Απομόνωση και βασανιστήρια για Παλαιστίνια παιδιά

Posted by on in Ειδήσεις & Ρεπορτάζ


Του Ali Abunimah | Αναδημοσίευση & απόδοση από το electronicintifada.net

Ένας αυξανόμενος αριθμός Παλαιστινίων παιδιών που συλλαμβάνονται από τις ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις υποβάλλονται σε απομόνωση, σκληρές ανακρίσεις και βασανιστήρια, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε η οργάνωση Defence for Children International – Palestine section (DCI-Palestine).
Στο 21,4% των υποθέσεων που κατέγραψε το DCI-Palestine μέσα στο 2013, ανήλικοι που βρέθηκαν σε κρατητήρια του ισραηλινού στρατού κλείστηκαν σε συνθήκες απομόνωσης, ως μέρος της ανακριτικής διαδικασίας. Πρόκειται για αύξηση 2% σε σχέση με το 2012», αναφέρει το δελτίο τύπου που συνοδεύει την έκθεση.
Η οργάνωση συνέλλεξε 98 ένορκες καταθέσεις Παλαιστινίων παιδιών ηλικίας από 12 έως 17 ετών το 2013. Τα ανησυχητικά ευρήματα της έκθεσης βασίζονται σε 40 περιπτώσεις απομόνωσης που καταγράφηκαν το 2013.

ΝΥΧΤΕΡΙΝΕΣ ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ

Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων (34 στις 40), τα παιδιά συνελήφθησαν κατευθείαν απ' τα κρεβάτια τους: «αναφέρουν ότι συνελήφθησαν βίαια από πάνοπλους Ισραηλινούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια νυχτερινής επιδρομής στα σπίτια τους», λέει η έκθεση.
Τα παιδιά «συχνά ξυπνούν από τα χτυπήματα των στρατιωτών στην εξώπορτα του σπιτιού τους προτού κάποιο μέλος της οικογένειας ανοίξει ή οι στρατιώτες εισβάλλουν με τη βία». Ύστερα, οι στρατιώτες «μαζεύουν όλους τους ενοίκους του σπιτιού ανεξαρτήτως ηλικίας σε ένα δωμάτιο ή έξω, για ταυτοποίηση. Κατά κανόνα θα ψάξουν ολόκληρο το σπίτι. Όταν τα στοιχεία ενός παιδιού ταυτοποιηθούν, η οικογένειά του ενημερώνεται ότι [το παιδί] θα πρέπει να τους ακολουθήσει».

ΜΕ ΔΕΜΕΝΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ

Τα παιδιά -ή οι γονείς τους- σχεδόν ποτέ δε μαθαίνουν με ποιες κατηγορίες βαρύνονται και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ξαναβλέπουν την οικογένειά τους μέχρι να καθίσουν στο εδώλιο του στρατοδικείου μετά από άγνωστη χρονική περίοδο, κατά την οποία υποβάλλονται σε απομόνωση και ανακρίσεις. «Μετά την ταυτοποίηση οι στρατιώτες δένουν τα χέρια του παιδιού με πλαστικό καλώδιο, τις περισσότερες φορές πίσω απ’ την πλάτη του, ύστερα του δένουν τα μάτια και τον οδηγούν σε στρατιωτικό όχημα».
Περισσότερα από τα μισά παιδιά αναφέρουν κάποιας μορφής σωματική βία κατά τη διάρκεια της σύλληψης και της μεταγωγής τους στις ανακριτικές εγκαταστάσεις, οι οποίες βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Υπηρεσίας Φυλακών του Ισραήλ (Israel Prison Service) ή/και της μυστικής αστυνομίας (Shin Bet). Η φυλακή ανηλίκων του Al-Jalame είναι μία απ’ τις πολλές ισραηλινές εγκαταστάσεις που εξοπλίζονται απ’ τη διαβόητη εταιρία «ασφάλειας» G4S.
Τα παιδιά που αναφέρονται στην έκθεση κρατήθηκαν κατά μέσο όρο 10 μέρες σε απομόνωση, αλλά έχουν υπάρξει περιπτώσεις που η απομόνωση διήρκησε μέχρι και 29 μέρες. Παιδιά που κρατήθηκαν στη φυλακή Kishon αφηγούνται ότι ήταν κλειδωμένα 24 ώρες το 24ωρο σ’ ένα μικρό κελί χωρίς παράθυρα και με ένα αμυδρό φως. Εκεί κοιμόντουσαν σ’ ένα τσιμεντένιο κρεβάτι, στο πάτωμα, ή σ’ ένα λεπτό στρώμα που συχνά περιγράφουν ως βρώμικο και με αποκρουστική οσμή. Οι τοίχοι είναι γκρίζοι με «με σκληρές προεξοχές που σε πονάνε αν προσπαθήσεις να στηριχτείς».

ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ ΣΕ ΟΜΟΛΟΓΙΑ

Στερημένα από νομικούς συμβούλους και επαφή με την οικογένειά τους και χωρίς σχεδόν ποτέ να ενημερωθούν για τα δικαιώματά τους (συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος να μη μιλήσουν), τα παιδιά υποβάλλονται σε παρατεταμένες ανακρίσεις, κακοποίηση και βασανιστήρια.
Οι περισσότεροι ανήλικοι κατηγορούνται για ρίψη πετρών, «αδίκημα που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε 20 χρόνια φυλάκιση ανάλογα με την ηλικία του κατηγορούμενου». Αλλά η κατηγορία μπορεί να είναι πρόσχημα για να εξαναγκάσουν το παιδί να δώσει πληροφορίες χρήσιμες στο Ισραήλ για την κατάπνιξη οποιασδήποτε μορφής αντίστασης στην κατοχή.
«Οι τεχνικές ανάκρισης έχουν γενικά τη μορφή σωματικού και ψυχολογικού καταναγκασμού, χρησιμοποιώντας συχνά ένα συνδυασμό εκφοβισμού, απειλών και σωματικής βίας με ξεκάθαρο στόχο την απόσπαση μιας ομολογίας», λέει το DCI-Palestine. «Οι φωνές και ο εκφοβισμός χρησιμοποιούνται συχνά για να εξαναγκάσουν ομολογίες, ενοχοποιητικές δηλώσεις και πληροφορίες για τους γείτονες ή για μέλη της οικογένειας του παιδιού».
» Τα παιδιά περιγράφουν ότι τους αναγκάζουν να κάτσουν σε μια κοντή μεταλλική καρέκλα στερεωμένη στο πάτωμα, στην οποία τους δένουν χέρια και πόδια, συχνά για πολλές ώρες». Στις 31 απ’ τις 40 περιπτώσεις αναφέρεται το «βασανιστήριο στάσης [σώματος]», που σημαίνει ότι το παιδί αλυσοδένεται σε μια επώδυνη στάση για μεγάλες χρονικές περιόδους.

ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΟΔΟΤΕΣ

Έχοντας υποστεί τρομακτική κακοποίηση και μέρες απομόνωσης, τα παιδιά είναι ψυχολογικά ευάλωτα. Οι ισραηλινοί ανακριτές εκμεταλλεύονται αυτή την κατάσταση χρησιμοποιώντας πληροφοριοδότες. Το DCI-Palestine περιγράφει την τεχνική που χρησιμοποιεί το Ισραήλ, βασισμένο στις περιγραφές των παιδιών:
Μετά από πολλές μέρες απομόνωσης και μακρόχρονες ανακρίσεις, λένε στο παιδί ότι η ανάκριση έλαβε τέλος και θα μεταφερθούν στη φυλακή. Όταν φτάνει εκεί, ένας ενήλικος κρατούμενος τον υποδέχεται εγκάρδια, συνήθως δίνοντάς του ζεστό φαγητό, τσιγάρα, κλπ. Ύστερα προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη του μιλώντας για την οικογένεια του παιδιού ή άλλα μέλη του περιβάλλοντός του. Τα παιδιά αναφέρουν ότι τους προειδοποιούν να μη μιλήσουν σε κανέναν για την ανάκριση, εκτός απ’ αυτόν τον εκάστοτε «κρατούμενο». Συχνά, ο άνθρωπος αυτός θα ρωτήσει για την ανάκριση (π.χ. τι ερωτήσεις τού έκαναν) ή θα προσφερθεί να μεταβιβάσει πληροφορίες στους «έξω».
Μετά από μία ή δύο μέρες, ο ανήλικος καλείται εκ νέου για ανάκριση, όπου συχνά βρίσκεται αντιμέτωπος με ηχογραφημένο υλικό ή δηλώσεις που έκανε στον ενήλικο κρατούμενο. Τότε το παιδί ανακαλύπτει ότι ο «κρατούμενος» δεν είναι παρά πληροφοριοδότης που συνεργάζεται με τους Ισραηλινούς και ότι η επικοινωνία του μαζί του είναι μέρος της ανακριτικής διαδικασίας. Μετά απ’ αυτή την οδυνηρή συνειδητοποίηση, το παιδί κατά κανόνα δίνει μια ομολογία, χωρίς ποτέ να έχει πρόσβαση σε νομικό σύμβουλο για τις κατηγορίες εναντίον του.

