ακραίες και δυνητικά πολύ επικίνδυνες καταστάσεις [4].

Όμως η πιο τραγική συνέπεια της καθυστέρησης του ΥΠΑΠΕΝ να λάβει αποφάσεις για τη Χαλκιδική είναι η καταστροφή του βουνού που με τη νέα κυβέρνηση συνεχίζεται με ακόμα πιο φρενήρεις ρυθμούς από ότι την προηγούμενη περίοδο. Το επιφανειακό όρυγμα βαθαίνει καθημερινά, ανοίγονται νέοι δρόμοι και το εργοστάσιο εμπλουτισμού χτίζεται κανονικά, χωρίς να διαθέτει ούτε έγκριση ούτε άδεια δόμησης.

Έχουν περάσει πάνω από δυο μήνες και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος νομιμότητας της έγκρισης δόμησης του εργοστασίου που, σύμφωνα με την από 26.2.2015 Απόφαση  του ΥΠΑΠΕΝ [5], θα περιλάμβανε και τα ζητήματα που είχαν τεθεί με την από 8.12.2014 σχετική καταγγελία του “Παρατηρητηρίου” [6]. 

Όσο πιο αβέβαιο είναι το μέλλον της “επένδυσης”, τόσο η εταιρεία επιταχύνει την καταστροφή για να μπορεί να τη χρησιμοποιήσει σαν διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στο Υπουργείο.

Ο Κάκαβος ρημάζεται μη αναστρέψιμα και η Χαλκιδική βράζει από αγανάκτηση, αλλά στο Υπουργείο μάλλον δεν έχουν αντιληφθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης και δεν φαίνεται να βιάζονται καθόλου: «Είπαμε τουλάχιστον δυο μήνες, είμαστε κάπου στη μέση», έχουμε ακόμα, δήλωσε με την άνεση κάποιου που είναι μακριά από τη συντελούμενη καθημερινά καταστροφή ο κ. Τσιρώνης.

Και από τις δηλώσεις του της 8ης Μαΐου, προέκυψε ότι το Υπουργείο ΑΦΗΝΕΙ την εταιρεία να δημιουργεί τετελεσμένα στο βουνό ενώ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι είναι παράνομη και θα μπορούσε να την κλείσει αύριο το πρωί ΑΝ ΗΘΕΛΕ. Και το ερώτημα που προκύπτει και ζητάει επειγόντως απάντηση είναι: ΓΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΝΕΙ ΑΦΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΑ ΜΠΟΡΕΙ;

Κύριοι Λαφαζάνη και Τσιρώνη, η υπομονή έχει τελειώσει. Τα προσχήματα της “νομιμότητας” έπεσαν. Κλείστε τους. Τώρα. Χθες.

Αναφορές:

[1] Το βίντεο: http://www.skai.gr/news/environment/article/281104/tsironis-gia-petrelaiokinisi-kaname-ena-thaumasio-doro-sti-germaniki-autokinitoviomihania/. Μετά το 9′ λεπτό

[2] Μια Τεκμηριωμένη Πρόταση για Αναστροφή της Σύμβασης της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ – Η Απάτη της Μεταλλουργίας Flash Smelting – Αντί δημοσίου οφέλους, καταλήστευση δημόσιου πλούτου και φυγάδευση αφορολόγητων κερδών € 13,68 δις, http://antigoldgr.org/wp-content/uploads/2015/02/HELLAS-GOLD-FS.pdf

[3] ΣτΕ-ιτ of the art, http://antigoldgr.org/blog/2015/04/29/state-of-the-art-skouries/

[4] Σκουριές 5/4: Oι κουκουλοφόροι της Eldorado (βίντεο, φωτογραφίες), http://antigoldgr.org/blog/2015/04/06/koukouloforoi-eldorado/

[5] Ανάκληση της θεώρησης της Αρχιτεκτονικής και Μηχανολογικής Μελέτης του εργοστασίου στις Σκουριές Χαλκιδικής, http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=VPkwj%2bycnmg%3d&tabid=367&language=el-GR

[6] AITHΣΗ – ΑΝΑΦΟΡΑ – ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ:  “Το έγγραφο Δ8/Γ/Φ.12.7/14379/3600/8.10.2014 της ΔΙΜΕΒΟ/ΥΠΕΚΑ που “αδειοδοτεί” το κολοσσιαίο εργοστάσιο εμπλουτισμού και το σύνολο των κτιριακών υποδομών των Σκουριών”, http://antigoldgr.org/wp-content/uploads/2014/12/kataggelia-poleodomia-8-12-14.pdf 

[--->]

Απ’ τις Βρυξέλλες έρχομαι και στην κορφή κανέλα

Το Μαξίμου διέρρεε χτες ότι στην περίπτωση που στο Eurogroup δεν υπήρχε «ρητή δήλωση για την πρόοδο που έχει  συντελεστεί ανάμεσα στους εταίρους και την ελληνική κυβέρνηση», η Ελλάδα θα έπαιζε το χαρτί της μη καταβολής της δόσης στο ΔΝΤ.

