Τα θεμέλια της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας

 

❚ του Βαγγέλη Χωραφά

 

Στο κείμενο αυτό εξετάζονται ορισμένες πτυχές του θεωρητικού υπόβαθρου της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας.Η κινεζική ηγεσία χρησιμοποιεί συχνά την έννοια της Παγίδας του Θουκυδίδη για να ερμηνεύσει τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και τους διεθνείς συσχετισμούς. Εκτός από την συγκεκριμένη «Παγίδα», μια σειρά από άλλες «Παγίδες» χρησιμοποιούνται στον σχηματισμό της «Μεγάλης Αφήγησης» που προωθεί το Πεκίνο.

Η σκέψη του Σι Τζινπίνγκ Η Παγίδα του Θουκυδίδη οικειοποιείται από τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ για να καθιερώσει και να ολοκληρώσει τη δική του κυβερνητική φιλοσοφία. Ακολουθώντας τις παραδόσεις των προηγούμενων Κινέζων ηγετών,ο Σι θα έπρεπε να αναπτύξει την πολιτική του φιλοσοφία και να την ενσωματώσει στο Σύνταγμα.Δεδομένου ότι η κυβέρνησή του έχει πρωταρχικό στόχο να επαναφέρει την Κίνα στο ιστορικό της κύρος, είναι λογικό για τον Σι να ενσωματώσει την αφήγηση της Παγίδας του Θουκυδίδη που παρέχει ηθική δικαίωση για αυτό το εγχείρημα. Αναγνωρίζοντας την Παγίδα του Θουκυδίδη ως υπάρχον πρόβλημα, ο Σι τη συνδύασε στην πολιτική του κληρονομιά, τη «Σκέψη Σι Τζινπίνγκ».Επιπλέον, οι Κινέζοι μελετητές βοηθούν αυτή τη διαδικασία συνδέοντας τα άλλα έργα και τις σκέψεις του Σι με αυτό το ερώτημα και τα χαρακτηρίζουν ως «λύσεις» στο πρόβλημα της παγίδας του Θουκυδίδη. Συγκεκριμένα, η έννοια της «Κοινότητας του κοινού μέλλοντος για την ανθρωπότητα», μια έννοια που επινοήθηκε από τον Χου Τζιντάο και προωθήθηκε ευρέως από τον Σι, εμφανίζεται συχνά ως λύση σε διεθνή διλήμματα όπως η Παγίδα του Θουκυδίδη.

Ουσιαστικά, η «Κοινότητα ενός κοινού μέλλοντος για την ανθρωπότητα» είναι ένα κάλεσμα για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου διεθνών σχέσεων και την προώθηση και βελτίωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, ένα μέρος των Κινέζων μελετητών άρχισε να συνδυάζει τη συζήτηση για την «Κοινότητα ενός κοινού μέλλοντος για την ανθρωπότητα» με τη συζήτηση γιατ ην Παγίδα του Θουκυδίδη. Επιπλέον, η Κίνα έχει την προοπτική της «Μεγάλης Αναζωογόνησης» ως μέρος της ατζέντας της (μέρος της οποίας είναι και η επανένωση με τη Ταιβάν), η οποία είναι ο θεμελιώδης ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής κληρονομιάς του Σι. Η πολιτική φιλοσοφία του Σι προωθείται παγκοσμίως, γεγονός που συμπίπτει με την πρόσφατη τάση της Κίνας να διαδώσει τις κυβερνητικές ιδεολογίες της στον κόσμο.

Η εισήγηση του Σι Τζινπίνγκ στο 20ο Συνέδριο του ΚΚ Κίνας πρότεινε να μετατραπεί η Κίνα σε ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας και εγγυητή της ειρήνης και της διεθνούς συνεργασίας, μέχρι το 2035. Και αυτό, παράλληλα με τον «Σοσιαλιστικό Εκσυγχρονισμό» στο εσωτερικό της χώρας.

 

Η παγίδα του Θουκυδίδη

Η Παγίδα του Θουκυδίδη είναι μία θεωρία η οποία προσπαθεί να εξηγήσει τις σχέσεις ανάμεσα σε μία ηγεμονική δύναμη που βρίσκεται σε άνοδο και σε μία ηγεμονική δύναμη που βρίσκεται σε πτώση. Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, οι τριβές μεταξύ των δύο ηγεμονικών δυνάμεων μπορεί να οδηγήσουν σε ηγεμονικό πόλεμο. Αν η δύναμη

που βρίσκεται σε πτώση κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, τότε θα συνεχίσει την ηγεμονία της, αν τον χάσει, τότε θα την διαδεχτεί η αναδυόμενη δύναμη.Η θεωρία αυτή αντλεί την έμπνευση της από την «ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» του Θουκυδίδη. Ο Θουκυδίδης περιγράφει το πώς η Σπάρτη που αποτελούσε την ισχυρότερη πόλη-κράτος της εποχής, είδε την ηγεμονία της να αμφισβητείται από την ραγδαία άνοδο της Αθήνας, η οποία φιλοδοξούσε να γίνει η επόμενη ηγεμονική δύναμη. Ο φόβος του ενδεχόμενου να συνεχίσει η Αθήνα την ανοδική της πορεία, ώθησε την Σπάρτη στην κήρυξη πολέμου. Η Αθήνα έχασε τον πόλεμο και η ανοδική της πορεία τερματίστηκε.

Την θεωρία του διατύπωσε το 2015σε ένα άρθρο του ο καθηγητής Graham Allison στο περιοδικό The Atlantic, ενώ το 2017 εξέδωσε και ένα σχετικό βιβλίο. Στο βιβλίο του ο Allison παραθέτει 16 σχετικά ιστορικά παραδείγματα της παγίδας του Θουκυδίδη, ξεκινώντας από τα μέσα του 16ου αιώνα. Από τις 16 αυτές περιπτώσεις οι12 κατέληξαν σε πόλεμο.

Την θεωρία αυτή έχουν υιοθετήσει πολλοί πολιτικοί στις ΗΠΑ, αλλά και think tanks και κέντρα λήψης αποφάσεων στην Δύση.Σύμφωνα με τον συγγραφέα, αναπτύσσεται και σήμερα ένα σχετικό σενάριο. Η Κίνα (η νέα Αθήνα) αποτελεί ανερχόμενη οικονομική, τεχνολογική και στρατιωτική δύναμη, αμφισβητώντας την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ (η νέα Σπάρτη) που βρίσκονται σε πτωτική πορεία.Η κρίση του κορωνοϊού συμβάλλει σημαντικά στη δημιουργία παρόμοιων εικόνων και αφηγημάτων,μέσα από τον τρόπο που το Πεκίνο και η Ουάσιγκτον αντιμετώπισαν την πανδημία. Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η στρατηγική Τραμπ για μείωση του αποτυπώματος των ΗΠΑ στον κόσμο, άφησε ένα κενό ηγεμονίας που φιλοδοξεί να καλύψει η Κίνα.

Το δόγμα Μπάιντεν «η Αμερική επέστρεψε», φιλοδοξεί, από αμερικανικής πλευράς να καλύψει αυτό το κενό.Η ανάδειξη της Παγίδας του Θουκυδίδη, θέλει να υποδείξει ότι δεν είναι υποχρεωτικό οι δύο ηγεμονικές δυνάμεις να οδηγηθούν στον πόλεμο. Για τον εμπνευστή της θεωρίας, οι ΗΠΑ οφείλουν να δείξουν στην Κίνα ότι δεν πρόκειται να κερδίσει έναν μεταξύ τους πόλεμο. Μόνο έτσι υπάρχουν πιθανότητες να διευθετηθεί η μεταξύ τους τριβή και να αποφευχθεί η Παγίδα του Θουκυδίδη.

 

Κριτικές παρατηρήσεις

Η θεωρία αυτή αποφεύγει να αναφερθεί στο κοινωνικό σύστημαπου επικρατεί σε κάθε περίοδο καιτις μετεξελίξεις του. Επίσης δεν διαχωρίζει τους πολέμους για την παγκόσμια ηγεμονία, από τους πολέμους / συγκρούσεις μεταξύ περιφερειακών δυνάμεων, ή μεταξύ περιφερειακών και ηγεμονικών δυνάμεων.

