Ανταγωνιστική υποτίμηση

του Robert Kurz

Ενα ισχυρό νόμισμα, με υψηλή συναλλαγματική ισοτιμία,γενικά θεωρείται  ως σημάδι  οικονομικής ανωτερότητας. Τα λεγόμενα ασθενή νομίσματα, είναι τα νομίσματα των μικρών χωρών ή των χωρών  που είναι υποψήφια να ηττηθούν στην παγκόσμια αγορά. Ο κανόνας αυτός, ωστόσο, φαίνεται πως έχει χάσει την αξιοπιστία του. Όλοι φοβούνται  ότι το νόμισμα τους μπορεί να γίνει πιο ακριβό. Στην Ελβετία, η κεντρική τράπεζα παρέμβηκε για να φτηνύνει το ελβετικό φράγκο που ήταν σε άνοδο έναντι του ευρώ. Οι κεντρικές τράπεζες της Ιαπωνίας και άλλων χωρών ακολουθούν την ίδια πολιτική έναντι του δολάριου. Και αναδυόμενες χώρες όπως η Βραζιλία παλεύουν απεγνωσμένα ενάντια στην ανατίμηση των νομισμάτων τους. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη δεν ανησυχούν καθόλου από την τάση υποτίμησης των νομισμάτων τους, κάτι που  δεν το θεωρούν πλέον και τόσο σημαντικό.

Μετά το δήθεν τέλος της κρίσης μπορούμε δηλαδή να αρχίσουμε να μιλάμε για  την ανταγωνιστική υποτίμηση.

Το ζήτημα εξηγείται από την αλλαγή της οικονομικής δομής του καπιταλισμού.  Η σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας βασίζεται μόνο σε πιστωτικές φούσκες, σουρεαλιστικών διαστάσεων, και στις διεθνείς συναλλαγές με τις οποίες αυτές συνδέονται.

Για τις πλεονασματικές χώρες, όπως η Ιαπωνία, η Κίνα και η Γερμανία, η εξάρτηση από τις εξαγωγές είναι μονόδρομος, ενώ οι ελλειμματικές χώρες  εξαρτώνται και αυτές  από το μονόδρομο ροής του διεθνικού χρηματικού κεφαλαίου. Και στις δύο περιπτώσεις, τα όρια έχουν εξαντληθεί. Τώρα ο καθένας προσπαθεί να ανακτήσει τη θέση του σε βάρος των άλλων. 

Κάποιοι προσπαθούν να σώσουν με κάθε κόστος το πλεόνασμα των εξαγωγών τους, κάποιοι άλλοι με τη σειρά τους θέλουν να κατακτήσουν ένα μεγαλύτερο μερίδιο των εξαγωγών. Αλλά οι εξαγωγές μιας χώρας γίνονται τόσο πιο φθηνές και συνεπώς πιο ανταγωνιστικές, όσο πιο φθηνό είναι το νόμισμα ,ενώ οι εισαγωγές, αντίθετα, γίνονται πιο ακριβές. Η ανταγωνιστική υποτίμηση δείχνει ότι παντού ακολουθείται ο δρόμος της εσωτερικής υποτίμησης της οικονομίας  και το βάρος δίνεται μόνο στην αύξηση των εξαγωγών.

Στην ευρωζώνη έχουμε την ιδιαίτερα παράδοξη κατάσταση όπου οι ελλειμματικές χώρες να μην μπορούν να υποτιμήσουν έναντι της πλεονασματικής χώρας, της Γερμανίας, επειδή έχουν το ίδιο νόμισμα. Επιπλέον, το σχετικά αδύναμο ευρώ, ακριβώς λόγω της κρίσης χρέους στη νότια Ευρώπη, αυξάνει ακόμη περισσότερο τις γερμανικές εξαγωγές στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό βέβαια δεν μπορεί  να κρατήσει για πολύ,αφού υπονομεύει τις ίδιες τις προϋποθέσεις ύπαρξης του ενιαίου νομίσματος.Αυτό που θα  βάλει τέρμα στο ευρώ είναι ο οδοστρωτήρας των εξαγωγών της Γερμανίας. Δεν υπάρχει εγχειρίδιο πολιτικής οικονομίας που να δείχνει ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να λειτουργήσει. Η διάλυση του ευρώ,όμως, και η επιστροφή στα παλαιά εθνικά νομίσματα θα εκτινάξει στα ύψη το εξωτερικό χρέος των ελλειμματικών χωρών, ενώ παράλληλα θα ενισχυθεί δραστικά το γερμανικό μάρκο,και θα σταματήσει η μηχανή των εξαγωγών της Γερμανίας. Το κατασκεύασμα του ευρώ ήταν προφανώς μια επιχείρηση αυτοκτονίας.