ΑΤΙΜΩΡΗΣΙΑ

Η έκθεση έχει υποβληθεί σε διάφορους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών και συμπεριλαμβάνει μια ανάλυση του πώς η κακομεταχείριση παιδιών απ’ το Ισραήλ και η αυξανόμενη χρήση της απομόνωσης συνιστούν βαρύτατες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και των συμβάσεων για τα βασανιστήρια.
«Η πρακτική της απομόνωσης σε παιδιά που κρατούνται σε ισραηλινές εγκαταστάσεις πρέπει να αναγνωριστεί ως μορφή βασανιστηρίου και να σταματήσει άμεσα», αναφέρει. Σημειώνει όμως επίσης και το καθεστώς ολικής ατιμωρησίας που εξασφαλίζει αυτές τις μεθόδους στο Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια του 2013, ο οργανισμός κατέθεσε 15 σχετικές καταγγελίες αλλά, αναφέρει η έκθεση, δεν έχει απαγγελθεί ούτε μια κατηγορία και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι βέβαιο αν έχει καν διεξαχθεί κάποια έρευνα.

ΣΥΣΣΩΡΕΥΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η έκθεση του DCI-Palestine είναι μία ακόμα προσθήκη στο βουνό στοιχείων που έχουν μαζευτεί για τη συστηματική κακοποίηση αλλά και δολοφονίες παιδιών απ’ το Ισραήλ· ενδεικτικές οι εκθέσεις και αναφορές του B’Tselem, του Οργανισμού Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της Γενικής Αμνηστείας. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η Δημόσια Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων στο Ισραήλ (PCATI) αποκάλυψε ότι οι ισραηλινές αρχές είχαν κλειδώσει Παλαιστίνια παιδιά σε υπαίθρια κλουβιά κατά τη διάρκεια σφοδρής χειμερινής καταιγίδας.

Δύο μαρτυρίες ανήλικων Παλαιστίνιων

(από την αναφορά του B’Tselem που αναφέρεται παραπάνω)

image
Ο ανακριτής με πήγε σ’ ένα δωμάτιο. Έπιασε το κεφάλι μου και άρχισε να το χτυπάει στον τοίχο. Μετά μου έδωσε γροθιές, χαστούκια και κλωτσιές στα πόδια. Ο πόνος ήταν απερίγραπτος, ένιωθα ότι δεν μπορούσα να σταθώ άλλο. Ύστερα άρχισε να με βρίζει. Είπε χυδαία πράγματα για μένα και για τη μητέρα μου. Απείλησε να με βιάσει αν δεν ομολογούσα ότι έριχνα πέτρες. Οι απειλές του πραγματικά με τρόμαξαν, γιατί ήταν πολύ βάναυσος και ήμασταν μόνο οι δυο μας στο δωμάτιο. Θυμήθηκα τι είχα δει στις ειδήσεις: Βρετανοί και Αμερικανοί στρατιώτες βίασαν και τράβηξαν φωτογραφίες γυμνούς Ιρακινούς.
Από την κατάθεση του M.H., κατοίκου Husan, 14 χρονών όταν συνελήφθη

image
Ο ανακριτής με πήγε έξω μαζί με έναν στρατιώτη. Μου έδεσαν τα μάτια. Τα καλώδια ήταν ακόμη περασμένα στα χέρια μου. Με έβαλαν σε ένα αμάξι και ξεκίνησαν. Δεν ξέρω πού με πήγαν. Φτάσαμε σε ένα μέρος έξω από το Etzion και με τράβηξαν έξω απ' το αμάξι. Τα χέρια μου πονούσαν πολύ, γιατί τα καλώδια ήταν σφιχτά. Μου έβγαλαν το μαντήλι απ' τα μάτια. Δεν ήξερα πού είμαι. Με έδεσαν σ' ένα δέντρο και μετά μου σήκωσαν τα χέρια και τα έδεσαν κι αυτά πάνω στο δέντρο. Πονούσε πολύ. Ο ανακριτής άρχισε να με γρονθοκοπεί. Μετά από λίγα λεπτά, έβγαλε ένα όπλο και είπε «Θα σε σκοτώσω αν δεν ομολογήσεις! Εδώ έξω δε θα σε βρει κανένας. Θα σε σκοτώσουμε και θα σ' αφήσουμε εδώ».

Από την κατάθεση του M.A., κατοίκου Husan, 15 χρονών όταν συνελήφθη

[--->]

«Οι “μπράβοι” των 500 ευρώ χτύπησαν τις μανάδες μας»


 
 Ο 44χρονος γραμματέας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, αρχιμανδρίτης Βασίλειος Βαρβέλης, συντάραξε το ελληνικό Διαδίκτυο με ένα κείμενό του για τις καθαρίστριες. Κάτι παραπάνω ξέρει άλλωστε, αφού -όπως αναφέρει- «η μάνα μου καθαρίστρια, εγώ παιδί κι ανίψι καθαριστριών».

