Ενός γερμανικού «πραξικοπήματος» μύρια έπονται…

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

 Τι σημαίνει ο εξαναγκασμός του ESM να ανασκευάσει τη δήλωση περί συμμετοχής του ΔΝΤ χωρίς χρηματοδότηση- Το Βερολίνο στήνει αδιέξοδα στην αξιολόγηση, στη διαχείριση της Ευρωζώνης, αλλά και στην αντιμετώπιση της «πρόκλησης Τραμπ» 

Τρεις ημερομηνίες μέχρι την 20η Φεβρουαρίου, οπότε συνεδριάζει ξανά το Eurogroup, μπορεί να αποσαφηνίσουν ή και να συσκοτίσουν ακόμη περισσότερο το τοπίο της δεύτερης αξιολόγησης.

 Η πρώτη είναι η 3η Φεβρουαρίου, η προσεχής Παρασκευή οπότε συνέρχεται στη Μάλτα η άτυπη σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. Προφανώς προσφέρεται για παρασκηνιακές ζυμώσεις και επαφές και η κυβερνητική προσδοκία είναι να καταφέρει ο πρωθυπουργός να εξασφαλίσει μια ελάχιστη κοινή έκφραση προθέσεων από όλους τους εμπλεκόμενους για άρση του αδιεξόδου στη διαπραγμάτευση. 

Προς επιδείνωση της θέσης του ΔΝΤ

Η δεύτερη, και μάλλον η κρισιμότερη, είναι η 6η Φεβρουαρίου (την προσεχή Δευτέρα), οπότε συνεδριάζει το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον. 

Το σκεπτικό του Ταμείου για το ελληνικό χρέος, τη βιωσιμότητά του και τους όρους συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα είναι πλέον πασίγνωστο, μετά τη διαρροή των εκθέσεών του. Το ΔΝΤ διατυπώνει την αρκετά καθαρή θέση ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους είναι ανεπαρκή, ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα πρέπει να γίνουν γνωστά και να είναι ουσιαστικά και πως τα πλεονάσματα 3,5% είναι ανέφικτα. 

Κι αυτό πέρα από τον τυχοδιωκτισμό της θέσης με την οποία εξυπηρετεί τη γραμμή Σόιμπλε, ότι δηλαδή αν οι Ευρωπαίοι δανειστές επιμένουν σε υψηλά πλεονάσματα αυτά θα πρέπει να διασφαλίζονται με ψηφισμένα από τώρα μέτρα. 

Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι μέχρι σήμερα το ΔΝΤ ουδέποτε έχει επίσημα και δημόσια δεσμευτεί ότι η εξασφάλιση αυτής της προϋπόθεσης σημαίνει και συμμετοχή του με δανεισμό στο Μνημόνιο.

 Ξεκινώντας, λοιπόν, από μια κατ’ αρχήν αρνητική στάση στο ενδεχόμενο συμμετοχής του θα πρέπει να δούμε πώς ακριβώς θα επηρεάσει την τελική θέση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ η αμερικανική στάση και ο κλιμακούμενος ρητορικός πόλεμος της κυβέρνησης Τραμπ με τη γερμανική ηγεσία.

 Τα μέχρι στιγμής δεδομένα μάλλον προϊδεάζουν για επιδείνωση της θέσης του ΔΝΤ. 

Ο Ρέγκλινγκ συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις

 Η τρίτη ημερομηνία κλειδί είναι η 9η Φεβρουαρίου, δηλαδή η επόμενη συνεδρίαση του EuroWorkingGroup. Τίποτε δεν είναι προδιαγεγραμμένο γι’ αυτή τη συνεδρίαση χωρίς μια απόφαση του ΔΝΤ ή μια ένδειξη για τις προθέσεις τους. 

Ακόμη κι αν η κυβέρνηση προσέλθει στη συνεδρίαση έτοιμη για μεγάλους συμβιβασμούς στα εκκρεμή πεδία της αξιολόγησης, είναι υπόθεση των Ευρωπαίων δανειστών να ξεκαθαρίσουν αν διαθέτουν Plan A, αλλά και Plan B, όπου το πρώτο αντιστοιχεί σε μια σαφή δήλωση του ΔΝΤ ότι προτίθεται να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα και το δεύτερο σε μια σαφή άρνησή του ή σε όρους που θα απορρίψει η γερμανική ηγεσία. 