Εξ αρχής επρόκειτο περί δήλωσης ήττας της ελληνικής πλευράς καθώς παραδεχόταν ότι θα βολευόταν με μία απλή προφορική δήλωση συμπάθειας, την ώρα που από την άλλη πλευρά ο Σόιμπλε προειδοποιούσε ότι δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στις προφορικές εγγυήσεις της ελληνικής κυβέρνησης καθώς είναι «αέρας» κι έβαζε ως όρο για την εκταμίευση ΜΕΡΟΥΣ της δόσης, την ψήφιση των ελληνικών δεσμεύσεων από τη Βουλή αλλά και την εφαρμογή τους.

Επίσης, ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε ομολογήσει προ ημερών σε συνέντευξή του ότι οι παράγοντες των Βρυξελλών και της ΕΚΤ τον είχαν εξαπατήσει κανονικά δίνοντάς του προφορικές διαβεβαιώσεις περί στήριξης, τις οποίες στη συνέχεια δεν τήρησαν. 

Παρ’ όλα αυτά, ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε ότι μυαλό δεν έβαλε και ότι πάλι θα εμπιστευόταν απλές δηλώσεις των Βρυξελλών, ενώ κάθε λογικός άνθρωπος θα έλεγε ότι λόγω του προηγούμενου εξαπάτησης που υπήρξε, δεν μας ικανοποιεί τίποτε άλλο εκτός από μία απόφαση του Eurogroup για άμεση εκταμίευση της δόσης.

Όλα αυτά, βέβαια, θα είχαν κάποια σημασία σήμερα αν δεν είχε ανακοινωθεί ήδη ότι η Ελλάδα θα κατέβαλλε τη δόση στο ΔΝΤ και μάλιστα αν η ανακοίνωση δεν γινόταν πριν καν ολοκληρωθεί το Eurogroup.

 Που και αυτό βέβαια ελάχιστη σημασία έχει πλέον, διότι καμία σοβαρά ελπιδοφόρα δήλωση δεν προέκυψε από τη συνάντηση αυτή των υπουργών Οικονομικών. 

Το αντίθετο, μάλιστα. Ο Ντάισελμπλουμ δήλωσε ότι στα παπάρια των Βρυξελλών αν η Ελλάδα αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας λέγοντας χαρακτηριστικά «Δεν είναι δική μας ευθύνη να κοιτάμε την ρευστότητα της Ελλάδας».

Εν ολίγοις, ας πάει να πνιγεί από τη στιγμή που όπως επίσης δήλωσε ο Ντάισελμπλουμ «Οι Έλληνες συνάδελφοι μας διαβεβαίωσαν ότι θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις, σε ότι αφορά τους διεθνείς πιστωτές».

Τέλος, ο ίδιος επανέλαβε επακριβώς τα λόγια του Σόιμπλε ότι δηλαδή «Δεν αρκεί μόνο η επίτευξη συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο για να εκταμιευθεί η δόση προς την Ελλάδα. Θα πρέπει να υπάρξει υλοποίηση των συμφωνηθέντων και παράλληλα να γίνει τμηματική καταβολή χρημάτων με αντίστοιχη τμηματική υλοποίηση συμφωνηθέντων».

Σε μία πρόταση «Και τη δόση στο ΔΝΤ πληρώσαμε παραδίδοντας το τελευταίο μας διαπραγματευτικό όπλο και τα ταμεία στεγνώσαμε πλέον εντελώς και οι Βρυξέλλες δεν έκαναν βήμα πίσω». 

Κατόπιν τούτων δε μπορώ να μην αναγνωρίσω το δίκιο του Κουτσούμπα όταν μιλούσε για «φραστικούς λεονταρισμούς περί περήφανης διαπραγμάτευσης» της κυβέρνησης. Μετά από τα 9 δισ. που πληρώσαμε στο ΔΝΤ για δόσεις δίχως να έχουμε την παραμικρή εγγύηση για εκταμίευση χρημάτων, λυπάμαι αλλά το μόνο που έρχεται στο μυαλό είναι οι λέξεις «τζάμπα μαγκιές».

