Η πολιτική σκέψη της ζαρντινιέρας
Η υπόθεση με τον Μεγάλο Περίπατο δείχνει πόσο κοντόθωρη είναι
η σκέψη αυτών που διοικούν την Αθήνα, αποτυπώνοντας ένα τοξικό μείγμα ανάμεσα
στην πολιτική του φαίνεσθαι (νεοελληνιστί image) και τον κυνισμό.
Καταρχάς ας είμαι σαφής, ο περιορισμός της χρήσης του ΙΧ και
τα εμπόδια στην κυκλοφορία ή οι πεζοδρομήσεις δεν ταυτίζονται. Δηλαδή, δεν
είναι απαραίτητο να απαγορεύσεις την κυκλοφορία για να μειωθούν τα αυτοκίνητα.
Στην πραγματικότητα η χρήση των αυτοκινήτων στο κέντρο μιας
πόλης μειώνεται στη βάση δύο παραμέτρων
- Της πυκνότητας και συχνότητας των ΜΜΜ και δη των σταθερής
τροχιάς
- Της τήρησης της απαγόρευσης στάθμευσης που είναι ένα
κατεξοχήν αποτρεπτικό μέσο: εάν δεν μπορείς να παρκάρεις δεν παίρνεις το
αυτοκίνητο.
Άρα λοιπόν το πρώτο βήμα είναι να πυκνώσεις πάρα πολύ τα
δρομολόγια του μετρό και του ηλεκτρικού και να προσθέσεις γραμμές λεωφορείων.
Αυτό προϋποθέτει να μην είσαι νεοφιλελεύθερος όπως ο Μητσοτάκης και ο
Μπακογιάννης και να κατανοείς ότι τα δημόσια ΜΜΜ είναι υποδομής ποιότητας ζωής
και πρέπει να είναι ελλειμματικά.
Το δεύτερο βήμα είναι να τηρείται η απαγόρευση στάθμευσης,
πάντα με πρόνοια για τους κατοίκους. Αυτό όντως αποθαρρύνει την άσκοπη χρήση
του αυτοκινήτου στο κέντρο της πόλης και ταυτόχρονα περιορίζει τα διάφορα
μικρομποτιλιαρίσματα που δημιουργούν μεγάλη όχληση (ας αναφέρω δύο παραδείγματα
Ιπποκράτους και Φιλολάου).
Άρα λοιπόν πρώτο βήμα θετικά να ενθαρρύνεις τη χρήση των ΜΜΜ
και να αποθαρρύνεις την άσκοπη ή αποφευκταία χρήση του ΙΧ.
Σημειώνω εδώ ότι εάν το μετρό της Αθήνας δεν είχε σχεδιαστεί
κυρίως ως πάρτι των εργολάβων, που συνδυάζει τις μεγάλες καθυστερήσεις στην
κατασκευή και με τους αργούς ρυθμούς αποπεράτωσης τα πράγματα θα ήταν ακόμη
καλύτερα.
Εάν μπορέσεις να εξασφαλίσεις μια μείωση του όγκου οχημάτων
που χρησιμοποιούν το κέντρο, στη συνέχεια προσπαθείς να δεις που μπορείς να
απαγορεύσεις εντελώς το αυτοκίνητο.
Αυτό σημαίνει όντως να κάνεις πεζοδρομήσεις αλλά στη βάση
σχεδίου.
Καταρχάς προσπαθείς να κατανοήσεις τις διαδρομές της πόλης και
πώς και γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο ή το ΙΧΕ, Άρα κατανοείς
ποιοι δρόμοι είναι αναγκαστικά περάσματα. Π.χ. κατανοείς ότι δεν μπορείς εύκολα
να προτείνεις την Καλλιρρόης ως εναλλακτική στη Συγγρού - Αμαλίας, γιατί αυτή
έχει μια στενωπό πριν τη Β. Κωνσταντίνου και γιατί είναι ένας βασικός άξονας
Νότου - Βορρά που δεν υποκαθίσταται από άλλες διαδρομές.
Έπειτα κατανοείς γιατί
έχει κίνηση στους δρόμους. Π.χ. το εύρος των επαγγελματικών μετακινήσεων που
δεν μπορούν να γίνουν με τα ΜΜΜ. Να πω ένα παράδειγμα: ένα μεγάλο μέρος της
εργατικής τάξης της πόλης δουλεύει στην επισκευή, την κατασκευή, τη συντήρηση,
την εξυπηρέτηση. Όλοι αυτοί κινούνται με αυτοκίνητα, όπου έχουν και τον
εξοπλισμό τους και κάνουν αναγκαστικά μεγάλες αποστάσεις γιατί κυνηγούν
δουλειές όπου τις βρουν καθώς δεν έχουν σταθερό χώρο εργασίας για να πάρουν το
μετρό.
Σε αυτή τη βάση κατανοείς ότι πρέπει να κρατήσεις κάποιους
άξονες ανοιχτούς στα ΙΧ
Όταν κάνεις αυτή τη δουλειά αναζητάς πεζοδρόμους. Γιατί
προφανώς οι πεζόδρομοι φτιάχνουν μια άλλη ποιότητα ζωής κλπ.
Και όταν το κάνεις αυτό, πάλι έχεις ένα σχεδιασμό.
Στην
πραγματικότητα κάνεις κοινωνιολογία κάθε δρόμου.