Οι παγκόσμιοι πόλεμοι αφορούν συγκρούσεις ανάμεσα στις παγκόσμιες ηγεμονικές δυνάμει ςτου καπιταλιστικού συστήματος και τις ανάλογες περιφερειακές δυνάμεις. Η αντίληψη ότι οι παγκόσμιοι πόλεμοι είναι μόνο οι γνωστοί Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος πάσχει από ιστορικό βάθος και είναι ιδεολογικά υπερκαθορισμένη από το νικητή τους, δηλαδή τις ΗΠΑ. Για την Ουάσιγκτον, Παγκόσμιοι Πόλεμοι είναι μόνο αυτοί που συμμετείχαν και νικήσαν οι ΗΠΑ.

Η παγκόσμια ιστορία, όμως, δείχνει διαφορετικά πράγματα. Το παγκόσμιο σύστημα κρατών –αυτό που διαμορφώθηκε με βάση την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς– βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση κινητικότητας. Τα κράτη κερδίζουν ή χάνουν βαθμίδες στη παγκόσμια ιεραρχία μέσα από συγκρούσεις. Στο μεγαλύτερο βαθμό οι διακρατικές συγκρούσεις είναι δομικά προσδιορισμένες από το παγκόσμιο οικονομικοκοινωνικό σύστημα. Τα κράτη συγκρούονται επίσης και για άλλα ζωτικά τους συμφέροντα όπως οι εδαφικές διεκδικήσεις, η δυνατότητα πρόσβασης σε φυσικούς πόρους ή οι ιδεολογίες, αλλά και αυτές οι συγκρούσεις δεν είναι αυτόνομες. Παρατηρώντας το παγκόσμιο σύστημα τα τελευταία 500 χρόνια, βλέπουμε ότι κάθε σύγκρουση για τη παγκόσμια ηγεμονία αναδεικνύει ένα παγκόσμιο ηγεμόνα και μια σειρά περιφερειακών ηγεμονικών δυνάμεων, μια εκ των οποίων θα είναι ο επόμενος ηγεμόνας του συστήματος.

Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, το παγκόσμιο σύστημα αντιμετώπισε τους ακόλουθους παγκόσμιους πολέμους.

1. 1494-1517, Πόλεμος της Ιταλίας και του Ινδικού Ωκεανού: Παγκόσμιος ηγεμόνας η Πορτογαλία. Μεγάλες Δυνάμεις: Αγγλία ,Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία.

2. 1580-1608, Ισπανικοί Πόλεμοι: Παγκόσμιος ηγεμόνας η Ολλανδία. Μεγάλες Δυνάμεις: Αγγλία, Ισπανία, Γαλλία.

3. 1688-1713, Πόλεμοι των Μεγάλων Συμμαχιών: Παγκόσμιος ηγεμόνας αναδεικνύεται η Μεγάλη Βρετανία. Μεγάλες Δυνάμεις: Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία, Ρωσία.

4. 1792-1815, Ναπολεόντειοι Πόλεμοι: Παγκόσμιος ηγεμόνας: σταθεροποιείται η Μεγάλη Βρετανία. Μεγάλες Δυνάμεις: Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, ΗΠΑ, Ιαπωνία.

5. 1914-1945, Α΄Π.Π. και Β΄Π.Π.ή οι πόλεμοι εναντίον της Γερμανίας: Παγκόσμιος ηγεμόνας αναδεικνύονται οι ΗΠΑ. Μεγάλες Δυνάμεις: Αγγλία, ΕΣΣΔ.

6. 1947-1989, Ψυχρός Πόλεμος: Παγκόσμιος ηγεμόνας: σταθεροποιούνται οι ΗΠΑ. Μεγάλες Δυνάμεις: Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Ε.Ε. Με τα σημερινά δεδομένα, παγκόσμιος πόλεμος θα υπάρξει όταν αμφισβητηθεί η ηγεμονία των ΗΠΑ από μία ή περισσότερες μεγάλες δυνάμεις. Και το κυριότερο αίτιο μιας τέτοιας σύγκρουσης δεν θα είναι ο πολιτικός βολονταρισμός, αλλά κατά κύριο λόγο οι ευρύτερες συστημικές αλλαγές που θα διαμορφώσουν νέα χαρακτηριστικά στο καπιταλιστικό σύστημα και μια νέα ιεράρχηση στην παγκόσμια αλυσίδα των κρατών.

Πριν φτάσει κάποιος στο σημείο να απαντήσει αν υπάρχει στο τραπέζι η Παγίδα του Θουκυδίδη, θα πρέπει πρώτα να δώσει απάντηση σε ένα σημαντικό ερώτημα. Το παγκόσμιο οικονομικοκοινωνικό σύστημα, δηλαδή ο καπιταλισμός προς ποια κατεύθυνση εξελίσσεται και η Κίνα, ως ανερχόμενη ηγεμονική δύναμη μπορεί να στηρίξει ή να ανατρέψει αυτή την πορεία;

Γιατί από τη στιγμή που η Κίνα ως ανερχόμενη ηγεμονική δύναμη μπορεί να διαχειριστεί το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, είτε προωθώντας την πορεία του, είτε ανατρέποντας την και δημιουργώντας ένα νέο σύστημα, τότε μπορεί να ενεργοποιηθεί και η Παγίδα του Θουκυδίδη. Τουλάχιστον για όσους την υιοθετούν.

 

ZUOZHUAN: Για την κινέζικη απάντηση στην «Παγίδα του Θουκυδίδη»

Η Κίνα όμως έχει την δική τηςοπτική για την διεθνή τάξη πραγμάτων, η οποία προκύπτει από την ιστορική της εμπειρία, μέρος της οποίας καταγράφεται στο κείμενο ZUOZHUAN.Το ZUOZHUAN αποτελεί το αρχαιότερο ιστορικό κείμενο της Κίνας, ένα χρονικό της πτώσης της δυναστείας των Zhu από το722-468 π.Χ. Στο κείμενο περιγράφεται, μεταξύ άλλων, ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο μεγαλύτερων δυνάμεων της εποχής, των κρατών Jin και Chu, από τα μέσα περίπου του7ου έως τα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα. Αυτός ο ανταγωνισμός θυμίζει τον αντίστοιχο μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας που αναπτύσσεται αυτή την περίοδο. Η αντιπαράθεση Jin-Chu αναδεικνύει τις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν δύο ανταγωνίστριες δυνάμεις να διευθύνουν ένα σύστημα κρατών, το οποίο καμιά πλευρά δεν επιθυμεί να καταστρέψει. Και οι δύο δυνάμεις προσβλέπουν στην διεύρυνση της επιρροής τους στα κράτη του συστήματος και στην καθοδήγηση του σύμφωνα με τους δικούς τους όρους. Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι η αντιπαράθεση Jin-Chu αντανακλά καλύτερα την δυναμική της αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, από ότι το παράδειγμα Αθήνας-Σπάρτης. Όπως το κράτος Jin,οι ΗΠΑ ήταν καθοριστικές στηδιαμόρφωση και στην ηγεσία τουδιεθνούς συστήματος και έχουν πολλά να χάσουν από την αντικατάσταση τους στην κορυφή της ιεραρχίας των κρατών. Από την άλλη, όπως το κράτος Chu,η Κίνα ήταν μέχρι την δεκαετία του ‘70 έξω από το διεθνές σύστημα, αλλά καθώς αύξανε η ισχύς της, τα οφέλη της αύξησης της επιρροής, των αλλαγών και της δυνητικής ηγεμόνευσης του υπάρχοντος συστήματος με τους δικούς της όρους, καθοδήγησε την αναζήτηση της αναβάθμισης της θέσης της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.

 

Κανένα από τα κράτη Jin και Chu δεν ήταν σε θέση να καταστρέψει τον αντίπαλο του. Ο φόβος τους δεν ήταν ότι ο αντίπαλος τους θα μπορούσε να αποκτήσει στρατιωτική υπεροχή που θα απειλούσε την επιβίωση τους, αλλά ότι ο αντίπαλος θα μπορούσε να θεωρηθεί από τα άλλα κράτη ως ο νομιμοποιημένος ηγέτης του συστήματος. Με τα δεδομένα αυτά,η πολεμική σύγκρουση μεταξύ των δύο αντιπάλων ήταν σχετικά περιορισμένη και επικεντρώνονταν σε προσπάθειες απόκτησης, ή προστασίας της υποταγής των μικρότερων κρατών. Αυτό δείχνουν οι τρεις πόλεμοι μεταξύ τους, ενώ δεν έγινε καμία προσπάθεια εισβολής σε εδάφη του αντιπάλου.