Για χώρες με μεγάλο εξαγωγικό πλεόνασμα η ανατίμηση του νομίσματος τους, για κάποιο διάστημα θα μπορούσε να μη δημιουργεί προβλήματα αν διέθεταν μια ισχυρή εσωτερική αγορά ή / και  μια βιομηχανία μονοπωλιακού χαρακτήρα. Αυτή ήταν η περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας τον δέκατο ένατο αιώνα και των Ηνωμένων Πολιτειών στα μέσα του εικοστού. Τα νομίσματα αυτών των παγκόσμιων υπερδυνάμεων έπαιζαν το ρόλο του παγκόσμιου νομίσματος. Μετά την παρακμή των υπερχρεωμένων Ηνωμένων Πολιτειών, δεν βλέπω ποιος μπορεί να βάλει υποψηφιότητα για τη διαδοχή, και αυτός σίγουρα δεν είναι η Κίνα. Η δραστική ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος, η οποία αναβάλλεται, θα οδηγούσε στην καταστροφή ακόμη και εκεί τις εξαγωγικές βιομηχανίες και στην υποτίμηση τα τεράστια αποθέματα δολαρίων που διαθέτει η Κίνα . Κανένας πλέον δεν μπορεί  να κάνει πίσω από τη θέση του, αλλά αντικειμενικά είναι αδύνατο να διατηρήσει τις εξαγωγές ως μονόδρομο προς τις χρεωμένες χώρες. Η ανταγωνιστική υποτίμηση, πέρα από την κρίση του ευρώ,οδηγεί  και στην παγκόσμια νομισματική κρίση.

Πρωτότυπος τίτλος ABWERTUNGSWETTLAUF. Αρχική δημοσίευση στη Neues Deutschland, 14.11.2011.

Το αδιέξοδο των δύο οικονομικών μοντέλων

Στα πλαίσια της οικονομικής ιδεολογίας της Δύσης,για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αντιπαρατάχθηκαν δύο αντίπαλα μοντέλα : το μοντέλο των ΗΠΑ, νεοφιλελεύθερο ή ριζοσπαστικό, που είναι  προσανατολισμένο στην αγορά, και το κεϋνσιανό μοντέλο του κράτους πρόνοιας, της βιομηχανικής πολιτικής στην Ευρώπη, γνωστό και σαν "καπιταλισμός της Ρηνανίας". Οι ιδεολόγοι της αγοράς στοιχημάτιζαν σε μια πολιτική της προσφοράς (περικοπές δαπανών με οποιοδήποτε κόστος, κυρίως το μισθολογικό κόστος), ενώ οι ιδεολόγοι του κράτους στοιχημάτιζαν σε μια πολιτική της ζήτησης (αύξηση της κατανάλωσης μέσω των δημόσιων δαπανών και αυξήσεις μισθολογικές ). 

Για πάνω από τριάντα χρόνια το ευρωπαϊκό μοντέλο θεωρήθηκε εντελώς αναξιόπιστο, στο βαθμό που οι μεγάλες  δαπάνες του δημοσίου έφερναν πληθωρισμό, ενώ η ανάπτυξη παρέμεινε στάσιμη (στασιμοπληθωρισμός). Η κατάρρευση του κρατικού σοσιαλισμού φάνηκε να επιβεβαιώνει αυτή τη διάγνωση. Στο σημείο αυτό, η αμερικάνικη αντίληψη του υπερφιλελευθερισμού ξεκίνησε τη θριαμβευτική πορεία της, και οι Ευρωπαίοι μετατράπηκαν σε καλούς μαθητές του,με τελευταίους αλλά όχι έσχατους τους Σοσιαλδημοκράτες με επικεφαλής τους Σρέντερ και Μπλερ.

Η μεγάλη "επιτυχία" της νεοφιλελεύθερης επανάστασης, όπως όλοι γνωρίζουν, ήταν η δημιουργία χρηματοοικονομικών φουσκών τεραστίων διαστάσεων που τροφοδότησαν παγκόσμια κύματα χρέους για περισσότερο από μια δεκαετία. Όταν το κραχ του 2008, έβαλε ένα τέλος σε αυτήν την εποχή ξέσπασε  μια καταιγίδα τεραστίων διαστάσεων. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με επικεφαλής το "μεγάλο συνασπισμό" της Γερμανίας, βγήκαν ξεδιάντροπα να κατηγορήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και το νεοφιλελεύθερο δόγμα τους - λες και δεν είχαν και αυτές εφαρμόσει τις ίδιες πολιτικές. 

