του Vladimiro Giacche’
31. Σε πολλές
χώρες του Τρίτου κόσμου ξεσπούν κρίσης χρέους. Μετά από κάθε τέτοια κρίση οι
Ηνωμένες Πολιτείες προσελκύουν νέα κεφάλαια και βλέπουν να ενισχύετε ο ρόλος
της Wall Street , ως παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κέντρο. Γενικότερα , από όλο
τον κόσμο, τεράστια κεφάλαια επιστρέφουν στις χώρες υψηλού εισοδήματος, ενώ στη
δεκαετία του εβδομήντα είχαμε το αντίθετο. Έτσι, αυξάνεται και πάλι το
εισοδηματικό χάσμα μεταξύ των δυτικών χωρών και του υπόλοιπου κόσμου .
32 . Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων, σε συνδυασμό με
την κατάρρευση των τιμών των ενεργειακών πρώτων υλών, στα μέσα της δεκαετίας
του ογδόντα , συνέβαλε και αυτή - σε καθοριστικό ίσως βαθμό -στην κατάρρευση
της ΕΣΣΔ και των σοσιαλιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπη. Τα επιτόκια επιδείνωσαν τη θέση των υπερχρεωμένων χωρών
(οι σοσιαλιστικές χώρες είχαν πάρει μεγάλα δάνεια), σε σχέση με τα μικρότερα
έσοδα από την εξαγωγή των ενεργειακών πρώτων υλών . Επιπλέον, η κούρσα των
εξοπλισμών , η οποία επί προεδρίας Ρέιγκαν επιταχύνθηκε σημαντικά, υποχρέωσε τις
χώρες αυτές να δαπανήσουν για εξοπλισμούς ένα υψηλό ποσοστό του ακαθάριστου
εγχώριου προϊόντος τους, το οποίο οδήγησε σε μείωση του μεριδίου του εθνικού
πλούτου που κατευθύνεται στην κατανάλωση. Αυτές οι οικονομικές δυσκολίες είναι
από τις κύριες αιτίες - ακόμη και αν τις θυμόμαστε λιγότερο - της πτώσης του
Τείχους του Βερολίνου και του τέλους της Σοβιετικής Ένωσης .
33 . Το τέλος της
ΕΣΣΔ σηματοδοτεί μια καμπή στην ιστορία του εικοστού αιώνα, και χαρίζει στο
σύγχρονο καπιταλισμό την αύρα, περισσότερο και από υπεροχή, του αμετάκλητου.
Δεν είναι τυχαία η επιτυχία που γνώρισε στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα
το μέτριο βιβλίο του Francis Fukujama "Το Τέλος της Ιστορίας".
Εκ των
υστέρων, είναι εύκολο να κρίνουμε την κατάσταση ως πολύ πιο σύνθετη από ότι
άφηναν να εννοηθεί οι θριαμβευτικοί απολογισμοί της εποχής.Εάν η είσοδος των
πρώην σοσιαλιστικών χωρών της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά ευνόησε την ανάκαμψη
των κερδών πολλών δυτικών εταιρειών ( ειδικά εκείνων που ήταν σε θέση να διευρύνουν
τις αγορές για τα προϊόντα τους, καθώς και τη μετεγκατάσταση σε αυτές τις χώρες
της παραγωγή τους) , το ποσοστό των βιομηχανικών επενδύσεων στις δυτικές χώρες
( και άρα και η απασχόληση ) συνέχισε να φθίνει.
Και η ίδια η απώλεια του
εξωτερικού "Εχθρού" όξυνε τις λανθάνουσες αντιπαραθέσεις μεταξύ των
οικονομικών συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Η πιο
εντυπωσιακή περίπτωση ήταν το 1992 το ευρώ , η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πρόκληση για την νομισματική ηγεμονία των ΗΠΑ
σε παγκόσμια κλίμακα .