 

Το 546 π.Χ. υπογράφηκε η συνθήκη ειρήνης του Song μεταξύ των μεγάλων κρατών Jin, Chu,Qi και Qin. Τα μικρότερα κράτη ζήτησαν να υπαχθούν κάτω από τα Jin και Chu σε ίδιο ποσοστό, ενώ τα τελευταία δεσμεύτηκαν να διατυπώσουν κοινά σχέδια που θα βοηθούσαν τα μικρά κράτη.Η συνθήκη του Song πέτυχε τον στόχο της. Μείωσε τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Jin και Chu η οποία θα διεξάγονταν εις βάρος των μικρότερων κρατών. Για τα επόμενα 67 χρόνια δεν υπήρξαν συγκρούσεις μεταξύ των δύο κρατών. Ο ανταγωνισμός μεταξύ Jin και Chu δεν εξαλείφθηκε, απλά μετασχηματίστηκε λόγω των νέων συγκυριών που προέκυψαν σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο.

 

 

Το ZUOZHUAN και η γεωπολιτική της Κίνας

Στο ZUOZHUAN περιγράφεται με σαφήνεια η έννοια της διεθνούς τάξης πραγμάτων. Αυτή θα πρέπει να είναι ιεραρχική και πολιτικο-ηθική. Το σύστημα που περιγράφεται βασίζεται σε δίκτυα ιεραρχίας μεταξύ κρατών. Αυτήη ιεραρχία αντανακλάται σε πολιτικές και ηθικές τελετουργίες και σύμβολα και όχι σε κωδικοποιημένους νόμους που έχουν δημιουργηθεί για να ρυθμίσουν τις σχέσεις μεταξύ ισότιμων διεθνών πολιτικών και θεσμικών οντοτήτων.Πρόκειται για τη βασική αρχή της κινεζικής γεωπολιτικής οπτικής. Η αντίληψη του Πεκίνου για τη διεθνή τάξη παραμένει ιεραρχική και πολιτικο-ηθική, μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει επίσης την αποδοχή και σεβασμό από τις περιφερειακές δυνάμεις των πολιτικών και στρατιωτικών συμφερόντων της Κίνας. 

Σε βάθος χρόνου, μπορεί να περιλάβει μία μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση, με την Κίνα ως πόλο αναφοράς, αλλά αυτή η στρατηγική δεν έχει ακόμα διατυπωθεί με λεπτομέρειες. Η Κίνα, όπως και η Ρωσία, απορρίπτει τη διεθνή τάξη πραγμάτων βασισμένη στο Διεθνές Δίκαιο το οποίο έχει διατυπώσει η Δύση. 

 

Μετά την εξομάλυνση των σχέσεων τους το 1979, οι ΗΠΑ είχαν ως προτεραιότητα τους την ενσωμάτωση της Κίνας μέσα στη φιλελεύθερη διεθνή τάξη της Δύσης που βασίζονταν στη δημοκρατία και την παγκοσμιοποίηση. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα, προσπάθησαν να πείσουν την Κίνα ότι είναι προς το συμφέρον της να γίνει ένας υπεύθυνος συμμέτοχος, αλλά και ο κύριος υποστηρικτής της αμερικανικής τάξης πραγμάτων. Με αυτή την έννοια, προτάθηκε το σχήμα G-2, που δημιούργησε ο οικονομολόγος Φρεντ Μπέργκστεν και στήριξε ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, ένα ιεραρχημένο σχήμα με τις ΗΠΑ επικεφαλής. 

 

Αυτή η άποψη αντανακλάται και στο πρόσφατο «The Longer Telegram», το οποίο έχει γραφτεί κατ’ αναλογία του «The Long Telegram» του 1946, του Τζορτζ Κένναν. Στο κείμενο αυτό, αναπτύσσεται η θέση ότι είναι προς το συμφέρον της Κίνας να εξακολουθήσει να λειτουργεί μέσα στην φιλελεύθερη διεθνή τάξη που καθοδηγείται από τις ΗΠΑ, από το να οικοδομήσει μία αντίπαλη διεθνή τάξη πραγμάτων. Η Κίνα απορρίπτει αυτή την προοπτική, όχι μόνο γιατί την θεωρεί άνιση και καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ, αλλά και γιατί επιθυμεί μία διαφορετική γεωπολιτική τάξη, βασισμένη στις δικές της παραδόσεις και εμπειρίες από την ιστορία της Ασίας.

 

Αυτό που προκύπτει από το ZUOZHUAN είναι ότι η διάρκεια των μεγάλων δυνάμεων εξαρτάται από δύο παράγοντες: την εσωτερική σταθερότητα και την αποτελεσματική διαχείριση των συμμαχιών. Παρά την μεγάλη οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας και παρά την εσωτερική σταθερότητα που επιβάλλει η κυβέρνηση του Πεκίνου, οι συμμαχίες της δεν είναι πολλές και σταθερές. Οι ΗΠΑ, αν και παραδοσιακά ήταν ισχυρές και στους δύο τομείς, τα τελευταία χρόνια αποδυναμώνονται διαρκώς. Η εσωτερική συνοχή έχει διαρραγεί. Η Δύση έδειχνε αποκλίνουσες τάσεις, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να πειθαρχήσει το δυτικό στρατόπεδο. Το μέχρι πότε, είναι ανοικτό.

 

Η «Παγίδα του Τσώρτσιλ» και το G-2

Η πολιτική ηγεσία της Κίνας φαίνεται ότι είναι εξοικειωμένη και με την Παγίδα του Θουκυδίδη και με τα διδάγματα του ZUOZHUAN. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ χρησιμοποιεί πολλές φορές στοιχεία από το ZUOZHUAN στις δημόσιες παρεμβάσεις του, ενώ συζητάει ανοικτά και τα θέματα που προκύπτουν από την Παγίδα του Θουκυδίδη, από το 2014.

Αυτό που προσπαθεί στην φάση αυτή να αποφύγει το Πεκίνο, είναι η επανάληψη των λαθών της πρόσφατης ιστορίας. Για το Πεκίνο, η επανάληψη αυτών των λαθών θα οδηγήσει σε δύο λύσεις. Η πρώτη θα είναι η επιβεβαίωση της Παγίδας του Θουκυδίδη μέσα από έναν ηγεμονικό πόλεμο. Η δεύτερη είναι η επανάληψη του Ψυχρού Πολέμου, ο οποίος αποφεύγει την Παγίδα του Θουκυδίδη, αλλά εγκλωβίζει τα δύο μέρη στην στασιμότητα.

Ο εγκλωβισμός σε ένα Ψυχρό Πόλεμο, ονομάζεται η «Παγίδα του Τσώρτσιλ» και το Πεκίνο προσπαθεί να την αποφύγει. Αυτό που απομένει λοιπόν, είναι μία τρίτη μορφή συνύπαρξης μεταξύ των ηγεμονικών δυνάμεων, η συνδιοίκηση του παγκόσμιου συστήματος, αυτή που προκύπτει από το ZUOZHUAN. Αυτή η συνδιοίκηση μπορεί να εμφανιστεί όταν ο ηγεμονικός πόλεμος δεν θα αποτελεί μία βιώσιμη στρατηγική προοπτική, δηλαδή όταν θα έχει παρακαμφθεί η «Παγίδα του Θουκυδίδη». Πρόκειται για μια εκδοχή του σχήματος G-2, αλλά με όρους ισοτιμίας, όχι αυτούς που επιθυμούν οι ΗΠΑ. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής, το Πεκίνο δίνει προτεραιότητα στην αποφυγή του νέου Ψυχρού Πολέμου, ο οποίος θα οδηγήσει στην διαίρεση του κόσμου σε δύο αντιμαχόμενα μπλοκ κρατών. Η αποφυγή ή όχι της Παγίδας του Θουκυδίδη μετατίθεται για το μέλλον, αφού η κινεζική κυβέρνηση εκτιμά ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για έναν ηγεμονικό πόλεμο.