Για κάποιο διάστημα φάνηκε να έχει γίνει κάποια αλλαγή και ότι οι κυβερνήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού με προγράμματα διάσωσης και αναθέρμανσης της οικονομίας, θα ακολουθούσαν το ευρωπαϊκό μοντέλο. 

Τα όρια όμως της κρατικής χρηματοδότησης δεν άργησαν να φανούν με τη μορφή της κρίσης του δημόσιου χρέους.Ετσι, ο παραδοσιακός ανταγωνισμός έφτασε στο σημείο ανάφλεξης, με τους ρόλους τώρα να έχουν αντιστραφεί, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως : οι ΗΠΑ και η οικονομική ελίτ της  τώρα στοιχημάτιζαν στην κρατική παρέμβαση του κράτους, προκειμένου να τονωθεί η αγορά, ενώ η Ευρώπη, υπό την ηγεσία της Μέρκελ, προσανατολίστηκε προς τα προγράμματα άγριας λιτότητας.

Αλλά η αλήθεια είναι ότι το μοντέλο που ακολουθείται είναι το ίδιο, με την κάθε πλευρά να προσπαθεί να τα φορτώσει στην άλλη. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, από τη μία πλευρά ψηφίζουν προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας στις δαπάνες, ενώ από την άλλη, οι κεντρικές τράπεζες δεσμεύονται να διασφαλίσουν στις αγορές χρήματα. Από τα κράτη μέλη ζητούν να κάνουν οικονομίες και από τις εταιρείες να επενδύουν. 

Μόνο που οι τράπεζες, αν και φορτωμένες με φτηνό χρήμα, χορηγούν δάνεια με το σταγονόμετρο, προτιμώντας να έχουν τα χρήματα τους στις κεντρικές τράπεζες. Από την άλλη , οι εταιρείες έχουν σταματήσει να ζητούν πιστώσεις προκειμένου να προχωρήσουν σε επενδύσεις, και ακολουθούν την παλιά γνωστή συνταγή της δραστικής μείωσης του κόστους. Χωρίς τις δαπάνες του δημοσίου δεν λειτουργεί πλέον τίποτα, αλλά αυτές θα πρέπει να περικόπτωνται ολοένα και περισσότερο. Η αλήθεια είναι πως όταν οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν δημόσιο χρέος δεν το κάνουν για να στηρίξουν την αύξηση της πραγματικής ζήτησης, αλλά για να μη πέσει η αξία αυτών των τίτλων και να σωθούν οι τράπεζες που αδυνατούν να τους ξεφορτωθούν.

Αυτή η υποκριτική πολιτική οδήγησε στην επιστροφή μιας χειρότερης μορφής στασιμοπληθωρισμού, αλλά δεν θα σταματήσει εδώ. Προς το παρόν, οι ΗΠΑ φαίνεται να ευνοούν  τον πληθωρισμό και η Ευρώπη της Μέρκελ το δρόμο της ύφεσης και τη δημοσιονομική πολιτική ενός κράτους σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.Ούτε το ένα ούτε το άλλο μοντέλο θα βγάλουν πουθενά. Αυτοί που θέλουν να διασώσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ρίξουν τη ζήτηση, και αυτοί που θέλουν να διασώσουν τη ζήτηση είναι υποχρεωμένοι να καταστρέψουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η παράλογα αντιφατική διάρθρωση των δύο οικονομικών μοντέλων δείχνει ότι οι κοινές καπιταλιστικές βάσεις τους τώρα καταρρέουν.