Δεύτερον, μπορεί να κυβερνά ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μ’ έναν μαγικό τρόπο υλοποιεί τις εντολές του Σταύρου Θεοδωράκη, ο οποίος δήλωσε χτες το πρωί «Αν δεν πληρώσουμε το ΔΝΤ η χώρα είναι σαν να λέει στις αγορές ότι δεν μπορεί πια να εξυπηρετήσει τις διεθνείς υποχρεώσεις της. Ελπίζω ότι δεν θα κάνουν αυτή τη μεγάλη απερισκεψία». 

Κι έτσι γλιτώσαμε την απερισκεψία, άσχετα αν στην πραγματικότητα δεν μπορούμε πλέον να εξυπηρετήσουμε τις διεθνείς υποχρεώσεις μας, ενώ δεν βλέπω και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουμε πια να εξυπηρετήσουμε και τις εσωτερικές υποχρεώσεις μας. Αλλά ευτυχώς «δεν κάναμε την απερισκεψία».

Βέβαια, η κυβέρνηση φαίνεται ότι γενικά έχει υιοθετήσει τις απόψεις του Σταύρου Θεοδωράκη, καθώς οι εταιρείες του Μπόμπολα ακόμη παίρνουν έργα παρά το γεγονός ότι υπάρχουν εκκρεμείς οικονομικές «υποθέσεις» με το Δημόσιο, ενώ παράλληλα το MEGA συνεχίζει να λειτουργεί ανενόχλητο φιλοξενώντας μάλιστα στις εκπομπές του αυτούς που ορκίζονταν ότι θα έκλειναν τα ιδιωτικά κανάλια από την πρώτη ημέρα και θα προχωρούσαν σε διαγωνισμό για τις συχνότητες.

Φοβάμαι ότι αυτή η υπακοή της κυβέρνησης προς τις ιδέες του Σταύρου Θεοδωράκη μπορεί να βαφτιστεί ξαφνικά «σύνθεση απόψεων». Προσωπικά μου θυμίζει το «λέμε και καμιά μαλακία να περνάει η ώρα». Γενικώς!

Υγ: Και ναι, μπορεί αυτή η δόση να πληρώθηκε στο ΔΝΤ με χρήματα από τον «εγγυητικό λογαριασμό» της δύσκολης ώρας και με τη σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ, όμως τον Ιούνιο -δίπλα είναι-,  που θα πρέπει η Ελλάδα να πληρώσει 500 εκατ. ευρώ για τόκους, άλλα 2,1 δισ. προς το ΔΝΤ καθότι θα πρέπει να επιστρέψει στον «εγγυητικό λογαριασμό» και το ποσό με το οποίο θα πληρώσει σήμερα το ΔΝΤ και άλλα περίπου 2,5 δισ. σε μισθούς και συντάξει, δεν θα υπάρχουν. Όλοι το γνωρίζουμε. 

Και ο Ιούνιος είναι ο μήνας των τελικών αποφάσεων με την Τρόικα. Πάμε στεγνοί και παρακαλητοί. Τελικά ο Φεβρουάριος ήταν ένας πολύ καλός μήνας για ρήξη. Κρίμα που πέρασε…

[--->]

Eξόρυξη χρυσού στις Σκουριές: ο «νόμος και η τάξη» των πολυεθνικών θα ανατραπεί

 
των Γιώργου Βελεγράκη και Πέτρου Ψαρρέα 

Η εξόρυξη χρυσού στην Β.Α. Χαλκιδική από την Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ. αποτελεί ίσως το πιο εμβληματικό εγχείρημα επιβολής ενός ακραία νεοφιλελεύθερου υποδείγματος «ανάπτυξης». 

Ένα παράδειγμα απτής εικονογράφησης του «νεοφιλελεύθερου παραδείσου» και της «αξιοποίησης της κρίσης ως ευκαιρία». Αυτός ήταν ο λόγος που δήλωνε ο Α. Σαμαράς στην Wall Street Journal (21-2-2013) ότι η επένδυση θα προστατευτεί «… με κάθε κόστος». Για τον ίδιο λόγο χρειάστηκε να μετακινηθούν υπουργοί, ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι, να περάσουν φωτογραφικές τροπολογίες (π.χ. 4280/2014) ακόμα και να διαδηλώσει ο Α. Γεωργιάδης με εργαζόμενους φορώντας κράνος μεταλλωρύχου!