Υπάρχουν δρόμοι που ενώ σου
μοιάζουν γραφικοί εάν φύγουν τα αυτοκίνητα, μετά απλώς δεν θα μπορούν να μένουν
εκεί οι παραδοσιακές επιχειρήσεις που τους έδιναν ζωή και θα απομένει μόνο η
δυνατότητα των τραπεζοκαθισμάτων για τον τουρισμό. Όμως, αυτό δεν είναι λύση.
Η περίπτωση του Ψυρρή είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα
τέτοιου gentrification και δεν υπάρχει λόγος να επαναληφθεί.
Ούτε είναι τόσο εύκολο το κέντρο της Αθήνας να γίνει ένα
πεζοδρομημένο ζωντανό ανοιχτό Μουσείο, γεμάτο μνημεία και καταστήματα Prada
γιατί σε αντίθεση με τη Ρώμη ή τη Φλωρεντία η Αθήνα, πέραν των ανοιχτών
αρχαιολογικών χώρων δεν είναι μια μνημειακή πόλη. Η ομορφιά της είναι
περισσότερο ότι είναι μια ζωντανή μεσογειακή πόλη.
Παρ' όλα αυτά βήματα προς την επέκταση των δημόσιων χώρων
μπορούν να γίνουν και στο εμπορικό κέντρο και σε γειτονιές, αλλά πάντα
στοχευμένα.
Όλα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με τη βλακεία που γίνεται στην
Πανεπιστημίου και τη Φιλελλήνων.
Στην Αθήνα 6 μήνες το χρόνο αναζητούμε τη σκιά όταν περπατάμε.
Ας προσθέσουμε και τις έστω και σποραδικές βροχές. κατανοούμε γιατί κανένας μα
κανένας πεζός δεν σκέφτεται "τι ωραία που θα ήταν να είναι Ιούνιος, να
έχει 35 βαθμούς και να μπορώ να περπατήσω στην Πανεπιστημίου για να νιώσω την
άσφαλτο να λιώνει". Στις μεσογειακές χώρες οι άνθρωποι αναζητούν τη σκιά.
Προφανώς και η πεζοδρομημένη Ερμού έγινε μια μεγάλη εμπορική περατζάδα, όπως
και αντίστοιχοι δρόμοι σε πλήθος επαρχιακών πόλεων. Η (ημι)πεζοδρομημένη
Φιλελλήνων τι εξυπηρετεί;
Τώρα γιατί γίνονται όλα αυτά;
Για δύο λόγους: ο ένας είναι κυνικός. Ο Μπακογιάννης θέλει να
φτιάξει ένα εμπορικό κέντρο χωρίς πολλές από τις παραδοσιακές επιχειρήσεις και
να το αποδώσει πλήρως στα τραπεζοκαθίσματα, στα ακριβά εμπορικά καταστήματα,
στα ξενοδοχεία και το airbnb.
Αυτό θα καθοδηγήσει τις "μικρότερες"
παρεμβάσεις που θα γίνουν. Και αυτό εξυπηρετεί το συνασπισμό συμφερόντων τον
οποίο εκπροσωπεί.
Ως προς του μεγάλους δρόμους αυτό εξυπηρετεί το image. Την
εικόνα. Την "αίσθηση" έργου. Και σε μια κοινωνία που ζει από την
εικόνα, αυτό μπορεί να μετράει.
Η ουσία, όμως, είναι ότι με όλα αυτά ούτε λιγότερα αυτοκίνητα
θα περνούν από το κέντρο της πόλης, ούτε πιο φιλική θα είναι στους πεζούς.
Απλώς στην ενδημική ασχήμια της θα προστεθούν οι σκουριασμένες
ζαρντινιέρες με τις μαραμένες δάφνες του Μπακογιάννη (pun intended).
Ήθελα να 'ξερα ποιος μερέλας θα αφήσει το ωραίο πεζοδρόμιο
στην άκρη με τις παχιές σκιές των δέντρων, για να πάει να περπατήσει στη μέση
του δρόμου μες στον νταβανο της Αθήνας.
Ξανακοιτάζοντας τις φωτογραφίες δεν μπόρεσα να μη θαυμάσω
πέραν της αισθητικής και της οικονομικής λύσης, τη λαμπρή μελέτη του Μεγάλου
Περιπάτου, που παρέχει πλήρη ασφάλεια.
Ποδηλάτες περνούν από πίσω. Αυτοκίνητα περνούν από μπροστά.
Στη μέση η στάση. Στο βάθος το πεζοδρόμιο.
Εννοείται πως τις ώρες αιχμής δεν θα υπάρχει συνωστισμός στη
στάση διότι τα λεωφορεία θα περνούν ανά δίλεπτο, (:P ) οπότε οι αναμένοντες
δεν θα κινδυνεύουν ούτε από τους ποδηλάτες, (που ευτυχώς μεσ' στο λάλακα δεν
κυκλοφορούν) ούτε από τους αυτοκινητιστές. Όλα εν σοφία!
Υ.Γ. Προσθέτω και μια δεύτερη φωτογραφία, όπου φαίνεται
καθαρότερα η ομορφιά του στέγαστρου ως τρικλοποδιά και η προστασία που παρέχει
από καιρικές συνθήκες κυρίως από βροχή!
Σχόλιο
της Ερης Ρίτσου