[--->]

Σύμπτωση :Μπραζίλ

Ο Σαμ Λόρι είναι ένας μικρός νομοταγής υπάλληλος στα κεντρικά αρχεία του παντοδύναμου υπουργείου πληροφοριών. Βρισκόμαστε σε μία σκοτεινή πραγματικότητα όπου η γραφειοκρατία κυβερνάει τα πάντα. Η μητέρα του Σαμ έχει μεγάλη επιρροή και προσπαθεί συνέχεια να του φτιάξει την καριέρα.
Ο Σαμ εμπλέκεται σε μια σκευωρία. Γνωρίζει κατά λάθος τον καταζητούμενο τρομοκράτη Τατλ, μηχανικό καλοριφέρ στο επάγγελμα. Μια μέρα γίνεται ένα μηχανογραφικό λάθος και αντί για τον καταζητούμενο Τατλ η αστυνομία συλλαμβάνει τον αθώο Μπατλ. Ο Σαμ εμπλέκεται όλο και περισσότερο στην μυστηριώδη υπόθεση, ενώ παράλληλα ψάχνει για να βρει τα ίχνη της άγνωστης αγαπημένης του που θα γνωρίσει τυχαία.
Η ιστορία γίνεται όλο και πιο παράλογη. Ο Σαμ αποφασίζει να επέμβει και να σώσει την αγαπημένη του. Θα πέσει όμως θύμα της γραφειοκρατίας και από τα βασανιστήρια θα χάσει τα λογικά του.

 Η μόνη διέξοδος είναι η απόδραση σε έναν κόσμο φανταστικό, όπου τα πάντα είναι ειδυλλιακά.

Για "Το κεφάλαιο στον ΧΧΙ αιώνα'' του Thomas Piketty

του David Harvey
Ο Thomas Piketty είναι ο συγγραφέας του ''Κεφαλαίου'', ενα βιβλίο που έχει κάνει μεγάλη αίσθηση. Ο Piketty τάσσεται υπέρ της προοδευτικής φορολόγησης και ενός φόρου επί του παγκόσμιου πλούτου ως το μόνο τρόπο αντιμετώπισης της τάσης εμφάνισης ενός είδους καπιταλισμού πατρογονικού τύπου, που χαρακτηρίζεται από ''τρομακτικές'' ανισότητες πλούτου και εισοδήματος.
 Επιπλέον, ο συγγραφέας, τεκμηριώνει λεπτομερώς, με φοβερή ακρίβεια που δύσκολα αντικρούεται, την εξέλιξη της κοινωνικής ανισότητας , τους δύο τελευταίους αιώνες ,τόσο στην κατανομή του πλούτου όσο και στο εισόδημα,με ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο του πλούτου. Καταρρίπτει την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι ο καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς αναδιανέμει τον πλούτο και  ότι αποτελεί ένα ισχυρό προπύργιο υπεράσπισης της ατομικής απελευθέρωσης και των ατομικών ελευθεριών. Ο Piketty μας δείχνει με ποιο ακριβώς τρόπο ο καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς, όταν δεν έχουμε σημαντικές παρεμβάσεις αναδιανομής του πλούτου από τη μεριά του κράτους, γεννά αντιδημοκρατικές ολιγαρχίες. Οι απόψεις αυτές  προκάλεσαν την οργή των φιλελεύθερων, με αιχμή του δόρατος την αποπληκτική Wall Street Journal.
Το βιβλίο αυτό από πολλούς θεωρείται ότι αντικαθιστά στον εικοστό πρώτο αιώνα , το Κεφάλαιο του Καρλ Μαρξ ,που γράφτηκε το δέκατο ένατο αιώνα. Ο Piketty αρνείται ότι είχε τέτοια πρόθεση , και κάνει πολύ καλά , δεδομένου ότι το βιβλίο σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα βιβλίο για το κεφάλαιο. Δεν μας εξηγεί βέβαια τις αιτίες του κραχ του 2008, και τους λόγους που για ένα τόσο μεγάλο διάστημα τόσοι πολλοί άνθρωποι αποτυγχάνουν να αποτινάξουν το διπλό ζυγό της μόνιμης ανεργίας και την κατάσχεση των σπιτιών τους, αλλά και δεν μας βοηθά να κατανοήσουμε για ποιο λόγο η ανάπτυξη σήμερα είναι τόσο υποτονική στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα με ότι συμβαίνει στην Κίνα, και γιατί η Ευρώπη βρίσκεται σε κατάσταση παράλυσης από τις πολιτικές λιτότητας και μιας οικονομίας σε στασιμότητα. 