 Robert Kurz - από τη "Neues Deutschland", 6 Φεβ 2012

[--->]

Αποπληθωρισμός και πληθωρισμός

 

του Robert Kurz 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Neuen Deutscland,στις 02/01/2009

Αν και μόλις πρόσφατα , ο πληθωρισμός έδειχνε να βρίσκεται εκτός ελέγχου , τώρα το φάντασμα αυτό φαίνεται να έχει εξορκιστεί , παρά το ποσοστό του 2,6 % (στμ. στη Γερμανία και στην Ε.Ε.) , το 2008 , ήταν το μεγαλύτερο των τελευταίων 14 χρόνων. Σήμερα, αντίθετα, η απειλή έρχεται από τον αποπληθωρισμό , η πτώση των τιμών λόγω της δραστικής μείωσης των πωλήσεων. Ο φόβος του πληθωρισμού και του αποπληθωρισμού εναλλάσσονται σε όλο και μικρότερα χρονικά διαστήματα . Η άνοδος ή η πτώση των τιμών είναι απλά ένα εξωτερικό σημάδι.

Η κίνηση των τιμών και προς τις δύο κατευθύνσεις ,οφείλεται επίσης και στη συνήθη διακύμανση της σχέσης προσφοράς και ζήτησης . Οι όροι για τον πληθωρισμό και τον αποπληθωρισμό διαφέρουν ως προς δύο ζητήματα . Από τη μία , δεν πρόκειται για μια διακύμανση των τιμών σε μια χρονική περίοδο , ​​σε έναν ή περισσότερους τομείς, αλλά μάλλον για μια παγκόσμια διακύμανση ταυτόχρονα. Από την άλλη , το μέγεθος των διακυμάνσεων , προς τα πάνω ή προς τα κάτω ,είναι κάτι παραπάνω από μια απλή αλλαγή των συνθηκών της αγοράς .
 

Στην πραγματικότητα , πληθωρισμός και αποπληθωρισμός  είναι απλά διαφορετικές εκδηλώσεις μιας απαξίωσης του συνολικού κεφαλαίου , ή των διαφόρων φάσεων του . Ετσι, από την αρχή της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης (τη μικροηλεκτρονική) η εργατική δύναμη , ως αναπόσπαστο κομμάτι του κεφαλαίου , έχει υποτιμηθεί σε ολόκληρο τον κόσμο , οδηγώντας σ’ ένα σταδιακό αποπληθωρισμό τους πραγματικούς μισθούς . Από στενά επιχειρηματική άποψη, μια τέτοια κατάσταση μπορεί να φανεί μόνο ως ένα πλεονέκτημα για τη αξιοποίηση του κεφαλαίου. Για το σύστημα στο σύνολο του , όμως , η μείωση των μισθών έχει θανατηφόρες συνέπειες , επειδή εκμηδενίζει την αγοραστική δύναμη .

 Η προσομοίωση της αγοραστικής δύναμης με τις οικονομικές φούσκες ταυτόχρονα με τον αποπληθωρισμό των πραγματικών μισθών, οδήγησε σε ένα πληθωρισμό των περιουσιακών τίτλων και των πιστωτικών ομολόγων, που δεν είχαν πλέον καμία πραγματική κάλυψη . Το αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από ένα αποπληθωριστικό σοκ με κατάληξη την υποτίμηση του πλασματικού χρηματικού κεφαλαίου , όπου έχουν γίνει καπνός χιλιάδες εκατομμύρια δολάρια και ευρώ . 

Με την όλο και μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγικότητας , ο αποπληθωρισμός των μισθών και των εισοδημάτων από ιδιοκτησία,έκανε ορατή μια τεράστια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στην παγκόσμια παραγωγή αγαθών,κάτι για το οποίο επί μεγάλο χρονικό διάστημα δεν υπήρχαν παρά μόνο ενδείξεις . 

Το αποτέλεσμα ήταν μια ραγδαία εξάπλωση της υποτίμησης του πραγματικού κεφαλαίου , του παραγωγικού κεφαλαίου ( ανακατανομή λειτουργίας των μηχανημάτων , κλείσιμο εργοστασίων ), του εμπορεύματος - κεφάλαιο ( πτώση της τιμής και καταστροφή των προϊόντων που δεν μπορούν να πωληθούν ) . Η δραστική μείωση της παραγωγής,οι  εκπτώσεις στην τιμή των εμπορευμάτων με ρίσκο, και η δωρεάν πίστωση στους πελάτες μέσω του αποπληθωρισμού των τιμών των εμπορευμάτων ( για παράδειγμα , στην αυτοκινητοβιομηχανία ) δεν είναι παρά προσωρινές προσπάθειες να αναβληθεί αυτό το είδος υποτίμησης .
 