Κι εδώ συμβαίνει το εξής παράδοξο: το Βερολίνο διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι μη συμμετοχή του ΔΝΤ σημαίνει μη εκταμίευση των δόσεων και διακοπή του προγράμματος. Κι ενώ ο επικεφαλής του ESM τη μια μέρα δηλώνει ότι θα αρκούσε και συμμετοχή του Ταμείου χωρίς χρηματοδότηση, δηλαδή ως συμβούλου, την επομένη η γερμανική ηγεσία, θυμίζοντας ποιος είναι τ’ αφεντικό, υποχρεώνει τον Κλάους Ρέγκλινγκ σε διορθωτική δήλωση ότι η πλήρης εμπλοκή του ΔΝΤ σημαίνει και χρηματοδότηση.

Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα ακόμη σιωπηρό γερμανικό «πραξικόπημα», αντίστοιχο μ’ αυτό του Δεκεμβρίου που πάγωσε τα μέτρα για το χρέος. 

Γερμανικά «οδοφράγματα» παντού

Άλλωστε, η πραξικοπηματική τακτική της γερμανικής ηγεσίας έναντι του ESM και κάθε ευρωπαϊκού θεσμικού οργάνου αποτολμά κάποια νύξη πρωτοβουλίας αποτροπής μιας νέας κρίσης στην Ευρωζώνη έχει πάρει τις τελευταίες μέρες διαστάσεις επιδημίας.

Λίγα 24ωρα μετά την οξεία αντίδραση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών στην αποκάλυψη των σχεδίων Κομισιόν και ΕΚΤ για την έκδοση κάποιου τύπου ευρωομολόγων, ήρθε και η πανομοιότυπη αντίδραση στα σχέδια για μια ευρωπαϊκή bad bank για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων. 

Η ανακοίνωση των σχεδίων της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA) των σχεδίων για δημιουργία μιας ευρωπαϊκής εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού στην οποία οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα μπορούν να πουλούν προβληματικά δάνεια και η τοποθέτηση του επικεφαλής του ESM υπέρ της ιδέας αυτής αποδοκιμάστηκαν με δηλώσεις ανώνυμου Γερμανού αξιωματούχου στο Reuters.

 Είναι μια αντίδραση απολύτως συνεπής με τη γερμανική τροχοπέδη στο ευρύτερο σχέδιο ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης- και ιδιαίτερα στη δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου εγγύησης καταθέσεων-. 

Και σε συνδυασμό με την- συγκρατημένη αλλά σταθερή- πίεση προς την ΕΚΤ να «μαζέψει» το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης εν ονόματι της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, η όλη μεθόδευση Σόιμπλε αφαιρεί κάθε ίχνος αξιοπιστίας από την απάντηση Μέρκελ στις «επιθέσεις» της κυβέρνησης Τραμπ ότι το Βερολίνο χρησιμοποιεί το ευρώ ως «σιωπηρό μάρκο»: η γερμανική πολιτική αποδεικνύει με κάθε ευκαιρία ότι όχι μόνο δεν σέβεται την «ανεξαρτησία» της ΕΚΤ που η ίδια επέβαλε, αλλά στραγγαλίζει τα περιθώρια ελιγμών και συμβιβασμών σε κάθε πολιτικό όργανο της Ε.Ε., είτε αυτό ασχολείται με την αξιολόγηση του ελληνικού μνημονίου, είτε με τον οδικό χάρτη ολοκλήρωσης της Ευρωζώνης.

Μεταξύ άλλων η γερμανική ηγεσία αποδεικνύεται από ακατάλληλη έως επικίνδυνη στο να ηγηθεί οποιασδήποτε ευρωπαϊκής απάντησης στην «πρόκληση Τραμπ».

www.dikaiologitika.gr

Ο Σόιμπλε αλλάζει πάλι τους «κανόνες που πρέπει να τηρούνται»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Η κόντρα με την Κομισιόν, η συμπαιγνία με το ΔΝΤ και οι γερμανικοί σχεδιασμοί για… συντεταγμένη «διάλυση» και ανασύνθεση της Ευρωζώνης.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ερμηνεία της τελευταίας γερμανικής «τρικλοποδιάς» εις βάρος της Ελλάδας στον ESM και στο Eurogroup, που δεν σχετίζεται καθόλου με το βοήθημα στους συνταξιούχους, φωτίζει η τοποθέτηση του Γερμανού υφυπουργού Οικονομικών Γενς Σπαν στο γερμανικό Κοινοβούλιο, πριν από μια εβδομάδα.