Αυτό που ο Piketty αποδεικνύει στατιστικά (και γι αυτό θα πρέπει να τον ευγνωμονούμε αυτόν και τους συνεργάτες του) είναι ότι το κεφάλαιο, ιστορικά, είχε πάντα την τάση να παράγει όλο και μεγαλύτερη ανισότητα. Βέβαια, για πολλούς από εμάς αυτό δεν είναι κάτι το καινούργιο. Επιπλέον, αυτό ακριβώς ήταν το θεωρητικό συμπέρασμα του Μαρξ στον πρώτο τόμο της δικής του εκδοχής του Κεφαλαίου. Ο Piketty αυτό δεν το συνειδητοποιεί, αλλά δεν μας εκπλήσσει δεδομένου ότι, στις επικρίσεις των μέσων της δεξιάς ότι είναι κρυφό μαρξιστής, η απάντηση που έδινε πάντα ήταν ότι δεν έχει διαβάσει το Κεφάλαιο του Μαρξ.

Ο Piketty για να στηρίξει τα επιχειρήματα του συγκεντρώνει ένα μεγάλο αριθμό στοιχείων . Τα συμπεράσματα του για τις διαφορές μεταξύ εισοδήματος και πλούτου είναι πειστικά και χρήσιμα. Επιπλέον, προτείνει μια αιτιολογημένη υπεράσπιση του φόρου κληρονομιάς, της φορολόγησης  του παγκόσμιου πλούτου (αν και  είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτά τα μέτρα είναι πολιτικά ανέφικτα } ως πιθανό αντίδοτο για την παραπέρα συγκέντρωση του πλούτου και της εξουσίας.


Αλλά για ποιο λόγο υπάρχει αυτή η αυξανόμενη τάση της ανισότητας μέσα στο χρόνο; Από τα στοιχεία που μας δίνει (διανθισμένα με μερικά συναρπαστικά λογοτεχνικά ανέκδοτα, από τα έργα της Jane Austen και του Μπαλζάκ), χρησιμοποιεί μια μαθηματική εξίσωση για να εξηγήσει τι συμβαίνει : η προοδευτική συσσώρευση του πλούτου από το περιβόητο 1% (ένας όρος που έγινε δημοφιλής από το κίνημα "Occupy ") οφείλεται στο απλό γεγονός ότι το ποσοστό απόδοσης του κεφαλαίου (r) υπερβαίνει πάντα το ρυθμό αύξησης του εισοδήματος (g). Αυτή, λέει Piketty, είναι και ήταν πάντα η ''κεντρική αντίφαση'' του κεφαλαίου.


Αλλά μια στατιστική κανονικότητα αυτού του τύπου δεν μπορεί να είναι μια επαρκής εξήγηση, πόσο μάλλον ένας νόμος. Οπότε, ποιες είναι οι δυνάμεις που παράγουν και στηρίζουν μια τέτοια αντίφαση; Αυτό ο Piketty δεν μας το λέει. Ο νόμος είναι ο νόμος, και τέρμα. Ο Μαρξ την ύπαρξη ενός τέτοιου νόμου προφανώς θα την απέδιδε στην ανισορροπία εξουσίας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Και αυτή είναι μια εξήγηση που ισχύει μέχρι σήμερα.


Η σταθερή πτώση του μεριδίου της εργασίας στο εθνικό εισόδημα από το 1970 οφείλεται στη μείωση της πολιτικής και οικονομικής ισχύος της εργασίας, αφού το κεφάλαιο έχει κινητοποιήσει τεχνολογία, ανεργία, μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων και αντεργατικές πολιτικές (όπως αυτές της Margaret Thatcher και του Ronald Reagan) για συντρίψει τις όποιες αντιστάσεις.

Όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Alan Budd, ο οικονομικός σύμβουλος της Margaret Thatcher, σε μια στιγμή αφηρημάδας, οι αντιπληθωριστικές πολιτικές της δεκαετίας του '80 αποδείχθηκαν ''ένας εξαιρετικός τρόπος αύξησης της ανεργίας και η αύξηση της ανεργίας ήταν εξαιρετικά επιθυμητή για να μειωθεί η δύναμη των εργαζόμενων τάξεων ... αυτό που σχεδιαζόταν ήταν,με μαρξιστικούς όρους , μια κρίση του καπιταλισμού, η οποία ξαναδημιούργησε ένα εφεδρικό στρατό εργαζομένων και από τότε έχει επιτρέψει στους καπιταλιστές να βγάλουν τεράστια κέρδη. " Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ διευθυντικού δυναμικού (CEO) και μέσου εργαζόμενου το 1970 ήταν 30 προς 1. Σήμερα είναι πολύ πάνω από 300 προς 1, και στην περίπτωση της MacDonalds είναι περίπου 1.200 προς 1.