Τώρα που τα κράτη κινούνται προς την εκτύπωση χρήματος ώστε να απορροφήσουν τις απώλειες από τον αποπληθωρισμό , προετοιμάζουν μια νέα μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού , η οποία σε γενικές γραμμές θα απαξιώσει ριζικά το χρήμα , ως παγκόσμιο καπιταλιστικό " μέσο βιοπορισμού ". Η βαθύτερη αιτία βρίσκεται στο ότι η τρίτη βιομηχανική επανάσταση απαξίωσε, σε πρωτοφανή βαθμό  την "ουσία της εργασίας" σε όλες τις φάσεις της "αξίας" . Ετσι, το παγκόσμιο κεφάλαιο κινείται προς μια κατεύθυνση όπου πληθωρισμός και αποπληθωρισμός δεν θα πάψουν να εναλλάσσονται, αν δεν απαξιωθούν το ίδιο και ταυτόχρονα όλες οι μορφές της αξίας: η εργασία ,το βιομηχανικό κεφάλαιο , το χρηματικό κεφάλαιο ,το πιστωτικό κεφάλαιο και το χρήμα, ως καθολικό μέσο .
 

Η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα αν θα αποφασίσει οικειοθελώς να πάψει να υπάρχει , λόγω της έλλειψης δυνατοτήτων αξιοποίησης , ή θα πρέπει να βάλει ένα τέλος στον "τρόπο παραγωγής που βασίζεται στην αξία" ( Μαρξ ) .

[--->]

Εργασία χωρίς αξία

Ο Robert Kurz , και η ομάδα στην οποία συμμετείχε ( Krisis ) , υποστηρίζει ότι η όποια πραγματική ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας είναι σήμερα αδύνατη ,αφού δεν υπάρχουν τα πραγματικά περιθώρια πραγματικής αξιοποίησης του παραγόμενου εμπορεύματος, κάτι που οφείλεται στον εξαιρετικά υψηλό βαθμό παραγωγικότητας σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρωπότητας, η οποία επιτεύχθηκε με μια  αστεία μικρή ποσότητα εργασίας σε σχέση με τις συνήθεις παραμέτρους. Η "ανάκαμψη της οικονομίας" που κάθε φορά αναγγέλλεται, σύμφωνα με τον Kurz, δεν είναι παρά μια φούσκα που αργά ή γρήγορα θα σκάσει, αφού εξαρτάται από τις ενέσεις ρευστότητας από το κράτος χωρίς να υπάρχει κανένα πραγματικό αντίκρισμα σε αξία (εντυπωσιακά παραδείγματα αυτού του μηχανισμού ήταν οι ξέφρενες ενέσεις ρευστότητας από το κράτος προκειμένου να σταματήσει την κρίση του 2008 ) , ή τους "διεστραμμένους" και αυτοαναφορικούς μηχανισμούς του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η Γερμανία, η οποία στην Ευρώπη θεωρείται κάτι σαν ατμομηχανή της ανάκαμψης , δεν ξεφεύγει από αυτά τα πρότυπα , και η τρέχουσα " άνθηση " της οικονομίας της θα καταλήξει, σύντομα,ίσως, σε ένα ακόμη φιάσκο,σε μία ακόμη φούσκα .

[--->]

Οικονομική ευθανασία

Του Robert Kurz

Στην  ιδεολογία της πολιτικής οικονομίας, το χρήμα είναι ένα εξελιγμένο εργαλείο  για  πιο αποτελεσματική παροχή υλικών αγαθών και υπηρεσιών στην κοινωνία, για αυτό και θα έπρεπε να είναι ανευ σημασίας, με την  οικονομική έννοια του όρου,αφού δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα απλό "πέπλο"  πάνω στην πραγματική παραγωγή καi διανομή. Ο Μαρξ, όμως, έδειξε ότι το χρήμα, ως μέσο αξιοποίησης του κεφαλαίου, είναι αυτοσκοπός, ένα φετίχ,και επομένως έχει προτεραιότητα σε σχέση με την ικανοποίηση των υλικών αναγκών. 