Όπως αποκαλύπτει η FAZ (παρ’ ότι δεν νοείται «αποκάλυψη» μιας δημόσιας τοποθέτησης), μιλώντας στην επιτροπή προϋπολογισμού της Bundestag ο υφιστάμενος του Β. Σόιμπλε εξήγησε στους βουλευτές ότι η βάση της αντίθεσης με το ΔΝΤ στο θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων που πρέπει να παράγει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια είναι ότι, αν γίνει παραδεκτή η εκτίμηση του ΔΝΤ ότι ρεαλιστικό είναι ένα πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ, κι όχι 3,5% όπως προβλέπει το Μνημόνιο, η Ελλάδα θα χρειαστεί πρόσθετο δανεισμό ύψους 100 δισ., σύμφωνα με εκτιμήσεις του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Κι αυτό δεν είναι διατεθειμένη να το αναλάβουν η γερμανική και πολλές άλλες κυβερνήσεις.

Οι αριθμοί που ενώνουν Βερολίνο και ΔΝΤ

Δεν είπε κάτι συγκλονιστικό ο κ. Σπαν. Αλλά ο υπολογισμός του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών για χρηματοδοτικές ανάγκες 100 δισ. φωτίζει τη λαθροχειρία βάσει της οποίας υπολογίστηκαν τα –παγωμένα προς το παρόν- βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, που κατά τον ESM οδηγούν σε μια μείωση του χρέους κατά 21% μέχρι… το 2060.

 Παρ’ ότι αυτό το ποσοστό αμφισβητείται, τυπικά αντιστοιχεί σε περίπου 60 δισ. ευρώ, σε τρέχουσες τιμές. Άλλα τόσα αντιστοιχούν στο πλεόνασμα 3,5% επί μια δεκαετία, σύμφωνα με την κατ’ αρχήν πρόβλεψη του Μνημονίου. Άρα, η Ελλάδα υποτίθεται ότι μ’ αυτά τα μέτρα εξασφαλίζει ως έμμεση ή άμεση χρηματοδότηση άνω των 120 δισ. για τα επόμενα 40 χρόνια, πέρα από τον δανεισμό της από τις αγορές.

Το ΔΝΤ, όμως, που αμφισβητεί αυτή τη δυνατότητα και συστήνει περιορισμό του πλεονάσματος στο 1,5%, φωτογραφίζει ένα χρηματοδοτικό κενό ύψους περίπου 36 δισ., που το ίδιο, φυσικά, δεν είναι διατεθειμένο να αναλάβει και θα προτιμούσε να καλυφθεί με πρόσθετη ελάφρυνση χρέους (τα λεγόμενα μεσοπρόθεσμα μέτρα). Αλλά επειδή «κατανοεί» τη δυσκολία των κρατών –μελών του ESM να σηκώσουν το βάρος, «συμβιβάζεται» με το να αναλάβει αυτό το βάρος η Ελλάδα, με από τώρα νομοθετημένα μέτρα.

Το συμπέρασμα είναι ότι ΔΝΤ και γερμανικό υπουργείο Οικονομικών τα έχουν βρει στα νούμερα για τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας. Αλλά τις όποιες διαφορές τους για τα μέτρα κάλυψής του φρόντισαν να τις φορτώσουν στην Κομισιόν, που έχει καταρτίσει το τρίτο Μνημόνιο και τις βασικές παραδοχές του, σε αντίθεση με τα δυο προηγούμενα που έφεραν κυρίως τη σφραγίδα του ΔΝΤ, παρά την ομολογημένη παταγώδη αποτυχία τους.

Αυτή η υπόγεια συνεννόηση ΔΝΤ και Βερολίνου επιβεβαιώνεται από τη δημόσια αντιπαράθεση Τόμσεν- Κομισιόν για τις βασικές δημοσιονομικές προβλέψεις του τρίτου Μνημονίου. Συνιστώσα αυτού του ανομολόγητου deal είναι και το φρενάρισμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέους και της αξιολόγησης από το Βερολίνο, που επιτρέπει στο ΔΝΤ να αναβάλει την έκθεσή του για το ελληνικό χρέος και την απόφαση για συμμετοχή του σε δανεισμό. Και πιθανότατα να τα ματαιώσει δια παντός, περιοριζόμενο στον ρόλο του τεχνικού συμβούλου.

Το «κουρασμένο» μοντέλο ολοκλήρωσης της ΟΝΕ

 Η μεθοδευμένη από το Βερολίνο, με τη συναίνεση του ΔΝΤ ή τουλάχιστον του Π. Τόμσεν, χρονοκαθυστέρηση χρησιμοποιεί ως μέσο την Ελλάδα, αλλά έχει ως τελικό στόχο το σύνολο της Ευρωζώνης, τον βηματισμό ολοκλήρωσής της και τον ρόλο της Κομισιόν.

