του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Ο συμβιβασμός ΔΝΤ- Ευρωζώνης στο Eurogroup για το χρέος δίνει χρόνο στο Ταμείο για τελικές
αποφάσεις - Όλα παίζονται σε νέα έκθεση βιωσιμότητας μέχρι το τέλος του χρόνου
Μια συνεδρίαση του «άτυπου» Eurogroup με τρία θέματα και προγραμματισμένη διάρκεια 4-5 ωρών, εξελίχθηκε σε 12ωρο
μαραθώνιο. Καμιά έκπληξη, κανένα θρίλερ. Συνέβη το αναμενόμενο. Η Ελλάδα
απορρόφησε το 90% του χρόνου που αφιέρωσαν οι υπουργοί Οικονομικών της
Ευρωζώνης και οι αξιωματούχοι των «θεσμών».
Απ’ όλους τους «παίκτες» ο μόνος
που είχε κάψει όλα τα χαρτιά του, εξαντλώντας κάθε όριο υποχώρησης, ήταν η
ελληνική κυβέρνηση. Μέσα σε τρεις εβδομάδες πέρασε από τη Βουλή –με τις γνωστές
συνοπτικές διαδικασίες- πράγματα αδιανόητα μέχρι πριν λίγους μήνες για τους
βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας, νομοθετήματα που δεσμεύουν την ελληνική
κοινωνία μέχρι και για έναν αιώνα.
Όλοι οι άλλοι «παίκτες» προσήλθαν με τα
«θέλω» τους, τα «όχι» και τα «ναι μεν αλλά» τους. Καθένας και η ιδιαίτερη
πολιτική ατζέντα του. Αδιαμφισβήτητοι πρωταγωνιστές Τόμσεν και Σόιμπλε. Δική
τους ήταν η διαπραγμάτευση. Οι υπόλοιποι ήταν απλοί κομπάρσοι, το πολύ
δευτεραγωνιστές του σόου.
Ούτε τα πολύπλοκα οικονομετρικά μοντέλα της έκθεσης
του ΔΝΤ, ούτε τα σενάρια του ESM για το χρέος, ούτε οι αποκλίνουσες
προβλέψεις για τα δημοσιονομικά στοιχεία και την απόδοση των μέτρων, που τις
προηγούμενες ημέρες κυριάρχησαν σε έναν ευρωατλαντικό «πόλεμο» διαρροών,
επίσημων ανακοινώσεων και δηλώσεων, απασχόλησαν πραγματικά την πολύωρη
συνεδρίαση. Το μόνο που κυριάρχησε στο στρογγυλό τραπέζι του Eurogroup ήταν οι πολιτικές σκοπιμότητες. Πολλές, διαφορετικές και συχνά
συγκρουόμενες.
Δόση με δόσεις και υποσημειώσεις
Η αξιολόγηση έκλεισε όπως
έμελλε να κλείσει. Με μια πολιτική απόφαση που επισήμως λέει ότι η ελληνική
κυβέρνηση εκπλήρωσε τις βασικές υποχρεώσεις της (με μερικές υποσημειώσεις για
νομοτεχνικές βελτιώσεις στα ήδη ψηφισμένα μέτρα –ασφαλιστικό, «κόκκινα» δάνεια
και ταμείο αποκρατικοποιήσεων!), και ανεπισήμως λέει ότι η Ευρωζώνη δεν αντέχει
νέα ελληνική περιπέτεια, με απρόβλεπτες παρενέργειες.
Η κυβέρνηση κερδίζει μια
δόση σε… δύο δόσεις (10,3 δισ.), προορισμένη να επιστρέψει κατά 70% στους
δανειστές. Κερδίζει επίσης τον χώρο και χρόνο μιας μεσοπρόθεσμης
σταθεροποίησης, κι αυτή με πολλούς αστερίσκους. Έτσι κι αλλιώς, ούτε αυτή ούτε
ενδεχόμενη άλλη που θα την διαδεχθεί σε περίπτωση «ατυχήματος» θα κυβερνά πλέον
μόνη. Στη θέση της τρόικας ή του κουαρτέτου με τα δαπανηρά πήγαινε έλα τους,
υπάρχουν πλέον μόνιμοι μηχανισμοί επιτήρησης, εγκατεστημένοι στο νέο ταμείο
ιδιωτικοποιήσεων ή στην ανεξάρτητη (από το ελληνικό κράτος!) αρχή δημοσίων
εσόδων, που είναι ο υπεράνω ελέγχου υπερ-υπουργός Οικονομικών. Κι υπάρχει κι η
«αυτόματη λιτότητα» του δημοσιονομικού κόφτη.
Εκεί, όμως, που οι «παίκτες» του Eurogroup ξεπέρασαν τους εαυτούς τους σε μπλόφες και παραπλάνηση ήταν στο θέμα του
χρέους. Αν η όλη σκηνοθεσία των προηγούμενων ημερών, η υποτιθέμενη σκληρή
σύγκρουση ΔΝΤ και Σόιμπλε (κυρίως) έγινε για να καταλήξουν στον «οδικό χάρτη
αναδιάταξης του χρέους» που παρουσίασαν τη νύχτα, τότε είναι και αδέξιοι μπλοφατζήδες
και κακοί σκηνοθέτες.