Μια εμβληματική σύγκρουση…

 Η εξόρυξη χρυσού στη Β.Α. Χαλκιδική δεν αποτελεί μια, κάποια, «επένδυση». 
 Συγκεντρώνει πλήθος μεθόδων και μέσων της ακραία νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. 
Επιθετικές εξαγορές, ιδιωτικοποίηση, χρηματιστικοποίηση, φορο-αποφυγή (1) και φορολογικοί παράδεισοι (2), θεσμική φορο-ασυλία και κατάφωρη παραβίαση του δημοσίου συμφέροντος, fast track αδειοδοτήσεις, παράκαμψη περιβαλλοντικής νομοθεσίας, σωρεία περιβαλλοντικών παραβάσεων (εκθέσεις επιθεωρητών περιβάλλοντος), ανεφάρμοστες μέθοδοι-τεχνολογίες εξορύξεις (flash smelting), ωμή επιβολή στις τοπικές κοινωνίες με χρήση ακραίας καταστολής. 

Ταυτόχρονα, είναι ενδεικτική της διαπλοκής οικονομικής και πολιτικής εξουσίας με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της προσφυγής του δημόσιου (3) το 2011 ενάντια σε απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (4) που ορίζει ότι οι όροι της σύμβασης συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ της εταιρίας και την καλούν να καταβάλει στο δημόσιο 15,34 εκ. €.

Από την άλλη πλευρά, οι πολυετείς κινητοποιήσεις των κατοίκων, ενάντια στην εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές που έλαβαν πανελλαδική και διεθνή διάσταση, εκφράζουν έναν αγώνα που ξεπερνά τα όρια του τοπικού και του οικολογικού. 

Συμβολίζουν τους αγώνες για την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος και των μακροπρόθεσμων κοινωνικών αναγκών των πολλών ενάντια στα συμφέροντα μεγάλων εταιριών. 

Συμβολίζουν τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και των φυσικών διαθεσίμων ως απαραίτητων όρων για τη διαβίωση, την παραγωγή και την αναπαραγωγή των κοινωνιών. 

Συμβολίζουν τους αγώνες των προηγούμενων χρόνων ενάντια στο αυταρχικό κράτος, στην ακραία καταστολή και στο μνημονιακό δόγμα «νόμος και τάξη» που επιχείρησε να καταστήσει τους κοινωνικούς αγώνες παράνομους και τους αγωνιζόμενους/ες τρομοκράτες/ισσες, προκειμένου να επιβάλλει το δίκαιο του κέρδους πάνω στις ανάγκες και στη βούληση των τοπικών κοινωνιών. 

Εν τέλει, ο αγώνας ενάντια στην εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές συμβολίζει την αντίσταση σε ένα μοντέλο ανάπτυξης που προδιαγράφει ένα μέλλον κοινωνικής οικονομικής βαρβαρότητας και περιβαλλοντικής καταστροφής.
 Για όλους τους παραπάνω λόγους η θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και παρέμεινε αμετακίνητη και μαχητικά αντίθετη στα σχέδια της «Ελληνικός Χρυσός» και των μνημονιακών, και όχι μόνο, κυβερνήσεων. Θέση που επιβεβαιώθηκε σε κάθε δυνατό επίπεδο από το τοπικό, έως την Κ.Ε. και το ομόφωνο ψήφισμα του 1ου Συνεδρίου του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση…

 Η πολιτική τομή του Ιανουαρίου με το σχηματισμό κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ φέρει το καθήκον της ριζοσπαστικής αριστεράς να ανταποκριθεί στον ιστορικό της ρόλο εισάγοντας τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας και τους αγώνες των καταπιεζόμενων στρωμάτων στο προσκήνιο. με αυτή την έννοια το ζήτημα της εξόρυξης χρυσού από την «Ελληνικός Χρυσός» αποτελούσε ένα εμβληματικό ζήτημα άμεσων πολιτικών πρωτοβουλιών.

 Τις πρώτες μόλις ημέρες η ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ, με δηλώσεις της, πήρε θέση. Ταυτόχρονα, δεδομένη και αναμενόμενη ήταν η αντίδραση της «Ελληνικός Χρυσός». 
Αφετηρία της είχε την επιτάχυνση των δραστηριοτήτων για τη δημιουργία τετελεσμένων, από την έκδοση οικοδομικής άδειας και τις εργασίες στο open pit, έως τις υλοτομήσεις και τις εργασίες εγκατάστασης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. 

Η κυβέρνηση αντέδρασε προχωρώντας στην ανάκληση της θεώρησης της Αρχιτεκτονικής και Ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης της μονάδας εμπλουτισμού Σκουριών στις 27-2-2015, που συνδεόταν με τη φωτογραφική διάταξη του άρθρου 54 του ν. 4280/2014.