 Ο Β. Σόιμπλε, στην πρόσφατη συνέντευξή του στη DIEZEIT, στην οποία θύμισε ότι υπάρχει «όριο στην αλληλεγγύη των άλλων χωρών προς την Ελλάδα» κι ότι «οι κανόνες πρέπει να τηρούνται γιατί αλλιώς θα διαλυθεί η Ευρωζώνη», προανήγγειλε την αλλαγή αυτών των κανόνων. Μίλησε για «βαθιές αλλαγές στην Ευρωζώνη», γιατί «με το σημερινό μοντέλο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης υπάρχει κόπωση».

 Το «σημερινό μοντέλο» είναι ο οδικός χάρτης που έχει καταρτίσει η Κομισιόν, η περίφημη Έκθεση των Πέντε Προέδρων», η οποία προβλέπει ότι μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2017 πρέπει να ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση -που ήδη μπλόκαρε η Γερμανία-, να προωθηθεί η Ένωση Κεφαλαιαγορών, να δημιουργηθεί σύστημα Αρχών Ανταγωνιστικότητας και Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, να ενσωματωθούν στο νομικό κεκτημένο της Ε.Ε. το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και το σύμφωνο για το ευρώ+, να ενσωματωθεί στο νομικό πλαίσιο της Ε.Ε. ο ESM, που σήμερα δεν λογοδοτεί πουθενά και σε κανέναν, κ.ά.

 Η Κομισιόν θέλει όλα αυτά να μπουν κάτω από την ομπρέλα της, αλλά ο Β. Σόιμπλε έχει άλλα σχέδια. Δεν θέλει μια «πολιτική» Κομισιόν που να ελέγχει τη δημοσιονομική, οικονομική και χρηματοοικονομική ένωση, αλλά έναν «ανεξάρτητο» ESM που να παίζει αυτόν τον ρόλο. «Ανεξάρτητο» από τον έλεγχο των κυβερνήσεων και φυσικά του Ευρωκοινοβουλίου. Δηλαδή, περίπου όπως είναι σήμερα, αλλά με πολύ ευρύτερες αρμοδιότητες στην επιτήρηση όχι μόνο των χωρών που δανείζει, αλλά όλων. Και φυσικά με σταθερό σύμβουλο το ΔΝΤ, όπως ήδη προβλέπει η συνθήκη για τον ESM, μέχρι να γίνει ο ίδιος ένα πλήρες ευρωπαϊκό ΔΝΤ.

Ο εκλογικός κύκλος και η χρονοκαθυστέρηση της αξιολόγησης Το χρονοδιάγραμμα της διαπραγμάτευσης για τη θεσμική ολοκλήρωση της ΟΝΕ σε σημαντικό βαθμό συμπίπτει με τη χρονοκαθυστέρηση στην δεύτερη αξιολόγηση. Όσοι βλέπουν ως απώτατο ορόσημό της τον Μάρτιο, οπότε ανοίγει ο μεγάλος εκλογικός κύκλος στις χώρες της Ευρωζώνης (Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία) ίσως χρειαστεί να προσαρμόσουν τους σχεδιασμούς τους σε αυτούς της γερμανικής ηγεσίας.

Στη σκέψη του Β. Σόιμπλε η πίεση που δέχονται τα πολιτικά συστήματα στις τρεις χώρες από την ακροδεξιά διευκολύνει τη μετατόπιση όλων δεξιότερα, κι απ’ αυτή τη μετατόπιση μπορεί να προκύψουν κυβερνήσεις φιλικότερες προς τους δικούς του σχεδιασμούς για τη συντεταγμένη (διάλυση και) ανασύνθεση της Ευρωζώνης, μακριά από τον οδικό χάρτη της Κομισιόν, προς μια ακόμη πιο αυταρχική, πολιτικά ανεξέλεγκτη και διοικούμενη από μια «ανεξάρτητη» αρχή τύπου ESM Ευρωζώνη.