Τα πραγματικά αγαθά παράγονται μόνο αν εξυπηρετούν τον αυτοσκοπό του πολλαπλασιασμού του χρήματος, διαφορετικά η παραγωγή τους διακόπτεται,αν και μπορεί να είναι τεχνικά εφικτή και παρά το γεγονός ότι έχουν  ζωτική σημασία. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές σε τομείς όπως των συντάξεων και της υγείας, αν και οι ίδιοι  δεν είναι  φορείς  αξιοποίησης του κεφαλαίου, αλλά πρέπει να χρηματοδοτούνται από τους μισθούς και τα κέρδη. Σε καθαρά υλικό επίπεδο, υπάρχουν αρκετοί διαθέσιμοι πόροι για να παρέχονται στον πληθυσμό, τροφή και ιατρική φροντίδα, ακόμη και αν ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού  δεν αποτελεί μέρος του ενεργού εργατικού δυναμικού. Κάτω,όμως, από τις προσταγές του χρήματος φετίχ, αυτή η αντικειμενική δυνατότητα γίνεται "θνησιγενής"

Τα συνταξιοδοτικά συστήματα  και τα συστήματα υγείας υποτάσσονται έμμεσα στις προσταγές της αφηρημένης αξιοποίησης.Σε συνθήκες δημοσιονομικής κρίσης, και στα δύο εφαρμόζονται  "προγράμματα εξοικονόμησης δαπανών".

  

Αυτό σημαίνει ότι η διαχείρηση τους θα πρέπει να γίνεται  με οικονομικά κριτήρια, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στις χρηματοοικονομικές κινήσεις. Ακόμα και μια ιατρική διάγνωση γίνεται εμπόρευμα, υπόι την πίεση του ανταγωνισμού. Στόχος δεν είναι η υγεία και η ευημερία των ανθρώπων, αλλά η χορήγηση φαρμάκων για την εξασφάλιση της παραγωγικότητας, από τη μία, και η διαχείριση της ασθένειας, από την άλλη.

 Ο ιδανικός εργαζόμενος, για τα υπάρχοντα συστήματα υγείας, θα πρέπει να έχει την κράση ενός αθλητή ολυμπιακών αγώνων (για να αυξάνεται το Ακαθάριστο Εθνικό Προίόν), αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει και να υποφέρει από κάποια χρόνια πάθηση (για να γεμίζουν τα ταμεία του συστήματος υγείας),  και να τα ''τινάζει'' εγκαίρως, όταν φτάνει σε ηλικία συνταξιοδότησης (για να μη γίνεται βάρος στον καπιταλισμό).

Η ίδια η ιατρική επιστήμη ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο για τον υπέροχο αυτό υπολογισμό. Έχει προχωρήσει μάλιστα, τόσο πολύ που όλο και περισσότεροι ζουν πολύ περισσότερο αφού βγουν σε σύνταξη. Και αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πώς ο ανταγωνισμός άσκεί πίεση στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων η οποία δεν είναι πλέον συμβατή με τη λογική του κεφαλαίου. Η "βουβή δύναμη των περιστάσεων" (Μαρξ) δημιουργεί  έτσι μια τάση,  αντιστροφής των αναμφισβήτητων  ιατρικών κατακτήσεων.

 Η παραγωγή τεχνητής φτώχειας έχει προληπτικό χαρακτήρα. Στη Γερμανία, το προσδόκιμο όριο ζωής των χαμηλότερα αμοιβόμενων εργατών, μειώθηκε κατά 2 χρόνια (από 77,5 χρόνια στα 75,5), από το 2001. Όσοι δεν βγάζουν αρκετά, ούτε για την απλή επιβίωση τους, αν και εργάστηκαν σκληρά σε θέσεις πλήρους απασχόλησης , στα γεράματα τους είναι τόσο εξαντλημένοι, που η ιατρική πλέον δεν μπορεί να τους προσφέρει καμία βοήθεια. Επιπλέον,έχουν και μικρότερη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη , ανάλογα με το βαλάντιο του καθενός.
 

Παράδειγμα τα ελληνικά νοσοκομεία που ουσιαστικά έχουν χρεοκοπήσει, και όπου οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν αναστείλει την προμήθεια φαρμάκων για τον καρκίνο, το AIDS και την ηπατίτιδα, και έχουν διακόψει και την παροχή ινσουλίνης. Αυτό δεν αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα, αλλά είναι η εικόνα του μέλλοντος που μας περιμένει. Τουλάχιστον για τους φτωχούς αρρώστους και τους "περιττούς", και για όλους όσους είναι άχρηστοι πια με τη λογική του καπιταλισμού. Σε όλους αυτούς, οι ειδικοί, οι τεχνικοί, θα κάνουν την ίδια ερώτηση που έκανε ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος στους στρατιώτες του, καθώς λιποτακτούσαν από το πεδίο της μάχης:
 

"Σκυλιά! Θέλετε να ζήσετε αιώνια;"

 
- 9 Ιανουαρίου 2012 -

[--->]