Ωστόσο, στον 2 τόμο του Κεφαλαίου του Μαρξ (που ο Piketty δεν έχει διαβάσει αλλά το απορρίπτει επιπόλαια), ο Μαρξ επισήμανε ότι η τάση του κεφαλαίου να μειώνει τους μισθούς σε κάποιο σημείο θα περιορίσει την ικανότητα της αγοράς να απορροφήσει το προϊόν του ίδιου του κεφαλαίου. Ο Henry Ford βρέθηκε μπροστά σ’ αυτό το δίλημμα πριν πολλά χρόνια, όταν έκανε αύξηση στους εργάτες του 5 δολάρια την ημέρα για εργάσιμη ημέρα οκτώ ωρών, με στόχο, όπως είπε, την αύξηση της κατανάλωσης. Ήταν πολλοί αυτοί που πίστευαν ότι η έλλειψη πραγματικής ζήτησης ήταν η αιτία της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930.


Αυτό ενέπνευσε τις κεϋνσιανές μεταπολεμικές επεκτατικές πολιτικές που μείωσαν εν μέρει τις εισοδηματικές ανισότητες (αν και όχι τόσο αυτές που είχαν σχέση με τον πλούτο), σε ένα περιβάλλον ανάπτυξης που στηριζόταν στη μεγάλη ζήτηση. Αλλά η λύση αυτή βασιζόταν στη σχετική χειραφέτηση της εργασίας και στην οικοδόμηση του ''κράτους πρόνοιας'' (ο όρος του Piketty), που το χρηματοδοτούσε η προοδευτική φορολόγηση. ''Σε γενικές γραμμές'', γράφει, ''από το 1932 έως το 1980, σχεδόν μισό αιώνα, η ομοσπονδιακή φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων ήταν κατά μέσο όρο γύρω στο 81 τοις εκατό στις Ηνωμένες Πολιτείες." Και αυτό διόλου δεν μείωσε την ανάπτυξη (άλλη μία απόδειξη του Piketty που καταρρίπτει τους ισχυρισμούς της δεξιάς).
Στα τέλη της δεκαετίας του '60 πολλοί καπιταλιστές κατάλαβαν ότι έπρεπε να κινηθούν ενάντια στην υπερβολική δύναμη της εργασίας. Εξού και η αποπομπή του Κέυνς από το πάνθεον των σεβάσμιων οικονομολόγων, και η μετάβαση στη σκέψη του Milton Friedman ,που ήταν ταγμένος με την πλευρά της προσφοράς, και η σταυροφορία για τη σταθεροποίηση και τη μείωση της φορολογίας, την αποδόμηση του κοινωνικού κράτους και την πειθάρχηση των δυνάμεων της εργασίας. 

Μετά το 1980 στις Ηνωμένες Πολιτείες οι υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές μειώθηκαν και τα κέρδη κεφαλαίου - μια σημαντική πηγή εσόδων των πολύ πλούσιων - φορολογούνται με πολύ χαμηλά ποσοστά φορολόγησης, αυξάνοντας σημαντικά τη ροή του πλούτου που κατευθύνθηκε προς το ένα τοις εκατό. Ωστόσο, η επίδραση τους στην ανάπτυξη, όπως αποδεικνύει ο Piketty , ήταν αμελητέα. Επομένως, το ''trickle down", η μετακύλιση των ωφελημάτων αρχίζοντας από την κορυφή (ένα ακόμα αγαπημένο στερεότυπο της δεξιάς) δεν ισχύει, αφού δεν στηρίζεται σε κανένα απολύτως νόμο της οικονομίας,αλλά πρόκειται ,πολύ απλά, για μια πολιτική επιλογή και τίποτα περισσότερο.
 

Αλλά τότε, το πιο πιεστικό ερώτημα δεν μπορεί παρά να είναι: με τη ζήτηση τι γίνεται; Ένα θέμα ,όμως,που ο Piketty αγνοεί συστηματικά . Η δεκαετία του '90 προσπερνά το ερώτημα , χάρη σε μια τεράστια επέκταση της πίστωσης, μαζί με την επέκταση της χρηματοδότησης ενυπόθηκων δανείων στις αγορές sub-prime . Αλλά η φούσκα που προέκυψε αναγκαστικά θα έσκαγε,όπως και έγινε το 2007-8, με την κατάρρευση της Lehman Brothers και του τραπεζικού συστήματος. Παρ' όλα αυτά, τα ποσοστά κέρδους και η παραπέρα συγκέντρωση του ιδιωτικού πλούτου άρχισε να αυξάνεται πολύ γρήγορα μετά το 2009, ενώ όλοι και όλα ήταν σε άθλια κατάσταση. Τα ποσοστά κέρδους των εταιριών ποτέ δεν ήταν τόσο υψηλά όσο στις ΗΠΑ σήμερα. Οι επιχειρήσεις έχουν ένα δυσανάλογο ποσό χρημάτων και αρνούνται να το διαθέσουν, επειδή οι συνθήκες της αγοράς δεν είναι σταθερές.
 