Στο σχέδιο αυτό, προφανώς, πολλές απ’ τις σημερινές χώρες της ΟΝΕ δεν χωρούν, ενώ η Ελλάδα αξιοποιείται πάλι ως εργαλείο θεσμικής μετάλλαξης της Ευρωζώνης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύμηνη καθυστέρηση της αξιολόγησης και το χαλαρό μέτωπο Κομισιόν και ορισμένων κυβερνήσεων της Ευρωζώνης υπέρ της ελληνικής κυβέρνησης, προς το παρόν, φαίνεται εξαιρετικά αδύναμο να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη.

www.dikaiologitika.gr

Το καψόνι με την «13η σύνταξη» και ο ESM ως επιτομή της γερμανικής Ευρωζώνης

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Μερικά ερωτήματα για το πώς ελήφθη η απόφαση για πάγωμα των μέτρων για το χρέος – Πώς η θεσμική επικυριαρχία του Βερολίνου τού επιτρέπει να κάνει κουρελόχαρτα κανονισμούς και διαδικασίες

Μπορεί η κυβέρνηση να περιορίζεται σε ασκήσεις ψυχραιμίας για την τύχη του έκτακτου επιδόματος στους συνταξιούχους και των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, ωστόσο η εμπλοκή που προκάλεσε η γερμανική ηγεσία είναι αποκαλυπτική για το πόσο «γερμανική» είναι η Ευρωζώνη. Όχι μόνο στο πεδίο της πολιτικο-οικονομικής ηγεμονίας, αλλά ακόμη και στο θεσμικό- διαδικαστικό. 

Ο ίδιος ο ESM, όπως μας υπενθυμίζει το τελευταίο επεισόδιο, λειτουργεί ως παράρτημα του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Θα αρκούσε μια διαγώνια ματιά στη Συνθήκη του ESM, που έχει ψηφιστεί από το 2012, και στους κανονισμούς λειτουργίας του που την ακολούθησαν για να το πιστοποιήσει.

 Αυτό το ελάχιστο, άλλωστε, όφειλαν να κάνουν ο υπουργός Οικονομικών Ε. Τσακαλώτος, που είναι μέλος του Συμβουλίου Διοικητών του ESM, ή ο αναπληρωτής υπουργός Γ. Χουλιαράκης, που είναι μέλος του Συμβουλίου Διευθυντών του ESM. Αυτά είναι τυπικά τα δυο αποφασιστικά όργανα του ESM. 

Και, αν και στην πράξη ταυτίζονται με το Eurogroup και το EuroWorkingGroup, έχουν τις δικές τους ιδιομορφίες λειτουργίας. Επομένως, το ελάχιστο που μπορούσε να κάνει κανείς για να αποκαλύψει το εξόφθαλμο «πραξικόπημα» Σόιμπλε- Ντάισελμπλουμ ήταν να ψάξει αν τηρήθηκε έστω το «πρωτόκολλο» λειτουργίας του ESM, όπως περιγράφεται στη Συνθήκη συγκρότησής του και στους κανονισμούς του.

Γιατί «απασφάλισε» ο Σόιμπλε

Το γερμανικό πάγωμα των μέτρων για το χρέος είναι μια παρέμβαση σαφώς πολιτική, αν και η στόχευσή της είναι ακόμη ασαφής. Στην πραγματικότητα, όπως είχαμε γράψει στα «dikaiologitika news» (11/12.2016, «Το μυστήριο της “μονομερούς” εξαγγελίας Τσίπρα για συνταξιούχους και νησιά»), η απόφαση της κυβέρνησης καλυπτόταν επαρκώς τόσο από το Μνημόνιο και την επικαιροποίηση του Ιουνίου, όσο και από το σχέδιο συμφωνίας που είχε συντάξει το κουαρτέτο για τη δεύτερη αξιολόγηση.

 Σ’ αυτά τα κείμενα προβλεπόταν σαφώς η δυνατότητα χρήσης του υπερ-πλεονάσματος για «ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και/ή για τη μείωση του φορολογικού βάρους… με την προϋπόθεση ότι η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων είναι εξασφαλισμένη». Προβλέπαμε, λοιπόν, συγκαταβατική αντίδραση των δανειστών στις εξαγγελίες Τσίπρα υπό την προϋπόθεση «να μην απασφαλίσει ο Σόιμπλε».