 

Πρόσφατες εξελίξεις

Από τις 19 έως τις 21 Μαΐου, έγινεη Σύνοδος των G-7 στη Χιροσίμα.Την ίδια περίοδο, 18-19 Μαΐου έγινε και η πρώτη Σύνοδος Κίνας-Κεντρικής Ασίας στο Xian. Παρόντες σε αυτή τη σύνοδο κορυφής είναι οι ηγέτες του Καζακστάν, της Κιργιζίας, του Τατζικιστάν, του Τουρκμενιστάν και του Ουζμπεκιστάν, χώρες που γεννήθηκαν από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και διεκδικούνται από τη ρωσική επιρροή μέσα από δυτικούς ελιγμούς, στους οποίους έχουν προστεθεί και οι φιλοδοξίες του Πεκίνου.Η επιλογή του τόπου για τη σύνοδο κορυφής είναι άκρως συμβολική. Πριν από 2.100 χρόνια,ο Zhang Qian, απεσταλμένος της δυναστείας Χαν, έκανε ένα ταξίδι στη Δύση ξεκινώντας από το Xian, την αρχαία το όνομα αυτής της κινεζικής πόλης, ανοίγοντας την πόρτα στη φιλία και το εμπόριο μεταξύ Κίνας και Κεντρικής Ασίας.Το ενδιαφέρον του Πεκίνου είναι διπλό. Πάνω από όλα γεωπολιτικό, γιατί η Κίνα ενδιαφέρεται να σταθεροποιήσει την Κεντρική Ασία, προκειμένου να αποφύγει επικίνδυνες αποσταθεροποιήσεις στα σύνορά της και στα σύνορα της Ρωσίας, του σημαντικότερου παγκόσμιου στρατηγικού εταίρου της. Είναι όμως και θέμα χρημάτων, πολλών χρημάτων γιατί,η Κεντρική Ασία είναι μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες περιοχές στον κόσμο. Ο στρατηγικός ρόλος της Κεντρικής Ασίας στην ευρύτερη Ευρασία αναμένεται ότι θα αυξηθεί, τα επόμενα χρόνια. Και πρόκειται για την περιοχή που φιλοξενεί τα περισσότερα δίκτυα του σχεδίου Belt and Road Initiative.

 

Αυτή ήταν η απάντηση του Πεκίνου στη σύνοδο κορυφής της Χιροσίμα. Υπάρχουν αναλυτές που ήθελαν να δουν τη σύνοδο κορυφής του Xian ως αντιπαράθεση με τη Ρωσία, από την οποία η Κίνα φέρεται να διεκδικεί τον πρώην σοβιετικό χώρο. Αυτή η ανάλυση ανήκει σε νεοσυντηρητικούς και φιλελεύθερους αναλυτές, οι οποίοι προσπαθούν με κάθε τρόπο να αναδείξουν υποτιθέμενα ρήγματα μεταξύ των δύο αντιδυτικών ανταγωνιστών. Αλλά αυτό δεν ισχύει: Χωρίς τη δύναμη της Ρωσίας και των δικτύων της στον πρώην σοβιετικό χώρο, οι Κινέζοι δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν στην επιχείρηση. 

Το χρήμα είναι μέρος της γεωπολιτικής, αλλά χρειάζεται επίσης η ισχύς, όπως αποδεικνύεται από την αμερικανική εξωτερική πολιτική, η οποία τις συνδέει σε μόνιμη βάση. Η πρόκληση των συνόδων κορυφής αποτυπώνει μια στιγμή της τρέχουσας αντιπαράθεσης μεταξύ των δυνάμεων, που περιγράφεται ως επιστροφή στη μονομαχία μεταξύ Σπάρτης και Αθήνας, δηλαδή μεταξύ μιας αναδυόμενης δύναμης και μιας φθίνουσας, μιας αντιπαράθεσης που προορίζεται για μια αναπόφευκτη σύγκρουση. 

Η σύγκρουση εξακολουθεί να είναι αμφίβολη, αλλά είναι προφανές ότι το G-7 είναι η βιτρίνα ενός κομματιού του κόσμου σε πτωτική πορεία, ενώ η σύνοδος κορυφής Xian εμφανίζεται με δυναμική και προοπτική.

Το ερώτημα βέβαια παραμένει, αν θα πέσει κάποιος στη Παγίδα του Θουκυδίδη και πως αυτό μπορεί να αποτραπεί. Ένα μήνα αργότερα, μία από τις βασικές φράσεις που χρησιμοποίησε ο Κινέζος πρόεδρος ΣιΤζινπίνγκ όταν συνάντησε τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, στο Πεκίνο, στις 19 Ιουνίου, ήταν η εξής: «Ο πλανήτης Γη είναι αρκετά μεγάλος για να φιλοξενήσει την  αντίστοιχη ανάπτυξη και την κοινή ευημερία της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών». 

 

Ο Σι έκανε παρόμοια παρατήρηση πριν από 10 χρόνια κατά την πρώτη του επίσκεψη στις ΗΠΑ ως επικεφαλής της Κίνας. Τον Ιούνιο του 2013, ο Σι συναντήθηκε με τους τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, στο Sunnylands Retreat στην Καλιφόρνια και πρότεινε «έναν νέο τύπο σχέσεων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων». Εξηγώντας την ιδέα, ο Σι είπε στον Ομπάμα: «Ο απέραντος Ειρηνικός Ωκεανός έχει αρκετό χώρο για τις δύο μεγάλες χώρες». Αφού αναλογίστηκε για λίγο τι υπονοούσε η πρόταση του Σι, η κυβέρνηση Ομπάμα είπε όχι. 

Η διαίρεση του ωκεανού, κατάλαβαν οι Αμερικανοί, ισοδυναμούσε με αλλαγή του status quo και μια προσπάθεια αμφισβήτησης των Η.Π.Α.Η απόρριψη της πρότασης του Σι από τον Ομπάμα ήταν η αρχή των τεταμένων σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας, οι οποίες συνεχίζουν να οξύνονται, μέχρι σήμερα.

ΠΗΓΗ: Δρόμος της Αριστεράς,15/7/2023

«Δεν θα ήθελα να πω κάτι περισσότερο»

 

Αυτήν την εβδομάδα, στη διάρκεια της τακτικής ενημέρωσης διεθνών ανταποκριτών διαπιστευμένων στον ΟΗΕ, έλαβε χώρα μια μάλλον ψυχεδελική στιχομυθία μεταξύ του Φαράν Χακ, αναπληρωτή εκπροσώπου Τύπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, και ενός Κινέζου δημοσιογράφου ονόματι Σου Ντεζί, που εργάζεται για το τηλεοπτικό δίκτυο CGTN.

Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ κατάφερε να γελοιοποιηθεί, αρνούμενος να αναγνωρίσει την παρουσία Αμερικανών στρατιωτών σε συριακό έδαφος, πόσο μάλλον να την καταδικάσει. ιδού οι ερωταπαντήσεις:

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Χθες έγινε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε αμερικανική βάση στη βορειοανατολική Συρία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα 1 νεκρό και 6τραυματίες. Κατόπιν οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν αεροπορική επιδρομή, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 11 άτομα, πάντα στη Συρία. Υπάρχει κάποια αντίδραση από τον Γενικό Γραμματέα σχετικά με αυτό το περιστατικό;

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Ω, καλά, φυσικά, συνεχίζουμε να ανησυχούμε, και προσπαθούμε να δούμε τι μπορεί να γίνει για να μειωθούν οι εντάσεις από διάφορες δυνάμεις στη Συρία, και θα συνεχίσουμε αυτές τις προσπάθειες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Δεν προτρέπετε όλους να σεβαστούν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας;

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ : λοιπόν, φυσικά, αυτό είναι δεδομένο, και προφανώς είναι σημαντικό να γίνεται σεβαστή η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Ταυτόχρονα, γνωρίζετε την πολυπλοκότητα της κατάστασης των ξένων δυνάμεων... αλλά τις καλούμε να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τελικά θεωρείτε ότι η παρουσία του αμερικανικού στρατού στη Συρία είναι παράνομη ή όχι;

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Αυτό δεν είναι ένα θέμα με το οποίο ασχολούμαστε σε αυτό το στάδιο...

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εντάξει, αλλά μιλάμε πολύ για τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ,το διεθνές δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα, όμως μια ξένη παρουσία σε μια Τρίτη χώρα χωρίς πρόσκληση, μου ακούγεται σαν κάτι άλλο.

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Αυτό είναι η δική σας ανάλυση. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει...

