Η ΚΡΙΣΗ ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ «ΕΛΛΑΔΑ-ΜΠΑΤΑΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ»

 

Το σχέδιο «Ελλάδα – ενεργειακός κόμβος» καμιά σχέση δεν έχει με τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας αλλά με τις ανάγκες της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και την εξαγωγή περιβαλλοντικού κόστους της Ευρώπης στις περιφερειακές χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε τρίτες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου

 

Της Βάννα Σφακιανάκη

Μια Ελλάδα «μπαταρία» της Ευρώπης, αξιοποιώντας το μεγάλο δυναμικό που διαθέτει σε ηλιακή και αιολική ενέργεια, είχε υποσχεθεί το Φεβρουάριο του 2019 ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. [1] Για εσωτερική κατανάλωση χρησιμοποιείται ο όρος «Ελλάδα

– ενεργειακός κόμβος» που είναι πιο μεγαλειώδης και βέβαια, πιο ασαφής! Η προοπτική επενδύσεων σε κάθε μορφής ενεργειακά έργα για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου, μεταφράζεται σε απόλυτη κυριαρχία των ενεργειακών έργων στη χώρα, σε αστρονομικά ποσά που θα διατεθούν σε επιδοτήσεις αντί να διατεθούν σε άλλου είδους υποδομές και σε υπέρογκα ποσά που θα κληθεί η κοινωνία να πληρώσει. Όλα αυτά καμιά σχέση δεν έχουν με τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας αλλά με τις ανάγκες της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και την εξαγωγή περιβαλλοντικού κόστους της Ευρώπης στις περιφερειακές χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε τρίτες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου.

 

ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ:

• Γιγαντώνονται οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα ως το 2030, [2] με σταθμούς Ανανεώσιμης Ενέργειας συνολικής ισχύος 25-30 GW, τριπλάσιους από αυτούς των 10 GW που είναι εγκατεστημένοι σήμερα και μονάδες αποθήκευσης 5-8 GW. Το συνολικό κόστος των στόχων εκτιμάται σε 33-35 δισ. ευρώ στα επόμενα 8 χρόνια, για τους σταθμούς ΑΠΕ 12-13 δισ., για τις μονάδες αποθήκευσης 7-10 δισ. και για τις επεκτάσεις, αναβαθμίσεις των δικτύων 10 δισ. ευρώ.

Ο απόλυτος παραλογισμός είναι ότι για να υλοποιηθούν αυτά τα έργα θα τους επιβληθούν περιορισμοί στη μέγιστη ισχύ που θα μπορούν να εγχέουν σταδίκτυα, θα γίνονται δηλαδή περικοπές ενέργειας στους σταθμούς ΑΠΕ και στις μονάδες αποθήκευσης, όπως έχει ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή.  Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Διαχειριστή του Συστήματος (ΑΔΜΗΕ) Γιάννη Μάργαρη «Η υπόθεση θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί όταν φύγουμε πάνω από τα 25 γιγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ,τότε τα επίπεδα περιορισμών που θα πρέπει να τεθούν στην έγχυση ενέργειας από τις ΑΠΕ θα είναι τόσο υψηλά ώστε δεν θα είναι διαχειρίσιμα από πλευράς επενδυτών». [3]

Παράλληλα προχωρούν και τα έργα διακρατικών ηλεκτρικών διασυνδέσεων της Ελλάδας, αφ’ ενός με Κύπρο και Ισραήλ και αφ’ ετέρου με την Αίγυπτο.

• Εξαγγέλθηκαν σεισμικές έρευνες υδρογονανθράκων σε έκταση 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα θαλάσσια «οικόπεδα» που έχουν παραχωρηθεί νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και της Κρήτης από το σκάφος Sanco Swift που έχει ναυλώσει η νορβηγική PGS για λογαριασμό της κοινοπραξίας υπό την ExxonMobil. Τμήματα των «οικοπέδων» αυτών δεν είναι οριοθετημένα και γι’αυτό η Ελληνική κυβέρνηση αναζητά τρόπο να (ξανα)ξεκινήσουν συνομιλίες με τη Λιβύη για καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών των δύο χωρών, ζητώντας τη συνδρομή των ΗΠΑ.

Στην πραγματικότητα οι σεισμικές έρευνες είχαν ξεκινήσει νωρίτερα εν κρυπτώ,όπως είχε καταγγείλει η ΠρωτοβουλίαΚρήτης ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων κάτι που δεν διαψεύστηκε ενώ τα λιμεναρχεία δήλωναν άγνοια,[4] για να επιβεβαιωθεί στη συνέχεια.

Από την 1η Νοεμβρίου ξεκίνησαν τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες στο «Block 2» του Ιονίου Πελάγους που έχουν μισθώσει οι εταιρείες της κοινοπραξίας Energean – Helleniq Energy, ενώ όπως έγινε γνωστό από την Helleniq Energy,τις επόμενες εβδομάδες ξεκινούν τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες και στις παραχωρήσεις του Κυπαρισιακού Κόλπου (block 10) και του block «Ιόνιο» στο Ιόνιο Πέλαγος. [5]

Τη στιγμή που οι πετρελαϊκές εταιρείες κολυμπάνε στο χρήμα από το ράλι των τιμών του μαύρου χρυσού, σύμφωνα με τον Οικονομικό Ταχυδρόμο, [6] προχωράει και η περιβαλλοντική αδειοδότηση του ελληνικού τμήματος του αγωγού φυσικού αερίου East Med.

 

 

ΠΟΣΑ ΨΕΜΑΤΑ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΧΗ;

Όλες οι ειδήσεις σχετικά με τις εξελίξεις στις έρευνες υδρογονανθράκων αναφέρονται σε εξόρυξη φυσικού αερίου, παρά το γεγονός ότι οι συμβάσεις που έχουν κυρωθεί από τη Βουλή δεν αφορούν μόνο σε φυσικό αέριο αλλά και πετρέλαιο!