 Το γιατί τελικά «απασφάλισε» ο Σόιμπλε σε μια ήσσονος σημασίας απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης είναι ιστορία που σχετίζεται με την εκλογική του στρατηγική, τις πιέσεις που δέχεται το CDU από την ακροδεξιά AfD αλλά και από τους πρώην εταίρους του στην κυβέρνηση, τους Φιλελεύθερους- και τα δυο κόμματα διατηρούν τη γραμμή του Grexit στην ατζέντα τους- και, φυσικά, με την ευρύτερη στρατηγική του για μια πιο πιο συνεκτική Ευρωζώνη «πρώτης ταχύτητας»

Οι κανονισμοί που υπάρχουν για να… παραβιάζονται

Ωστόσο, εκτός από το «γιατί» γίνεται το τελευταίο καψόνι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ έχει σημασία και το «πώς» γίνεται. Διότι, όπως όλα τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., ο ESM υποτίθεται ότι έχει τους κανόνες και τους κανονισμούς του που εξηγούν με γραφειοκρατική σχολαστικότητα το πώς συνεδριάζουν και πώς ψηφίζουν τα δυο βασικά του όργανα, το Συμβούλιο Διοικητών και το Συμβούλιο Διευθυντών, ποιοι συμμετέχουν στις συνεδριάσεις αυτές ως παρατηρητές (η Κομισιόν, η ΕΚΤ, εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) κι άλλες διασκεδαστικές λεπτομέρειες. 

Για παράδειγμα, οι κανονισμοί λειτουργίας των Συμβουλίων Διοικητών και Διευθυντών, λένε πως αυτά συνεδριάζουν κατ’ αρχήν με φυσική παρουσία των εκπροσώπων των κρατών μελών και ψηφίζουν δι’ ανατάσεως χειρός. 

Προβλέπουν, επίσης, συζήτηση και ψηφοφορία εξ αποστάσεως (με… κούριερ, φαξ ή email!), αλλά αυτό προϋποθέτει ότι τα έγγραφα που αφορούν το υπό εξέταση θέμα ή η πρόταση απόφασης θα πρέπει να τους έχουν διαβιβαστεί τουλάχιστον ένα 24ωρο πριν από την εξ αποστάσεως συνεδρίαση. Ακόμη, υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να υπογράψουν την απόφαση το αργότερο σε 15 μέρες, ή σε 3 αν ο Διευθύνων του ESM (ο Ρένγκλινγκ, εν προκειμένω) αποφασίσει ότι το θέμα επείγει.

 Η Συνθήκη του ESM ορίζει επίσης συγκεκριμένα για ποια θέματα ο Μηχανισμός αποφασίζει με ομοφωνία, ειδική πλειοψηφία (80% ή 85%) ή απλή πλειοψηφία, με προϋπόθεση την απαρτία 2/3 τόσο επί των κρατών μελών όσο και επί των δικαιωμάτων ψήφου.

 Με δεδομένο ότι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης δήλωσαν δημόσια ότι έμαθαν την απόφαση από τις ειδήσεις, ότι η Κομισιόν αιφνιδιάστηκε και ότι η κυβέρνηση έμαθε την εξέλιξη μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος ή από την ανακοίνωση Ντάισελμπλουμ, οποιαδήποτε κυβέρνηση ήθελε να ασκήσει τα στοιχειώδη κυριαρχικά δικαιώματά της, όφειλε να θέσει μια σειρά ερωτήματα, όπως:

 - Πότε ακριβώς συνεδρίασε το Συμβούλιο Διοικητών (ή Διευθυντών) του ESM και με ποια διαδικασία; Πώς διαπιστώθηκε η απαραίτητη διπλή απαρτία των 2/3; 

- Ποιο κράτος μέλος υπέβαλε την πρόταση απόφασης; Ποια κράτη μέλη την έλαβαν πριν την ανακοίνωσή της; 

- Πότε ζητήθηκε από το κουαρτέτο η αξιολόγηση των εξαγγελιών της ελληνικής κυβέρνησης; Είναι συμβατή με τους κανονισμούς του ESM η ακολουθία «πρώτα η ανακοίνωση, μετά η απόφαση και τελευταία η αξιολόγηση του κουαρτέτου»; 

- Με τι πλειοψηφία ελήφθη η απόφαση; Σε ποια από τις περιπτώσεις που η Συνθήκη του ESM απαιτεί «ειδική πλειοψηφία» υπάγεται η αναστολή των μέτρων για το χρέος; (σ.σ. στη Συνθήκη δεν αναφέρεται η αναδιάρθρωση χρέους

Γερμανικό μονοπώλιο η παραβίαση των «κανόνων»Τα ερωτήματα είναι διαδικαστικά, αλλά αν μη τι άλλο θα έβαζαν την προσηλωμένη στα «πρωτόκολλα» γραφειοκρατία να τρέχει. 