Παρά ταύτα η πρώτη αυτή κίνηση δεν ήταν ικανή να ανακόψει τις δραστηριότητες της εταιρίας. Παράλληλα, η έκδοση αποφάσεων του ΣτΕ, το περιβάλλον κλιμάκωσης των εγχώριων και διεθνών πιέσεων σε όλα τα επίπεδα και η μη άμεση συνέχεια πολιτικών πρωτοβουλιών από την πλευρά της κυβέρνησης, άφησαν περιθώριο στην εταιρία να κλιμακώσει τις πιέσεις της καταφεύγοντας σε μπαράζ δημοσιευμάτων στα μμε και σε προσφυγές στο Σ.τ.Ε. 

Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι κατάφερε να καλλιεργήσει κλίμα σχετικοποίησης των θέσεων της κυβέρνησης και κατ’ επέκταση του ΣΥΡΙΖΑ και να χρησιμοποιήσει τους εργαζόμενους ως πολιορκητικό κριό και ως ασπίδα προστασίας των συμφερόντων της, διοργανώνοντας σειρά κινητοποιήσεων αντι-συγκεντρώσεων τόσο στη Β.Α. Χαλκιδική όσο και στην Αθήνα.

 Σε αυτό το πλαίσιο πυροδότησε τον κοινωνικό αυτοματισμό και καλλιέργησε κλίμα έντασης και απειλών. Κομβικό γεγονός αποτέλεσε η άκρως προκλητική καταστολή της αστυνομίας και η εγκληματική επίθεση των υπαλλήλων της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ., που ανενόχλητοι πραγματοποίησαν αντι-συγκέντρωση και έδρασαν ως ομάδα κρούσης και τρομοκράτησης, ενάντια σε προγραμματισμένη συγκέντρωση των αγωνιζόμενων κατοίκων την Κυριακή 5 Απρίλη.

 Την ίδια στιγμή, κατά την πάγια τακτική των πολυεθνικών σε τέτοιες περιπτώσεις, η προπαγάνδα επιτάσσει να πολλαπλασιάζονται οι εργαζόμενοι/ες που απασχολούνται, με εξωπραγματικά νούμερα να βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ενώ ανάλογα μεγεθύνεται το ύψος της επένδυσης καθώς και τα οφέλη για το δημόσιο. 

Για τη νομιμότητα δε ούτε λόγος… παρά το όσα είναι γνωστά τοις πάσι για τη σωρεία παρανομιών, παρά τα στοιχεία των εκθέσεων των επιθεωρητών περιβάλλοντος που ήρθαν στη δημοσιότητα, παρά τις μελέτες και τα πορίσματα φορέων όπως το Α.Π.Θ., το Τ.Ε.Ε Τ.Κ.Μ. κ.α.

Σε όλη αυτή τη στρατηγική της προπαγάνδας, της έντασης και των εκβιασμών που εκτυλίχθηκε, από την πλευρά της εταιρίας, άμεση ήταν η απάντηση πρωτίστως του κινήματος, με κινητοποιήσεις τόσο στη Χαλκιδική, όσο σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα – αόρατες βέβαια για τα καθεστωτικά ΜΜΕ –αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ και της δημοτικής αρχής του δήμου Αριστοτέλη.


Μια κρίσιμη κίνηση – μεταλλουργία

Ήταν και είναι σαφές ότι η αντιστροφή αυτής της κατάστασης απαιτούσε και απαιτεί από την πλευρά της κυβέρνησης σταθερή και ισχυρή πολιτική βούληση καθώς επίσης και απτές πολιτικές πρωτοβουλίες που θα καθιστούσαν σαφή τη θέση και τη στρατηγική της για ακύρωση του σχεδίου εξόρυξης χρυσού. Αποφασιστικές κινήσεις σε αυτή την κατεύθυνση ήταν και είναι απαραίτητες τόσο για την ανάκτηση της πολιτικής πρωτοβουλίας, όσο και για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αυτοματισμού αλλά και των εκβιασμών που ολοένα κλιμακώνονταν.

Μια τέτοια κρίσιμη κίνηση πραγματοποιήθηκε από το υπουργείο ΠΑΠΕΝ τις τελευταίες μέρες του Απριλίου μέσω της επιστροφής στην Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ των κατατεθειμένων προσαρτημάτων τεχνικών μελετών: α) μονάδας Εμπλουτισμού μαντέμ Λάκκου και κυρίως, β) μεταλλουργικής μονάδας Χαλκού, Χρυσού και Θειικού Οξέος μαντέμ Λάκκου, διαπιστώνοντας σωρεία προβλημάτων, παραλείψεων, αλλά και απουσία συμμόρφωσης με τις κατευθύνσεις που είχαν απαιτηθεί, παρά την τριετή παράταση που προηγήθηκε.