Το φυσικό αέριο ακούγεται πιο φιλικό,πόσο μάλλον τώρα που βαφτίστηκε και πράσινο για τις ανάγκες της ενεργειακής μετάβασης.Ο Γιάννης Μανιάτης όμως ξεπέρασε κάθε όριο δηλώνοντας: «Πρακτικά,ο ιδιώτης – επενδυτής, βάζει όλα τα χρήματα, παίρνει όλα τα ρίσκα, αναλαμβάνει όλους τους κινδύνους. Το ελληνικό δημόσιο, δεν βάζει ούτε ένα ευρώ. Για να τα βάζει αυτά τα χρήματα ο ιδιώτης, ξέρει πολύ καλά που τα βάζει και τι πιθανότητες έχει να τα πάρειπίσω. Όταν λοιπόν, με το καλό βγουν καλές οι γεωτρήσεις, παραγωγικές, τότε περίπου, στις ελληνικές θάλασσες που είναι σχετικά δύσκολες θάλασσες, τα κέρδη μοιράζονται μισά-μισά, δηλαδή περίπου μισά το ελληνικό δημόσιο καιμισά ο επενδυτής». [7]

Σε τέτοιου είδους ισχυρισμούς απαντά η Πρωτοβουλία Κρήτης ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων:

«Όμως η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός προσωπικά, δεν είπαν λέξη για το γεγονός ότι όλη αυτή η δραστηριότητα για να ολοκληρωθεί, αν ολοκληρωθεί,θα περάσουν τουλάχιστον 7 χρόνια συνεχούς περιβαλλοντικής υποβάθμισης της νότιας και δυτικής θαλάσσιας επικράτειας. Δεν είπαν τίποτα για την ταμπακιέρα που ενδιαφέρει αυτούς και τους εντολείς τους, ότι δηλαδή τα όποια κοιτάσματα, αν ποτέ βρεθούν, θα ανήκουν στις πολυεθνικές αναδόχους των εξορύξεων, όπως ρητά αναγράφεται στη σύμβαση παραχώρησης που έγινε νόμος του ελληνικού κράτους.Δεν είπαν τίποτα ούτε για τον μεγάλο ελέφαντα στο δωμάτιο, ότι οι έρευνες, οι εξορύξεις και η απαραίτητη πατριδοκαπηλία συνεπάγονται νέους πακτωλούς δημόσιου χρήματος στις πολυεθνικές των εξοπλισμών.». [8]

Πόσες ενημερώσεις, ημερίδες,παραστάσεις, προσφυγές, πόσες κινητοποιήσεις για το ενεργειακό όπως η πρόσφατη στη Χαλκίδα [9] θα χρειαστούν για να τα αποτρέψουμε όλα αυτά ;

 

Π α ρ α π ο μ π έ ς

1) Μητσοτάκης: Σε μπαταρία της Ευρώπης μπορεί να εξελιχθεί η Ελλάδα δεδο-

μένου του ηλιακού και αιολικού δυναμικού της χώρας, energypress.gr

2) Εντυπωσιακή αναβάθμιση «πράσινων» στόχων στο νέο ΕΣΕΚ – Έως και 30 Γιγα-

βάτ ΑΠΕ και από 5 έως 8 Γιγαβάτ σταθμοί αποθήκευσης το 2030, energypress.gr

3) Στο ΥΠΕΝ η εισήγηση του ΑΔΜΗΕ για περικοπές στην έγχυση ενέργειας από

ΑΠΕ και σταθμούς αποθήκευσης – Αυστηρότερες προθεσμίες για όσους έχουν

όρους σύνδεσης, energypress.gr

4) Σεισμικές έρευνες εν κρυπτώ στην προστατευόμενη Ελληνική Τάφρο;,

nooilcrete.blogspot.com

5) Υδρογονάνθρακες: Έρχονται νέες σεισμικές έρευνες – Η Helleniq Energy

φέρνει σεισμογραφικό για τα blocks «10» και «Ιόνιο», energypress.gr

6) Κολυμπάνε στο χρήμα οι πετρελαϊκές από το ράλι των τιμών του μαύρου

χρυσού, ot.gr

7) Μανιάτης: Το κοίτασμα της νότιας Κρήτης μοιάζει με το γιγαντιαίο της Αιγύ-

πτου, goodnet.gr

8) Ξεκίνησε η διαδικασία εξόντωσης της θαλάσσιας ζωής και της λογικής,

nooilcrete.blogspot.com

9) Μεγαλειώδης συγκέντρωση στη Χαλκίδα ενάντια στα αιολικά σε Εύβοια και

Σκύρο, efsyn.gr

 

ΠΗΓΗ: εφημερίδα Δρόμος της αριστεράς,φύλλο 613,19/11/2022

They-Do-Not-Exist-Δεν υπάρχουν

 

 


 ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ 24 ΕΩΣ ΤΙΣ 27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022 ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ STUDIO ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, μια ομάδα νεαρών Αράβων, γυναικών και ανδρών αφοσιωμένων στον αγώνα για την ελευθερία των Παλαιστινίων επέλεξαν να συμβάλουν στην αντίσταση μέσω της κινηματογραφικής δημιουργίας - καταγράφοντας τις ζωές, τις ελπίδες και τον αγώνα τους για δικαιοσύνη. Δουλεύοντας τόσο στο χώρο της μυθοπλασία όσο και του ντοκιμαντέρ, προσπάθησαν να αφηγηθούν τις ιστορίες της Παλαιστίνης και να δημιουργήσουν ένα νέο είδος κινηματογράφου.