Η διατύπωση του μαθηματικού τύπου του Piketty αντί να αποκαλύπτει το ρόλο της ταξικής πολιτικής, μάλλον τον συσκοτίζει.
Όπως παρατηρεί ο Warren Buffett, '' ασφαλώς και διεξάγεται ένας ταξικός πόλεμος, και είναι η τάξη μου, οι πλούσιοι,αυτοί που τον διεξάγουν και τον κερδίζουν." Μια σαφής ένδειξη της νίκης τους δίνεται από τις αυξανόμενες ανισότητες του πλούτου και του εισοδήματος του 1% ως προς όλους τους άλλους.
 

Υπάρχει, ωστόσο, ένα ζήτημα κεντρικής σημασίας στην επιχειρηματολογία του Piketty. Αυτό στηρίζεται σε ένα εσφαλμένο ορισμό του κεφαλαίου. Το κεφάλαιο όμως, δεν είναι κάτι χειροπιαστό, αλλά μια διαδικασία. Είναι μια διαδικασία κυκλοφορίας, όπου το χρήμα χρησιμοποιείται για να βγουν περισσότερα χρήματα, συχνά αλλά όχι αποκλειστικά μέσω της εκμετάλλευσης της εργατικής δυναμης. 

Ο Piketty ως κεφάλαιο ορίζει το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν ιδιώτες, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις, τα οποία μπορεί να γίνουν αντικείμενα ανταλλαγής, ανεξάρτητα  αν αυτά τα αγαθά αυτά χρησιμοποιούνται ή όχι. Σαυτά περιλαμβάνονται γη, ακίνητα και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και έργα τέχνης ή συλλογές κοσμημάτων. Το πως προσδιορίζεται η αξία όλων αυτών των πραγμάτων είναι ένα σύνθετο τεχνικό πρόβλημα που δεν έχει μια κοινά αποδεκτή λύση.

Για να υπολογίσουμε ένα σημαντικό ποσοστό απόδοσης, r, θα πρέπει να γνωρίζουμε κάποιο τρόπο υπολογισμού της αξίας του αρχικού κεφάλαιου. 
Δυστυχώς, τρόπος υπολογισμού της αξίας του δεν υπάρχει, ανεξάρτητα από την αξία των χρησιμοποιούμενων αγαθών και υπηρεσιών , ή την τιμή πώλησης του στην αγορά. Το σύνολο της νεοκλασικής οικονομικής σκέψης (που αποτελεί τη βάση της σκέψης του Piketty) στηρίζεται σε μια ταυτολογία. 
Το ποσοστό απόδοσης του κεφαλαίου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρυθμό ανάπτυξης, αφού το κεφάλαιο αποτιμάται από αυτό που παράγει,και όχι από αυτό που χρειάζεται η παραγωγή. Η αξία του επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις κερδοσκοπικές συνθήκες και μπορεί να στρεβλωθεί σοβαρά από την περιβόητη ''παράλογη ευφορία'' που ο Greenspan θεωρεί ως χαρακτηριστικό της χρηματοπιστωτικής αγοράς και της αγοράς ακινήτων. 

Αν αφαιρέσουμε από τον ορισμό του κεφαλαίου (και το σκεπτικό για την ένταξή τους είναι μάλλον αδύναμο), την κατοικία και την ακίνητη περιουσία - για να μη μιλήσουμε για την αξία των συλλογών έργων τέχνης των κερδοσκόπων επενδυτών, τότε η εξήγηση που δίνει ο Piketty για τις αυξανόμενες ανισότητες του πλούτου και του εισοδήματος δεν στέκει, αν και εξακολουθεί να ισχύει η περιγραφή του για την κατάσταση των ανισοτήτων, στο παρελθόν και στο παρόν.

Τα χρήματα, τα οικόπεδα, τα κτίρια, τα εργοστάσια και τα μηχανήματα που δεν χρησιμοποιούνται με παραγωγικό τρόπο, δεν είναι κεφάλαιο. Εάν το ποσοστό απόδοσης του κεφαλαίου που χρησιμοποιείται είναι υψηλό, είναι επειδή ένα μέρος του κεφαλαίου έχει αποσυρθεί από την κυκλοφορία και ουσιαστικά ''απεργεί''. Ο περιορισμός της προσφοράς κεφαλαίων για νέες επενδύσεις (ένα φαινόμενο που παρατηρείται σήμερα) διασφαλίζει ένα υψηλό ποσοστό απόδοσης του κυκλοφορούντος κεφαλαίου. 