Το κρίσιμο και γνωστό ζήτημα της μεταλλουργίας τέθηκε επί τάπητος. Ειδικότερα η κατασκευή και λειτουργία Εργοστασίου μεταλλουργίας Χρυσού αποτελεί από τη μια «τον στόχο» της επένδυσης και από την άλλη αναγκαία συνθήκη και ρητό-απαράβατο όρο τόσο της σύμβασης μεταβίβασης ν 3220/2004 και της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) 8-7-2011, όσο και της ΚΥΑ 201745/2011 «Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων», προκειμένου, μέσω της καθετοποίησης της παραγωγής, να «δικαιολογηθεί» δημόσιο συμφέρον, αποκλειστικά μέσω της μεταλλουργικής μεθόδου της ακαριαίας τήξης –Flash Smelting (5).

Φυσικά, η μη κατασκευή μονάδας μεταλλουργίας, που ρητά επιτάσσεται σε όλα τα παραπάνω, θα ήταν ευκταία για την εταιρεία ώστε να αποφύγει το κόστος κατασκευής, τους περιβαλλοντικούς όρους και κυρίως τους φόρους από την παραγωγή καθαρού μετάλλου, με μεταφορά των συμπυκνωμάτων της εξόρυξης σε εργοστάσιο επεξεργασίας στην Κίνα, όπως κάνει σήμερα.

Η μέθοδος όμως μεταλλουργίας ακαριαίας τήξης είναι ανεφάρμοστη στα μεταλλεία της Κασσάνδρας καθώς η περιεκτικότητα σε αρσενικό (As) – από τα πλέον τοξικά στοιχεία – του μίγματος συμπυκνωμάτων Σκουριών – Ολυμπιάδας θα ανέλθει στο 11%, ενώ είναι γνωστό ότι στην Ευρώπη δεν γίνεται επεξεργασία με πάνω από 0,3% – στην Κίνα 0,5%!

Ως εκ τούτου, πέρα από τα προβλήματα που σημειώνονται από το ΥΠΕΠΑΝ (σύμφωνα με δημοσιεύματα), π.χ. ελλείψεων υπογραφών από διπλωματούχους μηχανικούς, απουσίας πρόβλεψης δαπανών περιβαλλοντικής αποκατάστασης, μη διασφάλισης της υγείας των κατοίκων και των εργαζομένων, το κεντρικό ζήτημα έγκειται στο ότι δεν έχει αποδειχθεί (στα τρία χρόνια που δόθηκαν ως παράταση) το εφαρμόσιμο της μεθόδου μεταλλουργίας με την κατασκευή μονάδας ημιβιομηχανικής κλίμακας και την διενέργεια, επί τόπου, προγράμματος δοκιμών με τη συνακόλουθη εξαγωγή στοιχείων.

Συνεπώς, το επενδυτικό σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός είναι εντελώς στον αέρα με αποτέλεσμα να παραβιάζονται στον πυρήνα τους τόσο η ΑΕΠΟ όσο και η σύμβαση μεταβίβασης, με απόλυτη υπαιτιότητα και ευθύνη της εταιρίας.
Στρατηγική, σταθερή πολιτική βούληση και πρωτοβουλίες

Σε πρώτο επίπεδο είναι απολύτως αναγκαίο ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση όχι μόνο τηρήσουν τη δέσμευση τους για αντιστροφή του καταστροφικού μοντέλου ανάπτυξης της περιοχής αλλά και να το εκφράζουν δημόσια με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο. Η πολιτική βούληση για την άμεση ακύρωση της λεγόμενης «επένδυσης» στο δάσος των Σκουριών εκφράζει τις διεκδικήσεις του κοινωνικο-οικολογικού κινήματος στην περιοχή και όχι μόνο. 

Παράλληλα, εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και δίνει το στίγμα ότι οι ιδιωτικοί όμιλοι δεν μπορούν να συνεχίζουν να λειτουργούν σε ένα καθεστώς παρανομιών, θεσμικών διευκολύνσεων και ελεγκτικού κενού.

Αν η πολιτική βούληση είναι αναγκαία συνθήκη, οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και θεσμικές δράσεις αποτελούν απαραίτητο εργαλείο για την προάσπιση των άμεσων και μακροχρόνιων συμφερόντων της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας των κατοίκων της περιοχής.

Σε αυτό το πλαίσιο, χρειάζεται να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι και τα μέτρα από πλευράς κυβέρνησης (π.χ. μικτά κλιμάκια επιθεωρητών περιβάλλοντος, δόμησης, μεταλλείων) που θα βάζουν άμεσο φρένο στις δραστηριότητες της εταιρείας στην περιοχή.

 Η δημιουργία τετελεσμένων (στο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό πεδίο) είναι η προσφιλής τακτική των εξορυκτικών πολυεθνικών για να ασκούν πίεση σε κυβερνήσεις και τοπικές κοινωνίες.