Ωστόσο, το μεγαλύτερο όφελος από τη μη απάντησή τους έγκειται στο γεγονός πως αποκαλύπτουν ότι η γερμανική ηγεσία έχει κατασκευάσει την Ευρωζώνη τόσο πολύ στα μέτρα της, ώστε είναι η μόνη που έχει την ευχέρεια να κάνει κουρελόχαρτο τους κανόνες και εξαντλητικούς κανονισμούς που ζητεί από τους άλλους να τηρούν ευλαβικά.

 Κι αυτό για τον απλούστατο λόγο ότι στη Συνθήκη του ESM η Γερμανία έχει επιβάλει το βέτο της σε οποιαδήποτε απόφαση χάρη στην κλείδα κατανομής στα δικαιώματα ψήφου που κατέχει: 27%.

 Καμιά απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς της συμμετοχή της και οποιαδήποτε απόφαση μπορεί να μπλοκαριστεί με την άρνησή της. Η Γαλλία, με κλείδα κατανομής 20,9%, είναι η δεύτερη που έχει τέτοια δυνατότητα, ενώ η τρίτη Ιταλία (με 17%) δεν την έχει.

Ο ESM, ουσιαστικά μηχανισμός ελεγχόμενης χρεοκοπίας των υπερχρεωμένων κρατών ή των τραπεζών τους, είναι η επιτομή της Ευρωζώνης ως γερμανικής αποικίας χρέους.

 Η γερμανική ηγεσία, έχοντας εκθρέψει τα θηριώδη πλεονάσματά της από τα ελλείμματα των άλλων, τα έχει μετατρέψει και σε δικαιώματα ψήφου και πολιτικής επικυριαρχίας.

 Αυτή η επικυριαρχία είναι το μόνο στοιχείο συνοχής, αλλά και παράγοντας αποσύνθεσης της Ευρωζώνης.

 Μόνο που τα τωρινά ή επικείμενα θύματα αυτής της αποσύνθεσης μόλις τώρα καταλαβαίνουν σε τι συναινούσαν ψηφίζοντας το Σύμφωνο Σταθερότητας το 1998 ή τη Συνθήκη του ESM το 2012.

[--->]

Η διάταξη των δυνάμεων στους δανειστές πριν την «πρόβα Eurogroup» της Δευτέρας

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Στο επίκεντρο των διεργασιών ο «συμβιβασμός» σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% μέχρι και το 2021 - Καταλύτης η πολιτική ανασφάλεια ενόψει του ιταλικού δημοψηφίσματος.

Είναι πλέον δεδομένο ότι η βάση διαπραγμάτευσης κουαρτέτου και κυβέρνησης για τη δεύτερη αξιολόγηση είναι η δέσμευση της χώρας για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2021, με συνακόλουθες περικοπές δαπανών που θα τα εγγυώνται. Αυτό θα πρέπει να αποτυπώνεται στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2017-2020, αλλά και στην επικαιροποίησή του μέχρι το 2021, όπως είχαμε γράψει στα dikaiologitika news την περασμένη Τετάρτη (23/11). Αυτό περιφέρεται ως συμβιβαστική λύση ικανή να πείσει το ΔΝΤ να συμμετάσχει ως δανειστής στο τρίτο Μνημόνιο, χωρίς να αναγκάσει τους Ευρωπαίους να κάνουν κάτι ουσιαστικό για το χρέος.

Μια πρόγευση για το αν αυτό το πλαίσιο συμβιβασμού είναι ανεκτό και από ποιους ανάμεσα στις συνιστώσες του κουαρτέτου θα έχουμε αύριο Δευτέρα. Στις Βρυξέλλες, όπου συνεδριάζει το EuroWorkingGroup, αλλά και στην Αθήνα, όπου θα βρίσκονται ο επίτροπος Μοσκοβισί και το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου Κερέ, προσκεκλημένοι σε συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου.

Τα δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής επιτρέπουν να δούμε πώς περίπου διατάσσονται και ομαδοποιούνται οι συνιστώσες του κουαρτέτου και οι πρωταγωνιστές τους:

- Η Κομισιόν είναι η πιο ευνοϊκά διακείμενη στο κλείσιμο της αξιολόγησης στη βάση και του συμβιβασμού για τα πλεονάσματα. Αυτό προκύπτει και από την τηλεφωνική επικοινωνία Γιούνκερ- Τσίπρα, αλλά και από τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του αρμόδιου επιτρόπου Μοσκοβισί περί «δικαιολογημένης αισιοδοξίας», αλλά όχι και «απόλυτης βεβαιότητας». Έχει ενδιαφέρον ότι ο Μοσκοβισί, σε συνέντευξή του (στο «Έθνος») ενόψει της επίσκεψής του στην Αθήνα υπενθυμίζει ότι το πρόγραμμα του ESM για την Ελλάδα έχει χτιστεί πάνω στην παραδοχή για πλεόνασμα 3,5% «μέχρι το 2018 και μεσοπρόθεσμα».