Όλα υπό την αίρεση νέας έκθεσης
Το ΔΝΤ δαπάνησε τη φαιά
ουσία δεκάδων στελεχών του για να παρουσιάσει με περίπου 50 γραφήματα και
πίνακες τη θέση ότι το τρίτο Μνημόνιο δεν είναι βιώσιμο και το μόνο που μπορεί
να το κάνει υποφερτό είναι μια βαθιά αναδιάρθρωση του χρέους για την οποία οι
δανειστές δεν χρειάζεται να δώσουν χρήμα, μόνο άφθονο χρόνο.
Για να γίνει
«βιώσιμη» η εξυπηρέτηση του χρέους (και όχι το ίδιο το χρέος) χρειάζεται μια
συνταγή μακρόχρονης, μόνιμης, αλλά «βιώσιμης» λιτότητας. Και πάλι, δεν υπάρχει
καμιά εγγύηση ότι η ελληνική οικονομία θα σταθεί πάλι στα πόδια της, όχι τα
επόμενα χρόνια, αλλά τις επόμενες πολλές δεκαετίες. Απλώς, οι δανειστές της
πρέπει να την ανεχτούν.
Αν το ΔΝΤ εννοούσε αυτά που λέει στην έκθεσή του, δεν
θα έπρεπε να συμβιβαστεί με τον «οδικό χάρτη» που επέβαλε ο Σόιμπλε. Ο Τόμσεν
θα έπρεπε απλώς να αποχωρήσει, κι όχι να δίνει συνέντευξη τύπου με τους
Ντάισελμπλουμ, Ρέγκλινγκ και Μοσκοβισί. Εκεί,υποσχέθηκε ότι θα φέρει στο ΔΣ του
ΔΝΤ πρόταση για συμμετοχή στον δανεισμό, αλλά αφού συντάξει μέχρι το τέλος του
χρόνου νέα έκθεση βιωσιμότητας του χρέους, που θα ενσωματώνει τα «βραχυπρόθεσμα
και μεσοπρόθεσμα» μέτρα που υπόσχεται η Ευρωζώνη, κι αυτά με ορίζοντα το 2018,
και υπό τον όρο πλήρους εφαρμογής του Μνημονίου. Επομένως, τίποτα δεν αποκλείει
η νέα έκθεση να βγάλει «απαγορευτικό» για τη συμμετοχή του ΔΝΤ.
Μπλόφα στη
μπλόφα, η υπόθεση του χρέους καταλήγει σε μία «σούπα» που δεν ξεκαθαρίζει
πλήρως τον ρόλο του ΔΝΤ. Ο Σόιμπλε πήρε περίπου αυτό που ήθελε, αλλά τι πήρε το
ΔΝΤ κι αποφάσισε να μείνει στο limbo του τρίτου Μνημονίου; Πήρε
απλώς χρόνο, περίπου 6 μήνες, για να καταλήξει οριστικά στις αποφάσεις του.
Πήρε και μια άρρητη υπόσχεση επανεξέτασης του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5%
μετά το 2018.
Η πόρτα εξόδου μένει ανοικτή
Αλλά, για το ΔΝΤ το πρόβλημα είναι
πολιτικό, όχι οικονομικό. Το να παραμείνει ως τεχνικός σύμβουλος είναι απλό,
δεν του κοστίζει τίποτα. Αλλά ως δανειστής; Αν αυτό συμβεί έστω και συμβολικά,
με ένα ελάχιστο ποσό που θα ικανοποιήσει το πρεστίζ της γερμανικής ηγεσίας, το
ΔΝΤ εγκλωβίζεται σε ένα «οικονομικό Βιετνάμ», πράγμα ολέθριο για το νέο προφίλ
που θέλει να πουλήσει διεθνώς.
Το 2018 θα έχει συμπληρώσει 9 χρόνια στα
ελληνικά μνημόνια, με έναν απολογισμό παταγώδους αποτυχίας. Βάλε και τις δόσεις
εξόφλησής του που φτάνουν μέχρι το 2025, πάμε για δεκαπενταετία. Αυτό δεν το
θέλει με τίποτα η ηγεσία του ΔΝΤ, ούτε ο μέγας χορηγός του, οι ΗΠΑ. Στην
πραγματικότητα το ΔΝΤ ψάχνει αφορμή και πρόσχημα απεγκλωβισμού. Και πιθανότατα
το ίδιο θέλει, για τους δικούς της λόγους, η αμερικανική ηγεσία.
Οι δυσοίωνες
προβλέψεις που συχνά πυκνά διατυπώνονται από το ΔΝΤ για ενδεχόμενο ενός νέου
γύρου στην κρίση χρέους (διόλου παράδοξα και η ΕΚΤ προειδοποιεί για κάτι
ανάλογο στην Ευρωζώνη), σημαίνει ότι το ΔΝΤ μπορεί σύντομα να έχει δουλειές με…
φούντες στην Ασία, στην Αφρική ή στην Λατινική Αμερική. Κι η παρουσία του εκεί
έχει κρίσιμη σημασία και για την αμερικανική αυτοκρατορία. Είναι πολυτέλεια να
χάνει χρόνο στο μικρό ευρωπαϊκό «Βιετνάμ» του. Στο κάτω κάτω, η Ευρωζώνη έχει
ήδη το δικό της ΔΝΤ, τον ESM. Ας κάνει αυτός τη βρομοδουλειά.