Η κυβέρνηση καλείται να ασκήσει μια αντίστροφη πίεση με νέους ελέγχους και ανακλήσεις (ανακλήσεις αδειών που δεν είναι σύννομες, που παραβιάζονται οι όροι τους, που είναι ελλιπείς κ.λ.π.) που θα φτάνουν μέχρι την καρδιά του ζητήματος, δηλαδή την ΑΕΠΟ και τη σκανδαλώδη σύμβαση παραχώρησης.

Για όλο το επόμενο διάστημα η πρωτοβουλία των δράσεων και των επιθετικών κινήσεων πρέπει να είναι στη πλευρά της κυβέρνησης, όχι της εταιρείας.

Κρίσιμης σημασίας ζήτημα, για την αντιστροφή της σημερινής κατάστασης και την αντιπαράθεση ενός ριζικά διαφορετικού πλαισίου, στον πυρήνα των θέσεων της Αριστεράς, αποτελεί η ανάκτηση και ο δημοκρατικός-κοινωνικός έλεγχος του συνόλου των δημόσιων-κοινωνικών και κοινών αγαθών με την ανάδυση της κοινωνίας στο προσκήνιο. Συνεπώς, η τοπική κοινωνία δεν μπορεί να είναι ο αποδέκτης (ή έστω ο ελεγκτής) των αναπτυξιακών σχεδίων αλλά ο ενεργός συνδιαμορφωτής τους.

Το ζήτημα των εργαζομένων…

Κομβικό ρόλο στην ανάλυση αλλά και στην πρόταση μας παίζει το ζήτημα της εργασίας. Καταρχάς δεν μπορούμε παρά να υπογραμμίσουμε την προπαγάνδα και την τακτική παραπληροφόρησης της εταιρείας σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των εργαζομένων: από τους 1300 εργαζόμενους –σε πλήρη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων (2020)- που αναφέρει η εταιρεία στα επίσημα έγγραφα της (6), καταλήγει να μιλάει δημόσια για 2000 εργαζόμενους σήμερα, πριν ακόμα ξεκινήσει η εξορυκτική δραστηριότητα στις Σκουριές (7). Ο πραγματικός αριθμός είναι σαφώς μικρότερος.

Στη δική μας προσέγγιση, το ζήτημα της εργασίας είναι στο επίκεντρο, με τη διάσταση όμως των συνολικών συλλογικών συμφερόντων των εργαζομένων – ανέργων της περιοχής που συναρθρώνονται με το ευρύτερο κοινωνικό και δημόσιο συμφέρον.

Επομένως, αποτελεί στόχο και ζητούμενο οι εργαζόμενοι να πάψουν να αξιοποιούνται ως ασπίδα προστασίας των συμφερόντων της εταιρείας και να λειτουργήσουν ενάντια στον επιβαλλόμενο – από την εταιρεία- κοινωνικό αυτοματισμό.

Κρίσιμο στοιχείο στη βάση της δική μας πρότασης ανασυγκρότησης είναι ότι μεγάλο μέρος των μεταλλωρύχων θα συνεχίσει να εργάζεται στις παλαιές μεταλλευτικές δραστηριότητες, ενώ οι εργασίες περιβαλλοντικής αποκατάστασης θα επιτρέψουν την αξιοποίηση σημαντικού αριθμού εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Στον αντίποδα του κοινωνικού αυτοματισμού επιδίωξή μας είναι η ταύτιση των συμφερόντων της μεγάλης πλειοψηφίας- των από κάτω- της τοπικής κοινωνίας δια μέσου της προώθησης ενός ριζικά διαφορετικού πλαισίου για την αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής.
Ακύρωση της εξόρυξης και αντιστροφή του υποδείγματος

Πρώτη και απαρέγκλιτη συνθήκη είναι η ακύρωση της λεγόμενης επένδυσης στις Σκουριές και ο αποχαρακτηρισμός της περιοχής από μεταλλευτική, με απόδοση των μεταλλευτικών εκτάσεων. Αυτό μπορεί να γίνει με άμεσες νομικές, διοικητικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες που ξεκινούν από την ανάκληση της ΑΕΠΟ και την καταγγελία της σύμβασης μεταβίβασης και επεκτείνονται στην αναθεώρηση του μεταλλευτικού κώδικα, του Περιφερειακού Χωροταξικού Κεντρικής Μακεδονίας και του καθεστώτος αδειοδοτήσεων μεταλλευτικών δραστηριοτήτων.