Στη δημιουργία τεχνητής έλλειψης δεν καταφεύγουν μόνο οι εταιρείες πετρελαίου για να εξασφαλίσουν υψηλά ποσοστά κερδοφορίας, αλλά όλο το κεφάλαιο ,όταν του δίνεται η ευκαιρία. Αυτό ενισχύει την τάση του ποσοστού απόδοσης του κεφαλαίου (ανεξάρτητα από το πώς αυτό ορίζεται και μετριέται) να υπερβαίνει πάντα το ρυθμό αύξησης των εσόδων. Έτσι, το κεφάλαιο διασφαλίζει την αναπαραγωγή του, ανεξάρτητα από τι επιπτώσεις που θα έχει αυτό σ'εμάς τους υπόλοιπους. Μ’αυτό τον τρόπο ζει η καπιταλιστική τάξη.
 

Το σύνολο των στοιχείων που έχει συλλέξει ο Piketty είναι πολύτιμο. Αλλά η εξήγηση που δίνει αναφορικά με  τα αίτια των ανισότητων και τις ολιγαρχικές τάσεις,έχει σοβαρές ελλείψεις. Οι προτάσεις του για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων είναι αφελείς, αν όχι ουτοπικές. Επιπλέον, δεν μπορούμε ασφαλώς να ισχυριστούμε ότι έχει παράξει ένα μοντέλο λειτουργικό για το κεφάλαιο του ΧΧΙ αιώνα. Γι 'αυτό και χρειαζόμαστε ακόμα τον Μαρξ ή κάποιον σύγχρονο ισοδύναμο του.

- David Harvey -
 

Προς αστυνομικό: "Το παιδί που κουβαλούσε τότε στην κοιλιά της δεν γεννήθηκε ποτέ"

 

Δημοσιεύουμε συγκλονιστική επιστολή προς τον αστυνομικό που χτύπησε με σιδερογροθιά την αγωνιζόμενη καθαρίστρια

Θέλω να σου αφηγηθώ μία ιστορία. Ήταν αρχές της δεκαετίας του 80. Τότε η Ελλάδα δεν ζούσε την κρίση των θεσμών και των αγορών, αλλά οι περισσότεροι ζούσαν τον αγώνα της καθημερινής επιβίωσης. Κάπου στα Βόρεια προάστια των Αθηνών υπήρχε μία μεγάλη υφαντουργία, που τα αφεντικά της θεωρούντο μέλη της οικονομικής ελίτ. Απασχολούσαν περισσότερες από 700 εργαζόμενες. Και μία νύχτα αποφάσισαν να μεταφέρουν αιφνιδιαστικά τα κεφάλαιά τους στην Ελβετία και να εξαφανιστούν. Είχαν προηγηθεί τρεις μήνες καθυστέρησης πληρωμών του προσωπικού. Η “Μπαρκό” -έτσι λεγόταν η υφαντουργία τους- έμεινε ακέφαλη, με 700 οικογένειες μέσα σ’ έναν άγριο χειμώνα να περιμένουν τα χρήματα που είχαν ήδη δουλέψει. 

Το Κράτος άρχισε να .. σφυρίζει αδιάφορα κι όταν το συνδικάτο των εργαζομένων (τότε τα συνδικάτα ήταν ακόμη ισχυρά) κήρυξε την πρώτη λευκή απεργία εν Ελλάδι, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως έβαλε τα ΜΑΤ απέναντι στις υφάντριες.
 
Σε μία τέτοια διαδήλωση μία από τις απεργούς βρέθηκε απέναντι από μία αγέλη καλοκουρδισμένων αστυνομικών. Κάποιος την μέτρησε με το βλέμμα και την βρήκε του χεριού του. Κατάφερε να την απομονώσει και να την χτυπήσει αλύπητα. Εκείνη απεγνωσμένα του φώναζε πως πάλευε για το ψωμί των παιδιών της. Του ενός που είχε και εκείνου που περίμενε. Την έστειλε στο νοσοκομείο. Οι γιατροί διέγνωσαν πέρα από τα εξωτερικά τραύματα σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά της. Τα επόμενα χρόνια τα νοσοκομεία την έβλεπαν συχνά. Το παιδί που κουβαλούσε τότε στην κοιλιά της δεν γεννήθηκε ποτέ. Ποτέ επίσης δεν βρήκε κανείς και δεν τιμώρησε τον αστυνομικό που την σακάτεψε.
Σήμερα όμως στο δικό σου πρόσωπο, απεχθέστατο όργανο της υποτιθέμενης τάξης, τον αναγνώρισα. Είδα την ίδια λυσσαλέα κι αναίτια κακία. Και κατάλαβα πως όσο υπάρχουν αστυνομικοί του αισχρού σου είδους θα κινδυνεύουν οι μάνες όλων μας. Η γυναίκα που χτύπησες πάλευε για το δίκιο της. Εσύ για τι παλεύεις;
Θα περιμένω να μάθω την τιμωρία σου. Εγώ κι η κόρη κάθε καθαρίστριας που θα βρεθεί ανυπεράσπιστη στο δρόμο σου”

Η κόρη εκείνης της υφάντριας