Μεταξύ αυτών των κινηματογραφιστών ήταν οι ιδρυτές του, Mustafa Abu Ali, Sulafa Jadallah και Hani Jawhariya. Άλλοι κινηματογραφιστές ήταν οι Khadija Abu Ali, Ismael Shammout, Rafiq Hijjar, Nabiha Lutfi, Fuad Zentut, Jean Chamoun και Samir Nimr. Οι περισσότεροι ήταν πρόσφυγες, διωγμένοι από τα σπίτια τους στην Παλαιστίνη. Και επιπλέον υπήρχαν συμπατριώτες τους Άραβες που στάθηκαν αλληλέγγυοι, αφιερώνοντας το έργο τους σε ένα δίκαιο σκοπό. Οι ταινίες τους προβλήθηκαν σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο και διεθνώς, αλλά ποτέ στην Παλαιστίνη. Σε κανέναν από τους κινηματογραφιστές δεν επιτράπηκε η είσοδος στην Παλαιστίνη, ή σε αυτό που έγινε γνωστό ως Ισραήλ, πόσο μάλλον στις εκτυπώσεις τους σε σελιλόιντ.

Και περισσότερα από τριάντα χρόνια αργότερα, οι ταινίες τους δεν είχαν ακόμη προβληθεί στην Παλαιστίνη. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του κινηματογραφικού φεστιβάλ Dreams of a Nation στην Παλαιστίνη το 2003, γνώριζα ότι ήταν σκόπιμο και απαραίτητο να προσπαθήσω να ανοίξω το φεστιβάλ με αυτές τις ταινίες στην καρδιά της Παλαιστίνης - την Ιερουσαλήμ - για να τιμήσω το έργο αυτών των γενναίων κινηματογραφιστών.

Για πολλά χρόνια έψαχνα τις πρωτότυπες ταινίες και τους κινηματογραφιστές και τελικά κατάφερα να εντοπίσω τον Kais Al-Zubaidi το 2000, ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα των κινηματογραφιστών και τώρα ζει στο Βερολίνο. Προβάλαμε την ταινία του Palestine, A People's Record (1984) στο πρώτο φεστιβάλ παλαιστινιακού κινηματογράφου στη Νέα Υόρκη. Ο Al-Zubaidi είναι επίσης μοντέρ, εικονολήπτης και ερευνητής αφιερωμένος στον παλαιστινιακό κινηματογράφο.

Το 1982, ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στον Λίβανο και τα παλαιστινιακά κινηματογραφικά αρχεία εξαφανίστηκαν, μαζί με τις υπόλοιπες συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς της PLO. Ο Al-Zubaidi έψαχνε πολλά χρόνια να βρει τις χαμένες ταινίες και τελικά κατάφερε να εντοπίσει μερικές  και τώρα διατηρεί ένα αρχείο στο Βερολίνο. Το αρχείο παλαιστινιακών ταινιών στη Βηρυτό «χάθηκε το 1982. Κάποιοι λένε ότι καταστράφηκε, άλλοι ότι τις ταινίες εξαφάνισε ο ισραηλινός στρατός και μπορεί να υπάρχουν ακόμη», λέει. Ο Al-Zubaidi μας παραχώρησε γενναιόδωρα τις ταινίες προκειμένου να προβληθούν για πρώτη φορά στην Παλαιστίνη.

Οι δύο ταινίες που επέλεξα να προβάλω ήταν η Επιστροφή στη Χάιφα (1981) του σκηνοθέτη Kassem Hawal και η ταινία Δεν υπάρχουν (1974) του Mustafa Abu Ali. Και οι δύο είναι κεντρικής σημασίας για την ιστορία του κινηματογράφου μας.

Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Ghassan Kanafani και με χρηματοδότηση των ίδιων των Παλαιστίνιων (τα χρήματα συγκέντρωσε το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), η ταινία Επιστροφή στη Χάιφα αναφέρεται πολλές φορές ως «η πρώτη παλαιστινιακή ταινία μυθοπλασίας», παρά το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης δεν είναι Παλαιστίνιος. Στο βόρειο Λίβανο, οι Παλαιστίνιοι που ζουν στους προσφυγικούς καταυλισμούς παρείχαν «το κεφάλαιο, τη βοήθεια και τον ενθουσιασμό τους» για το κινηματογραφικό αυτό έργο. Τρεις μήνες πριν την έναρξη των γυρισμάτων στην περιοχή της Τρίπολης, η ομάδα παραγωγής ξεκίνησε μια ευρεία εκστρατεία ενημέρωσης στους καταυλισμούς Nahr el Bared και Al Bedawi.

Πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις σε πλατείες, σε χώρους εργασίας, ακόμη και σε τζαμιά μετά την προσευχή της Παρασκευής. Μόνο για τη σκηνή της εξόδου, που ανοίγει την ταινία, συμμετείχαν 3.000 έως 4.000 κομπάρσοι όλων των ηλικιών, συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες ρούχα εποχής (Παλαιστίνιοι από τους καταυλισμούς έφεραν τις παλιές  τοπικές ενδυμασίες τους), αυτοκίνητα εποχής και δεκάδες ψαρόβαρκες (Λιβανέζοι ψαράδες δάνεισαν τις βάρκες τους). Το πρωί της 23ης Αυγούστου 1981, όλα ήταν έτοιμα και «σαν από θαύμα το σκηνικό της ταινίας στο λιμάνι της Τρίπολης έμοιαζε με αυτό της Χάιφα το 1948».

Η δεύτερη ταινία ήταν σε σκηνοθεσία Mustafa Abu Ali, του 1974, και ο τίτλο της παραπέμπει στην παρατήρηση της Γκόλντα Μέιρ ότι οι Παλαιστίνιοι δεν υπάρχουν. Ο Abu Ali, ένας από τους πρώτους Παλαιστίνιους κινηματογραφιστές και ιδρυτής του κινηματογραφικού τμήματος της PLO, άρχισε να γυρίζει ταινίες το 1968 στην Ιορδανία, μαζί με τους Sulafa Jadallah και Hani Jawhariya. Μετά τον Μαύρο Σεπτέμβριο, ο Abu Ali και οι άλλοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ιορδανία, αλλά συνέχισαν να γυρίζουν ταινίες αντίστασης στον Λίβανο.