Δεύτερο άξονα αποτελεί η περιβαλλοντική αποκατάσταση του δάσους των Σκουριών, ως ευρύτερου έργου για την ανασυγκρότηση της περιοχής, αξιοποιώντας το ήδη υπάρχον εξειδικευμένο τοπικό εργατικό δυναμικό (μηχανικοί, μεταλλεργάτες, δασεργάτες κ.λπ.). 

Απαραίτητη είναι η ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και φορέων – τοπική αυτοδιοίκηση, πανεπιστήμια, κρατικοί φορείς, ΤΕΕ, δασικοί συνεταιρισμοί, κ.ά- .

 Σε αυτόν τον άξονα εντάσσεται και η συνέχιση της λειτουργίας των παλαιών μεταλλευτικών δραστηριοτήτων σε φθίνουσα, βέβαια, πορεία.

Η λειτουργία αυτή μπορεί να στηρίζεται στα έσοδα που εξασφαλίζουν τα ίδια, διατηρώντας στην εργασία τους τον μεγαλύτερο αριθμό των πραγματικών υπαρχόντων μεταλλεργατών – ρηγματώνοντας τους εκβιασμούς της εταιρείας -, ενώ είναι επίσης απαραίτητη για την περιβαλλοντική αποκατάσταση και τη διασφάλιση από σοβαρή περιβαλλοντική υποβάθμιση (π.χ. όξινες απορροές).

Το καθεστώς λειτουργίας υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο-ιδιοκτησία είναι αναγκαίο βήμα σε αυτή τη φάση καθώς επίσης και η συμμετοχή των τοπικών-κοινωνικών φορέων ( π.χ. αυτοδιοίκηση) στον σχεδιασμό και στον έλεγχο της παραγωγής.

Τέλος, τρίτο άξονα, σε ένα μεταβατικό πλαίσιο αλλαγής του παραγωγικού υποδείγματος αποτελεί η προώθηση ενός σχεδίου κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής ανασυγκρότησης της περιοχής στην κατεύθυνση του κοινωνικού – οικολογικού μετασχηματισμού της παραγωγής.

Προϋπόθεση για την προώθηση ενός τέτοιου μεταβατικού υποδείγματος είναι η ενεργός συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, των εργαζομένων και του συνόλου των κοινωνικών, επιστημονικών, τεχνικών φορέων, σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού, της υλοποίησης και του ελέγχου, αλλά και ο σεβασμός στη φέρουσα ικανότητα οικοσυστημάτων και στην κλίμακα του τοπίου.

Η Β.Α. Χαλκιδική μπορεί να μετατραπεί από εργαστήριο ενός ακραία νεοφιλελεύθερου πειράματος κατάληψης μιας ολόκληρης περιοχής από μια μεγάλη πολυεθνική, με προδιαγεγραμμένο το μέλλον της ολοκληρωτικής απερήμωσής της, σε παράδειγμα οργάνωσης της παραγωγής με επίκεντρο την εργασία, το περιβάλλον και τη δημοκρατία στην ίδια την παραγωγή.
 Οι πολιτικές και κοινωνικές-κινηματικές προϋποθέσεις υπάρχουν. Είναι χρέος μας να το τολμήσουμε…

1. Για περισσότερα στην έρευνα της «SOMO» (Centre for Research on Multinational Corporations – Κέντρο για την Ερευνά των Πολυεθνικών Εταιρειών) http://www.somo.nl/publications-en/Publication_4177/
2. Σε πρόσφατη συνέντευξη του στην Καθημερινή 5-4-2015 ο διευθύνων σύμβουλος της EldoradoGold, Πολ Ραϊτ ομολογεί ανοιχτά ότι: «Όσον αφορά τον φορολογικό μας σχεδιασμό και τη χρήση ολλανδικών εταιρειών, κάνουμε ό,τι κάνουν οι περισσότερες πολυεθνικές επιχειρήσεις και είναι απολύτως νόμιμο. Προσπαθούμε, όπως κάθε επιχείρηση και κάθε φυσικό πρόσωπο, να ελαχιστοποιήσουμε με νόμιμα μέσα τους φόρους που θα κληθούμε να πληρώσουμε».
3. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/TXT/PDF/?uri=uriserv%3AOJ.C_.2...
4.http://ec.europa.eu/competition/state_aid/cases/228780/228780_1201018_13...
5. ΚΥΑ 201745/2011, ΑΔΑ: 4ΑΣΔ0-ΩΔ0, σελ. 19
6. Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, Κεφάλαιο 5, σελ. 5.9-1 ως 5.9-4.
7. Δελτίο τύπου της Eldorado Gold στις 2 μαρτίου 2015,http://www.eldoradogold.com/news-media/news/eldorado-gold-greece-update.

πηγή: Οικοτριβές 
[--->]