 - Η ΕΚΤ, που έχει υποσχεθεί ότι θα αξιολογήσει ανεξάρτητα από το ΔΝΤ τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ευνοεί το συμβιβαστικό κλείσιμο της αξιολόγησης. Στο Εκτελεστικό Συμβούλιό της υπάρχει σαφής πλειοψηφία υπέρ της εμπροσθοβαρούς υλοποίησης των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, όπως θέλει και το ΔΝΤ, το οποίο στη Φρανκφούρτη θεωρούν «παράγοντα αξιοπιστίας».

 Ο Μπενουά Κερέ (συνέντευξη στην ΕΦ.ΣΥΝ.) προδιαθέτει για ενδεχόμενο θετικής εισήγησης για ένταξη των ελληνικών ομολόγων στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, ακόμη κι αν το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου περιοριστεί μόνο στα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. «Η αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος αποτελεί σημαντικό, όμως όχι τον μοναδικό προσδιοριστικό παράγοντα» για το ελληνικό QE, λέει ο Κερέ.

 - Ο ESM, που έχει και την ευθύνη επεξεργασίας και παρουσίασης των μέτρων για το χρέος τόσο στο αυριανό EuroWorkingGroup, όσο και στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, ρίχνει σαφώς το βάρος του υπέρ της απαίτησης Σόιμπλε να παγώσει κάθε συζήτηση για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, με συνέντευξή του σε αυστριακή εφημερίδα, λέει κατηγορηματικά: «Όταν λήξει το πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018, τότε θα υπάρξει μια ανάλυση για τη βιωσιμότητα του. Αν υπάρξουν ανάγκες, τότε θα δράσουμε».

 - Στην πλευρά του ESM, που επιλέγει να εκφράσει τη γραμμή Σόιμπλε, τάσσεται και ο πρόεδρος του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλουμ, που πρόσθεσε ένα «κλικ» διαφοροποίησης, αφήνοντας προ ημερών ανοικτό το ενδεχόμενο να εξεταστεί «κάτι παραπάνω» από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. «Πρόσθετα μέτρα είναι έτοιμα γι να υλοποιηθούν αν χρειαστεί μετά το 2018», είπε ο Ντάισελμπλουμ, που κατέστησε όμως σαφές ότι τα πλεονάσματα 3,5% για αρκετά χρόνια μετά το 2018 είναι αναπόσπαστο στοιχείο της συμφωνίας του περασμένου Μαΐου.

 - Το ΔΝΤ είναι σαφώς ο βασικός υποστηρικτής αυτού του οδυνηρού για την Ελλάδα συμβιβασμού, ανεξάρτητα αν η προβολή του έχει και ένα στοιχείο εκβιασμού προς τους Ευρωπαίους δανειστές, ώστε να σκεφτούν εναλλακτικές λύσεις για μικρότερα πλεονάσματα σε συνδυασμό με μεγαλύτερη παρέμβαση στο χρέος τουλάχιστον για την περίοδο μέχρι το 2021. Έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα το εκφράσει αυτό η εκπρόσωπος του ΔΝΤ Ντ. Βελκουλέσκου στη σχετική συζήτηση αύριο στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο υπό τον τίτλο: «Το υφιστάμενο πρόγραμμα είναι αποτελεσματικό ή χρειάζεται ένα νέο;»

 - Τέλος, ίσως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πώς θα εκφράσουν την αντιπαράθεσή τους με τη γερμανική γραμμή στο Eurogroup πρωτίστως η ίδια η Ιταλία, αλλά και όσες χώρες της Ευρωζώνης επηρεάζονται άμεσα από την αναταραχή στις αγορές ομολόγων ενόψει του ιταλικού δημοψηφίσματος της 4ης Δεκεμβρίου, στο οποίο δημοσκοπικά επικρατεί το «όχι». Η λογική αντίδραση θα ήταν το αυριανό EuroWorkingGroup να στείλει και μέσω Ελλάδας ένα μήνυμα χαλάρωσης που θα διευκόλυνε και τον Ρέντσι, αλλά η πολιτική συμπεριφορά της ηγεσίας της Ευρωζώνης ουδέποτε είχε καλή σχέση με την κοινή λογική.

www.dikaiologitika.gr