Ο Abu Ali μπόρεσε να επιστρέψει στην Παλαιστίνη μετά την υπογραφή των Συμφωνιών του Όσλο, μετά από 47 χρόνια εξορίας ως πρόσφυγας. Ωστόσο, ο ισραηλινός νόμος του απαγορεύει να ζει ή έστω να επισκέπτεται τη γενέτειρά του, τη Maliha (στην περιοχή της Ιερουσαλήμ), και πρέπει να ζει στη Ραμάλα - μόλις 15 χιλιόμετρα μακριά. Η Maliha δέχθηκε επίθεση τον Ιούλιο του 1948 και ισοπεδώθηκε εν μέρει από τις σιωνιστικές δυνάμεις. Όλοι οι κάτοικοι της, και ο Abu Ali , εκκαθαρίστηκαν εθνοτικά και σαν πρόσφυγες δεν τους επετράπη ποτέ να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Σήμερα, οι περισσότεροι Ισραηλινοί γνωρίζουν την περιοχή μόνο ως εμπορικό κέντρο Malcha ή Kenion.

Η συμβολή του Abu Ali στον παλαιστινιακό κινηματογράφο είναι σημαντική, όπως και η συμβολή του στον διεθνή κινηματογράφο. Συνεργάστηκε με τον Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, ο οποίος έλεγε πάντα ότι η ψυχή του ανήκει στην Παλαιστίνη, στην εξαιρετική ταινία Ici et Ailleurs. Ο Γκοντάρ είναι "ένας σπουδαίος κινηματογραφιστής- αφοσιωμένος, δημιουργικός και ευφάνταστος. Μας ενδιέφερε και τους δύο να βρούμε τη σωστή κινηματογραφική γλώσσα που να ταιριάζει στον αγώνα για την ελευθερία", λέει ο Abu Ali.

Φυσικά, ήθελα ο Abu Ali να είναι παρών στην πρεμιέρα της προβολής της ταινίας του στην Ιερουσαλήμ. Ζητήσαμε την άδεια από τις ισραηλινές αρχές να επιτρέψουν στον Mustafa Abu Ali να ταξιδέψει τα 15 χιλιόμετρα μέχρι την Ιερουσαλήμ αλλά αρνήθηκαν. Προσπαθήσαμε ξανά και μας αρνήθηκαν και πάλι.

Πάντως,εμείς αποφασίσαμε να τον περάσουμε έτσι κι αλλιώς.

Ο σκηνοθέτης Mustafa Abu Ali στην πρεμιέρα του 2003 στην Παλαιστίνη της ταινίας «Δεν υπάρχουν».

Είχαμε κανονίσει να τον μεταφέρουν και να τον αφήνουν από το ένα σημείο ελέγχου στο άλλο- αυτοκίνητα, που θα τον συναντούσαν στη μία πλευρά για να τον μεταφέρουν στο επόμενο σημείο ελέγχου. Ζήτησα από έναν ξένο δημοσιογράφο, έναν φίλο που ζει στη Ραμάλα, να συνοδεύσει τον Abu Ali - όχι μόνο για να του κάνει παρέα αλλά και για να εξασφαλίσει την ασφάλειά του από τον ισραηλινό στρατό (όσο μπορούσε να εξασφαλιστεί η ασφάλειά του). Αναπόφευκτα, προέκυψαν προβλήματα που οδήγησαν σε καθυστερήσεις. Ένα ταξίδι που κάποτε διαρκούσε 20 λεπτά, τώρα διαρκεί αρκετές ώρες. Ο Abu Ali και ο δημοσιογράφος πέρασαν τα οδοφράγματα, περπάτησαν μέσα μέσα από χωράφια, ανέβηκαν λόφους και τελικά έφτασαν στην Ιερουσαλήμ. Κάποια στιγμή ο Abu Ali  προσπαθώντας να πάρει ανάσα, είπε: ?Παλιά λέγαμε «τέχνη για τον αγώνα», τώρα είναι «αγώνας για την τέχνη».

Καθώς το κοινό και οι διοργανωτές περίμεναν ανυπόμονα στην Ιερουσαλήμ, ένας δημοσιογράφος του Sight and Sound ανέφερε ότι: «Ο ντοκιμαντερίστας Mustafa Abu Ali, εν τω μεταξύ, είχε εγκλωβιστεί στην άλλη πλευρά, καθ’ όδόν προκειμένου να συμμετάσχει στην εναρκτήρια προβολή του έργου του «Δεν υπάρχουν» του 1974 σε έναν αυτοσχέδιο κινηματογράφο στο YMCA στην Ανατολική Ιερουσαλήμ». Η ταινία προβλήθηκε σε έναν κινηματογράφο που είχαμε φτιάξει μόνοι μας στο YMCA, καθώς οι ισραηλινές αρχές είχαν υποχρεώσει τους παλαιστινιακούς κινηματογράφους να κλείσουν κατά τη διάρκεια της πρώτης ιντιφάντα τη δεκαετία του 1980.

Τελικά,ένας εξαντλημένος αλλά λαμπερός Mustafa Abu Ali εμφανίστηκε στην Ιερουσαλήμ για να παρακολουθήσει την πρεμιέρα. Η ταινία «Δεν υπάρχουν» προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Παλαιστίνη σε ένα κατάμεστο θέατρο και ο Abu Ali παρακολούθησε τη δική του ταινία για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια. Για τον ίδιο, ήταν μια στιγμή αναστοχασμού για «εκείνη την περίοδο της δεκαετίας του '70, όταν προσπαθούσα να αναπτύξω μια νέα γλώσσα για τον αγωνιστικό κινηματογράφο».