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εν τέλει, ποια είναι η διαφορά μεταξύ της κατάστασης στη Συρία και της κατάστασης στην Ουκρανία;

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Δεν υπάρχουν αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις εντός της Συρίας. Δεν πρόκειται για μια κατάσταση αντίστοιχη με κάποιες από τις άλλες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είστε σίγουρος ότι δεν υπάρχει στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ στη Συρία;

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: πιστεύω ότι υπάρχει στρατιωτική δραστηριότητα. Αλλά, όσον αφορά τη χερσαία παρουσία στη Συρία, δεν γνωρίζω κάτι τέτοιο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. πέντε μέλη των αμερικανικών στρατιωτικών υπηρεσιών τραυματίστηκαν σε αυτήν την επίθεση. Εάν δεν υπήρχαν μέλη των αμερικανικών υπηρεσιών στη Συρία, πώς θα μπορούσαν να τραυματιστούν; Αυτό είναι περίεργο, σωστά; Και, παρεμπιπτόντως, το διεθνές δίκαιο εδώ είναι το ψήφισμα 2254/2015 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που στο προοίμιο, νομίζω, «επαναβεβαιώνει την ισχυρή δέσμευσή του στην κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συριακής Αραβικής Δημοκρατίας και στους σκοπούς και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Ναι. Το γνωρίζω αυτό. Και, όπως βλέπετε, είναι αποδεκτό κι από τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι. Άρα, και πάλι, επιστρέφοντας στην ερώτησή μου, είναι ή όχι παράνομη η παρουσία στη Συρία της αμερικανικής βάσης, σύμφωνα με το σχετικό ψήφισμα που μόλις σας διάβασα;

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Δεν θα ήθελα να πω κάτι περισσότερο σε αυτό το στάδιο.

Πηγή: press.un.org

Από Δρόμο της αριστεράς,1/4/2023

Από την εποχή των Ευρωπαίων

 

                                                

Είμαστε σε φάση που συντελούνται πολύ μεγάλες αλλαγές σε παγκόσμια κλίμακα. Άλλες εμφανείς κι άλλες αφανείς. Αυτή τη βδομάδα οπωσδήποτε δέσποσε η επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι στη Μόσχα, το πλήρες περιεχόμενο της οποίας, πέρα από τα ανακοινωθέντα, μάλλον θα είναι δύσκολο να το πληροφορηθούμε ως έχει. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα είναι ασήμαντο για την πορεία του κόσμου. Και το πιο ορατό είναι ότι δεν μπορεί πια κανένας στη Δύση και την Ανατολή, το Βορρά και το Νότο, να έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι μέσα σε δέκα χρόνια σφυρηλατήθηκε μια σχέση σταθερή μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, ίσως η μεγαλύτερη σε επίπεδο μεγέθους και ποιότητας εταίρων, μια συμμαχία για την οποία ενδιαφέρονται και άλλοι, που δεν έχει χαρακτήρα στρατιωτικό, αν και κοινά στρατιωτικά γυμνάσια ήδη γίνονται.

Η αντίστοιχη δυτική συμμαχία, το ΝΑΤΟ, συγκροτήθηκε μεταπολεμικά από κράτη που μέχρι το 1945 αλληλομάχονταν μέχρι ολικής καταστροφής, γεγονός που επιτρέπει σε κάποιον να συμπεράνει ότι τα θεμέλια της είναι μάλλον σαθρά. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, δύο ατομικές βόμβες και μια μακριά περίοδος αποικιοκρατίας δυτικών δυνάμεων που βρίσκονταν σε ακατάπαυστη πολεμική, οικονομική και πολιτισμική σύγκρουση μεταξύ τους, η οποία πρακτικά διεξαγόταν σε ολόκληρη τη γήινη σφαίρα. Η εχθρότητα, το μίσος και η ανταγωνιστικότητα Αγγλίας και Γαλλίας είναι παροιμιώδεις, με διάρκεια πολλών αιώνων. Το ίδιο και ο ανταγωνισμός με τους Γερμανούς. Οι συμμαχίες μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων ήταν πάντα πρόσκαιρες.Η μεταπολεμική σύγκλιση των Ευρωπαίων έγινε υπό την αυστηρή επιτήρηση και καθοδήγηση των Αμερικάνων προκειμένου να δημιουργηθεί ένα ανάχωμα απέναντι στην επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης και των κομμουνιστικών ιδεών. 

 

Υπάρχουν πολλές αποδείξεις γι’ αυτό, παρά τις όποιες εκλάμψεις αυτονομίας τύπου Ντε Γκωλ, που συμπληρώνονται σήμερα από το σύρσιμο της Ευρώπης σε ένα πόλεμο που αφενός υπηρετεί τις ΗΠΑ και αφετέρου υποβαθμίζει την Ευρώπη σε παίκτη βήτα κατηγορίας απομακρύνοντας ή αποκόβοντάς την από την τεράστια αγορά του «νέου ορίζοντα» που παίρνει σάρκα και οστά με πρωτοφανή για τον ανθρώπινο πολιτισμό και την εξέλιξη των κοινωνιών και των κρατών ταχύτητα, ποιότητα, όγκο και έκταση. Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι η Ευρώπη έχει μειούμενη πλέον οικονομική βαρύτητα. 

Είναι απολύτως εξαρτημένη σε επίπεδο πρώτων υλών και όχι μόνο πετρελαίου και αερίου. Η Γερμανία έχασε την προμήθεια ενεργειακών πόρων από τους Ρώσους που ίσχυε επί δεκαετίες χωρίς εκβιαστικούς όρους κι έπεσε στα νύχια των Αμερικάνων. 

Και η Γαλλία ανησυχεί βλέποντας τα «σύννεφα» που μεγαλώνουν στην Αφρική και θέτουν σε κίνδυνο τις προμήθειες της σε ουράνιο για τους56 πυρηνικούς σταθμούς που διαθέτει και αυτούς που κατασκευάζει. Ήδη τα «ειρηνευτικά» της στρατεύματα εκδιώχτηκαν από το Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο. Και ο Μακρόν αντιμετωπίστηκε στα δύο τελευταία ταξίδια του σε πρώην γαλλικές αποικίες σχεδόν σαν παρίας.

 

 

ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ

Διαβάζοντας τις αγγλόφωνες ή γαλλόφωνες εκδόσεις του Τύπου αφρικανικών χωρών, αραβικών, της Λατινικής Αμερικής, Ινδίας, Κίνας, Ρωσίας, Τουρκίας, Ιράν, Βιετνάμ ή της Ινδονησίας, δηλαδή του 85% της ανθρωπότητας, αντιλαμβάνεσαι ότι ο δυτικός κόσμος ούτε καν μπορεί να αντιληφτεί ότι ο ρόλος του υποσκελίζεται και περιορίζεται σε ρυθμούς τρελούς με βάση τον ιστορικό χρόνο. Διαβάζοντας μόνο το δυτικό Τύπο έχεις την εντύπωση ότι η Μάγια Σάντου της Μολδαβίας,η Σάνια Μάριν της Φινλανδίας και η Ίνγκριντα Σιμονιτέ της Λιθουανίας, χωρών με συνολικό πληθυσμό 11 εκατομμυρίων, είναι πολύ σημαντικά πρόσωπα με βαρύνουσα γνώμη για την πορεία της ανθρωπότητας. 

Αντιθέτως, ο Τζόκο Ουιντόντο, πρόεδρος της Ινδονησίας των 275 εκατομμυρίων ανθρώπων, ο Φαμ Μιν Τσιν,πρωθυπουργός του Βιετνάμ των100 εκατομμυρίων και ο Σαμπάζ Σαρίφ, πρωθυπουργός του Πακιστάν των 230 εκατ., συνολικά 600 εκατομμυρίων ανθρώπων, είναι εντελώς άγνωστοι, ανύπαρκτοι. Σχόλια βρίσκεις μόνο για τους «κακούς» όπως είναι ο Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας και ο Μαδούρο της Βενεζουέλας ή για τους «μη αρεστούς» τύπου Λούλα της Βραζιλίας των 200 εκατομμυρίων ψυχών.

Δηλαδή, οι πολίτες της Ευρώπης, όπως και των ΗΠΑ, ζουν στο μικρόκοσμο μέσα στον οποίο τους έχει εγκλωβισμένους το σύστημα εξουσίας. Ένα μικρόκοσμο που κυριαρχεί η στρέβλωση, η άγνοια, η μεροληψία και η απόκρυψη. Εξ ου και ο μικρομεγαλισμός των Ευρωπαίων και η αδυναμία έγκαιρης κατανόησης των φαινομένων. Επειδή ο Ντούντα της Πολωνίας και ο Πάβελ της Τσεχίας πλέουν σε πελάγη δόξας βλέποντας τους εαυτούς τους καθημερινά στα πρωτοσέλιδα των ευρωπαϊκών εφημερίδων και στα δελτία ειδήσεων των ευρωπαϊκών καναλιών, έχουν πιστέψει ότι είναι τόσο σπουδαίοι που ορίζουν τις τύχες της ανθρωπότητας! Οι πρέσβεις της Ουκρανίας στο Βερολίνο και το Παρίσι επειδή έχουν το ελευθέρας με τις πλάτες των ΗΠΑ να λένε όποια ανοησία θέλουν, προσβάλλοντας ακόμα και τους ομόλογους τους στην Ευρώπη, νομίζουν, βλακωδώς, ότι είναι πάνω από τους ηγέτες των κρατών που τους φιλοξενούν!

Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποστρέφει τη ματιά της από την ανθρωπότητα, βλέποντας την μόνο μέσα από το στενό πρίσμα της ρατσιστικής της θεώρησης, ότι οι μη Ευρωπαίοι δεν λογίζονται ως ίσιοι, άρα δεν μας ενδιαφέρει τι κάνουν, με τι ασχολούνται και πώς μας βλέπουν. Αυτό έχει καλλιεργηθεί από τον καιρό της ακμής της αποικιοκρατίας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ορισμένοι πολιτικοί, πιεζόμενοι από τις πολυεθνικές, τη στρατιωτική ηγεσία, τον Τύπο, τις δεξαμενές σκέψεις και τις προσωπικές τους φιλοδοξίες, προσπαθούν να διασώσουν ό,τι μπορεί ή νομίζεται ότι μπορεί να διασωθεί από τον παλιό κόσμο της αποικιοκρατίας.

Οι Αμερικάνοι, Ευρωπαίοι στην καταγωγή, ακόμα θεωρούν ότι με τον τσαμπουκά θα διατηρήσουν την ηγεμονία τους στον κόσμο. Οι εντός της Ευρώπης Ευρωπαίοι προσπαθούν να κρατήσουν τα υπολείμματα της αποικιακής τους αυτοκρατορίας, υποκρινόμενοι ότι έχουν την πρόθεση να συναλλαχθούν με τους ιθαγενείς των άλλων ηπείρων με πιο δίκαιο τρόπο. Όπου τα ερείσματά τους είναι ακόμα ισχυρά, διατηρούν και στρατιωτική παρουσία, όπου, όμως, εκδιώκονται ή κινδυνεύουν να εκδιωχτούν, εμφανίζονται πιο ήπιοι και διαλλακτικοί, με λιγότερες απαιτήσεις και περισσότερες υποσχέσεις. Ο Μακρόν είναι ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος αυτής της κατηγορίας, αλλά σε ορισμένες χώρες τα βρήκε σκούρα με τους απογόνους των πρώην δούλων της Γαλλίας. Και το πανηγύρι είναι μόλις στην αρχή.

 

 

«Πόρτα»

 Ο Μπάιντεν έβαλε την ουρά κάτω από τα σκέλια και πήγε αυτοπροσώπως στη Σαουδική Αραβία να ζητήσει από τον πρίγκιπα Σαλμάν,τον οποίο δημόσια κατηγορούσε για δολοφόνο του Κασότζι, να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου για να διατηρηθούν οι τιμές χαμηλά, αλλά έφαγε πόρτα. Οι Σαουδάραβες δεν του έκαναν τη χάρη, γεγονός πρωτοφανές μιας και η Σαουδική Αραβία μέχρι πρότινος θεωρείτο παραμάγαζο των ΗΠΑ. 

Ψυχρότητα συνάντησε και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στις χώρες της Αφρικής όπου προσπάθησε να πείσει τους ιθαγενείς ότι πρέπει να κόψουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία και την Κίνα. Μάλιστα, ένας ομόλογός του στην κοινή συνέντευξη Τύπου, όταν ο Αμερικάνος αναφέρθηκε στον κινέζικο κίνδυνο, του επισήμανε χωρίς πολλή κομψότητα ότι το αεροδρόμιο στο οποίο προσγειώθηκε, ο αυτοκινητόδρομος που χρησιμοποίησε για να φτάσει στην πόλη και το μικρόφωνο στο οποίο μιλάει είναι όλα κινεζικής κατασκευής. Είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό ότι καμία αφρικανική χώρα δεν δέχτηκε να συμμετάσχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας.

Ο Μακρόν υποσχέθηκε τα περισσότερα, ήταν πιο διαλλακτικός από τους Αμερικάνους, τους Άγγλους και τους Γερμανούς που περιφέρονται στην Αφρική προσπαθώντας να βρουν ανταπόκριση, αλλά έφαγε τις μεγαλύτερες προσβολές γιατί οι Αφρικανοί δεν είναι αμνήμονες. Θυμούνται πολύ καλά τι έχουν τραβήξει από τους Γάλλους και τους ομοίους τους που εμπόδισαν τους Αφρικανούς να μπουν νωρίτερα στη νεωτερικότητα. 

Ξέρουν επίσης ότι οι Γάλλοι ακόμα διατηρούν τέσσερις στρατιωτικές βάσεις στην ήπειρο και ότι πολλά από τα περιουσιακά στοιχεία αφρικανικών χωρών ελέγχονται από το γαλλικό κράτος. Από τα πιο εντυπωσιακά συμβάντα είναι το άδειασμα που έκανε στον Μακρόν ενώπιον των δημοσιογράφων και των τηλεοπτικών καναλιών στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου στην Κινσάσα, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του Κονγκό Φελίξ Τσισεκέντι που, απαντώντας στις παραινέσεις του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, τον έβγαλε από τα ρούχα του  λέγοντας του ότι «η Γαλλοαφρική δεν υφίσταται πια και οι Γάλλοι πρέπει να απολογηθούν για το ρόλο τους στη γενοκτονία του 1994»! (σημ. αναφέρεται στο ρόλο της Γαλλίας στη σφαγή κοντά ενός εκατομμυρίου μελών της φυλής Τούτσι).

Όπως γράφει ο ειδικός αναλυτής σε θέματα διεθνούς πολιτικής Muhittin Ataman, αντίστοιχα αντέδρασε κι ο πρόεδρος της Ναμίμπια Hage Geingob που διέκοψε τον πρόεδρο της γερμανικής Βουλής Norbert Lammert αντιλέγοντας ότι οι Αφρικάνοι δεν χρειάζονται νουθεσίες από τους πολιτικούς της Δύσης, ούτε τον οίκτο τους και ότι η κινέζικη παρουσία στην Αφρική δεν είναι αφρικάνικο πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Κατά τον Ataman «ηΓαλλία και άλλες δυτικές χώρες έχουν συνειδητοποιήσει ότι είναι αδύνατο να διατηρήσουν την επιρροή τους στην ήπειρο» του ενός δισεκατομμυρίου τριακοσίων εκατομμυρίων ανθρώπων, εκ των οποίων το 77% είναι κάτω από 35 ετών! Ήδη, σύμφωνα με το United World International «πέντε αφρικανικές χώρες (Γουινέα, Σουδάν, Μάλι, Γουινέα-Μπισάου και Μπουρκίνα Φάσο) έχουν εκδιώξει τα γαλλικά στρατεύματα» και «ακολουθώντας τους Γάλλους, τα στρατεύματα της Γαλλίας, Βρετανίας, Σουηδίας και Λιθουανίας από την εποχή των Ευρωπαίων αποσύρονται από το Μάλι και από άλλες αφρικανικές χώρες...»

Δολοφόνοι

Το Μάλι έχει απελάσει και τον Γάλλο πρέσβη μαζί με τις ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το γαλλικό κράτος και καθοδηγούνται από τις μυστικές υπηρεσίες. Η χώρα έχει ταλαιπωρηθεί πάρα πολύ και έμεινε υπανάπτυκτη από τότε που κατακτήθηκε βίαια από τους Γάλλους στη δεκαετία του1880. Το 1960, μέσα στο κύμα ανεξαρτησίας που σάρωνε την Αφρική, ανακηρύχτηκε η ανεξαρτησία του Μάλι, αλλά οι Γάλλοι δεν την σεβάστηκαν μέχρι τις μέρες μας.Γι’ αυτό τα πανό με το σύνθημα «Θάνατος στους Γάλλους και τους συμμάχους τους» στο Μάλι και «Ο Μακρόν είναι Δολοφόνος» στο Κονγκό, δεν βγήκαν επιπόλαια και ανιστόρητα στις διαδηλώσεις των Αφρικανών.Ο πρόεδρος του «Κέντρου για την Ανάπτυξη και την Αποτροπή του Εξτρεμισμού» στο Τσαντ Ahmat Yacoub Dabio έγραψε «η Γαλλία πάντοτε υποστήριζε τις αφρικανικές δικτατορίες. Ανέκαθεν έκανε τα στραβά μάτια για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και δεν έχει κάνει καμία προσπάθεια να αλλάξει ριζικά τις πολιτικές της». 