Το να δει τις ταινίες στην Ιερουσαλήμ ήταν κάτι που «δεν πίστευε ποτέ ότι θα μπορούσε να συμβεί». Ο Mustafa Abu Ali , εξήντα τριών ετών πλέον, μπήκε στην ίδια του την πόλη, παράνομα αλλά με υπερηφάνεια. Όσο για τον Kassem Hawal, όπως τόσοι άλλοι, δεν μπορεί να μπει στην Παλαιστίνη, αλλά η ταινία του πήγε - μια ταινία που εξιστορεί την επιστροφή σε μια πόλη σε μια χώρα που κάποτε ήταν ανοιχτή, βασισμένη σε ένα βιβλίο ενός εξόριστου Παλαιστίνιου συγγραφέα που δεν του επετράπη ποτέ να επιστρέψει στην πατρίδα του. Η σημασία της παρακολούθησης ταινίας Επιστροφή στη Χάιφα δεν είχε χαθεί από το κοινό της Ιερουσαλήμ -- σε μια πόλη όπου τα βιβλία μας είχαν απαγορευτεί, τα θέατρα μας είχαν κλείσει και εξακολουθούσαν να ασφυκτιούν υπό στρατιωτική κατοχή, ωστόσο η διάθεση στο θέατρο εκείνο το βράδυ ήταν εξαιρετική.

Μετά από πάνω από τριάντα χρόνια μετά την παραγωγή τους, καταφέραμε να προβάλουμε δημόσια δύο από τις σημαντικότερες ταινίες του παλαιστινιακού αντιστασιακού κινηματογράφου για πρώτη φορά στην Παλαιστίνη -- οι ταινίες είχαν επιτέλους επιστρέψει στο σπίτι τους.

-- Annemarie Jacir

 https://ubu.com/media/video/Abu-Ali-Mustafa_They-Do-Not-Exist_1974.mp4

 

 [---->]

 

Αφγανιστάν 2022: Οι Αμερικανοί έφυγαν, οι Ταλιμπάν εξελίσσονται

 

Συνέντευξη με τον συγγραφέα, Γιώργο Λιερό, που με μια 5μελή ομάδα έκανε ένα ταξίδι 2.500 χλμ. στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν

                                 Αφγανιστάν 2022: Οι Αμερικανοί έφυγαν, οι Ταλιμπάν εξελίσσονται |  Κοσμοδρόμιο

Αφιξη 15 Σεπτεμβρίου, αναχώρηση 4 Οκτωβρίου. Τρεις εβδομάδες και 2.500 χιλιόμετρα στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν. Ο συγγραφέας Γιώργος Λιερός, μέλος της πρώτης 5μελούς ομάδας Ελλήνων, που ταξίδεψε στο Αφγανιστάν μετά την αλλαγή της κατάστασης, μιλά στο Κοσμοδρόμιο.

 

Τα προηγούμενα 30 με 40 χρόνια μάλλον αυτό που κάναμε θα ήταν αδύνατο. Με τη νατοϊκή παρουσία, οι μετακινήσεις ακόμα και για μικρές αποστάσεις γίνονταν μόνο με αεροπλάνα και ελικόπτερα. Δεν τολμούσαν οι νατοϊκοί, ή όσοι εγγυούνταν την ασφάλειά τους, να κάνουν μεγάλες αποστάσεις ειδικά στην αφγανική ύπαιθρο. Ο προηγούμενος υπουργός Συγκοινωνιών, όπως διάβαζα πρόσφατα, γύρισε στην πατρίδα του εκμεταλλευόμενος την αμνηστία και είπε χαρακτηριστικά: ‘Μπόρεσα να κυκλοφορήσω σήμερα στους επαρχιακούς δρόμους του Αφγανιστάν όσο δεν μπόρεσα κατά τη διάρκεια της υπουργίας μου’.

                     

Καμπούλ 2022… Φόβος, ευφορία ή μία από τα ίδια;

 

Όχι μόνο στην Καμπούλ, αλλά σε όλη την αχανή έκταση του Αφγανιστάν, είδα έναν λαό έξω από τα σπίτια του. Είδα κόσμο να πηγαίνει στα μαγαζιά με τα όσα ελάχιστα χρήματα διαθέτει και να ψωνίζει. Χωρίς να διεκδικώ την αντικειμενικότητα, γιατί είναι μερική η σκοπιά μου, είδα έναν κόσμο μέσα στη φτώχειά του να προσπαθεί να απολαύσει για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες τα αγαθά της ειρήνης.

        

 

Ούτως ή άλλως οι Αφγανοί δεν ήταν φοβισμένοι. Σε χώρες σαν το Αφγανιστάν ή σαν το Ιράκ, το οποίο είχα επισκεφθεί παλιότερα, ο κόσμος είναι εξοικειωμένος με τη βία. Δεν θα θυσιάσουν τη βόλτα στο εστιατόριο της γειτονιάς, επειδή θα μπορούσε οποιαδήποτε στιγμή να σκάσει μια βόμβα. Όπως οι Έλληνες εκδρομείς δεν θυσίαζαν την έξοδο από το άστυ, γιατί καιροφυλακτούσε ο ‘φόρος αίματος’ της ασφάλτου. Έχουν αποδεχθεί τον κίνδυνο ως κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Άλλωστε το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης των Ταλιμπάν είναι ότι «φέραμε την ειρήνη». Και αυτό το επιχείρημα προσπαθεί να υπονομεύσει το Ισλαμικό Κράτος. 

 

Ποιοι είναι οι Ταλιμπάν;

 

Οι Ταλιμπάν είναι βασικά Παστούν και αυτή είναι η πολυπληθέστερη φυλή του Αφγανιστάν. Οι κύριες γλώσσες αυτής της πολύγλωσσης χώρας είναι τα Ντάρι (περσικά) και τα Παστούν, αλλά πολλοί μιλούν επίσης Ούρντου (εθνική γλώσσα του Πακιστάν). Ακόμα και αν είχαν κάνει πολλές παρεκτροπές στην πρώτη τους κυβερνητική περίοδο, στην επίσημη ιστοσελίδα τους λένε ότι το Αφγανιστάν είναι σήμερα το κοινό σπίτι όλων των Αφγανών, είτε είναι Χατζάρα, Ουζμπέκοι ή Τατζίκοι. Οι Ταλιμπάν με το ισλαμιστικό ρεύμα, το οποίο εκπροσωπούν, διαφημίζουν την πολυπολιτισμική και τη πολυφυλετική σύσταση της χώρας. Και υπογραμμίζουν ότι δεν πρέπει να πάρει τη μορφή ομοσπονδίας, γιατί αυτό θα ήταν το πρώτο βήμα για να προκύψουν ανεξάρτητα κρατίδια… λεία του ιμπεριαλισμού.

                    

Οι ίδιοι προέρχονται από τους Ντεομπάντι, αυτό είναι το ρεύμα του πολιτικού Ισλάμ που υπερασπίζονται. Είναι εξίσου συντηρητικοί με τους Ουαχαμπίτες σε ζητήματα οικογενειακού δικαίου, αλλά πολύ ριζοσπάστες σε αγώνες εναντίον της αποικιοκρατίας, σε ζητήματα πολυπολιτισμικής σύστασης του εθνικού κράτους. Οι Ντεομπάντι  δημιουργήθηκαν την επαύριον της μεγάλης εξέγερσης εναντίον των Βρετανών στα μέσα του 19ου αιώνα και υπερασπίζονταν την ενιαία Ινδία συγχρόνως ινδουιστική, μουσουλμανική και τα λοιπά. Ήταν σφοδροί πολέμιοι της διαίρεσης της Ινδίας σε μουσουλμανική και ινδουιστική. Πίστευαν στη συνύπαρξη των θρησκειών.

 

Οι Ταλιμπάν σήμερα προσπαθούν να πείσουν τη μειονότητα των Σιχ και των Ινδουιστών να παραμείνουν στο Αφγανιστάν δίνοντάς τους υποσχέσεις όπως ότι θα επιστραφούν οι περιουσίες τους. Και ξαφνικά αυτοί (Σιχ και Ινδουιστές) γίνονται στόχος βομβιστικών επιθέσεων από το Ισλαμικό Κράτος. Αυτή είναι η βασική αντιπολίτευση. Το Ισλαμικό Κράτος κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να υποδαυλίσει τις διαφορές.

 

Οι Βρετανοί αποικιοκράτες έφτιαχναν σιδηρόδρομους, οι Ιταλοί κατακτητές άφηναν μια αρχιτεκτονική «σφραγίδα», τι θα έχουν να θυμούνται και να κοιτούν οι Αφγανοί από τους Αμερικανούς;   

 

Είναι από τα πρώτα πράγματα που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Πρόκειται περί καθαρής λεηλασίας. Είναι εντυπωσιακό το πόσα λίγα πράγματα άφησαν πίσω τους οι Αμερικανοί. Για να σας δώσω ένα δείγμα: ο κεντρικός οδικός άξονας τη χώρας, που συνδέει την Κανταχάρ με την Καμπούλ και με τις βόρειες επαρχίες του Μαζάρ-ι-Σαρίφ είναι χωματόδρομος. Η άσφαλτος είναι τελείως κατεστραμμένη, τα τούνελ βρίσκονται σε οριακή κατάσταση και αυτό σε έναν οδικό άξονα σαν τη δική μας  Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Είναι φοβερό ότι ούτε έναν κεντρικό δρόμο δεν θέλησαν να φτιάξουν. Αυτοί είχαν τα τανκς, κινούνταν με ερπύστριες, με ελικόπτερα, δεν τους ενδιέφερε. Δαπάνησαν 140 δισεκατομμύρια δολάρια σε ειρηνική και κυρίως στρατιωτική βοήθεια, από τα οποία οι μόνες οριακές βελτιώσεις φαίνονται στα νοσοκομεία και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Πουθενά αλλού. Δηλαδή, φανταστείτε ότι οι Αφγανοί αγρότες σήμερα οργώνουν όπως όργωναν εδώ και αιώνες με τα βόδια και το αλέτρι. Θα δείτε λίχνισμα, αλώνισμα, όλα αυτά. Η αδιαφορία των Αμερικανών να αναπτύξουν πραγματικά αυτήν την κοινωνία δεν έχει προηγούμενο.

 

 

                                            Στον δρόμο προς την Κανταχάρ

 

Ακούγεται απίστευτο αλλά είναι αληθινό ότι μετά από 20 χρόνια αμερικανικής κατοχής οι Αφγανοί που μιλούν αγγλικά είναι ελάχιστοι. Στην πραγματικότητα η κατοχή δεν είχε τίποτα το δημιουργικό για τον τοπικό πληθυσμό. Σήμερα, οι Ταλιμπάν υπό το βάρος των σε βάρος τους κυρώσεων έχουν αρχίσει να φτιάχνουν τον δρόμο πάνω στον ινδικό Καύκασο, που ήταν παρατημένος στην τύχη του για χρόνια.

 

Οι Αμερικανοί πήγαν στο Αφγανιστάν, για να πάρουν εκδίκηση για τους Δίδυμους Πύργους. Δεν είχαν κάποιο σχέδιο για τις διαδικασίες με τις οποίες θα ανασυγκροτούσαν την τοπική κοινωνία. Αυτές οι ανησυχίες προέκυψαν στην πορεία. Είναι δεδομένο ότι οι Ταλιμπάν είχαν κάνει σημαντικές ακρότητες κατά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής τους. Και για αυτό, όπως μας μετέφεραν αρκετοί από τους Αφγανούς με τους οποίους μιλήσαμε, ο τοπικός πληθυσμός είδε αρχικά με θετικό μάτι την αμερικανική παρουσία στη χώρα του. Εξάλλου, οι Ταλιμπάν αρχίζουν να δραστηριοποιούνται τρία τέσσερα χρόνια μετά την έλευση των Αμερικανών και λοιπών νατοϊκών. Η κορύφωση της δράσης τους άργησε. Υπήρξε δηλαδή μια περίοδος χάριτος την οποία, αντί οι Αμερικανοί να την αξιοποιήσουν σε έργα συμφιλίωσης και σε εποικοδομητικά έργα, προτίμησαν να επιδοθούν σε ένα κυνήγι υποτιθέμενων στελεχών της Αλ Κάιντα ή των Ταλιμπάν με πολλά, πάρα πολλά θύματα αθώων αμάχων. Χτύπησαν γάμους, χτύπησαν γλέντια και κατάφεραν έναν πληθυσμό που τους έβλεπε αρχικά σχετικά ευνοϊκά να τον στρέψουν εναντίον του.