Και ο αρθρογράφος του United World International έκανε την πρόβλεψη ότι «η βασιλεία του Μακρόν θα μείνει στην ιστορία ως εκείνη στη διάρκεια της οποίας οι Γάλλοι θα πεταχτούν οριστικά έξω από την ήπειρο παρ’ όλες τις προσπάθειες να παραμείνουν και να μιλάνε για τόσο αφηρημένες ‘‘συνεργασίες’’, ενώ η Ευρώπη συνεχίζει να παίρνει πόρους από την Αφρική με ατιμωρησία και να κρατάει το χρυσό των Αφρικανών και το χρηματιστικό σύστημα όμηρο». Σε όλη την Αφρική, με τη μία ή την άλλη μορφή, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, υπάρχει μια γενική τάση για την απαλλαγή της ηπείρου από τις χώρες που την κράτησαν υπόδουλη και καθυστερημένη τα τελευταία πεντακόσια χρόνια. Βέβαια, οι αποικιοκράτες μέσα σε τόσο μεγάλο διάστημα δημιούργησαν ισχυρά ερείσματα μέσα στην κάθε χώρα, κυρίως ανάμεσα στους προύχοντες και το στρατό, αλλά η τεράστια και γρήγορη αύξηση του πληθυσμού με συντριπτικό πλέον το ποσοστό των νέων, σε συνδυασμό με την θεσμοθετημένη υπανάπτυξη που εμποδίζει την απελευθέρωση των κοινωνικών δυνάμεων, δημιουργεί μεγάλες αντιδράσεις που ανατρέπουν την παλιά τάξη προσώπων και πραγμάτων. Ο δρόμος είναι μακρύς αλλά δεν έχει επιστροφή.

Η απόσυρση των ξένων στρατευμάτων από την Αφρική σηματοδοτεί για τους Αφρικανούς την ενίσχυση της ανεξαρτησία τους και την εδραίωση της αυτοκυριαρχίας των κρατών τους. Ίσως κι αυτή η τάση αποβολής να ωθεί περισσότερο τη Γαλλία στην υποταγή στα κελεύσματα των Αμερικάνων για συμμετοχή της στον πόλεμο της Ουκρανίας προκειμένου να έχει την υποστήριξή τους στην Αφρική όπου έχει πολλά επενδεδυμένα συμφέροντα.

 

 

Συνειδητοποίηση

Αλλά αυτή η τάση αυτονόμησης των χωρών δεν έχει εκδηλωθεί μόνο στην Αφρική. Στη Λατινική Αμερική και την Ασία, η τάση εκδηλώνεται με τους πιο απρόοπτους και ποικίλους τρόπους. Όπως έχω αναφερθεί στο «Περίπτερο Ιδεών», στους νέους μη-ΔΥΤΙΚΟΥΣ οργανισμούς που έχουν αναπτυξιακό, οικονομικό και συνεργατικό χαρακτήρα, οι συμμετοχές είναι τόσες πολλές που αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη. Στο νέο δρόμο του Μεταξιού (BRI) που υποκινείται και συντονίζεται από την Κίνα συμμετέχουν 150 χώρες, αλλά και στους άλλους μεγάλους οργανισμός, όπως ο Οργανισμός της Σαγκάης και ο BRICS, συμμετέχουν οι πολυπληθέστερες χώρες, όπως η Ινδία, η Κίνα, η Βραζιλία, η Ρωσία κ.ά., ενώ αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των χωρών που έχουν θέσει υποψηφιότητα ένταξης, όπως το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Αργεντινή κ.ά. Παράγωγο αυτής της τάσης είναι ότι οι χώρες στις οποίες κατοικείτο 85% του πληθυσμού της γης αρνήθηκαν να επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία παρ’ όλο που δέχονται αφόρητες πιέσεις και εκβιασμούς από τη δυτική συμμαχία. 

 

Η αυτονόμηση των χωρών από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της Δύσης που δεν τις αφήνει να αναπνεύσουν και να προκόψουν με ειρήνη και στη βάση των δυνατοτήτων τους, ενεργοποιείται με πάρα πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, η Ινδονησία ανακοίνωσε ότι καταργεί τη χρήση της Mastercard και της VISA και καθιερώνει εθνικές κάρτες.

 

Η αυθαίρετη επιβολή κυρώσεων, χωρίς απόφαση του ΟΗΕ, σε βάρος κρατών που δεν υπακούν στις ηγεμονικές εντολές της Δύσης, από –ενδεικτικά- την Κούβα, τη Βενεζουέλα, τη Νικαράγουα,τη Ναμίμπια και τη Συρία μέχρι τη Ρωσία, αλλά και οι διαρκείς κλονισμοί στο δυτικό τραπεζικό σύστημα που εξαφανίζουν τις επενδύσεις των χωρών και κλονίζουν τις εθνικές οικονομίες, ωθούν πλέον με επιταχυνόμενους ρυθμούς στην αυτοπροστασία των εθνικών οικονομιών από τα απολύτως ελεγχόμενα από τη Δύση χρηματοπιστωτικά συστήματα. Αυτή η τάση ανεξαρτησίας τροφοδοτείται και ενθαρρύνεται από την χωρίς προηγούμενο άνοδο της Κίνας που αποδείχνει με το πειστικότερο δυνατό και χειροπιαστό παράδειγμα ότι Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, αλλά αποτέλεσμα της αποικιοκρατίας, της ηγεμονίας μιας μειοψηφίας που λεηλατεί τη πλειοψηφία. Τροφοδοτείται και από τη συνειδητοποίηση των δεινών που υφίστανται οι λαοί διαχρονικά, ακόμα και τώρα, από τις δυτικές χώρες.

 

 

Καρκίνος

Με αφορμή τη συμπλήρωση 20χρόνων από την εισβολή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στο Ιράκ, σε όλα τα ρεπορτάζ των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων, εκδηλώνεται η απέχθεια των Ιρακινών για τη Δύση που κατέστρεψε ολοσχερώς τη χώρα τους με κατασκευασμένες δικαιολογίες. Και οι γιατροί που απέμειναν στο Ιράκ μιλούν αγανακτισμένα για τον τρομακτική αύξηση του καρκίνου και τις μαζικές γεννήσεις παιδιών με παραμορφώσεις που οφείλονται στις βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου που χρησιμοποίησαν κατά κόρον οι Αμερικάνοι στο Ιράκ. Κάτι που τώρα θέλουν να επαναλάβουν οι Βρετανοί στην Ουκρανία! Και μπορεί οι Ευρωπαίοι πολίτες να μην νοιάζονται για το πού καταλήγει το ουκρανικό σιτάρι που προοριζόταν για τις φτωχές χώρες που πάσχουν από υποσιτισμό, αλλά οι λαοί γνωρίζουν ότι μόνο το3% αφέθηκε από τους δυτικούς να πάει στους λαούς της Αφρικής και το 97% κατευθύνθηκε στα δυτικά λιμάνια για να υπάρξει αφθονία και να συγκρατηθεί ο πληθωρισμός που ροκανίζει τη Δύση. 

Ως παράγωγο αυτής της τάσης, η αποκατάσταση των σχέσεων Ιράν– Σαουδική Αραβίας, με την καθοριστική συνδρομή της Κίνας, αποτελεί ένα κορυφαίο γεωπολιτικό γεγονός που επηρεάζει στρατηγικά τις ισορροπίες και τους συσχετισμούς στο μεγάλο πεδίο. Δύο πλούσιες πετρελαιοπαραγωγές χώρες με μεγάλη επιρροή σε πληθυσμούς εκατοντάδων εκατομμυρίων μουσουλμάνων, στους σιίτες η μία και στους σουνίτες η άλλη, άκρως εχθρικές μεταξύ τους μέχρι χτες, συγκλίνουν και συμφωνούν να επιλύουν εφεξής ειρηνικά τις διαφωνίες τους. Πρόκειται για πραγματικό σοκ για τη Δύση. Αυτή η παγκόσμια τάση δεν είναι κάποια δύναμη που θα λύσει αυτομάτως όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας. Η αποικιοκρατία είναι ένας καρκίνος που δεν έχει νικηθεί ακόμα, τόσο υλικά όσο και πνευματικά. Και στη συρρίκνωση ή απόσυρσή της αφήνει νάρκες απ’ όπου έχει περάσει. Διεφθαρμένοι πολιτικοί, εξαγορασμένοι διανοούμενοι, ελεγχόμενα ΜΜΕ, ρημαγμένες οικονομίες, αλλοιωμένοι πολιτισμοί, λεόντεια δάνεια, στρατιωτικές βάσεις, ελάχιστες υποδομές, μεγάλες κοινωνικές ανισότητες, διακρατικές αντιπαλότητες από τον τρόπο που οριοθετήθηκαν τα κράτη από τους αποικιοκράτες και πολλά άλλα νοσήματα της αποικιοκρατίας δεν είναι εύκολο να θεραπευτούν.