 

Μα… ήταν πολλά τα λεφτά, Άρη!

 Το Αφγανιστάν είναι μια αγροτική χώρα. Το 80% του πληθυσμού του ζει στην ύπαιθρο. Και ένα πολύ μεγάλο μέρος της υπαίθρου δεν είναι αγροτικό, αλλά νομαδικό. Η οργάνωσή του είναι φυλετική ακόμα και στις μέρες μας… Είναι μία από τις πέντε φτωχότερες χώρες του κόσμου. Μετά από 145 δισ. δολάρια που έδωσαν οι Αμερικανοί, παραμένουν φτωχοί. Αυτό κι αν δεν είναι δείγμα της διαφθοράς!

 

       Οι… χρηματιστές της Χεράτ διακρίνονται από το καπέλο

 

Οι Αμερικανοί επένδυσαν στις ΜΚΟ, για να ελέγξουν το φοβερό πάρτι που γινόταν με τη βοήθεια… Λέγεται ότι οι ΜΚΟ έπαιρναν πολλά και χρέωναν ως λειτουργικά έξοδα το 85% των χρημάτων. Το υπόλοιπο κομμάτι χρησιμοποιούταν για την εξαγορά συμμάχων, δηλαδή για μίζες και όχι έργα. Φτιάχνονταν δικαστικά μέγαρα χωρίς δικαστές, σχολεία χωρίς δασκάλους. Τα έργα γίνονταν για να γίνουν και να τσεπώσουν άλλοι τα λεφτά. Οι εκθέσεις των ίδιων των ελεγκτών του αμερικανικού κράτους αποδεικνύουν το ‘πάρτι’. Δεν χρειαζόμαστε τους Ρώσους ή τους Κινέζους για να μας το πουν, τα λένε οι ίδιοι επιθεωρητές του αμερικανικού κράτους στο διαδίκτυο και στην Ουάσινγκτον Ποστ. 

 

Το καθεστώς της ανοχής…

 Το αμερικανικό κράτος ανέχθηκε ακόμα μια παραδοσιακή τακτική των Αφγανών, την οποία οι Ταλιμπάν τσάκισαν. Ανέχθηκαν το γεγονός  ότι οι προύχοντες άρπαζαν αγοράκια των χωρικών, για να φτιάχνουν με αυτά χαρέμια. Μια περίπτωση παιδεραστίας. Οι Ταλιμπάν ξεκίνησαν την ‘καριέρα’ τους κρεμώντας τέτοιους πολέμαρχους ή φεουδάρχες. Οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους αυτό το ανέχονταν. Για να μην πιάσουμε τα ναρκωτικά και άλλα… Δεν είναι τυχαίο ότι πολέμαρχοι που χρηματοδοτήθηκαν από τη CIA την περίοδο της σοβιετικής κατοχής είναι ακόμα και σήμερα από τα μεγαλύτερα ονόματα στα καρτέλ ηρωίνης στον κόσμο.

 

                      

                      Με σημαίες των Ταλιμπάν έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ

 

Ταλιμπάν, ξανά θριαμβευτές… γιατί;

 Στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν εξελίσσονται συνέχεια. Εξελίσσονταν κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης, κατά τη διάρκεια του πολέμου και σήμερα. Δεν είναι κάτι πάγιο, δεν είναι κάτι που μπορώ να προβλέψω με σχετική ασφάλεια μετά από έναν χρόνο. Όσα λέω, ισχύουν για το τώρα. Οι Ταλιμπάν είναι ένα δυναμικό φαινόμενο που εξελίσσεται συνέχεια. Σε όλη τη διαδρομή τους από το 1994 που πρωτοεμφανίζονται μέχρι σήμερα εξελίσσονται. Οι Ταλιμπάν ξεκίνησαν εκφράζοντας την αγανάκτηση των χωρικών σαν ένα κίνημα με επικεφαλής τοπικούς κληρικούς, για να βάλουν ένα τέρμα στον πόλεμο όλων εναντίον όλων, σε μια χομπσιανή κατάσταση που επικρατούσε από την εκδίωξη των Σοβιετικών και μετά.

 

Στην πραγματικότητα οι χωρικοί που υφίσταντο λεηλασίες, αρπαγές, βιασμούς και όλα όσα έκαναν οι φύλαρχοι για τη δήθεν ελευθερία με υποστηρικτές τους Αμερικανούς είπαν ένα: ‘Φτάνει πια’. Αυτό τους έδωσε τη μεγάλη υποστήριξη που είχαν από την αρχή. Οι Πακιστανοί με τη σειρά τους στήριζαν τους πολέμαρχους, αλλά απηύδησαν αφού δεν έβλεπαν κάποια διέξοδο. Με τον ίδιο τρόπο σκέφτηκε και η Αλ Κάιντα. Όλοι αυτοί αποφάσισαν να στηρίξουν τους Ταλιμπάν με το σκεπτικό: καλύτερα μια κακή τάξη παρά ο πόλεμος όλων εναντίον όλων ή ανομία των συμμοριών που επικρατούσε σε όλο το Αφγανιστάν.

 

Οι ίδιοι οι Ταλιμπάν λένε ότι οι ακραίες πρακτικές που εφάρμοσαν εκείνη την περίοδο ήταν τότε ένα αναγκαίο κακό. Σήμερα δικαιολογούν αυτήν την εποχή λέγοντας ότι ήταν μια έκτακτη κατάσταση και ότι σήμερα πια δεν χρειάζονται τόσα ακραία μέτρα. Το σίγουρο είναι ότι ήταν ένα ‘από τα κάτω’ κίνημα με την υποστήριξη των χωρικών με όλα τα στραβά που έχει ο απλός λαός σε αυτές τις περιπτώσεις. Φανταστείτε το 1850 το κίνημα των χωρικών με τον Παπουλάκο να έπαιρνε την εξουσία και να γινόταν ο Παπουλάκος κυβερνήτης της Ελλάδας. Ο Παπουλάκος στο Αφγανιστάν ήταν ο μουλάς Ομάρ. Οι ‘από τα κάτω’ δεν είναι άγγελοι… Μετά την αποχώρηση των Σοβιετικών γινόταν το ‘έλα να δεις’, αυτό κάπως έπρεπε να σταματήσει.

 

               

                                                     Στο ραφτάδικο

 

Από τότε έχουν εξελιχθεί σε ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, το οποίο μοιάζει πολύ με τα απελευθερωτικά κινήματα των δεκαετιών του ’60 και του ’70. Φυσικά, όπως όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, κουβαλάει τα χαρακτηριστικά του λαού του. Οι ίδιοι αμφιταλαντεύονται. Στην επίσημη ιστοσελίδα τους υπάρχουν αναλύσεις, στις οποίες λένε ότι αντιλαμβάνονται τον κόσμο μέσα από την αντίθετη του ιμπεριαλισμού για τους αποικιοκρατούμενους λαούς. Όπως λένε και τα συνθήματα στους δρόμους: ‘Πρώτα το Ισλάμ μετά το Αφγανιστάν’. Δεν πρέπει κανείς να κοιτάξει τους Ταλιμπάν σαν ένα συμπαγές κίνημα με μία ιδεολογία σαν το λενινιστικό κόμμα της παλιάς εποχής. Είναι ένα πολυκεντρικό, πολυπλουραλιστικό πράγμα, το οποίο εξελίσσεται συνεχώς.

 

Μια παρατήρηση και μία ένσταση…

 Αυτό που εκπλήσσει έναν παρατηρητή που έρχεται από την Ελλάδα και παρακολουθεί τη δημόσια συζήτηση στον Τύπο της Καμπούλ, είναι ότι η πλειοψηφία των μέσων – σ’ αντίθεση με την Ελλάδα –  είναι αντιπολιτευόμενη. Στην πλειοψηφία του ο Τύπος ασκεί κριτική στους Ταλιμπάν. Ευγενική, κυριλέ, αλλά κριτική. Επιπλέον όλα τα μεγάλα πολιτικά ζητήματα συζητιούνται και μάλιστα με έντονες αντιπαραθέσεις. Ακόμα και το επίσημο σάιτ τους «Η Φωνή του Τζιχάντ» έχει μέσα αντιπαραθέσεις. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και όλα συζητιούνται εξαντλητικά. Η εξωτερική τους πολιτική, για παράδειγμα.

 

Η ένσταση τώρα… Όλα αυτά δεν είναι συνταγματικά κατοχυρωμένα. Είναι ένα κλίμα που υπάρχει στα πλαίσια της ευφορίας της νίκης. Δεν μπορώ να ξέρω αν θα υπάρχει σε έξι ή δώδεκα μήνες μετά. Δεν ξέρω αν δεν απαγορεύσουν ξαφνικά όλες τις εφημερίδες. Εδώ και τώρα όμως όλα μπαίνουν στο τραπέζι. Κάθε τρεις μήνες η κυβέρνηση μαζεύει τους δημοσιογράφους και κάνει ενημέρωση ανά υπουργείο, ανά τομέα.

           

                 

    Μήπως απλά η Δύση έχει άλλες προτεραιότητες τώρα πια;

 Όχι, δεν τους έχει αφήσει μόνους. Τους έχει φάει τα λεφτά. Είναι απίστευτο ότι σε μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, με συστηματική καταστροφή, τους έχουν αρπάξει τα ταμειακά διαθέσιμα της τράπεζάς τους. Είναι αδιανόητο. Αυτή τη στιγμή επτά δισεκατομμύρια δολάρια βρίσκονται στα χέρια των Αμερικανών, δύο δισεκατομμύρια στα χέρια των Ευρωπαίων με τα οποία τους εκβιάζουν για να ελέγχουν την πολιτική τους.

 

Χωρίς… συμμαχίες πού πας;

 

Οι Ταλιμπάν είναι προσανατολισμένοι σε μια ανεξάρτητη πολιτική. Οι συμπάθειές τους είναι προς την ευρασιατική κατεύθυνση. Για τη Ρωσία δηλώνουν πολύ συχνά την ευγνωμοσύνη τους και έχω δει τοποθετήσεις που τη θεωρούν την καλύτερή τους φίλη και σύμμαχο. Ταυτόχρονα, αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς, κρατούν αποστάσεις από τους Πακιστανούς. Είναι σύμμαχοι, αρωγοί αλλά ως εκεί.

 

Το σφιχταγκάλιασμα που επιχείρησε ο Ερντογάν δεν του βγήκε. Όχι επειδή οι Αφγανοί έχουν κάποιο θέμα με την Τουρκία, αλλά γιατί θέλουν να κρατήσουν αποστάσεις από όλους. Ήθελε το αεροδρόμιο της Καμπούλ αλλά τελικά αυτό πήγε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Όλα δείχνουν ότι τη μεγάλη πίτα του αφγανικού ορυκτού πλούτου θα τον πάρουν οι Κινέζοι, αλλά κάνουν ό,τι μπορούν για να κρατήσουν ισορροπίες. Δηλαδή, όταν το Κατάρ προσφέρθηκε να τους οργανώσει τον στρατό, έγινε μια έντονη συζήτηση στη χώρα για το κατά πόσο αυτό θέτει σε κίνδυνο την μετά από τόσες θυσίες αποκτημένη ανεξαρτησία τους. Τόσο ζωντανούς διαλόγους σαν αυτούς στο Αφγανιστάν έχω να δω στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’60 και του ’70.

 

 

 *Ευχαριστούμε τον Γιώργο Λιερό για το πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

[------>]