 Γι’ αυτό θα υπάρχουν αμφιταλαντεύσεις, υπαναχωρήσεις, καιροσκοπισμοί, τυχοδιωκτισμοί και αντιδράσεις, αλλά η ακατάσχετη τάση θα κάνει τις αναγκαίες διορθώσεις καθώς εξελίσσεται και δυναμώνει. Δεν υπάρχει κανένα μαγικό ραβδάκι για να γίνει αστραπιαία καλός ή τέλειος ο κόσμος, αλλά η απαλλαγή των θυμάτων από την αποικιοκρατία είναι προϋπόθεση για να απελευθερωθεί το πέρασμα που οδηγεί στη νέα πολιτισμική φάση της ανθρωπότητας.

Στέλιος Ελληνιάδης

Καταργείται στην πράξη ο δημόσιος χαρακτήρας της Υγείας

 

Το νέο νομοσχέδιο για το ΕΣΥ θα επιδεινώσει την κατάσταση στα νοσοκομεία για τους πολίτες

❚ του Ιάσονα Κωστόπουλου

 

Το νέο νομοσχέδιο για το ΕΣΥ,που κατατέθηκε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή έχει προκαλέσει –δικαίως– τις αντιδράσεις σχεδόν του συνόλου των εργαζομένων στον τομέα της Υγείας. Μάλιστα, οι συλλογικοί φορείς και οι ενώσεις των γιατρών είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε επαναλαμβανόμενες απεργίες την επόμενη περίοδο ενάντια στο νομοσχέδιο, το οποίο σύμφωνα και με τους ίδιους τους γιατρούς, καταργεί στην πράξη το δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ, αλλά και παράλληλα συνεπάγεται χαμηλότερο επίπεδο υπηρεσιών υγείας και αποκλεισμό πολλών ασθενών από την πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία.

Ο λόγος είναι ότι το νομοσχέδιο καταργεί την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των γιατρών του ΕΣΥ στα δημόσια νοσοκομεία, περιλαμβάνει την πρόσληψη ιδιωτών γιατρών σε θέσεις μερικής απασχόλησης και προβλέπει την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (Π.Φ.Υ.) από ιδιωτικούς οργανισμούς, με τη μορφή συνεργασιών με το Δημόσιο.

Σε ό,τι αφορά τους γιατρούς, η κατάργηση της αποκλειστικής και πλήρους απασχόλησης στο ΕΣΥ, γίνεται από μεριάς της κυβέρνησης με το επιχείρημα πως κάτι τέτοιο θα αυξήσει τις απολαβές τους, αλλά και θα αποτελέσει κίνητρο για ιδιώτες γιατρούς για να καλύψουν θέσεις στις οποίες το ΕΣΥ έχει ελλείψεις. Επιπλέον και η θέσπιση θέσεων μερικής απασχόλησης γίνεται με επιχείρημα και πάλι την υποστελέχωση του ΕΣΥ σε περιπτώσεις όπου οι θέσεις που προκηρύσσονται δεν καλύπτονται.

Είναι προφανές και αποδεδειγμένο σε πολλές άλλες περιπτώσεις, πως υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων για όποιον εργάζεται παράλληλα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Αυτό είναι ακόμη πιο εμφανές στην περίπτωση των ιδιωτικών ιατρείων, όπου το ΕΣΥ θα λειτουργεί ως χώρος ψαρέματος πελατείας, κάτι το οποίο θα αποδειχθεί μονόδρομος αν εφαρμοστεί το νομοσχέδιο καθώς αφού η υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ οδηγεί σε μεγάλες λίστες αναμονής που θα μπορούν να «παρακαμφθούν» μέσα από την ώθηση όσων ασθενών το αντέχουν οικονομικά στον ιδιωτικό τομέα.

Τα παραπάνω είναι βέβαιο πως σταδιακά θα μειώσουν και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών του δημοσίου συστήματος,με τους γιατρούς να λειτουργούν σαν ενδιάμεσοι ανάμεσα στο ΕΣΥ και το ιατρείο ή την κλινική που εργάζονται, είτε για τη μεταφορά ασθενών από το ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα, είτε για τη χρησιμοποίηση των υποδομών του ΕΣΥ από ασθενείς του ιδιωτικού τομέα αφού πρώτα πλήρωσαν για όλες τις υπηρεσίες «χαμηλού κόστους».

Το ίδιο ακριβώς ισχύει–σε πολλαπλάσιο βαθμό– και για τις θέσεις μερικής απασχόλησης, με τη μόνη διαφορά ότι σε αυτή την περίπτωση είναι βέβαιο πως εξαρχής θα μειωθεί και η ποιότητα παροχής υπηρεσιών, με γιατρούς που εκ των πραγμάτων δεν θα προλαβαίνουν να ανταποκριθούν με τον δέοντα τρόπο.

Αντίστοιχου χαρακτήρα και αποτελέσματα θα έχει και η κάλυψη αναγκών της Π.Φ.Υ από ιδιωτικά εργαστήρια και κλινικές.

Μπορεί μεν αυτό που λέγεται να είναι ότι τέτοιες συνεργασίες θα λειτουργούν μόνο όπου το Δημόσιο δεν διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές, αλλά επί της ουσίας και μακροχρόνια αυτό θα σημάνει πως το Δημόσιο δεν θα επενδύει πλέον σε υποδομές καθώς πάγιες ανάγκες θα καλύπτονται με τέτοιες συμφωνίες.

Ενώ, ερωτηματικό είναι και κατά πόσο θα λειτουργούν τέτοιου είδους συνεργασίες, καθώς στην πανδημία φάνηκε πως ο ιδιωτικός τομέας –όπως είναι αναμενόμενο–,δεν ιεραρχεί την κάλυψη των αναγκών εν γένει, αλλά την αύξηση των κερδών του, όπως έγινε για παράδειγμα με τις ΜΕΘ. Με τη διαφορά, ότι το νομοσχέδιο δημιουργεί ένα συνολικό πλαίσιο, στο οποίο ο ιδιωτικός τομέας θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ποιους τομείς της δημόσιας υγείας θεωρεί επικερδείς για να τους αναλάβει, ενώ τα υπόλοιπα θα μένουν στο ΕΣΥ.

Συνολικά, το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, δεν αλλάζει απλά τους όρους εργασίας των γιατρών, αλλά αποτελεί τα θεμέλια για να αποτραβηχτεί το κράτος από την υποχρέωση να παρέχει υψηλού επιπέδου δημόσια υγεία. Πίσω από τις γραμμές του νομοσχεδίου κρύβεται η άποψη ότι το κράτος δεν οφείλει να πληρώνει τους γιατρούς επαρκώς, δεν οφείλει να καλύπτει τα κενά του συστήματος υγείας ή να επενδύει για υποδομές.

Από αυτά θα αποτραβηχτεί κάνοντας τον διαιτητή ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, όπου κάτι τέτοιο είναι επικερδές, ενώ όπου δεν είναι θα επικρατεί διάλυση. Αξίζει να αναφέρουμε, πως αυτή δεν είναι η πρώτη απόπειρα υπονόμευσης και έπειτα κατάργησης του ΕΣΥ, αντίστοιχα μέτρα έχουν προωθηθεί και σε προηγούμενες περιόδους, με τα απογευματινά ιατρεία, τα πέντε ευρώ την περίοδο των Μνημονίων και τα ειδικά δικαιώματα πανεπιστημιακών και στρατιωτικών γιατρών. Πράγμα που –σε συνδυασμό με την υποστελέχωση και την κάλυψη πάγιων αναγκών από επικουρικό προσωπικό– έχει φέρει το ΕΣΥ σε οριακό βαθμό και έχει καλλιεργήσει το έδαφος για το σημερινό νομοσχέδιο.

Άλλωστε όσα προωθούνται σήμερα, είχαν δοκιμαστεί ως έκτακτα μέτρα και μέσα στην πανδημία. Από αυτή τη σκοπιά δεν πρόκειται για μια περίπτωση όπου η κυβέρνηση δεν διδάχθηκε από την πανδημία αλλά αντίθετα –όπως είχαμε γράψει επανειλημμένα στον Δρόμο– η πανδημία αποτέλεσε την πρόβα τζενεράλε για μεγάλες αναδιαρθρώσεις σε όλους τους τομείς που τώρα γίνονται κανονικότητα.

Δρόμος της αριστεράς,26/11/2022